caulker.
the least noise, the least thing;
a mere nothing.
crakeing, creaking, cry or noise;
— հաւուց, cackling;
— թռչնոց, chattering;
— խորդոց, crunk, crunkle of the crane.
to crake, to creak;
to make a shrill noise, to cry out, to shriek, to squeak, to scream;
to hiss;
to whistle;
— գորտանց, to croak;
— ագռաւուց, to caw;
— խորդոց, to crunk, to crunkle;
— խոզից, to grunt;
— շանց, to growl;
to yelp;
— եղջերուի, to bell.
parietary, pellitory.
crunk, crunkle (of the crane).
to caw (as a crow).
who strikes with the fist;
who uses harshly.
cf. Կսկծելի.
sheep-shearer;
paring-knife.
instructive.
weak, subject to the passions
giving life;
saviour, deliverer.
combustive;
canstic;
incendiary
half-measure.
to blow, to blossom, to bloom, to open.
to grunt.
grunt, grunting.
sealer;
conclusive.
weigher;
judge;
requiter, rewarder.
scolding, grumbling;
exorcising.
trampling;
— ջրհան, force-pump.
cf. Հաջեմ;
cf. Հեծեմ.
cf. Հաջիւն.
cf. Հեծութիւն.
cf. Հառաչանք.
full of sighs.
sighing, plaintive, doleful.
panting, out of breath, short-winded.
sighs;
groans, lamentation, weeping;
մեծ, խոր —նս արձակել, to fetch deep or heavy sighs, to sigh heavily;
հեղձամղձուկ զ—նսն առնել, to stifle one's sighs;
— հեղձամղձուկ զնա առնէին, his sighings stifled his utterance;
—նօք, with a sigh;
—նօք ի խորոց սրտէ ասաց, after profoundly sighing he said.
to sigh;
ի խորոց սրտէ, to sigh deeply;
— զանլռելի զհեծութիւն, to groan incessantly;
— առ խաղաղութիւն, to sigh for peace.
cf. Հառաչումն.
sigh.
adult, of age, pubescent, marriageable.
stereometric;
solid.
stereometry.
creator, producer.
creation.
who renders, restores or gives back;
payer;
remunerator.
level;
— ջրեղէն, water-mark or water-line;
— պղպջակաւոր, spirit-level.
to level.
levelling.
planisher, polisher, leveller.
beater;
plectrum.
pressing, urgent, earnest;
— պէտք, pressing need.
persevering, steady.
giving or procuring rest, reposing.
to repose, to take repose, to be at ease;
to rest, to cease from work, to relax, to refresh oneself;
to end, to stop, to stand still, to halt, to be settled;
to lodge, to sojourn;
to cease, to end;
to die, to depart this life;
to be buried;
to rest in heaven;
— ի վաստակոց, to take rest from work, to pause from labour;
— ի խաղաղութեան, to rest in peace;
հանգիր ի սրտամտութէնէ, let your anger cease;
եմուտ անդ —, he went in to ease himself.
getting ready, preparing.
inventor.
more than, more, under, beneath, over;
as, as well as, as much as;
or;
—եթէ, —թէ, that;
more, than;
անդր —, further, beyond;
ոչ ոք — զնա, no one but he;
առաւել -զե րեսուն եւ հինգ ամք են իմ, I am more than thirty five years old;
զքեզ ըն տրեաց -զազգս ամենայն, he chosed thee before all the nations;
պատրաստ եմք մեռանել —անցանել ընդ օրէնս հայրենիս, we are ready to die, rather than violate our country's laws;
հասաւ — զամենայն սուր, much keener than any other sword;
ո՛րքան քաղաղութիւն է ի տունս շինականաց — ի տունս թագաւորաց, when will peace reign alike in the cottage and in the palace !.
for, because, since, considering that, whereas, inasmuch as, though;
քանի —նոյ or նւոյ նիք նեաց, how! how much!
what? how much? how many?
quantity;
— անգամ՞, how many times?
— առաւել, —եւս, how much more! with still more reason;
— ամաց է՞, how old is he?
— ժամանակք են, how long is it?
— մարտ պատե րազմի մղեցաք ! how often have we fought !
ն — աւուրս, in how many days?
ո —, ի —սն ամսոյն, on what day of the mouth ?
— ինչ պարտիս՞, how much do you owe?
— գնոյ or քանո՞յ վաճա ռեցեր, how much did you sell it for ? at what price did you sell it ?
քանո՞յ գնեցեր, how much did you give for it ? at what price did you buy it ?
— մի, some;
աւուրս — մի, some days;
քանի՛ քանի, how ! how much ! how often ! how many times !
քանի գեղեց կացար եւ քանի քաղցրացար, how fair and how pleasant art thou !
—գեղեցիկ, է առաքինութիւն ! how lovely is virtue !
ոʼհ, — վեհ է հայրենասիրութիւն ! how sublime is patriotism!.
distinction, division, separation;
decision, definition, determination, resolution;
difference;
segregation;
—ումն յեկեղեցւոյ, excommunication;
չորս որոշմունք տարւոյն, the four seasons of the year;
—ումն առնել, to come to a decision, to make up one's mind.
cf. Որովայնակոչ.
thunder;
որոտ ընդ որոտ, cf. Որոտագոչ.
what;
such that;
— ինչ, as, such as, for instance;
— ինչ իցէ ողջոյնս այս, what manner of salutation this might be!
գիտես — ինչ տօնքն էին, you know what those festivals were;
— եւ իցէ, whatever, whatsoever.
chase, hunting, hunt, sport;
prey;
venison, game;
զբօսանք —ոյ, field-sports;
եղանակ —ոյ, shooting-season;
այր հմուտ —ոյ, skilful hunter, a good sportsman, a mighty huntsman;
պահապան —ոյ, game-keeper;
— ձկանց, fishing, fishery;
— թռչնոց, shooting, fowling;
— աղուեսուց, fox-hunting;
— վագերց, tiger-hunting;
— հեծանել, to go a hunting or shooting;
յ— ածել, to shoot wild beasts.
hunting;
cf. Որսորդ;
շուն —, hound, greyhound;
բազէ —, trained hawk;
թռչուն —, bird of prey;
ձի —, hunter.
to chase, to hunt, to go a hunting or shooting, to shoot;
to try or endeavour to win or to seduce, to wrap up or involve in snares, to surprise, to entrap;
— հաւս, to fowl;
cf. Ձուկն;
աղուէս —, to hunt a fox;
— զհոգիս, to prey upon souls;
— զոք, to catch or entrap a person, to insnare;
to captivate, to win;
to entice, to attract, to allure, to flatter;
— զսիրտ ուրուք, to gain a person's heart;
— զոք բանիւ, to win a person with fair speech;
— ինչ բանս ի բերանոյ ուրուք, to entangle a person in his own words;
— զյաջողութիւն աւուրց, to watch the propitious moment or favourable occasion;
— փառս կամ պատիւս, to go in search of honour or glory.
cf. Որսատենչ.
cf. Որչափ.
brain, brains;
marrow;
cf. Թափեալ;
սենեակ ուղղոյ, skull;
— ի գլուխ ունել, to be judicious, in one's right senses;
մինչեւ ց— ոսկերաց, to the very marrow of the bones.
mountain stream, torrent, flood;
ravine;
—ք հոսանաց, հեղեղաց, torrents;
—ք փափկութեան, river of pleasures;
—ք արեան, a river of blood;
իջին յաչացն —ք արտասուաց, he shed a flood of tears.
vanity;
inutility, futility;
ունայնութեան պաշտամունք, superstition;
ունայնութեանց ամենայն ինչ ընդունայն է, vanity of vanities, all is vanity.
to have;
to take, to hold, to possess, to occupy, to enjoy;
to take, to stop, to retain;
to seize upon, to become master of, to subject, to subdue;
to contain, to enclose;
to carry, to support, to sustain;
to relate to, to refer to;
to be able, to know how;
— առ, իբրեւ, to esteem, to repute, to take for, to look upon as, to regard as;
— զտեղի, to stand instead of, to supply the place of;
— զոք, to stop one, to seize;
— զգուշութիւն, to take care, to watch;
— ի մտի, to form a design or project, to propose to oneself, to think to;
to retain;
զառաջս —, to oppose, to resist, to impede, to hinder;
to stand or go before;
զդէմ —, to make head against, to face, to resist, to oppose, to fight;
— առ իւր զխորհուրդս, to keep another's secret;
— զտունն, to maintain the honour of the house;
պինդ — զխոստովանութիւն, to keep the faith;
ի վայր — զբարկութիւն, to refrain from anger, to control one's anger;
գութ — զմէնջ, to have pity on us;
— զաղանդ, զուսումն, to follow the doctrine, to be of the sect of;
ոչ առ սուտս ունիմ զձեզ, I do not take you for liars;
զանձինս առ իմաստունս ունէին, they thought themselves wise;
իբրեւ զմարգարէ ունէին զնա, they looked on him as a prophet;
սրտմտութիւն կալաւ զնա, he was enraged;
զի՞նչ ունիս առնել, what have you to do ?
կալ զնա զեղջերացն, take it by the horns;
հրամայեցին նմա — զգլուխ բազմականին, they gave him the highest place at the feast;
տենդն կալաւ զնա, the fever has seized him, he has caught a fever;
ունիմ ի վենետիկ քսան եւ չորս ամ, I stayed twenty-four years in Venice;
ահ կալաւ զիս, fear seized me;
ի բանի մի ունիք, never mind, do not care for that;
— ունէին իւղ՝ այլ, they had indeed oil, but;
խօսել կալաւ, he began to speak;
կալարուք զկիրճս ջրոցն, seize the canals;
դիպող պատասխանեօք ունի զբերանս նոցա, he silences them with opportune replies;
խօսիլ ոչ ունիմ, ոչ ունիմ ասել, I cannot speak, I do not know how to speak.
ear;
ունկունք, handle;
cf. Ականջ;
— դնել, մատուցանել, to give one's ear to, to lend an ear to, to listen, to hearken, to be attentive;
խօսել յունկանէ, to speak in one's ear;
to whisper;
— արկանել, to obey;
չդնել յունկան, to disobey;
զոր լուայք յունկանէ, what has been confided to your year;
եհաս յ— նորա, it reached even his ears;
— դիք, listen! attention !
cf. Թմբուկ.
memory, remembrance;
attention;
intelligence, mind, sentiment, sense, instinct;
late;
cf. Յուշիկ;
— եւ ուրուշ, the senses;
— ի կուրծ, attentively, carefully, heedfully;
—ի —ով, with great attention, most attentively, more at leisure, diligently, carefully;
— առնել, առնուլ, ունել, դնել, to pay attention, to be attentive, to have in view, not to lose sight of;
to apply oneself to;
to mind, to take care, to be heedful or cautious, to take good heed, to be on one's guard;
to tend to, to aim at, to seek, to try, to endeavour, to strive;
յ— ածել, առնել, արկանել, to recall to mind, to remember, to remind;
cf. Յիշեցուցանեմ;
յ— գալ, լինել, զ—ով գալ, to bear in mind, to recollect, to call to mind, to remember;
յ—ի ունել, կապել, to preserve in one's memory, to have recollection of, never to forget;
— ի կուրծս առնել, to think, to meditate, to conceive or imagine the design of;
— ի կուրծս արկանել, to take a thing for serious, in earnest;
զ— եւ զուրուշ գրաւել, cf. Մոգեմ;
ընդոստուցանել զ—, to excite the attention;
— ունել յոք, to follow with the eyes;
յ— բերել, cf. Յիշեմ;
յ—ի բերել, to revive, to cause a person recover his breath, to quicken, to rouse;
— ունել, to wait;
բառնել յ—ոյ մտաց, to cause to forget, to put out of one's head;
պրծանիլ յ—ոյ յիշատակաց, to be forgotten;
յ— լինի ինձ, ինձ յ— անկանի, I do remember;
— ի կուրծս անկաւ գրել, the idea struck him to write, he conceived the idea of writing;
— ի կուրծս քաջալերէին զմիմեանս, they incessantly encouraged one another;
չէ ի յ— մտաց, he does not remember;
նմա ընդ յ—ի կապեալ, calling to his memory, reminding him;
— կալ, attention !.
resounding;
clanging;
with hammering;
— բոմբիւն, hammer-blow;
clang;
— հնչէին սալք, the hammer-blows resounded on the anvil.
shoulder;
back;
— շինուածոց, wing of a building;
ելանել ի յ— երիվարի, to ride, to mount, on horse-back;
զուսովք արկանել, to put on one's back;
— դնել, to become stiff-necked, obstinate;
բարձր ուսովք չափ ի վեր, taller by a head and shoulders;
cf. Ընդոստ.
cf. Ուսուցչապետ.
cf. Ուսուցիչ.
cf. Ուսուցիչ.
cf. Չորեքօրեայ.
stone;
պատուական —, precious stone, jewel, gem;
— դժոխայինշ, infernal stone, caustic;
— կրային, limestone;
— ծանրակշիռ, ponderous, heavy spar, cawk;
— մանրիկ, small stone, pebble, gravel;
հարկանել —իւ, քար կոծել ամբք, to stone, to lapidate, to stone to death;
հալածել —ամբք, to pelt with stones;
չթողուլ, չմնալ, — ի —ի վերայ, not to leave, not to remain one stone standing;
հարկանել զոտն զ—ի, to strike the foot against a stone;
միով —ամբ զերկուս պարսաքարել (ընդ աջ եւ ընդ ահեակ յջողել), to kill two birds with one stone;
cf. Քաւիչ.
cf. Չաման.
act of scraping, scratching or rubbing off;
abrasion;
cf. Քերիչ.
to erase, to scratch out;
to scrape, to scratch, to grate, to graze, to rasp, to plane, to polish;
to rub the skin off, to excoriate, to flay, to lacerate, to torture;
to take away, to remove, to annul;
to engrave, to inscribe, to write;
— առ, to graze, to touch slightly;
— առ ափամբք, to skirt, to coast along, to keep close to the shore;
— զափամբք, to go terra a terra, to sail along the coast;
— զամօթն ի բաց —, to lay aside all sense of shame, cf. Ունչք.
cf. Քերիչ.
serpent, adder, snake;
— or — աւազակ, the devil;
— խարամանի, dipsas or dipsade;
— շչէ, the serpent hisses;
cf. Քաղցրութիւն.
cheer, shout of encouragement;
— առնում, to cheer up, to pluck up courage;
Օ՛ն առ, Օ՛ն առեալ, now! come! cheer up! courage! bravo! օ՛ն անդր, oh fie! for shame! pshaw! avaunt! back ! stand back ! off or away with you! օ՛ն անդր, իբաց կաց, be off! go away! begone! get you gone! օ՛ն արի, rise up! come! օ՜ն եկայք, come along ! օ՜ն եկայք եւ մեք, let us go too;
օ՜ն արիք, arise! get up! օ՜ն եւ օն, so, in this or that way, thus, such;
certainly, to be sure, assuredly;
օ՛ն եւ օն արասցէ ինձ Աստուած եւ օ՛ն եւ օն յաւելցէ եթէ ոչ մահու մեռանիցիս, may God strike me if you die not ! օ՛ն եւ օն արասցեն դիք աստուածք եւ օ՛ն եւ օն յաւելցեն եթէ, the gods do so unto me, more also, if...;
օ՛ն եւ օն արասցէ ինձ Աստուած եւ օ՛ն եւ օն յաւելցէ եթէ, may the gods load or afflict you withevery evil if ...;
օն իբաց թողցուք, oh too much! leave off ! have done !
cf. Օտարատեսուչ.
day, daytime;
time, days, life;
— գործոյ, work-day;
— տօնի, feast-day, holiday;
օր ծննդոց, birth-day;
ուտիք օր, flesh-day;
օր պահոց, fast day;
օր մոխրոց, ash-wednesday;
տօն աւուրց յաւուրս, universary solemnity;
գեղեցիկ or գեղածիծաղ օր, fine, splendid day;
բարենշան՝ երջանիկ or երանաւէտ օր, fortunate, happy, lucky day;
չարագուշակ օր, unlucky day;
այս or զայս օր, today;
օր ընդ մէջ օր ընդ օրն, every other;
օր յօրէ, from day to day;
օր ըստ օրէ, quotidian;
day by day, daily, every day, more & more;
օր աւուր, աւուր աւուր, աւուրց յաւուրս, daily, every day;
առ օրին, նոյն օրին, the same day, in the same day, presently, soon;
զօրն ցերեկ, զօրն իբուն, all day, all day long, during the livelong day, from morning till night;
զօր ամենայն, every day, diurnal;
all day long;
մինչեւ ցօր հասարակ, till noon;
աւուրն, a day;
յաւուր միում, ի միում աւուրց, one day, a day, one fine day, some fine day;
յերկրորդում աւուր, the day after, next day;
ի միուսում աւուր, the day after, tomorrow;
հետեւեալ օրն, the following day;
յետ երկուց աւուրց, two days after;
յերիր աւուր, in three days;
ի նմին աւուր, the same day;
ի նմին իսկ աւուր, the very same day;
յօրէ յառաջնմէ, from the first day;
զամենայն աւուրս, every day, for ever;
յաւուրս մեր, in our days, in these days, in our time;
յաւուրս յետինս, in the latter days, latterly;
յաւուրսն յայնոսիկ, in those times or days;
յաւուրս նորա, under him, during his time;
որ օր, the day that;
զաւուրս, many days, long time;
միով օրով, of a day;
օր ի յօր or օր յօր առնել, to put off from day to day, to procrastinate, to defer, to delay;
օր սահմանել, to fix a day;
կալ զօրս զերեկ դատարկ, to waste the day, to remain idle all day;
համարել զաւուրս, to count the days;
մեռանել լի աւուրք, to die full of days;
շրջել աւուրն, the passing of the day;
բառնալ զծանրութիւն աւուրն, to bear the burden of the day;
դեռ աւուր շատ կայ, it is not yet late, it is yet early;
մինչ աւուր կայ, while it is day;
զամենայն աւուրս կենաց իւրոց, for his whole lifetime;
երկայնին, կարճին աւուրք, the days grow or are growing longer, shorter;
երեք ժամ է աւուրն, it is three o' clock a. m.;
ոչ յետ բազում ինչ աւուրց, in a few days, soon, shortly;
տային նմա աւուրն նկանակ մի, they gave him a loaf daily;
մանուկ ծնեալ առ օրին, new-born babe;
օրն խոնարհեցաւ յոյժ, the day gave place to evening;
շատ է աւուրն, sufficient for the day is the evil thereof.
law;
precepts;
faith, religion;
constitution;
rule, regulation;
right;
principle, maxim;
usage, uses, custom;
institution;
condition, fashion, mode;
district, canton, province;
— աւետեաց, guerdon or gift to a bringer of good news;
—ք քահանայապետականք, decretals;
հմուտ քահանայապետական օրինաց, decretalist, canonist;
—ք կանանց, menses, menstrua, catamenia;
—ք, or Գիրք Բ. օրինաց, or Երկրորդումն օրինաց, Deuteronomy;
—ք ազգաց, the law of nations;
—ք մտաց, principles;
— պատուոյ, decoration, insignia, badge;
—ք անօրէնք, corrupt practice, abuses;
—ք հզօրադունին, the law of might, the good old rule;
հակառակ or ընդդէմ օրինաց, against all rule, illegally;
աստուածային՝ յաւիտենական՝ բնական՝ քաղաքական՝ զինուորական՝ հին՝ նոր՝ աւետարանական՝ գրաւոր օրէնք, divine, eternal, natural, ancient, new, evangelical, written, civil, military law;
according to law, legally, legitimately, lawfully;
duly, suitably, regularly, properly;
խնդրել —ս, to come to Communion;
տալ —ս, to administer the Sacraments, to communicate;
արժանի լինել օրինաց, to be worthy of receving the Sacrament;
—ս դնել, հաստատել cf. Օրինադրեմ;
—ս դնել, to dictate or lay down laws;
to give laws to, to prescribe laws;
—ս տալ, to give laws;
պահել զ—ս, to keep, to obey the laws;
ընդ օրէնս համարել, to lay down or state as a principle;
խոտորել յօրինաց, to swerve, to depart or deviate from the laws;
զանցանել օրինօք, to transgress, to violate the law;
բառնալ՝ ջնջել զօրէնս, to abolish, to repeal, to abrogate a law;
բազում օրինօք հակառակիլ, to resist or oppose in many ways;
լինել ի կանանց օրինի or ի կանանց —ս, to have the menses;
ի կանաց օրինաց պակասել, to cease to be after the manner of women;
եթէ — իցէ ասել, if it may be said;
— է, it may be, it is allowed, one may;
— էր նմա, he was allowed to;
— էր քեզ, you might;
օրէ՞ն իցէ, իցէ՞ —, is it allowed to ? չէ —, it is not permitted to;
յետ օրինացն կցորդութեան, after the Holy Communion;
—ս իւր կալեալ էր, he holded as a maxim or principle;
—ս կարծեցին անձանց, they believed themselves permitted to.
example, model, exemplar, original;
transcript, copy;
idea, shadow, image;
drawing, design, plan, project, representation;
form, manner, way, sort, figure;
sample, pattern, specimen;
paradigm;
as, in imitation of, after the fashion of, by way of, like...;
զայս —, զայս ձեւ օրինակի, զ— զայս, ըստ սմին օրինակի, — զայս, պէս զայս —, in this manner or way, thus, so;
զայն —, զնոյն —, ըստ նմին օրինակի, in that way, in the same way, likewise;
զոր —, օրինակի աղագաւ, — իմն, for example, for instance;
— իմն, let us say, we will suppose;
ըստ —ի, after the manner of, according to the example of, in imitation of, like;
սովին օրինակաւ, like that, in that way;
աստուածահրաշ օրինակաւ, in a divine way;
որով օրինակալ եւ է or իցէ, in whatever way it may be;
բարի՝ չար՝ քնաղ՝ գեղեցիկ —, good, bad, rare, fine example;
— տալ, to give or set the example;
— առաջի ընծայել, to indicate as an example;
— առնուլ, to take for example or for model, to follow;
— զանձն ընծայեցուցանել, կացուցանել, to shew or set oneself an example of;
—աւ իւրով քաջալերել, to encourage by one's example;
— եկաց թագաւորաց, he was the model of kings.
to bless, to shower down or bestow blessings on;
to bless, to consecrate, to offer;
to bless, to glorify, to sing hymns, to praise;
to bless, to prosper, to speed;
to salute, to greet;
to curse, to blaspheme;
— զսեղան, to say grace, to ask a blessing;
— զոք յերեսս, to curse a person to his face;
ո՞չ օրհնեցի զքեզ, didnt I curse you nicely ?
cf. Օրհնիչ.
cf. Օրհնիչ.
sleep, slumber, nap, rest, repose, pause;
— մահու, sleep of death;
քաղցր, ախորժ, հան գիստ, խաղաղ, փրկաւէտ, կենսանորոգ, —, soft, agreeable, tranquil, calm, healthy, refreshing slumber;
— թեթեւ, ընդհատ, անհանգիստ, յուղեալ or խռովեալ, դժնդակ, ծանր, վնասակար, մահացու —, light, broken, agitated, troubled, hard, heavy, dangerous, mortal sleep;
ի — լինել, երթալ, քնոյ տալ զանձն, to sleep, to go to sleep, to lie down, to repose;
զքնով անկանիլ, ի — մտանել, to be overcome with sleep, to fall asleep;
ննջել — յաւիտենից, to sleep the sleep that knows no waking;
ի — առնուլ, to send to sleep;
(յորորանի ) to lull or rock to sleep;
խոր — ի լինել, to be in a sound sleep, to sleep soundly;
ճաշակել զքաղցրութիւնս քնոյ, to enjoy sleep;
ի — գտանել զոք, to find a person asleep;
խռովել, ընդհատել, խափանել, զ—, to trouble, to disturb or break one's sleep, to awake, to rouse;
իբրեւ — ընդ արթունս լինել, to be half asleep;
հատանիլ քնոյ յաչաց, to lose one's sleep;
— քաղցրանինջ հատեալ էր յարտեւանաց նորա, calm sleep was unknown to him;
փախեաւ յինէն —, sleep fled far from me;
այս ի — տանի, that causes sleep;
ընկղմեալ ի — թանձրութեան, buried in sleep, fast asleep;
— հատեալ է յաչաց իմոց զցայգ եւ զցերեկ, I sleep neither night nor day, I am sleepless.
cf. Գոչեմ.
help, aid, assistance, succour;
յ— գալ, հասանել, to help, aid or succour a person;
յ— կոչել, to call for help.
utility, profit, interest, advantage, emolument, gain, lucre;
useful, advantageous;
great, much;
գտանել զ— իւր, to find one's interest;
— քաղել, to derive or reap benefit from;
— լինել, to be useful, advantageous, to serve;
յ— արկանել, յ—ի կիր or ի վար արկանել, յ— անձին վարել, յ— իւր շրջել, առնուլ, to profit by, to avail oneself of, to turn to account, to turn to the best account;
յաչս դնել զամենայն ի շահ օգտի անձին, to sacrifice all to one's interest;
վասն օգտի քո է, յ— քոյին է, it is for your good, for your interest;
զ— ժամս աւուրն, the greater part of the day;
cf. Շահ.
air;
weather;
wind, light wind, breeze;
shoe, boot, half-boot;
կանացի օդք, lady's boot;
պարղ, անոյշ or քաղցրասիւք, բարեխառն, հանդարտ, գեղեցիկ, լապ, զով, ծծելի օդ, serene, mild, temperate, calm, fine, good, cool, breathable air or weather;
ցուրտ, չոր, փոփոխական, անհաստատ, վատ, վնասակար, վատառողջ, ժանտ, ապականեալ, խոնաւ, ամպամած, մրըրկայոյզ օդ, cold, dry, changeable, inconstant, bad weather;
deadly or deleterious, unwholesome, infectious, corrupt or foul air or atmosphere;
damp, overcast or cloudy, tempestuous or stormy weather;
կածք օդոյ, the injuries of the weather;
յօդս, ընդ օդս, in vain, vainly, sillily;
at venture or random;
բանք, խորհուրքդ ընդ օդս, idle talk, silly words, empty discourse, vain, extravagant designs, castles in the air;
ընդ օդս խօսել, հարկանել, to talk idly, to beat the wind, to talk to the winds;
— առնուլ, to air oneself, to take an airing or walk;
— փոխել, to have a change of air, to go abroad, to go into the country;
թօնուտ են օդք, we shall have rain;
խաղաղին, պարղին օդք, it is getting fair again, it is clearing up;
cf. Հողմ.
debt, duty, obligation, engagement;
due;
active debt, credit;
tribute, tax, impost;
cause, reason, author;
in debt to, indebted, accountable, responsible;
guilty, culpable;
— բաշխք, tribute due;
—ոյ տէր, creditor;
it is right, it is necessary;
— եւ արժան էր, it was necessary;
չէ —, ոչ է —, ոչ է եւ պատշաճ, it must not be, it is not right, just or lawful;
չէ — կենաց, he is unworthy of life;
— վարկանել, to think proper, to deem expedient;
արկանել ընդ —եօք, to cause to run into debt, to get into debt, to be involved in debt;
մտանել ընդ —եօք, to run into debt;
to lay oneself under obligations;
բազում —ս ունել, լի —եօք լինել, to be over head and ears in debt;
— անձին համարել, to assume the obligation;
հատուցանել զ — ս իւր, to discharge or pay a debt;
հատուցանել զ —ս երախտագիտութեան, to discharge a debt of gratitude;
հատուցանել զ— ս իւր առ հայրենիս, to pay one's debt to one's country;
—առնել, to render culpable, to impute, to accuse;
to condemn;
cf. Թոյլ;
cf. Պատշաճ.
to worst, to overcome, to vanquish, to conquer, to subjugate, to subdue;
— զչարչարանս, to suffer with fortitude, to bear up against pain or torments.
cf. Պէտք;
— առնել, to take care, to care, to do the needful or necessary;
— լինել, to be necessary;
ո եւ — whoever, whosoever;
որչափ —, as much as you will or wish;
չէ —, it need not be, it is unnecessary;
չեն ինչ ինձ — աղօթք, I do not want prayers;
ինձ ոչ է — զայնմանէ, I care not about.
necessaries, the necessary, the needful;
need, want, necessity, indigence;
exigence, necessity;
use, employ, business;
concise narration;
— or — մարմնոյ, needs, jobs, going to stool;
ի պէտս, for use or service;
for;
յի՞նչ պէտս, for what use or purpose ? why ?
— կենաց;
the necessities of life;
— են, — է, ի պէտս է, it must, it is necessary;
չեն —, it must not, it is not necessary;
յոչինչ պէտս, in vain, uselessly;
յանձին ունել, to have care, to be concerned, to reck;
պէտս ունել, to want, to need, to be or to stand in want of;
ի պէտս գալ, to be useful or serviceable;
պէտս առնել, պիտօք վարիլ, to use, to make use for, to avail oneself of;
պէտս ունել զիմեքէ, to devote or apply oneself to;
զպէտս հոգւոյն հատուցանել or վճարել տեառն, to breathe one's last, to die;
պէտս ունիմ or — են ինձ երթալ, I must go;
նստիլ ի պէտս, վճարել զպէտս մարմնոյն, to go to stool, to evacuate the bowels.
cf. Շռնչան.
necessary, useful, advantageous;
—ք, necessaries, the needful;
ոչ ումեք է —, it is useful to no one;
ոչ եւս իմիք է —, it is no longer good for anything.
սակաւիկ ինչ պիտեցաւ, it was within a hair's breadth of.