hurtful, to be abstained from or avoided;
important, imposing, considerable;
cautious, circumspect;
certain, secure, sure.
brimful, heaped up, overloaded.
fallacious, deceitful.
victim, that is ready to be sacrificed;
immolation.
disgusting, abominable, detestable, hateful.
to arm against, to rebel.
the following.
to be charmed, delighted;
to enjoy;
to take one's fill of, to glut one's self with, to be satiated, glutted, to be intoxicated, enraptured.
pen-knife.
full of myrrh.
cf. Զմռսալիր.
visible, tangible, palpable.
pleasing, recrea, tive, delectable, delicious, diverting, mild, agreeable;
jocose, merry, pleasant, jovial, smiling;
—ք, pleasures, enjoyments of this world.
cf. Զուարճալի.
pleasing, enjoyable, fo be enjoyed;
cf. Զուարճալի.
cf. Զրահետ վարիմ.
to die, to cease to live, to be killed.
to lead troops against, to make an expedition, to enter on a campaign.
cf. Զօրահատոյց առնեմ.
to assemble the staff;
cf. Զօրաժողով;
to pick out or unite the flower of the army.
desirable, to be wished for, amiable;
desirous, anxious;
— է ինձ, I wish.
cf. Ըղձակերտ լինիմ.
tolerable, bearable, light.
potable, drinkable;
drinker;
drink, draught, beverage, liquor, potation;
cf. Ըմպակ;
զովացուցիչ —, refreshing draught;
կերակուր եւ —, food and drink;
թակոյկք եւ —ք, vessels and drink;
ի տուն ըմպելեաց մի մտանիցես նստել ընդ նոսա՝ ուտել եւ ըմպել, thou shalt, not go into the house of feasting to sit with them tp eat and to drink;
անուշակ —, cf. Օշարակ;
— քդից, cf. Նեկտար.
cf. Ընդդիմադարձիմ.
cf. Ընդդիմակայեմ.
acceptable, admissible;
agreeable, welcome;
obtainable;
that accepts, that receives.
that runs, that walks;
current;
— ճանապարհ, practicable, passable.
legible, readable;
reader, lecturer.
legible;
reader, lecturer.
to be thrown away, to be despised.
cf. Ընչաթափեմ.
eligible;
most select, best;
— է քեզ զմի յայսցանէ, you must choose one of these alternatives.
trillion.
fervid, ardent, zeal-ous, eager
veiny, veined.
happy, full of felicity.
happy, blessed;
— առնել, to make happy;
— լինել, to be happy.
the fact which one asserts on oath.
cf. Երդմնելի.
visible, palpable, evident;
celebrated, eminent, signal, illustrious, heroic, high, serious, great, glorious, famous, brilliant, important, memorable, noble, principal, solemn, splendid;
— առնել, to illustrate, to render illustrious or famous;
to manifest;
— լինել, to signalize or distinguish one's self, to acquire undying fame.
troublesome, importunate, annoying, tedious, tiresome, disgusting.
full of sadness, of hitter grief, very sad, painful, bitter;
— առնել զոք, to afflict, to sadden, to cast down.
cf. Թախծական.
cf. Թաղակցիմ.
purulent, sanious.
translatable.
to roll, to tumble;
to wallow, to plunge in, to penetrate;
յերկիր —, to roll on the earth;
ընդ մոխիր, յաճիւն —, to get covered with ashes, with dust;
ընդ տիղմ —, to roll in the mud, to wallow in the mire;
— ի փափկութիւնս մարմնոյ, to give one's self up to sensual pleasures, to abandon one's self to, to plunge into;
առաջի —, — անկանիլ, — առաջի ուրուք, to prostrate one's self at the feet of, to implore;
— առ ինչ, to give one's self up to, to incline to, to bend towards.
penetrable, permeable.
to be still half drunk.
transformed, metamorphosed;
transmuted;
— լինել, to be transformed, metamorphosed, to change from, to bear another aspect;
— առնել, to counterfeit, to disguise, to transform, to metamorphose;
to change the aspect or appearance;
– զաշխարհ, to change the face or state of the world;
— եղեն իրքն, things bear quite another aspect;
the tables are turned.
chin-bandage;
chin-strap;
— լինել, to hold one's tongue, to be silent, speechless.
woman;
wife, spouse;
ազգ կանանց, womankind, women, the fair sex;
թշնամի կանանց, woman-hater;
cf. Կնատեաց;
— առնակին, married woman, wife;
մանկահասակ — գեղեցիկ, a young beauty;
— այրասիրտ, heroine, courageous woman, championess;
գեղեցիկ՝ նազելի՝ առաքինի՝ բարեպաշտ՝ ամօթխած՝ ողչջախոհ՝ հաւատարիմ —, pretty, charming, virtuous, pious, modest or bashful, chaste, faithful -;
տգեղ՝ սոսկալի՝ զարդասէր՝ թեթեւամիտ՝ կամագնաց՝ փոփոխամիտ՝ անհաւատարիմ՝ լկտի՝ տռփոտ —, ugly, frightful, coquette, giddy or volatile, capricious, fickle, faithless, immodest, lewd -;
հարկանիլ ի սէր կնոջ, to be enamoured, smitten, in love with a -;
— առնել՝ առնուլ, to take a, wife, to wed, to marry, to take in marriage;
— լինել ումեք, to get married, to be spouse of;
— ածել զդուստր ուրուք, to marry the daughter of;
կեալ ընդ կնոջ, to live with a —;
պատրել՝ մոլորեցուցանել զկին, to deceive or seduce a -;
բռնադատել, ապականել զ—, to force, to dishonour a -;
ծանր նստել կնոջ, to be with child, pregnant, in the family way;
եւ առ նմա մայր նորա — յերկրէն եգիպտացւոց, & her mother gave him an Egyptian wife;
եւ եղեւ ինձ —, & I took her to wife;
կամաց տուն cf. Կանանոց.
passions;
movement of the soul, emotion, sentiment, feeling;
animal passions, sensuality, vice;
suffering, pain, torment;
accident;
attributes, properties;
— լուսնի, phases of the moon;
յոյզ կրից, transports, fits of passion;
զաչացու՝ խօլական՝ նորածին՝ մոլեգին —, blind, extravagant, furious, outrageous passion;
յուզել զկիրս, to stir up, to provoke or excite the passions;
գգուել զկիրս, to flatter, to soothe one's passions;
անձնամատն լինել ի կիրս իւր, to give oneself up, to abandon oneself to one's passions, to indulge, to let loose, to gratify one's passions;
ի դժուարին կիրս գտանել, to find oneself in a painful, embarrassing or awkward position;
նուաճել զկիրս, to rule, to subjugate or control one's passions, to bring one's passions under subjection.
united, joined, conjoined, connected, annexed;
contiguous, adherent, adhesive, sticking;
adjoining, abutting, lying close to;
conjointly, together, at the same time;
— ընթանալ, to run together;
to concur with, to cooperate;
to compete;
— լինել, to be annexed;
olibanum, frankincense;
benzoin;
— երեւելի, pure —.
female sex;
womanhood;
marriage, matrimony;
լինել ումեք կնութեան, to marry, to wed a husband;
առնուլ կնութեան ou ի —, to take to wife, to espouse, to take in marriage;
տալ ումեք զդուստր իւր կնութեան, to give one's daughter in marriage.
godfather, sponsor;
— լինել, to stand godfather.
godmother, sponsor;
— լինել, to stand -.
cf. Կոխ.
— առնել, դնել, to tread, to tread upon, to trample or tread under foot;
— լինել, կալ, to be trodden, trampled under foot;
— տալ, cf. Տալ ի կոխ.
cf. Կոխան;
լինել ի —, to be trodden under foot;
տալ ի —, to give to be trampled on.
cf. Կոհակալիր.
side, rib, flank;
part;
woman;
wife;
ընդ կողաց, aside, awry, sidelong;
առ ի —, cf. Զառ՞՞՞ի՞՞՞կող;
անդէն ի —ի, directly, at once, forthwith;
ի — լինել, to stretch or lay oneself down, to lie down, to go to bed;
—ք գրեանց, cover or binding of a book.
cf. Ի կող լինիմ.
flank, side;
side, part, party;
climate;
confine, quarter, canton;
country, soil, region, land;
հակառակ —, the wrong side;
the opposite party;
տկար —, weak side;
ի մի —, aside, apart;
առ ի —, slantingly, awry, sideways, laterally;
ի մի — թողուլ, to set apart, to lay aside;
ի — լինել, անկանիլ, to lean on one's side, to lay oneself down, to repose;
ի — առնել ի վերայ մահճաց, to place in bed, to put to bed;
— տալ, to recede, to retreat, to draw back;
ի — ելանել, to retire from, to withdraw oneself, to stand aside;
ունել զ— ուրուք, to take up the cudgels for, to take one's part, to range oneself on the side of, to side with one;
երկոցուն իսկ կողմանց հաճոյ լինել, to run with the hare hold with the hounds, to contrive, to stand well with opposite parties;
ոչ միում յերկոցունց կողմանցն լինել ձեռնտու, to preserve neutrality, to remain neutral;
նստաւ ի կողմանէ նորա, he sate near him;
յայսմ կողմանէ, on this side;
ի միւս կողմանէ, on the other side;
յերկոցունց կողմանց, on both sides;
ի կողմանց կողմանց, from different parts;
ի միոյ կողմանէ զմիւսն, from one side to the other;
through through, right through;
յամենայն կողնանց, on all sides or hands;
from all quarters, everywhere;
յինէն կաղմանէ, on my side;
on my part, as for me;
ի ձէնջ կողմանէ, from you;
in your name.
to sigh;
ի խորոց սրտէ, to sigh deeply;
— զանլռելի զհեծութիւն, to groan incessantly;
— առ խաղաղութիւն, to sigh for peace.
shape, stature, size, height;
age, years, time of life;
կաթնաբոյծ —, babyhood;
անտիական, մատաղ, տխեղծ —, tender age, infancy, childhood;
ի սկզբնաբոյս —ին, from one's earliest years;
ի տղայութեան —ի նորա, in his infancy;
ի ծաղկեալ —ի, in the prime of life;
աճումն — ի, growth, growing;
երիտասարդ —աւ, young;
կայտառ, սթափ —, a slender waist;
— անձնեայ, large stature;
ուղղորդ —, straight figure;
բարձր —աւ, of lofty stature, tall;
միջակ —աւ, middle-sized;
վայելուչ —աւ, good-sized;
չափաւոր —աւ, middling-sized;
կարճ —աւ, short, little;
հասուն —, in ripe years, years of discretion;
այրական —, man's estate, manhood;
ծերացեալ —, — ծերութեան, old age, age, years;
ծերացեալ —աւ, aged, in years, old, stricken in years;
ի — եւ ի տիս հասանել, to reach, to attain, to grow to man's estate;
զարգանալ —աւ, to increase in age;
ի — գալ, to arrive at the age of puberty;
ի միտս եւ ի — լինել, to be of age;
— նորա բարւոք կերպարանի, his figure is becoming well developed;
եւ մեռաւ ի —ի երեսուն եւ երից ամաց, he died at the age of thirty three;
— գարնայնոյ, spring-time, spring.
happening: lively, clever, intelligent;
— լինել, to arrive, to reach, to attain;
to seize, to take, to catch, to entrap;
to comprehend, to conceive, to penetrate, to discover, to recognize.
select, chosen, choice;
—, — բանք, chrestomathy, anthology, collection;
— լինել, to gather, to collect, to make a collection of authors.
tribute;
tax, impost, duty, excise;
necessity, want, exigency;
constraint, obligation;
homage, duty, service;
հարկ վերադիր, additional tax;
— տարապայման, over-assessment;
— դժնդակ, shocking necessity;
առանց —ի, without necessity;
—աւ, ի —է, առ —ի, necessarily, of necessity, essentially;
inevitably, indispensably;
by force, by compulsion, forcibly;
ընդ —աւ արկանել, ի —ի կացուցանել, to place or lay under contribution, to tax, to load or burden with imposts, to levy contributions, to render tributary, to subdue, to subject, to enslave, to subjugate;
— հանել, to gather in, to exact tribute, to raise money, to put a tax on;
—ս հարկանել, to pay a tribute;
to be tribute to;
ի —ի կալ, մտանել ի —, to serve, to subject oneself to, to submit, to be tributary to;
— առնել, to force, to constrain, to use violence;
հատուցանել զ— շնորհապարտ մեծարանացն, to pay the tribute of gratitude;
—է, one must, it is necessary;
չէ —, չէ ինչ —, it is not necessary, there is no need, no matter;
— ի վերայ կայ ինձ, necessity obliges me to;
— եղեւ նմա բողոքել ի կայսրն, he was obliged to appeal to Caesar;
ըստ —ի ժամանակին, according to the wants of the age;
— էր, it was necessary;
— եղեւ մեզ առնել, we were obliged, compelled or constrained to do;
— է ինձ երթալ, I must go;
մերցուք եթէ — լիցի, let us die if it must be!.
tributary;
vassal;
liege, subject;
ածել ի —ս, — առնել, to subject to tribute, to render tributary;
— լինել, to be tributary.
native country, native-land, country, birth place, home;
parentage;
patrimony, paternal property, fortune;
հող —նեաց, fatherland;
սէր, յիշատակ —նեաց, patriotism;
remembrance of one's native land;
անձուկ, կարօտ —նեաց, longing for home;
home-sickness, nostalgia;
վտարել զոք ի —նեաց, to expatriate;
ելանել ի —նեաց, to go abroad, to leave one's native land;
թողուլ զ —նիս, to quit one's country;
երթալ, դարձ առնել ի —նիս, to return to one's country;
մտանել ի —նիս, to return home, to regain one's native land;
արժանի լինել —նեաց, to deserve well of one's country;
ծառայել —նեաց, to serve one's country;
նուիրել զանձն —նեաց, զանձն դնել ի վերայ —նեաց, to devote oneself to the service of one's country, to consecrate oneself to one's country's welfare.
demand, request;
ընդ — անկանիլ, — եւ խնդիր լինել, to ask, to demand, to request, to be in search of, to look for.
knot;
tie, bond;
station, post, stage, resting-place;
cf. Կայարան;
գորդեան —, the Gordian knot;
knot, joint;
knotty point, rub, difficulty, intricacy, tangle;
note;
վերելից or վերամբարձ, վայրաբեր, ascending, descending node;
գիծ —գուցից, nodal line;
— առնուլ, to make or tie a knot, to knot;
արձակել զ—ն, to untie, to loosen or undo a knot;
լուծանել զ—սն, to untie or cut the knot of a difficulty or question, to delucidate;
— ի —գուցէ փախչել, to flee by post, or by relays of horses.
peaceable, quiet, calm, tranquil, mild;
moderate, staid, sedate, grave, sober;
—, —ս, gently, softly, mildly, tranquilly, slowly;
— լինել, կալ, to remain quiet or tranquil;
— լինել, to have patience, to be patient.
spectator;
լինել, կալ, to be a —, present at, to assist;
—ք, the spectators, the audience;
the lookers on, the by-standers, the public.
to solemnize, celebrate with pomp or display;
to signalize;
to count, to enumerate;
թատերախաղ —, to play, to act, to perform;
անպարտելի —, to render invincible.
cf. Հանդուրժելի.
reconciled;
propitious, favourable, friendly, kind, kindly, benevolent;
— առնել, to conciliate, to reconcile;
to render propitious, to propitiate;
— լինել, to be reconciled;
to be propitious, favourable.
to sum, to number, to count;
to calculate, to compute;
to esteem, to repute, to judge;
to presume, to suppose, to reckon;
to attribute;
to pass for, to be reputed or deemed;
լաւ —, to prefer;
պատուական —, to appreciate;
մեծ ինչ —, to value, to esteem, to repute, to rely on;
առ ոչ ինչ —, not to keep any account of, not to care about, to have little esteem for, to despise;
— զանձն, to look upon oneself as, to believe, deem or account oneself, to think that one is;
ընդ մի — զիմն ընդ ումեմն, to mistake;
երանելի զանձն —, to think oneself happy;
—իմք եթէ, —րեսցուք այնպէս թէ, let us suppose that;
մի —իք թէ, do not believe that.
cf. Համարձակաբարբառ;
— լինել, to speak freely, frankly, openly, to be plain with, to be accustomed to speak one's mind.
persuading;
persuasive;
— լինել, to persuade, to convince;
cf. Թափիչ.
dumb;
speechless, mute, tongue-tied;
— ի ծնէ, born dumb, dumb from one's birth;
— բնութիւնք, babies;
— լինել, or համրանամ, համրիմ, cf. Համրանամ, cf. Համրիմ.
to look, to give a look, to cast the eyes on, to see;
to look upon, to gaze on, to consider attentively, to look in the face, to observe, to contemplate, to speculate, to weigh well;
to take care;
to concern, to regard;
to have in view, to aspire to, to aim at;
to face, to front, to look on, to overlook;
գեղեցիկ հայելով, handsome, elegant, beautiful, charming;
— ի վեր, to look up;
— ընդ պատուհանն, to peep or look in at the window or through the window;
— գաղտագողի, to look stealthily at;
պշուցեալ — յոք անյագ, to gaze with greedy or devouring eyes at, to stare at;
— յայրատս or յայրատութեամբ, to look at impudently, lustfully, lewdly;
— յոք սիրով, գորովալից աչօք, to look at lovingly or tenderly, to look sweet upon, to cast sheep's eyes on, to ogle;
— խանդաղատանօք, to gaze on dotingly, with fondness, with glistening eyes;
ընդ ակամբ — յոք, to look scornfully at or with contempt;
— մտօք, to contemplate, to muse on;
ոչինչ հայեցեալ ի, in spite of, despite;
մինչդեռ նա այսր անդր հայէր, as he looked about or around.
father;
papa, pa;
dad;
father, chief;
founder;
author, inventor;
— մեր, the Lord's prayer;
— երկնաւոր, գթութեան, heavenly Father, God of mercy;
հարք եկեղեցւոյ, the fathers of the church;
հարք միանձունք, old anchorites;
հարք մեր, our fathers, forefathers, ancestors;
— աշխարհի, Adam;
յարգոյ —, Reverend Father;
բարեյիշատակ —ն իսահակ, Father Isaac of blessed memory;
— սուրբ, holy father;
— խոստովանութեան, confessor;
հոգեւոր —, spiritual father;
— հայրենեաց, ժողովրդեան, աղքատաց, father of his country, of the people, of the poor;
քերթողաց —, father of Armenian literature, Moses of Khoren;
— պատմագրաց, father of history, Herodotus;
— եւ մայր, father and mother, parents;
որդի ի հօրէ, from father to son;
— իբրեւ զ—, like a fatherly, paternal;
ազնիւ, բարեգութ —, good, tender father;
— սիրտ, գութ, սէր հօր, the heart, tenderness, love of a father, paternal, fatherly affection;
սիրել, պատուել զ—, զօրավիգն լինել հօրին, to love, honour and succour one's father;
յաւելուլ առ հարս, to go the way of all flesh, to go to kingdom come, to die;
ննջեաց ընդ հարս իւր, he slept with his fathers;
— որդւովք բերկրեալ, a father happy in his children;
— մարդպետ, kislar-agasi, master of eunuchs.
wedding, nuptials;
hymen, marriage, union, wedlock;
հանդէս —նեաց, espousals, wedding-feast, nuptial-feast or bridal-feast;
չաստուած —նեաց, Hymen;
ջահ —նեաց, the torch of hymen;
երգ —նեաց, marriage-song, epithalamium;
ճառ —նեաց, discourse on marriage;
հանդերձ —նեաց, wedding garb or garment;
շօթ, բլիթ —նեաց, bride-cake;
օրհնութիւն —նեաց, nuptial blessing;
առագաստ —նեաց, wedding-bed, bridal-bed or marriage-bed;
—նիս առնել, to celebrate a wedding;
չառնել —իս, not to celebrate the wedding;
երթալ ի —իս, to go to a wedding;
գողանալ զ—իս, to be beforehand with one's spouse, *to get some jobs before the wedding-day.
bread;
food, victuals, livelihood;
meal, repast, table;
— առաջաւորութեան, առաջադրութեան or երեսաց, show-bread;
— կենաց, երկնաւոր —, the bread of life;
the Eucharist;
— սգոյ, նեղութեան, the bread of pain, of affliction;
թարմ, կակուղ, քաջեփ or կսկուծ, ջերմ —, new, soft, well baked, hot bread;
օթեկ՝ գահ or քարտու, կարծր, անեփ —, stale, hard, half-baked bread;
սպիտակ, սեաւ or թուխ —, white, brown bread;
տան, հացագործի —, household, baker's bread;
— համեմաւոր, gingerbread;
անխմոր —, unleavened bread;
գետնոյ —, hog's-wort, sow-bread;
կեղեւ —ի (կողինձ), bread-crust;
ներքին կամ վերին կեղեւ, under-crust or upper-crust;
միջուկ —ի, crumb;
շերտ —ի կոգեզանդ, slice of bread and butter;
կոտոր —ի, a morsel of bread;
փշրանք —ի, crumbs;
— յարգանակի, sopped bread, panado;
— խորովեալ, toast, slice of toast;
քրտամբք երեսաց իւրոց գտանել զ— իւր, to get one's bread by the sweat of one's brow;
— թրել, գործել, to make, to bake bread;
— ունել, to have bread;
առանց —ի լինել, not to have bread to eat;
չոր — ուտել, to eat dry bread;
թանալ զ— իւր արտասուօք, to eat the bread of affliction;
—ի բերան վարձու գործել, to serve for his bread;
ի — կոչել զոք, to invite to dinner;
— մեծ գործել, to give a grand dinner;
հաղորդլ ընդ ումեք —իւ, to eat with one;
արկանել —, to serve up;
to give to eat;
— կտրել, բեկանել, բրդել, to cut or break bread;
to crumble, to crum;
կեղեւել զ—, to cut off the crust, to chip it off;
հատանել զ— քաղցելոց, to keep the bread from the hungry;
անարժան է —ին զոր ուտէ, he is not worth his salt.
messmate;
guest;
fellow-boarder, table-companion;
— լինել, to eat together.
augur, diviner by augury;
— լինել, to augur, to divine by -.
equal, like, same, conformable;
straight, plain, even, level;
equal, companion;
pendant, fellow;
—, առ —, equally, alike, likewise, conformably, in the like manner;
— թղթոյն, copy, duplicate;
— գտանիլ, լինել, to equal, to match, to be on a par or level with;
to rank, to be at par;
— հրամանին առնուլ զկատարումն, to be executed according to orders or command;
զանձն — առնէր աստուծոյ, he made himself equal with God;
զօրութիւն եւ դաւ — են առաջն նորա, force or stratagem are the same to him.
of the same weight;
equivalent, equal;
— լինել, to counterbalance, to countervail;
կատարելութիւնք նորա — ախտիցն են, his good qualities compensate his vices.
forehead;
— շինուածոց, face, front, frontispiece, elevation;
— գրոց, frontispiece, title-page;
եռանկիւնի —, fronton, pediment;
— զօրու, բանակի, army drawn up in order of battle, troops in battle-array;
rank, file, order;
— առ —, face to face, vis-à-vis, front to front;
— լայն ցցուեալ, ճաղատ, խորշոմեալ, սպառնալից, large, protruding, bold, wrinkled, threatening -;
զ— հարկանել, to strike oneʼs -;
յորինել, յարդարել կազմել, վառել զ—ն, to draw up in line of battle, to put in battle array, to offer battle, to face;
— տալ, ի — մը տանել, —ս դնել, to attack the enemy in front, to fight, to combat;
ելանել ի —, to engage in conflict, to attack, to assault;
անկանել ի —ու, to be left dead on the spot;
ի — եհան ընդդէմ նոցա, he opposed them with;
յառաջնում անդ —ու, in the first action or combat;
— նորա նսեմանայ, his countenance becomes gloomy.
fit, proper, decorous, suitable, becoming, seemly, decent, befitting, convenient;
fitness;
ի —, properly, fitty, suitably, opportunely, conveniently, to the purpose;
ի — լինել, գալ, պատահել, to suit, to be proper and suitable, to become, to be beseeming or seemly, right, proper, advisable;
ի — առնուլ, to avail oneself of, to profit by;
to improve, to turn to account, to the best account;
չիցէ՞ի —, is it not suitable ?
ի — թուէր նմա, ի — համարէր, he thought fit to;
առաւել ի — գայ, it would be better, it would be more suitable, expedient, convenient;
ոչ ի — թուեցաւ, it did not seem fitting or becoming;
ոչ ի — պատահէին ակնկալութեան նորա ելք գործոյն, his success did not answer his expectations, he was disappointed in his hopes.
cf. Ի ճահ լինել.
way, road, route, street, path;
issue;
journey;
mediation;
means, way, manner, method, process;
—ք մարմնոյ, the senses;
— արքունի, highway, public road, thoroughfare;
վարուն —, great thoroughfare;
կիցք —աց, cross-road;
անկոխ, ղարտուղի —, by-way, by-path;
— անգնաց, անկոխ, impassable road;
տըղմալից —, dirty or muddy road or street;
— երկնից, the way of heaven, the path of virtue;
աւուր միոյ —, a day's journey;
— երից աւուրց, three day's journey;
զ—այն, ի —ին, առ —աւ, զ—աւ, on the road, by the way, on a journey, during the journey;
— արարեալ, on or by the way;
— առնել, to go along, to travel, to undertake a journey;
to open, to prepare a way;
ի — անկանել, to set out on, to begin a journey, to start;
— ունել, to advance, to go forward, to get on;
անցանել զ—աւ, to take a wrong course, to go astray, to err;
թիւրել զ—ս ուրուք, to mislead, to lead astray, to put out of the right way, to cause to err;
արգելուլ, փակել, խափանել զ—, to interrupt or block the way, to stop up, to obstruct;
դնել ի —, to see off on a journey;
յաջողել զ—ս իւր, to prosper, to get on prosperously, to thrive;
ի —ի իւրում երթալ, to go one's own way;
to pursue one's point;
գնալ զ—ս or զ— ուրուք, to go by the same way as, to tread in the same steps;
to follow, to imitate;
ընդ ո՞ր —, by what road ? by what way ? which way ?
ընդ ուղիղ —ն, straight forward;
այս — հանէ ի գիւղ մի, this road leads to a village;
զրուցատրութեամբ կարճի —ն, company shortens distance.
guide, conductor;
— լինել, to direct, to show or indicate the way, to guide.
degustation;
cf. Ճաշակելիք.
ray, beam, radiation;
light, splendour, brightness, brilliancy;
radius;
— տանելի, vector radius;
—ս արձակել, to irradiate, to beam, to emit rays.
pasture, feed, food, forage, fodder, provender;
pasture ground or land, meadow;
food, pasture, aliment, nourishment, prey;
— հրոյ, fuel, combustible;
— լինել, to be food to, the prey of, a prey to;
հրոյ — լինել, մատնիլ, to be a prey to the flames, to be burnt, devoured, consumed by fire;
սրոյ — լինել, մատնիլ, to perish by the sword;
սրոյ — տալ, to put to the edge of the sword, to slay;
— գտանել, to spread over, to wind or creep about;
— տալ հերձուածոց, to keep up, to foment divisions;
առ — ախտից, for cherishing or caressing the passions;
բազմախողխող երկաթոյն նա տայր ի —, he mowed them down with the murderous steel, or sweeping brand;
գիտութիւնք — են մտաց, knowledge is the food of the mind;
ճար եւ — առնել, to find a remedy;
to repair, to redeem, to retrieve, to make reparation or amends for.
running swiftly;
diligence, stage-coach, coach;
— երագութիւն, fast, express train;
— լինել, to run or go at full speed.