voice;
sound;
cry, shout;
noise, rumour, clamour;
term, word, speech, tongue, language;
tone, tune;
—ք պորփիւրի, the five universals, (term in logic);
— թռչնաց, warbling of birds;
— ցնծութեան, cry shout of joy;
— աղաղակի, cry, clamour;
cry of pain, moan, lament, groan;
նուագումն —ի, loss of voice;
կերկերումն —ի, hoarseness, raucity;
ի — բարձր, aloud;
զօաւոր, մեծավայելուչ, ախորժ, քաղցր, սասկայոյզ, տկար, դողդոջ, թրթռուն, անախորժ, կերեկրեալ or կերկեր, նուաղեալ —, loud or strong, grave or serious, agreeable, sweet or soft, passionate or pathetic, faint or weak, trembling, thrilling, tremulous or quivering, disagreeable or harsh, hoarse, falling voice;
—թաւ or թամբ, սուր or զիլ, base, deep, soprano, shrill sound or voice;
— բառնալ, արձակել, առնել, արկանել, առնուլ, to cry, to utter, to send forth cries, to cry out, to shout, to clamour;
— ածել, to cause a voice or cry to be heard;
to cry;
— տալ, to cry out, to exclaim, to shout;
to speak, to apostrophize;
to defy, to challenge;
ի — ասել, to say, to pronounce aloud, to tell, to recite;
ի մի — պատասխանել, to answer unanimously, with one accord;
աղաղակել ի — մեծ, to cry with a loud voice;
to shout, to clamour, to yell;
բարձրացուցանել կամ ցացուցանել զ—, to elevate, to raise;
to lower, to abase the voice;
բարձրացուցանել զ— աղաղակի, to raise one's voice;
— բարձեալ գոչել, to cry out, to vociferate;
— զկնի եդեալ կոչել ցոք, to call after one;
— տուեալ խրախուսել, to exhort aloud;
— տալ միմեանց, to provoke mutually, to defy;
to shout on, to exhort, to animate, to inspirit, to cheer up, to inspire with courage, to excite;
— տալ մարտի, to declare war, to declare oneself opposed to;
— տալ ըննդէմ երկնից խիզախել, to lift up the head against high heaven, to be proud, arrogant, boastful;
— նորա գելաւ, his voice failed him;
նուաղեալ է —ն, he has a dying voice.
(լծ. լտ. սօնուս ). φωνή vox φθόγγος sonus ἡχώ echo, sonitus. Հնչիւն ի բախմանէ օդոյ յունկն հասեալ. շչիւն շառաչիւն յերկրէ եւ յերկնէ. գոչիւն ամենայն կենդանեաց. եւ Բարբառ մարդոյ. եւ երգ. ձան. cf. ԱՒԱՉ. լտ. վօ՛քս.
Ձայն փողոյ։ Անշունչքն ձայն տայցեն։ Այնչափ ազգք ձայնից են յաշխարհի։ Ի ձայնէ ջուրց բազվաց։ Ձայն ալեաց։ Ձայն ետուն ամպք։ Ի ձայնէ որոտալոյ քո։ Լուան զայն զգնալոյ տեառն։ Լուար ձայնի կնոջդ քո։ Ձայնդ՝ ձայն յակոբայ։ Ի ձայն բարձր։ Ձայն երգոց։ Ի ձայն ցնծութեան, եւ այլն։
Ձայն յովհաննէս, բարբառ քրիստոս. (Մեկն. ղկ.։)
Ձայնի չափ ճանաչի առ պէտս լսողացն. (Բրս. հց.։)
Արար ձայն ոտից իւրոց. (Եփր. ծն.։)
ՁԱՅՆ. τόνος tonus μελῳδία, μέλος modulatio. Եղանակ երգոց, եւ շարականաց.
Ուսուցէ՛ք դստերաց ձայնս. (Երեմ. ՟Թ. 20։)
Ողբս, ձայնս, եւ վաս. (Եզեկ. ՟Բ. 9։)
Հետեւսցին երգոց եւ ձայնից։ Յեռմոսաց ձայնից։ Զսաղմոսս եւ զկանոն իմ ի վերայ ութ ձայնից կատարեմ երգով. (Վրք. հց. ՟Բ. եւ ՟Դ։)
ՁԱՅՆ. Բառ ինչ, որ է ձայն նշանական.
Յորժամ վասն շան է բան, վասն զի ի հոմանուանց է այս ձայն (այսինքն բառս շուն), եւ այլն. (Սահմ. ՟Ա։)
ՁԱՅՆ. Բան. բարբառ. պատգամ. եւԼեզու.
Տեսանողացն ձայնիւ. (Շար.։)
Ըստ տեսողացն ձայնի. (Նար. ՟Բ։)
Հետեւել զկնի ձայնին աստուծոյ. (Սարգ. յկ. ՟Ե։)
Ոչ մի լեզուով, այլ երիւք ձյնիւք յայտնի արար. որպէս զի մի՛ ումեք տգէտն գոլ ամենայն ձայնիցն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 39։)
Յեղափոխեալ առ ի յեղղադացւոցն ձայն. (Ճ. ՟Զ.։)
ՀԻՆԳ ՁԱՅՆՔ ՊՈՐՓԻՒՐԻ՝ ասին Ընդհանուրքն ըստ տրամաբանից.
Յաղագս հինգ ձայնիցն պատմէ, սեռի, տեսակի, տարբերութեան, յատկի, պատահման։ Քանզի ամենայն իմաստասիրութեան ձայն կա՛մ սեռ է, կամ տեսակ եւ այլն։ Ձայն երկակի է. կա՛մ յօդեալ, կամ անյօդ. իսկ յօդեալն ձայն նշանական, կա՛մ հանուր, կամ մասնական. (Անյաղթ պորփ.։)
ՁԱՅՆ՝ յարեալ ի բազմապատիկ բայս. զորօրինակ առնել, առնուլ, արկանել, արձակել, բառնալ, ամբառնալ, տալ, ածել. եւ այլն. φωνέω, καλέω, κράζω, βοάω եւ այլն. vocem edo, voco, clamo եւ այլն. Ձայնել. կարդալ. գոչել.
Ձայն արար կաքաւ։ Ձա՛յն առ, ճի՛չ բարձ։ Ձայն առին՝ սկսան օրհնել։ Ձայնս արկցեն քաղաքքն խռովեալք։ Յառա՛ջ կացցէ, ձայն տեցէ։ Ձայն ետ ի ճակատ իսրայէլի։ Միմեանց ձայն տալոյ, եւ այլն։
Ձայն առնոյր, ողբս յօրինէր. (Ոսկ. ես.։)
Ձայն արկեալ կենարարին։ Ձայն տուեալ խրախուսեցին. (Շար.։)
Ձայն զկնի եդեալ սրբոյն ղեւոնդի՝ կոչէր զնա. (Փարպ.։)
Շան ձայն ածել. (Ոսկ. ես.։)
Զուղտու զձայն ածէր՝ կառաչելով. (Բուզ. ՟Զ. 10։)
Նա ձայն ածէր եզնամոլին, կանչիւն առնէր աթոռակին. (Նար. տաղ.։)