bread;
food, victuals, livelihood;
meal, repast, table;
— առաջաւորութեան, առաջադրութեան or երեսաց, show-bread;
— կենաց, երկնաւոր —, the bread of life;
the Eucharist;
— սգոյ, նեղութեան, the bread of pain, of affliction;
թարմ, կակուղ, քաջեփ or կսկուծ, ջերմ —, new, soft, well baked, hot bread;
օթեկ՝ գահ or քարտու, կարծր, անեփ —, stale, hard, half-baked bread;
սպիտակ, սեաւ or թուխ —, white, brown bread;
տան, հացագործի —, household, baker's bread;
— համեմաւոր, gingerbread;
անխմոր —, unleavened bread;
գետնոյ —, hog's-wort, sow-bread;
կեղեւ —ի (կողինձ), bread-crust;
ներքին կամ վերին կեղեւ, under-crust or upper-crust;
միջուկ —ի, crumb;
շերտ —ի կոգեզանդ, slice of bread and butter;
կոտոր —ի, a morsel of bread;
փշրանք —ի, crumbs;
— յարգանակի, sopped bread, panado;
— խորովեալ, toast, slice of toast;
քրտամբք երեսաց իւրոց գտանել զ— իւր, to get one's bread by the sweat of one's brow;
— թրել, գործել, to make, to bake bread;
— ունել, to have bread;
առանց —ի լինել, not to have bread to eat;
չոր — ուտել, to eat dry bread;
թանալ զ— իւր արտասուօք, to eat the bread of affliction;
—ի բերան վարձու գործել, to serve for his bread;
ի — կոչել զոք, to invite to dinner;
— մեծ գործել, to give a grand dinner;
հաղորդլ ընդ ումեք —իւ, to eat with one;
արկանել —, to serve up;
to give to eat;
— կտրել, բեկանել, բրդել, to cut or break bread;
to crumble, to crum;
կեղեւել զ—, to cut off the crust, to chip it off;
հատանել զ— քաղցելոց, to keep the bread from the hungry;
անարժան է —ին զոր ուտէ, he is not worth his salt.
ἅρτος panis. (լծ. հյ. Հայս. եւ արաբ. խուպզ ) Զանգուած ալեր եւ ջրոյ եփեալ, խմորուն կամ բաղարջ. եբր. լէխմ.
Քրտամբք երեսաց քոց կերիցես զհաց քո։ Եհան հաց եւ գինի։ Հաց ուտելոյ, եւ հանդերձ զգենլոյ։ Հաց հաստատէ զսիրտ մարդոյ։ Կերիցեն ի հացից անտի։ Ի հացից անտի հօր իւրոյ կերիցէ։ Հացիւք սրբովք. (եւ այլն. (թո՛ղ զի ի յն. ստէպ դնի յոքնակի, այլ ի մեզ թարգմանեալ է եզակի։))
Կերա՛յք յիմոց հացից՝ իմաստութիւնն քաղցելոց հրաման տայ. (Նիւս. կազմ.։)
Հաց սգոյ. (իբր հոգեհաց. Երեմ. ՟Ժ՟Զ. 7։)
Հաց կենաց։ Երկնաւոր հաց. (Շար.) այն է կենարար մարմինն քրիստոսի, կամ սուրբ հաղորդութիւնն։
Ո՛վ որ վասն մեր հաց եղեր, եւ այլն. (Լմբ.։) cf. ՀԱՑԱՆԱԼ։
ՀԱՑ ԱՌԱՋԱՒՈՐՈՒԹԵԱՆ, կամ ԱՌԱՋԱԴՐՈՒԹԵԱՆ, կամ ԵՐԵՍԱՑ. որ էր ի հնումն օրինակ սուրբ հաղորդութեան. cf. ԱՌԱՋԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ, եւ այլն։
ՀԱՑ ասի լայնաբար եւ ամենայն Կերակուր. ճաշ. ընթրիք. սեղան. σιτίον, σίτον, πέμμα cibus, cibarium եւ այլն.
Խնդրեաց հաց ուտել. եւ եդին առաջի նորա հաց, եւ եկեր. (՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Բ. 20։)
Արկէ՛ք հաց. յն. դի՛ք առաջի հացս. (Ծն. ՟Խ՟Գ. 31։)
Հաց դատարկութեան ոչ եկեր. (Առակ. ՟Լ՟Ա. 27։)
Ի հաղորդել ընդ նոսա հացիւ. յն. աղակից լինել, այսինքն հացակից. (Գծ. ՟Ա. 4։)
Աղ եւ հաց սեղանոյ զաւազակս ի հաւանութիւն ածէ ընդդէմ թշնամեաց. (Ոսկ. եփես.։)
Իբրու առատ ոք, եւ քաջ, որ ի հաց կոչիցէ. (Նիւս. կազմ.։)
Հաց մեծ գործեալ էր ... եւ սեղան յօրինեալ. (Ճ. ՟Ա.։)
Անդէն իսկ ի հացին քարշեն զալիսն արգամայ (Խոր.՟Բ. 48։)
ՀԱՑ Ի ԲԵՐԱՆ. որպէս ռմկ. պօղազ թօգլուղունա.
Մշակքն մեծավաստակք ի գործել զանդաստանս քո հաց ի բերան վարձու. (Եփր. պհ.։)