middle, midst;
inside, interior, heart, bosom;
loins, reins;
ցաւք միջաց, lumbago;
—ք or պորտ ընդոց, hilum of beans;
հացի միջաւ, with the crum;
ի — or ի միջի, in the midst or middle of, among, between, in, into, within;
ի միջոյ, through, out of, from;
ընդ —, by halves;
between, among;
in, into;
through the medium of, by means of;
— ընդ —, from time to time, now and then, ever and anon;
ց-ս, down or up to the waist;
ի միջի ձերում, among you, in the midst of you;
— գիշերոյ, midnight, twelve o'clock;
— ի գիշերի, at night, in the night, by night;
ընդ — իւր, upon his loins or side;
միջովք չափ ի վեր or ի միջոյն եւ ի վեր, from the loins upwards;
միջովք չափ ի խոնարհ or ի միջոյն եւ ի խոնարհ, from the loins downwards;
յապականութեան ի միջի, from or in the midst of corruption;
պնդել զ—ս, to gird up one's loins, to put on a belt;
խորտակել զ—ս, to break one's back;
գօտի ածել ընդ — իւր, to wear a belt, girdle or sash;
արկանել քուրձ զմիջովք, to put or gird sackcloth on one's loins;
սուսեր ընդ — ածել, ածել սուր ընդ —, to gird on a sword;
— ընդ — հերձուլ, հատանել, to cut in halves;
to split into two parts;
բառնալ ի միջոյ, to annihilate, to utterly destroy, to exterminate;
անցանել, կալ ի —, to come forward, to show or present oneself;
ի — բերել, to produce, to bring forward or out, to cite, to expose;
ի անկանել, to interpose;
փոյթ ի — առնուլ, to endeavour, to study, to try, to make any effort, to be solicitous;
դաշինս ի միջի հաստատել, to make an alliance;
արի՛, ա՛նց ի —, arise, get up, come here;
քերթացք նորա չեն ի միջի, his poems are lost;
ընդ — բանից մի՛ անկանիր, do not interrupt another's discourse;
cf. Խորհուրդ;
ի մէջ, cf. Մէջ;
ի միջի, in the middle, between, among;
ի միջոյ, from the middle.
ի միջի. ՄԷՋՔ միջաց, կամ ջոց, ովք կամ օք) - ՄԷՋ ՄԷՋՔ. լծ. հյ. մէտ. յն. μέσος . լտ. medium, mediocritas. դաղմ. մէծ, մէ՛ծտու. Զուգաչափ հեռաւորութիւն կամ հեռաւորն ի ծայրից. խտիր եւ անջրպետ ընդ սկիզբն եւ ընդ կատարած, տեղւոյ, ժամանակի, թուոյ. միջին վայր. խոր եւ ներքսագոյն կողմն՝ առ համեմատութեամբ արտաքին մասանց. մէջ տեղը.
Եղիցի հաստատութիւն ի մէջ ջրոցդ։ Ի մէջ դրախտին։ Յօշեաց զնոսա ընդ մէջ։ Արձակեաց ի միջոյ կործանմանն։ Կոչեաց ի միջոյ ամպոյն։ Առէ՛ք ի միջոյ յորդանանու։ Բնակեցայց ի միջի քում։ Ի միջի ձերում կայ։ Արի՛ ա՛նց ի մէջ։ Յարուցեալ քահանայապետն ի մէջ՝ հարցանէր.եւ այլն։
Մէջ լսի, որ միաչափ հեռակցութիւն (կամ հեռակացութիւն) ունի ի ծայրից եւ յեզերաց. (Խոր. աշխարհ.։)
Ըստ երկարութեանց ելեա մէջ առ միջոյ ... մէջ միջաւ շարամանեալ պատշաճէր. (Պղատ. տիմ.։)
Շարժութեանց՝ որ ի միում բերելով միշտ առ մէջն ինչ, եւ այլն. (Պղատ. օրին. ժ։)
Յովկիանոսի յորձանացան ելանէ արեգակն, եւ յերկնից ի մէջ վերանայ (ասէ հոմերոս). (Կիւրղ. ծն.։)
Առ միջովք ուրեմն ծովուն. (Բրս. ՟խ. մկ.։)
Զմէջս գետոցն. այսինքն զմիջագետս. (Բրս. սղ.։)
Երեքն կատարեալ է, ունելով սկիզբն, մէջ, եւ աւարտ. (Խոսր.։)
Թուլանալոյ, եւ առաւել պնդութեանն՝ ամենայն ուստեք ոք զմէջն առնլով, զառաքինութիւնն ի չարութենէն ընտրեսցէ. (Նիւս. կուս.։)
ՄԷՋ ԳԻՇԵՐՈՅ. μεσονύκτιον media nox. Հասարակածն գիշերի, այսինքն հասարակ գիշեր. կէս գիշեր .... տե՛ս (Դտ. ՟Ժ՟Զ. 3։ Սաղ. ՟ՃԺԸ. 63։ Մրկ. ՟Ժ՟Գ. 35։ Ղկ. ՟Ժ՟Ա. 5։ Գծ. ՟Ժ՟Զ. 25։ ՟Ի. 7։)
ՄԷՋ ԿԱՄ ՄԷՋՔ մարդոյ, եւ կենդանւոյ. ὁσφύς lumbus γαστήρ venter, uterus μηρός ile, ilium, ilia. Տեղին գօտւոյ՝ շուրջ զպորտով եւ զորովայնիւ. եւ Որովայն. փոր. երանք. զիստ.
Քուրձ զգեցաւ ի վերայ միջոյ իւրոյ։ Գօտիք ձեր ընդ մէջս։ Միջով կամ միջովք չափ։ Ի միջոյն եւ ի խոնարհ։ Պնդեա՛ իբրեւ այր զմէջ քո։ Ձեռք իւր ի վերայ միջոյ իւրոյ։ Յերկիր կցեցան մէջք մեր։ Ա՛ծ զսուր ընդ մէջ քո հզօր։ Զաղտն ելեալ ի միջոյ իւրմէ.եւ այլն։
Ասէ աստուաթ ցաբրահամ. որդի տաց քեզ ի միջոյ քումմէ. քանզի այր ի միջոյ իւրմէ ծնանի, եւ կին յորովայնէ իւրմէ. (Պիտառ.։)
Յղենայ զմեզ մկրտութիւնն, եւ սուրբս յանօրէնութենէ ծնանի զմեզ ի միջոյ իւրմէ։ Սքանչելապէս ի մէջ կուսին յղացաւ տէրն, եւ զարմանապէս ի մէջ կնոջ առանց առն ստեղծաւ նա. (Եփր. համաբ.։)
Աննա քանզի զառաջին պտուղն (զսամուէլ) աստուծոյ նուիրեաց, վասն այսորիկ եղեւ բերրի մէջն. (Ոսկ. եփես.։)
Ընծայեն զպտուղ միջոց իւրեանց տեառն. (Վրդն. երգ.։)
Յովհաննու՝ որ էր ի սուգ վասն յանցանաց նոցա, եւ ի մէջս իւր կրէր զմեռելուծիւն նոցա (մաշկեղէն գօտւով). (Մեկն. ղկ.։)
Եհար նիզակաւ ի վերայ միջոյն եւ շեշտակի հանէր ի միւս կողմն. (Պտմ. վր.։)
ՄԷՋ. ա. μέσος medius. Միջին. միջակ. միջական. հասարակ. կէս. ներքին.
Կատարեալք, մէջք, տկարք. (Վրք. հց. ձ։)
Մինչեւ ի մէջ գիշերի։ Ի մէջ գետին անցեալ. (Ագաթ.։)
ԸՆԴ ՄԷՋ. նխ.մ. ἁνὰ μέσον, μεταξύ inter διὰ μέσου per medium. որպէս Ի միջոյ, ի միջի, ի մէջ.
Ընդ մէջ հերձնուլ, կտրել։ Ընդ մէջ անցանել։ Անցանել ընդ մէջ նոցա։ Խաղաղութիւն կամ խտիր է ընդ մէջ նոցա.եւ այլն։
Ընդ մէջ բանից մի՛ անկանիր. (Սիր. ՟Ժ՟Ա. 8։)
Սպանէր ընդ մէջ տաճարին մահու եւ ընդ այժմու կենացս. (Իսիւք.։) cf. ԸՆԴ։
Այսպիսեացս է իմն ընդ մէջ։ Ընդ մէջ ասեմ այսոցիկ, որոց իբր պատահումն։ Ոչ միայն զընդմէջսն, այլ եւ ոչ զներհականն ընկալցի ոխ. (Անյաղթ ստորոգ.։)
Պետրոս զյիսուս ընդ մէջ յովհաննու կամէր հարցանել. իմա՛, միջնորդութեամբ, ի ձեռն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 26։)
Ի ՄԷՋ. Նոյն ընդ վ. իբր տր. եւ ներգոյ. εἱς μέσον in medium ἑν μέσῳ in medio, inter.
Մտանել կամ անցանել ի մէջ։ Ի մէջ բերել, ածել, առնուլ։ Էր խաղաղութիւն ի մէջ նոցա։ Ի մէջ մեր։ Ի մէջ երկուց զինուորաց կամ աւազակաց։ Ի մէջ ծովու կամ տան.եւ այլն։
Ուր աստուած հաշտ իցէ, եւ ի հրոյ մէջ ցօղ լինի. (Ոսկ. ես.։)
Իսկ (Եզեկ. ՟Թ. 3. եւ ՟Ժ. 4.)
Օդն՝ որ ի մէջ տաճարին. իմա՛ ըստ յն. միջավայր բացօթեայ կամ վայրագաւիթ. որ եւ Միջոց, եւ Միջօդ ասի. αἵθριον locus subdialis.
Այլ (՟Բ. Մակ. ՟Ժ. 12.)
Զբագինսն՝ որ ի մէջ քաղաքին էին. իմա՛ ի հրապարակի. ἁγορά forum, platea
Ի ՄԻՋԻ. Նոյն ընդ վ. ներգոյ. զի նոյն է ասել՝ Ի միջի մերում, եւ Ի մէջ մեր.
Այս բան ընդ այս եւ ընդ այն բան ի միջի կայ. (Կիւրղ. ել.։)
Ի ՄԻՋՈՅ. բացառ. միշտ է անուն, թէ եւ մկ. կամ նախադր. կարծեսցի. ἑκ μέσου e medio.
Ելանել կամ բառնալ ի միջոյ։ Հանել կամ փախչել ի միջոյ բաբելոնի։ Ի միջոյ մեղաւորաց փոխեցաւ.եւ այլն։
Դուն ուրեք իբր ներգոյ.
Քանզի թարգման կայր ի միջոյ. (Կիւրղ. ծն.։)
ՄԻՋԱՒ որպէս ռմկ. միջուկով. այսինքն Միջին մասամբ.
Լուասցէ զձեռս իւր փշրանօք՝ հացի միջաւ, եւ ջուրբ. (Մաշտ. ջահկ.։)