philosopher;
sage, man of science, of learning.
philosophically;
wisely, learnedly.
philosophical.
to be philosophioal;
to be virtuous.
cf. Իմաստասիրաբար.
to study the sciences;
to philosophize, to reason philosophically;
to argue, to conclude, to infer;
to live or behave wisely.
philosophy;
wisdom.
that has lost his senses, mad, foolish.
wisely, learnedly, skilfully, sensibly, prudently, judiciously, ingeniously;
discreetly;
sentimentally.
cf. Իմաստախոհ.
to grow wise, to learn, to know, to be instructed;
to understand, to comprehend.
cf. Իմաստնաբար.
the seat of wisdom;
intellect, sense.
instructive.
to render wise, to improve in wisdom;
to free from infatuation, to disabuse, to undeceive.
cf. Իմաստնարար.
intelligent;
knowing, learned.
wisdem, sense, reason;
understanding, knowledge;
philosophy;
skill, science;
գերաբուն —, sovereign wisdom;
իմաստութեամբ, wisely, sensibly, judiciously;
prudently, discreetly.
wise, sage, learned woman.
wise, learned;
intelligent;
prudent, judicious, discreet, sensible;
skilful;
sentimental;
philosopher;
— առնել, cf. Իմաստնացուցանեմ;
—, —ս, cf. Իմաստութիւն
cf. Իմացութիւն;
— առնել տալ, cf. Իմացուցանեմ.
intellective, intellectual;
intelligent;
spiritual;
the mind, the intellect, the understanding;
—ք, the spirits of light, the Angels.
cf. Իմացութիւն.
of quick apprehension, attentive, intelligent, discerning.
cf. Իմացութիւն.
intellect, understanding;
sense, sentiment;
cenception;
meaning, sense, signification;
thought, design.
intelligence;
intellect, understanding, comprehension, perception;
sentiment, opinion;
thought, design, project;
—ք, the celestial intelligences, the angels.
cf. Իմացութիւն.
to inform, to apprize, to acquaint.
together, at once;
conjointly;
altogether, wholly, totally, completely, entirely;
գալ —, to assemble;
— էական, consubstantial.
in some manner.
mine, my.
as far as I possibly can, as much as is in my power, as much as I can, the best I can;
as for me.
having nine sources.
nine years of age, nine years old.
cf. Իննամեայ.
of nine months;
during nine months.
cf. Իննամսեայ.
enneagon, nonagon.
nine;
no venary.
cf. Իննեակ.
nineteen.
of nineteen years;
nineteen years old.
nineteenth.
all the nine.
nine hundred.
nine hundred years old.
cf. Իննեւտասն.
cf. Իննեւտասներորդ.
nonagenarian, ninety years of age.
oil olive-oil;
butter;
ointment, salve, ungnent;
pomatum;
essence, essential oil;
perfume;
—ք անուշունք, անուշից, perfumery;
— օծութեան, extreme unction;
holy oil;
chrism;
— ողորմութեան, alms, charity;
օծանել զերեսս անոյշ —ով, to anoint one's face with precious ointment;
առնուլ զհոտ —ոյ, to smell of oil;
զտել զ—, to clarify oil;
խանութ —ոյ, oil-shop;
հնձան —ոյ, oil-press;
վաճառականութիւն —ոյ, the oil-trade;
շիշ —ոյ, oil-bottle, or cruet;
— սեղանոց, salad-oil.
cf. Իւղարկեմ.
oil-producing;
— փայտ, olive-tree.
his, her;
his own;
—ով անձամբ, personally, in person;
իբրեւ —ոյ հայէր մեծութեանն, he considered riches as belonging to himself;
— առնել, to be appropriated;
cf. Իւրացուցանեմ;
յ— վերայ or ի վերայ —, on him;
—քն, his relations, friends, dependents.
of or by himself;
spontaneously, voluntarily, of his own free will;
his, her;
— զիւր անձն անիծանէ, he curses himself;
ինքն — կործանէ զանձն չարութիւնն, malice prepares its own punishment;
— երթալ, to go personally;
զ— երթալ, to commit suicide.
legion;
— պատուոյ, legion of honour.
tongue;
language, speech, idiom;
nation, people;
— լեզու ապխտեալ, smoke-dried tongue;
լեզու աղտեղի, foul tongue;
լեզու կօշկի, toe of a boot or shoe;
լեզու զանգակի, clapper, tongue of a bell;
լեզու երկրի, neck of land;
հայ լեզու, the Armenian language;
գաւառական լեզու, dialect, idiom;
մայրենի լեզու, mother-tongue, vernacular idiom, native language;
կենդանի լեզու, living, dead language;
ուսուցիչ լեզուաց, language-master;
վարժապետ գաղղիական լեզուի, teacher, professor of french;
լեզու չար, սուտ, նենգաւոր, a malicious, slanderous tongue;
լեզու անուշակ, մեղրակաթ, honey-tongued;
լեզու քաջ, վսեմ, eloquent;
խօսել այլ եւ այլ լեզուս, to speak many languages;
to have the gift of tongues;
լեզուի տալ, to speake inconsiderately, cf. Շաղակրատեմ;
to be full of talk;
ի լեզու գալ, արձակել լեզու, to be able to talk, to receive the faculty of speech;
արձակել, ձգել առ ոք զլեզու, to speak openly against, to contradict;
լեզուոյ դրունս դնել, ունել զլեզուն, կարճել՝ սանձել զլեզուն, to hold one's tongue;
to bridle one's tongue;
մերձ ի ծայր լեզուին ունել, to have at one's tongues end;
լեզուն ի քիմս կցիլ, to lose the use of speech, to be tongue-tied, speechless or dumb, to be struck dumb;
անոսկր է լեզու, այլ զոսկերս լեսու, the tongue has no bones and yet it breaks bones;
որպիսի՜ լեզու շաղակրատ, what a chatter-box ! կարի քաջ փոխեաց զլեզու իւր, he has much changed his language, he now sings quite an other tune.
gall;
bile;
gall, spleen, rancour, malice, wrath, choler;
bitter;
պարկ լեղւոյ, gallbladder.
mountaineer;
աղջիկ —, mountain-lass, mountain-maid;
— մանուկ, mountain-lad.
cf. Լեարդ.
declivity, incline, slope;
steepness, a steep & profonnd declivity;
առ —, — առ —, precipitous;
in a sloping manner, downwards.
full;
superabundant, copious;
fully, completely, thoroughly, entirely;
perfectly;
լի առնել, to fill, to load, to heap;
զբազում լսելիս լի արար բանն, many have heard him;
լի լինել, cf. Լիանամ;
լի եւ լի, cf. Լիուլի;
լի ափով, ձեռօք, by handsful, profusely, generously;
լի աւաբաւ, loaded with booty;
լի փառօք, covered with glory;
լի աւուրք, full of years, old;
լի մտօք, sensible, judicious, wise;
լի երախտագիտութեամբ, full of gratitude, of affection, of faults;
զաւուրս տասն լի, ten entire days;
լի կատարեալ, բովանդակ, perfectly full, entire, complete, perfect, cf. Լիակատար;
լուսին լիով լուսով նկարեալ, full moon;
բաժակ գինի լի արկանել, a glass of wine full to the brim;
լի զհասակ մարմնոյն ունել, to be adult, to arrive at man's estate;
լի են բերանք նոցա ծաղու, they are full of laughter, of merriment;
լի ասացեր, you are quite right.
young one, little one;
— արջոյ, bear's cub;
cf. Կորիւն.
leave off ! come on !
save, excepting, besides that;
— անդր, set aside, leave out, pass over, nonsense! go! get away, or out! fy! pooh! — թէ, so much the more, more than, rather than;
— զայն, — զի, not only;
— լիք լինել, to be abandoned, outcast.
remission, relaxation, pardon, discharge, release, deliverance;
defection;
խնդրել —, to ask pardon, to make excuses;
— տալ, շնորհել, to pardon, to grant pardon, cf. Ներեմ;
— արա ինձ, I beg pardon, excuse me;
have the goodness;
with permission, by your leave;
— առնել ումեք, to pardon, to condone, to absolve;
— առնել երկրին, to remit taxes or tribute;
to condone the burdens of taxation, to lighten;
to let the earth lie fallow;
— առնել ի կապանաց, to unbind, to release;
— լինել մեղաց ումեք, to be absolved, or freed from the effects of sin.
to let, to permit, to allow;
to commit, to abandon, to resign, to yield, to give up, to forsake, to cast off, to leave, to desert, to get rid of;
to deliver, to free, to pardon, to remit, to release, to acquit, to forego, to pass over, to tolerate;
to repudiate;
to renounce;
— ասել, to omit, to leave out, to pass over in silence;
— զմեղս, to pardon, to absolve, to remit;
to expiate;
— զիմն ի գլուխ ուրուք, to let one go one's own way;
ձայն —, to cry out;
— առնել, to permit, to allow;
— առ ժամանակ մի, to suspend;
— զոք ի մահուանէ, to free from death;
չ-, to refuse, to hinder, not to allow;
սիրտ իմ եթող զիս, my heart failed me;
ի բաց թողցուք զայս, let us leave that aside;
-, թողանիմ, ղայ, to be left, abandoned.
languid, faint, feeble, weak, soft, delicate, tender;
— առնել՝ տալ, to permit, to accord, to give leave, cf. Թողացուցանեմ;
— առնել պարտուցն, to remit or cancel debts;
— լինել, to be permitted, accorded, conceded;
— տալ ումեք աւուրս ինչ, to concede a few days, to give time;
— տուք ինձ, let me, permit me, allow me;
— տուք ինձ զհամբերութիւն, don't make me lose patience;
leave me at peace, let me alone;
— տուր մինչեւ զայդ վայր, enough of that, enough;
տալովն Աստուծոյ, ըստ թոյլ տալոյ բարերարին, God willing, by divine permission.
poison, venom;
spite, virulency, venom;
թափել զ—, to remove or extract the venom, to give antidotes;
թափել զ—ս յոք, to give vent to one's anger, rage, malice, to grow fierce or ferocious;
cf. Թափեմ;
— առնուլ, to take poison;
— մահացու, mortal poison;
— մահու արբուցանել, to cause one's to drink a mortal poison;
— դառնութեան, bitter poison.
cf. Երանգ.
cf. Թառամիմ.
grandson;
granddaughter, grandchild;
թոռունք or թոռանց թոռունք, descendants, children's children, progeny, race, lineage, family.
that flows down, drops, falls;
— աչք, blear eyes;
—ք, fall;
tear;
— աչաց, blearedness.
to distil;
to flow down, to drop;
to sweat;
— արութեանց մարմնոյ, to suffer gonorrhea.
distillatory;
cf. Թորանոց.
to be numbered, counted, enumerated;
to be numbered among, aggregated;
to seem, to appear;
to esteem, to believe, to imagine, to fancy;
թուի իմն, թուի թէ, it seems, it appears that;
թուէր զի, it seemed, it appeared that;
թուի ինձ, ինձ այսպէս թուի, it seems to me, I think, I fancy, I believe;
զիա՞րդ թուի քեզ, what do you think of it ? բարուք թուի ինձ, I think it good, I think well of it;
բարւոք թուեցաւ նմա, he thought it proper, right, fit, meet, he deemed it expedient;
չար թուեցաւ առաջի աչաց նորա, he did not approve of it, he was very indignant at it;
եթէ բարւոք թուի քեզ, if you agree to it, if you think fit;
արա որ ինչ բարի թուի առաջի աչաց քոց, do as you think fit;
որպէս ճշմարտութեանն եւ ինձ թուի, as it is in fact, so it seems to me;
չար —, to displease;
չար թուեցաւ նմա or յաչս նորա, it displeased him.
mulberry;
սպիտակ կամ սեաւ —, white or black -;
թթոյ օշարակ, a drink made from mulberies;
ծառ թթոյ, cf. ԹԹենի;
—ք, piles, hemorrhoides.
looseness, relaxation, slackness;
weakness, feebleness, debility;
faintness, languour;
enervation, effeminacy, softness;
— առնել, to give relief, to set at liberty, to permit, to allow, cf. Թուլացուցանեմ.
brown, tawny, swarthy, dark;
— հաց, brown bread;
— or —ս զգենուլ, ի —ս համակիլ, to wear mouraing, to dress in mourning, to put on mourning;
to be in mourning;
to be plunged in grief;
— զգեցուցանել, ի —ս համակել, to clothe in mourning, to dress in black, to put into mourning;
to throw into mourning, to plunge in grief;
ի —ս համակեալ, in deep mourning;
—ք, brood, covey;
ի —ս նստել, to brood;
cf. Թխեմ.
letter, epistle, missive;
թուղթ գրել, to write a letter;
թուղթ առաքել, to send a letter;
թուղթ ընդունել, to receive a letter;
թուղթ աղաչանաց, written entreaty, petition;
paper;
պատառ մի թուղթ, կոտորոկ թղթոյ, a bit of paper;
շրջշրջել զթուղթս գրոց, to turn over the leaves of a book;
ծրարել ի թուղթ, to put in paper;
տոգորել, արատել զթուղթ, to blot, to waste paper;
դանակ, հատիչ թղթոյ, paper-cutter or paper-knife;
թուղթ գրութեան, writing paper;
թուղթ նամակի, letter-paper;
թուղթ տոմսակի, note-paper;
թուղթ ուրուագրութեան, drawing-paper;
ծծուն թուղթ, blotting or bibulous paper;
թաւ թուղթ, pasteboard;
թուղթ ծրարի, wrapping or packing paper;
թուղթ յոռի, անպիտան, waste, paper, old papers;
մածուցիկ թուղթ, sized paper;
թուղթ տպագրութեան, printing paper;
թուղթ մագաղաթեայ, parchment, vellum;
թուղթ ճենաց, India paper;
թուղթ ծրահանելոյ, tracing paper;
թուղթ ապիկեալ, զմռնիտեալ, emery-paper, glass-paper, sand-paper;
թուղթ մզելոյ, filtering-paper;
թուղթ գունաւոր, coloured paper;
թուղթ կճեայ, marbled or stained paper;
թուղթ սեկանման, morocco paper;
թուղթ դրոշմեալ, stamped paper;
թուղթ արծնելոյ, smoothing paper;
թուղթ ձիւթեղէն, brown paper, tar paper;
թուղթ մեքենական, machine paper;
թուղթ տաշտական՝կազմ, vat-paper, handmade paper;
թուղթ գաղափարեալ, laid paper;
bills.
bank, mole;
causeway, pier, dam;
— նաւի, gunwale breast-works.
cf. Թունաւորեմ.
cf. Այտ.
sabre;
sword;
հարուած թրոյ, sabre-cut, sword-cut;
— ի ձեռին, sword in hand;
յիւր ապարանսն — շողացուցանել, to boast one's prowess hiding at home;
sword-fish;
weaver's shuttle;
an Armenian note.
bitter orange, Seville orange;
— խոտ, balm-mint;
ծառ թուրնջոյ, cf. Թրնջի.
bath;
infusion;
ի — արկանել, դնել, to bathe, to infuse, to steep, to soak.
spit, spittle;
— արձակել, to spit;
cf. Թքանեմ;
աման թքոյ, cf. Թքանոց.
lungs;
—ք ծովական, sea-nettles, medusa, rhizostoma, acale-phans.
cf. Թոքատուն.
flight, soaring;
— աստղ, falling star;
—ք մտաց, flight of fancy;
—չս տալ մտաց, գրչի, երեւակայութեան, to give loose to one's genius or pen;
to let one's fancy ramble;
թռիչս առնուլ՝ արձակել, to take wing or flight, to wing one's flight, to soar on high;
ի թռիչս, flying, on the wing, as it flew hy, in the air.
to fly, to take flight, to soar;
— ի մտաց, to escape one's memory, to go out of one's mind, to be forgotten;
— բանին , to divulge immediately, to make public.
bird-catching;
երթալ ի —, to go shooting, fowling, bird-catching.
bird, fowl;
— բնութիւն, the winged tribe;
flying, volatile;
—ք, the feathered songsters, the singing birds;
— օձ, winged serpent or dragon;
— բան, word or expression slipped by chance;
— արագութեամբ հասանել, to arrive like lightning;
to fly as swift as a bird.
vibrating;
oscillating;
trembling;
that shudders, quakes;
— ձայն, thrilling voice.
to wet one's self;
— գինւով, to get tipsy, to booze;
— ամօթով or առ ամոթոյ, to perspire from shame;
to blush for shame.
to evacuate, to void, to go to stool;
— անասնոց, to stale, to dung.
cf. Թքանեմ.
cf. Թքանեմ.
spitting, expectoration;
— արեան, spitting of blood.
cf. Թաղեմ.
consul;
mayor;
prince;
փոխանակ —ի, proconsul, cf. Անթիհիւպատոս, cf. Անթիպատոս.