deep, hollow, excavated;
profound, deep;
ի —, deeply, profoundly;
thoroughly;
grievously;
— տգիտութիւն՝ վէրք, profound ignorance;
deep wound;
խաւար —, thick, dreadful darkness;
— աղքատութիւն, profound misery, abject poverty;
ի — ձմերան, in the depth of winter;
ի — ամարան, in the middle of summer;
պեղել ի —, to excavate deeply.
βαθύς profundus, altior κοῖλος concavus. որ եւ ԽՈՐԻՆ. Զնստագոյն. խոնարհագոյն. ցածագոյն. քան զհարթութիւն երեսաց երկրի. գոգեալ. փորեալ. խորուկ, խորունկ, խորունդ.
Գուբ խոր։ Ջրհոր խոր։ Ջուր խոր։ Ի վերայ ձորոյն խորոյ։ Զբաժակն քեռ քո արբցես զխորն եւ զայնն. եւ այլն։
Ի ջրհորս խորս. (Լմբ. ատ.։)
Խոր՝ տախտակամածս արասցես զնա. (Ել. ԻԷ. 8։)
Ձգեալ ի խոր կոյս. (Նիւս. կազմ.։)
Նմանութեամբ Խրթին. Դժուարիմաց. թաքուն. գաղտնի.
Յոյժ խոր են խորհուրդք քո. (Սղ. ՂԱ. 6։)
Կամիմ ցուցանելքեզ խորեւ աստուածային խորհուրդ. (Կլիմաք.։)
Մեզ անհասանելի է խոր խորհրդոցն ընդարձկութիւն. (Լմբ. ատ.։)
Զխոր իմաստութիւնն քրիստոսի ի միտ առին. (Համամ առակ.։)
Զդիւրալուրն եւ զառանց խոր բառիցն յարգեն. (Սարգ. յռջբ.։)
Եւ Սաստիկ. առաւելեալ յիւրում կարգի. յետին.
Խոր մոռացումն, կամ տխրութիւն, թմբրութիւն, խաւար, խաղաղութիւն, խռովութիւն, թշնամութիւն, աղքատութիւն. (Իմ. ԺԶ. 11։ Ագաթ.։ Նար. ՁԵ։ Սարգ. յկ. Դ. եւ Սարգ. ա. պետ. Զ։ Վրք. հց.։ Յհ. կթ.։)
Ի խոր խոնարհութիւննզանձանիս մեր բերցուք. (Կլիմաք.։)
Ի խոր անշէնսն նմացեալ իցեն. (Նչ. եզեկ.) (իբր ներքսագոյն, կամ իսպառ։)
ԽՈՐ. ի խորոջ, եւ Խորք. գ. βάθη, βαθέα, βυθός profundum, -da;
profunditas, fossa եւ այլն. Խորին վայր. խորութիւն. խորխորատ. փոս. վիհ.
Ի խորոց կարդացի առ քեզ։ Մատնեցան ի խորս երկրի։ Է՛ջ եւ զիջիրի խորս երկրի։ Յայտնէ զխորս խաւարի։ Խաղացո՛ ի խորն. եւ այլն։
Անկանի ի խոր ինմ մեծ. (Խոր. Բ. 7։)
Վազեա՛ ի խորոյսի բարձրն. (Ճ. Ա.։)
Ի ներքո ի խորոջն դարանեալ ուի զդժնդակ չարութիւնն. (Յհ. կթ.։)
Ոչ վեր ի վերոյ, այլ ի խորոջ յոգւոջն. (Ոսկ. կողոս.։)
Ցուցանել զ ի խորոջ զկայսն. (Բրս. հց.։)
Որ ի խորոջն հովտաձեւութիւնք են. (Նիւս. կազմ.։)
Ունելով ի խորոջն զբանն ատուծոյ՝ որպէս զաղբիւր կենաց. (Համամ առակ.։)
Ի խորւոջ ունի զհիւանդութիւնն. (Բրս. բրկ.։)
Խորւոջ կայ եգիպտոս, եւ ծովն ի վերոյ կողմանէ գեր ի վերոյ. (Վեցօր. Դ։)
ԽՈՐ. խորք. ἅβυσσος , abyssus πέλαγος pelagus, mare profundum. Անդունդք. ծով համատարած. խորութին ջրուց կամ ծովու. եւս եւ երկրի որպէս վիհ.
Ետ ըմպել նոցա որպէս ի խորոյ մեծէ. (Սղ. ՀԷ. 15։)
Ժողովեաց որպէս ի տիկ զջուրս ծովուն, եւ դնէ ի խորս (կամ ի խոր) զգանձս իւր։ Իրաւունք քո որպէս խորք բազումք (կամ զխորսբազումս)։ Խորք խորոց կարդացին առ քեզ ի ձայն սահմանաց քմց։ Ի խորոց երկրէ միւսանգամ հաներ զիս։ Տեսին զքեզ ջուրք, եւ երկեան. եւ խորք խռովեցան։ Խորք որպէս չգստ վերարկու է նորա։ Ի ծովս եւ յամենայն խորք։ Ցամաքեսցին ամենայն խորք գետոց։ Դատաստան հրով եկեր զխորս բազումս։ Խորք ծածկեցին զնոսա։ Ընկղմեցի ի խորս ծովու. եւ այլն։
Մոլորեալք ի խորս ծովուն նաւեն. (Նիւս. ի սքանչ.։)
Որ անդուստն ելեալ ի խորս նաւէին. (Պիտ.։)
Իբրեւ ի խորւոջ բազմաց ի միասին նաւեցելոց. (Բրս. թղթ.։)
Նմանութեամբ ասի.
Ի մէջ խորոց չարեացն խառնիցիմք. յն. εὕριπος (որ է եւրիպոս, էյրիպօզ տենիզի.)
Ի խորոց ծովէ աշխարհի։ Ի խորոց սրտի կամ սրտէ, կամզգայութեանց, շնչման հագագին, եւ այլն. (Նար.։)
Ո՛վ խորք մեծութեան եւ իմաստութեան եւ այլն. (Հռ. ԺԱ. 33։)
Զխորսն յուզէր զգիտութեանն. (Ոսկ. յհ. Ա. 1։)
Զխորս աստուածայի բանին, կամ իմաստից հոգւոյն։ Ըստ անբաւ խորոցդ, եւ անհասանելի դատաստանացդ. (Շ. մտթ.։ Սարգ. ա. պ. Թ։ Սկեւռ. աղ.։)
Ի ԽՈՐ. գ.ա. Որպէս Ի խորս, խորագոյն. խորին.
Ի խոր արմատացուցանել. յն. ի խորս. (Ոսկ. յհ. Ա. 23։)
Որ ինչ ի խոր է քան զքեզ, զայն մի՛ քններ։ Ի խորէքան զիմացութիւնս. Որ ի խոր է, եւ անդանդք խորին. (Կոչ. Զ։ Ճ. Գ.։)
մ. Ի ԽՈՐ. մ. Խորագոյնս. խորապէս. շատ. սաստիկ. չարաար. կարեւէր.
Ի Խոր զարթուցանեմ, եւ ես ի խոր ննջեմ. (Ի գիրս խոսր.։)
Չեւ եւս մօրուացն ի խոր աճեցեալ էր. (Նիւս. կազմ.։)
Լռեա՛, եւ ի խոր ետուր նմա խոց։ Ի խորս հարկանեմք զխոցն. Վերին հարուած ի խոր է։ Պետրոս՝ որ կար իմն ի խոր խոցեալ էր. (Ոսկ. յհ. եւ Ոսկ. ես. եւ Ոսկ. մտթ.։)
Ի խոր խոցեցաւ, կամ խոցեալ. (Եղշ. Բ. Է։ Յհ. կթ.։)
Հերձու զվերին ի խոր. (Ոսկիփոր.։) Կամ ԽՈՐ. իբր ի խոր.
Իսկիբրեւ խոր խոցեցաւ պատերազմ, եւ ասպատակն խառն ընդ միմեանս հարան. (Յհ. կթ.։)
Ի ԽՈՐՄԷ. իբր Ի խորոց, յարմատոց, ի հիմանց.
Վասն ձեր զգուշութեան ի խորմէ քննեցաք զկորուստ նոցա. (Կոչ. Զ։)
մ. Ի ԽՈՐՈՒՍՏ. մ. Ի խորոց. ի ներքուստ, ի ստորէ. խորունկէն, տակէն, վարէն.
Երկիր, ի խորուստ պատառեալ զտապարեգական ի ծոց իւր ընդունէր. (Սարգ. յկ. ԺԱ։)
Ի ԽՈՐՈՋ cf. ԽՈՐ, եւ ԽՈՐՈՉ։
ԽՈՐՔ cf. ԽՈՐ։
ԽՈՐ 2 cf. ԽՈՐԻ