to fall to ruin or decay, to perish.
cf. Խարխալիմ.
to commit suicide
to suffer oneself to be corrupted, to take bribes.
to clear away any obstacles;
to break a treaty, to repudiate obligations.
cf. Կապելայ.
Capitol
cf. Կասկածաւոր.
cf. Կատարելամիտ.
completion, accomplishment.
with full hands;
bountifully, plentifully, generously;
cf. Բռնալիր.
perfect knowledge.
well-bent (bow);
—ք, skilful archers.
full, abundant, very copious, in the highest perfection.
who has unlimited authority, plenary powers;
— ոստիկան, minister plenipotentiary.
cf. Լայնալիճ.
superabundant;
brimful.
full moon;
at full moon;
by moon-light.
abundant, plentiful;
sumptuous;
festive, merry;
gluttonous.
vast, immense (ocean).
cf. Լրականութիւն.
plenary, full, complete, absolute;
perfectly, entirely, fully;
— իշխանութիւն, absolute power, full authority;
— իշխանաւոր, a plenipotentiary;
— ներողութիւն, plenary indulgence.
full of wisdom, sensible, prudent;
ingenious, skilful.
with a bountiful hand, liberal, generous.
skilful in archery;
well-bent (bow).
abundant, copious;
generous, liberal.
clawed, armed with claws, or talons.
to be full, to abound;
to be filled with, to be satiated.
heaped up, running over, full to overflowing;
complete, perfect.
liberal, bountiful, munificent.
abundantly, plentifully.
fruitful, fertile, productive, teeming.
extensive, spacious, vast.
full of anger, angry.
to fill up, to fill with;
to satiate, to fill to overflowing, to load with;
to satisfy;
to perfect, to finish, to ultimate.
full, abounding with;
wealthy, opulent.
Anti-Libanon.
frank-incense;
cf. Կնդրուկ.
to lick;
to lap;
to devour, to consume;
to destroy, to annihilate.
to lick up, to devour, to exterminate.
cf. Լիզանեմ.
cf. Լիզանեմ.
lake, lagoon;
basin;
wash-hand basin, wash-pot, tub.
wash-hand basin.
lake, mere, pool, pond;
— լուսոյ or արտասուաց, lake of tears, eye;
— հրոյ, lake of fire, hell.
lemon, citron;
օշարակ —ի, or —աջուր, lemonade.
lemon-tree.
limbo.
lyncurium, tourmalin.
gum;
ցաւել լնդաց, to have sore gumes.
cf. Խխում լինիմ.
matrimonial mediator, go between, match-maker;
— լինել, to arrange a wedding between.
relation, kindred, connexion;
— առնել, to ally, to unite, to match;
— լինել, cf. Խնամենամ.
rejoioing together;
— լինել, to rejoice with any one, to compliment, to congratulate, to felicitate.
question;
interrogation, inquiry, demand;
discussion, examination;
perquisition, search, quest;
visit, inquisition;
proposition, thesis;
litigation, contest, dispute, debate, quarrel;
request, requisition;
խօսեսցուք զայսր խնդրոյ, let us discourse on this chapter;
խնդիր առնել, ի խնդիր երթալ, գալ, ելանել, շրջել, անկանել, արկանել, to seek, to look for, to search for or after, to make inquiries, to investigate, to examine, to inquire into;
ի խնդիր լինել ուրուք, to trace, to be in search of, to follow the track of;
խնդիր ի մէջ առնուլ, to commence an argument;
խնդիրս յուզել, to raise a doubt, to create a discussion;
խնդիր եղեւ, there arose a question;
a dispute was raised;
խնդիր ի միջի կայ, the question is;
խնդիր է ինձ ի քէն, խնդիր մի ունիմ ի քէն, I have a favour to beg of you.
filth, dirt, muck, mire, mud;
filth, obscenity, villany, wantonness;
ի —ի՝ ընդ — թաւալիլ, to get splashed, to be bemired, covered with mud;
—ք պղծութեանց, defilement;
—ք միմեանց, sodomites.
search, inquisition, inquest, perquisition, research, examination;
— եւ խնդիր, strict inquiry;
— արկանել, ի— եւ ի խնդիր արկանել, ի— եւ ի խնդիր լինել, — եւ խնդիր առնել, to search, to examine, to inquire strictly, to pry into;
— եւ խնդիր առնել ումեք, to be in search of, to trace, to follow the tracks.
flight, running away;
— տալ՝ առնուլ՝ լինել, to fly, to take to flight, to escape, to decamp, to steal or slip away, to break loose;
to be guilty of tergiversation;
to avoid, to flee from, to shun.
low;
humble, submissive, respectful;
lower, inferior, mean, base, low;
feeble, weak;
—, ի —, low;
down down below;
downwards;
from top to bottom;
at the foot of beneath, below, underneath;
below, lower, under;
— առնել, to humble;
— լինել, to be humble or meek, to humble one's self;
to be humbled;
զերեսս ի — արկանել, to be sulky or sullen;
— սրտիւք, lowly in heart;
աչք ի —, with downcast eyes.
to be humble;
to lower oneself, to descend;
to yield, to acquiesce;
to lean, to bend downwards;
to decline;
— յամբարտաւանութենէ, to descend from one's haughtiness, to have the pride of one's countenance humbled;
յերկիր —, to prostrate oneself;
— առաջի Աստուծոյ, to bow before God;
— անկանիլ երեսաց, to go downcast, to be dejected;
— յիջեւան ուրուք, to deign to dwell in;
— յալիս, to grow old;
—հի օրն, the daylight fades, the day wanes or is going down;
յոտն եկաց յերեսացն խոնարհելոց, he rose from his prostrate attitude;
to be conjugated.
unstable, ill-built, weak, frail;
inconstant, mutable;
emigration;
— լինել, to emigrate, to quit one's country.
play, game;
recreation, pastime, amusement, sport;
fun, joke, raillery, pleasantery, mockery;
mummery, foolery;
games;
scene, stage, theatre;
*song, air;
սէր խաղուց, gambling, gaming;
խաղք Ողոմպիայ, Olympic games;
խաղք ըմբշամարտից, wrestling;
գնդակ խաղ, the game of tennis;
խաղ կճեայ գնդակաց, game of marbles;
խաղ նարտի, backgammon;
խաղ աղիւսակի, draughts;
խաղ սատրնջոյ, chess;
խաղ աչկապուկի, blind man's buff;
խաղ թղթոյ, card-playing;
cf. Թուղթ;
խաղ բախտի, game of chance;
խաղ բառից, a pun, play upon words;
չլինել կամակ ի խաղ, to be in no mood for sport, not to be in a sporting mood;
ի խաղ հատանիլ, զակատիլ ի խաղս, to abandon oneself to amusements;
ի խաղ մտանե, to join a game;
to sit down to play;
լինել յաջողակ ի խաղի, to have a good game;
to hare a good-hand (cards), to be a lucky player;
լինել դժբաղդ ի խաղի, to have ill luck at play;
կորուսանել ի խաղի, to play or to gamble away;
վատնել զամենայն ի խաղի, to gamble away one's fortune, to lose ones' fortune by gambling;
դադարել ի խաղի, to leave off playing;
խաղ համարել, to take as a joke;
չեն ինչ խաղոյ, it is not to be trifled with, it is no joke;
— խաղ առնել զոք, ընդ խաղ արկանել, to ridicule, to deride, to mock, to make sport or mockery of, to laugh at a person;
ընդ խաղ առնել, to rally, to joke with, to jest with;
to turn to ridicule;
ընդ խաղ, ընդ խաղս, for fun, in jest, for a joke, jestingly;
ո՛րչափ խաղացի ընդ նոսա, how many tricks I played on them ! թո՛յլ տուր անդ զխաղդ, թո՛ղ զխաղդ, joking apart, in good earnest;
խաղ կանչել, to sing a song.
a note.
peace;
calm, tranquillity, quiet, rest, repose;
pacification, conciliation;
— ընդ ձեզ, peace be with you;
— ոգւոյ, մտաց, peace of mind;
այր խաղաղութեան, angel or messenger of peace;
քաղցր՝ խորին՝ անդորր —, perfect peace, profound tranquillity, sweet repose;
— առնել, to make peace;
կեալ ի խաղաղութեան, to live in peace;
առնել — ընդ ումեք, to make one's peace with;
խաղաղութեամբ լինել ընդ ումեք, to be at peace with;
վայելել ի խոր՝ յանվրդով խաղաղութեան, to enjoy profound peace;
to live in comfort;
աղմկել զ—, to disturb, to break the peace;
աղաչել, խօսել ի -՝ ի հաշտութիւն խաղաղութեան, to sue for peace;
մերժել զբան խաղաղութեան, to refuse terms of peace, to reject means for reconciliation, to be opposed to conciliatory measures;
խաղաղութեամբ, peaceably, peacefully, in peace;
արարտասուահայց խաղաղութիւն, խաղաղութիւն ըղձիւք ըղձացեալ, the longed for peace;
խաղաղութիւն է ինձ, I am happy and contented;
խաղաղութիւն պարգեւեսցէ նմա Տէր, God rest his soul;
peace to his soul;
ե՛րթ ի խաղաղութիւն, երթայք խաղաղութեամբ, go in peace;
God be with you;
մնա՛, մնայք խաղաղութեամբ, goodbye! adieu!
swaddled;
— լինել, to be wrapped in swaddling clothes.
companion in crucifixion;
crucified together;
— լինել, cf. Խաչակցիմ.
mixed, compound;
confused, in disorder;
complicated, indistinct;
impure, obscene, lewd;
confusedly, indistinctly;
together, conjointly;
mixture, conjunction;
coition, copulation, coupling, pairing, rut, rutting;
ի խառնս լինել, to be in rut, on heat, in pairing time;
ի —ս գալ, to pair, to couple, to leap, to mount, to cover;
ածել ի —ս, to yoke, to match, to pair, to couple, to join together.
cf. Խառնելի.
wearing sack-cloth;
— լինել, to wear haircloth.
catarrh, cold;
ծանր՝ թեթեւ —, severe, slight cold;
— գլխոյ, cold in the head;
— լինել, to catch a cold.
cf. Խարխալիմ.
darkness, obscurity;
grief, sorrow, affliction;
blindness, delusion, ignorance;
hell;
devil;
dark, obscure, gloomy, murky;
ընդ —, ի —ի, in the darkness, darkly;
խաւար աղջամուղջ, utter darkness;
խաւար շօշափելի, darkness that could be felt;
խաւար գիշերոյ, the shades of night;
— ******խաւար տգիտութեան, the darkness of ignorance;
ի խաւար դառնալ, to get or to grow dark, to become obscure;
ընդ խաւար գնալ, to walk in darkness, to be ignorant of;
բաժին խաւարին առնել, to condemn, to damn;
խաւար կալու զամենայն երկիր, darkness covered the whole earth;
cf. Ըմբռնիմ.
dark, gloomy, dismal, sad;
— լինել, to become darkened, or obscured;
— խափնուլ, to become blind.
will, determination, intention, design;
wish, desire;
humour, fantasy, whim, caprice;
ի կամաց, կամօք եւ ախորժիւք, voluntarily, willingly;
կամօք, on purpose, designedly;
ըստ կամի, ըստ կամս, at will, ad libitum, arbitrarily, at pleasure;
at discretion;
յոչ կամաց, unwillingly, in spite of oneself, against one's will, reluctantly, grudgingly;
յօժար —, readiness, inclination, willingness;
յեղյեղուկ —, caprice, fickleness;
ինքնիշխան, բացարձակ —, absolute will, arbitrariness, despotism;
անձնիշխան —, free-will;
անձնահաճ —, humour, whim, caprice, fancy;
ըստ կամս անձին գնալ, to indulge one's fancy or caprice;
փոխել զկամս, to change one's mind;
անձնատուր լինել ի կամս ուրուք, to submit to the guideness of;
to comply with all the whims of;
ի կամս ուրուք դնել զիմն, to depend on another's will;
եթէ Տէառն — իցեն, if God wills, God willing;
Տէռն — լիցին, God's will be done;
եթէ — իցեն քո, if you wish or like;
ըստ հաճոյից կամց քոց, at your will or pleasure;
as well as you could wish;
— էին ինձ, I wished to, I wanted to;
— են ինձ ասել, I would say, I mean;
— եղեն նմա, it pleased him to, he liked to;
— էին նորա, he desired or wished;
հակառակ կամաց նորա, against his will;
որ ինչ ի կամս մեր, as much as we can.
posture, position, standing still;
stage, pause, rest, stop, halt;
dwelling, lodge, seat;
situation, state;
conduct, customs;
being, substance
existing, existent;
զ— առնուլ, to stop, to pause, to halt, to rest, to cease;
կալ յուղիղ —ի, to remain in uprightness;
ոչ լինիցի — թաթից ոտից քոց, neither shall the sole of thy foot have rest;
կաց ի —ի քում, stand upright !
cf. Կայան;
station, rail-way station;
terminus;
wharf;
landing place;
— կառաց, coach-stand;
— ելից, մտից, departure;
arrival.
paid in anticipation, advanced;
— դրամ, advance;
— լինել, to advance, to advance sums.
predicting, foretelling;
foretold, foreboded;
— բանք, predictions;
— լինել, to foretell, to predict, to prognosticate;
to forewarn.
rule, regulation;
order, method, law, ordinance, precept, statute, regimen;
model, example;
canon;
հանրական —, as a general rule;
ըստ —ի, according to rule;
strictly, regularly;
ըստ —աց, canonically;
— լինել, to serve as a rule or precept;
պահել, լուծանել զ—, to keep, to break the rules or regulations;
— երից, rule of three, proportion.
cf. Կաշառաբեկ;
— առնել, to procure through bribery corruption;
to corrupt, to render venal;
— լինել, to allow oneself to be corrupted by presents, to be venal.
suspicion, distrust, surmise, doubt, mistrust, umbrage;
a. suspicious, distrustful;
— առնուլ, ի կասկածի լինել, ի — անկանել, — ի մտի ունել, to conceive suspicion, to be suspicious, to distrust;
փարատել զ—, to dissipate, to cure of suspicion or distrust;
—է ինձ զնմանէ, I suspect or doubt him, I have no confidence in him, I am diffident about him.
suspicious, distrustful, diffident, doubtful;
— լինել ումեք, to become suspicious of.
suspicious, mistrustful, distrustful, umbrageous;
apprehensive, uncertain, irresolute;
ի միտս —ս լինել վասն, to suspect, to want confidence in, to be suspicious of.
jesting, trifling, pleasantry, trick, facetiousness;
derision, mockery, sport;
cf. Խաղ;
jocose, waggish;
humorous, diverting, droll, comical;
ընդ —ս, pleasantly, jestingly, in jest;
humorously, jocosely;
թող անդր զ—դ, joking apart;
— առնել, to jest, to joke, to play the fool;
ասել ընդ —ս, to say jestingly, to cut jokes on;
այպն եւ — առնել, to laugh at, to mock, to jeer, to rally, to scoff at, to turn into ridicule;
այպն եւ — լինել, to be laughed at, to be the laughing-stock of.
pleasantry, jesting, foolery;
mockery, jeering, jeer, scoff, taunting;
opprobrium;
ծաղր եւ այպն կատականաց առնել, to laugh, to scoff or jeer at, to cover with ridicule;
— լինել or — ծաղր եւ այպն կատականաց լինել, to make oneself ridiculous, to render oneself an object of derision;
to be the sport or laughing-stock of.
perfect, accomplished, finished, consummated, complete, entire;
preterite, past tense;
այր —, man of ripe years, grown up;
perfect man;
— աւուրբք, advanced in years, old, aged;
decrepit, worn out with age;
լինել եւ եւս —, to improve;
տալ իշխանութիւն, to empower, to give full powers to.
unfrocked;
apostate;
— լինել, to throw off the cowl, to renounce holy orders.
that imposes a yoke;
— լինել, to suhject, to place under the yoke.
lever;
balance;
— քառաթեւին, arms of the cross;
— կշռոյ, beam of an assaying balance;
— թեքեալ or արմկնաձեւ, crook or elbow -;
— արգելիչ, detent -.
lever.
bearing the same yoke, yoke-fellow, companion, fellow, colleague, partner;
husband, spouse;
— հարազատութիւն, consanguinity;
— լինել, to be united, accompanied;
to be married.
(letters) of similar sounds.
that shakes off the yoke, disobedient, refractory, froward, rebellious;
— լինել, to shake off the yoke, to obtain liberty;
to be refractory.
liquid, fluid;
loose, free;
soft, mellow, tender;
— որովայն, open, easy in the bowels;
— լինել բնութեան, to be easy in the bowels;
to have the diarrhoea, flux, looseness;
— հանդերձք, immodest dress;
— կեանք, debauchery, dissolute life.
the hearing, the act of hearing;
լու առնել, to make known, to bring intelligence, to announce, to publish, to divulgate, to spread the news;
լու լինել, to be heard of, to be announced, to be made known, to be published, promulgated;
լու եղեն բանք նորա, his words were heard;
— ի —, publicly, in presence, in the hearing of;
եւ ասէ ցնոսա ինձ — ի —, he told them in my hearing.
mute, silent, taciturn;
— բերանով, in silence;
լուռ հաւատք, absolute, blind faith;
լուռ լինել՝ կալ, to be silent, to keep silence, to remain mute, cf. Լռեմ;
լուռ լինել ի թշնամութենէ, to cease from being enemies;
to conceal enmity;
լուռ լինել յաստիճանէ, to be deprived of, to be degraded, deposed;
լուռ լե՛ր, silence! hush! hold your tongue! ի լուռ լե՛ր, do not celebrate;
չկարէր լուռ կալ, he could not refrain from speaking.
that gives light, enlightening;
— լինել, to teach, to enlighten, to illuminate;
— աշտարակ, light-house;
—ք, the stars.
moon, the planet, or the luminary of the night;
moon, month;
ծագումն լուսնի, moon-rise;
լոյս լուսնի, moon-shine, moonlight;
շող լուսնի, moon-beam;
նոր, ամսագլուխ լուսին, new moon;
կարակնաձեւ, ուռճալիր լուսին, full moon;
աճեցուն, նուազուն, լուսալիր լուսին, crescent, waning, harvest moon;
կարմրորակ լուսին, red moon, April moon;
փուլ լուսնի, the waning of the moon;
cf. Քառորդ;
եւ ոչ լուսին կասէ ի մաշել եւ լնուլ, not even the moon ceases to wax and wane;
եւ էր գիշեր պայծառափայլ լուսնի, it was a beautiful moon-lit night, the moon shone bright;
լուսին ձիոց, horse-shoe;
տեսիլ լուսնի, phase;
ընթացք լուսնի, lunation, the lunar course.
hearing, audition;
audience;
news, account, report, relation;
hearsay, rumour;
renown, fame;
discourse, sermon;
obedience;
noise that wakes or rouses;
sound, voice, cry;
Աստուած ամենայնիւ լուր է, the ail-hearing God;
լուր չարեաց, bad news, ill news;
լուր առնել, to warn, to avert;
to acquaint;
to announce;
զխուլս ի լուր առնել;
to cause the deaf to hear;
լուր լինել;
to be heard;
to be announced;
լուր դնել;
to listen;
to hear;
լուր լինել առ ոք, to come to one's knowledge;
ելանել լրոյ ուրուք, to spread one's fame;
լուր ի ականջաց լսել, to hear with one's own ears;
ի լրոյ, by hear-say, by current report;
— ! listen ! — օր, workday.
listening, hearing;
auditor;
scholar, disciple;
obedient, docile;
— լինել, to hear, to hearken to, to lend an ear to.
cf. Լիրբ;
— երեսք, brazen-face, bare-face;
— սէր, illicit love.
cf. Լիրբ.
deceit, fraud, cheating, knavery;
fraudulent, deceitful;
deceived, cheated, defrauded, duped;
— գործել, տալ, to cheat, to defraud, to dupe, to swindle;
ի —ս անկանել, to be deceived, to fall into error;
ի —ս ինչ լինել, to be in fault;
ընդ —ս գտանել, to detect in fraud;
ընդ խաբս, ընդ խաբ, fraudulently, deceitfully, knavishly, roguishly;
cunningly, astutely;
— շրթանց, the spell of eloquence;
գուցէ ընդ —ս ինչ իցէ, perhaps it was done by mistake.