end, extremity;
border edge;
summit, head, top, point;
the utmost pitch, the highest degree;
over-measure, excess;
— ի —, from beginning to end, from one extremity to the other;
to the full;
punctually;
քաղել զսաղմոսն — ի —, to recite the whole psalter;
ի ծայրն հասանել, to reach or attain the maximum;
—իւք աչաց, glancing slily at;
—իւք ականջաց լսել, to listen furtiyely, to eavesdrop;
cf. Ծագ.
ἅκρον summitas, extremitas. ծագ. եզր. կատար. սպառուած. սկիզբն, կամ կատարած. վերջք տարածութեան. ծար, ճոթ.
Ծայր, կամ ծայրք ձեռին, ոտին, ձեռաց, ոտից. կամ գաւազանի, տանձեաց, բարձրավանդակին, տախտակին, շղթայագործիցն, եւ այլն.
Լցաւ տունն բահաղու, կամ ելից զերուսաղէմ ծայր ի ծայր. յն. բերան ի բերան. (՟Դ. Թագ. ՟Ժ. 21։ ՟Ի՟Ա. 16։)
Իբրեւ անտի արեգակն ծայրս արձակէր. յն. ճառագայթել. (՟Ա. Մակ. 39։)
Ի ծայր քաջողութիւնք՝ դարձս ունին եւ անկմունս. (Բրս. պհ.։)
Ի ծայրս պարկեշտ կրօնի հասեալ էր. (Կլիմաք.։)
Յաղագս արմատոյն հանուրց մարդկութեանս, կամ թէ հաճոյ ումեք թուեսցի ասել՝ ծայրին. այսինքն ադամայ. (Խոր. ՟Ա. 3։)
Ի սկզբանէ մինչ ի ծայր վիրառնութեանցս. (Պիտ.։)
Մինչդեռ արեւն ընդ ծայրս հարկանէր. այսինքն ընդ գագաթունս բարձանց. (Արծր. ՟Բ. 3։)
Արագակունք երկու ի երկուց ծայրից. (Նար. լ։)
Լսացելոյն չէ ինչ պիտոյ, բայց միայն ծայրիցն. Ծայր (մատին) նշանակէ զչնչին իրս բնութեան եւ խորհրդոյ։ Ի ծայրն հասեր իմաստիցն։ Փառաւորեալ կոչէ զէութիւն աստուածութեանն, որ ծայրն է ամենայն փառանց եւ վայելչութեան. (Լմբ. պտրգ. եւ Լմբ. սղ.։)
Քերոբէքն եւ սերոբէքն, որ ծայրքն են իմանալեացն. (Վրդն. ծն.։)
տարերք որակութեամբ ծայրիցն իբրեւ շաղկապաւ յօդեալ ունին զմիմեանս։ Ի ծայրս իմաստասիրութեան ելեալ։ Գլուխ եւ ծայր է ամենայն պատուոյ. (Երզն. մտթ.։)
Մինչեւ զծայր երգոյս. (Տօնակ.։)
ԾԱՅՐ Ի ԾԱՅՐ. cf. ԾԱՅՐ։