lent
proud, haughty, presumptuous, arrogant.
to grow proud, to grow arrogant, to be presumptuous.
to make proud, to render arrogant, to cause to be presumptuous.
presumptuous, ness, haughtiness, pride, arrogance.
furiously, audaciously, intrepidly.
to become wild, to be unruly;
to make ferocious, ungovernable.
fierce, ferocious, savage, wild, unruly, untameable;
raging, furious.
ferocity, fierceness, savageness;
fury.
cf. Ամենադժոխ.
pantheon.
most agreeable, very pleasant.
very savoury, very high-seasoned, most delicious.
all-seeing.
father of all men, the Creator.
very wealthy, very rich, very opulent.
mildest, very gentle or peaceable.
easiest, very light or easy.
very ingenious, very artful, very dexterous, skilful, most able.
most miraculous, very prodigious, wonderful, amazing, astonishing.
most blessed.
cf. Ամենօրհնեալ.
cf. Ամենօրհնեալ.
to strike with a thunderbolt or by lightning.
to be struck by lightning.
inconvenient, unbecoming;
անճահս, unseemly.
cf. Անշաւիղ.
very wonderful, prodigious
of wonderful grace, very graceful, admirable;
very abundant.
immortal.
that immortalizes, immortal.
immortal;
— ճաշակ, ambrosia.
that does not taste death, immortal;
that has a foretaste of immortality.
to be immortalized.
cf. Անմահաբեր.
to immortalize, to eternize.
that immortalizes.
immortality.
irrevocable.
cf. Անհմուտ.
sleepless, watchful.
cf. Աննիրհ.
unprofitable, useless, vain.
disinterested.
disinterestedness
cf. Անշահախնդիր.
cf. Անշահախնդրութիւն.
cf. Անշահ.
cf. Անշահ.
unprofitableness, uselessness.
trampling;
— ջրհան, force-pump.
flank, side;
side, part, party;
climate;
confine, quarter, canton;
country, soil, region, land;
հակառակ —, the wrong side;
the opposite party;
տկար —, weak side;
ի մի —, aside, apart;
առ ի —, slantingly, awry, sideways, laterally;
ի մի — թողուլ, to set apart, to lay aside;
ի — լինել, անկանիլ, to lean on one's side, to lay oneself down, to repose;
ի — առնել ի վերայ մահճաց, to place in bed, to put to bed;
— տալ, to recede, to retreat, to draw back;
ի — ելանել, to retire from, to withdraw oneself, to stand aside;
ունել զ— ուրուք, to take up the cudgels for, to take one's part, to range oneself on the side of, to side with one;
երկոցուն իսկ կողմանց հաճոյ լինել, to run with the hare hold with the hounds, to contrive, to stand well with opposite parties;
ոչ միում յերկոցունց կողմանցն լինել ձեռնտու, to preserve neutrality, to remain neutral;
նստաւ ի կողմանէ նորա, he sate near him;
յայսմ կողմանէ, on this side;
ի միւս կողմանէ, on the other side;
յերկոցունց կողմանց, on both sides;
ի կողմանց կողմանց, from different parts;
ի միոյ կողմանէ զմիւսն, from one side to the other;
through through, right through;
յամենայն կողնանց, on all sides or hands;
from all quarters, everywhere;
յինէն կաղմանէ, on my side;
on my part, as for me;
ի ձէնջ կողմանէ, from you;
in your name.
spoils, plunder, booty, pillage, sack, robbery;
spoiled, destitute;
մերկ — կացուցանել զոք ի հանդերձից՝ յիշխանութենէ ի զինուց, to despoil of one's clothes, of one's authority, to disarm, to strip off.
cf. Ճահիճ.
cf. Ճահիճ.
forehead;
— շինուածոց, face, front, frontispiece, elevation;
— գրոց, frontispiece, title-page;
եռանկիւնի —, fronton, pediment;
— զօրու, բանակի, army drawn up in order of battle, troops in battle-array;
rank, file, order;
— առ —, face to face, vis-à-vis, front to front;
— լայն ցցուեալ, ճաղատ, խորշոմեալ, սպառնալից, large, protruding, bold, wrinkled, threatening -;
զ— հարկանել, to strike oneʼs -;
յորինել, յարդարել կազմել, վառել զ—ն, to draw up in line of battle, to put in battle array, to offer battle, to face;
— տալ, ի — մը տանել, —ս դնել, to attack the enemy in front, to fight, to combat;
ելանել ի —, to engage in conflict, to attack, to assault;
անկանել ի —ու, to be left dead on the spot;
ի — եհան ընդդէմ նոցա, he opposed them with;
յառաջնում անդ —ու, in the first action or combat;
— նորա նսեմանայ, his countenance becomes gloomy.
destiny, predestination, fate, fatality;
doom, star, fortune;
դառն, վեհ —, fatal, high destiny.
to predestine, to destine, to doom, to fate;
յանմահութիւն —գրեալ, born or destined to immortality.
to taste, to try, to relish;
to eat, to feed;
to drink;
to experience;
— զմահ, to die;
— զաշխարհ, to enjoy the world or its pleasures;
— զքաղցրութիւն խաղաղութեան, to taste the sweets of peace.
effusion, shedding, spreading;
— արեան, blood-shed, effusion of blood, slaughter, crnage, butchery;
—իս արեան գործել, հանել արեան —իս, արեան —եօք լնուլ, to slaughter, to shed rivers of blood;
բազում արեան —իք եղեն or գործեցան ի ճակատամարտին, rivers of blood were shed in that battle;
cf. Հեղում.
pasture, feed, food, forage, fodder, provender;
pasture ground or land, meadow;
food, pasture, aliment, nourishment, prey;
— հրոյ, fuel, combustible;
— լինել, to be food to, the prey of, a prey to;
հրոյ — լինել, մատնիլ, to be a prey to the flames, to be burnt, devoured, consumed by fire;
սրոյ — լինել, մատնիլ, to perish by the sword;
սրոյ — տալ, to put to the edge of the sword, to slay;
— գտանել, to spread over, to wind or creep about;
— տալ հերձուածոց, to keep up, to foment divisions;
առ — ախտից, for cherishing or caressing the passions;
բազմախողխող երկաթոյն նա տայր ի —, he mowed them down with the murderous steel, or sweeping brand;
գիտութիւնք — են մտաց, knowledge is the food of the mind;
ճար եւ — առնել, to find a remedy;
to repair, to redeem, to retrieve, to make reparation or amends for.
to lead the flocks out to pasture, to feed, to pasture;
to remedy, to cure;
to attack, to corrupt, to waste, to devour, to consume;
to pasture, to graze, to browse, to feed, to bait, to feed or live upon, to eat;
to expand, to extend, to dilate, to propagate, to diffuse, to spread;
to take root, to get rooted;
to be cured;
— զանձն, to fatten oneself;
բոցն հողմավար ծաւալեաւ —կէր, the flames, driven by the wind, continued to spread;
յանհնարինս —կէր ի սիրտս նոցա, a deep wound rankled in their hearts;
ցաւն որ յոսկերս նորա —կէր, a pain which penetrated to the very marrow of his bones.
grease, fat, tallow;
oil;
fat, plump;
— խոզենի, bacon, seam, hog's grease or fat;
— խոզենի հալեալ, lard;
— ցորենոյ, the finest flour of the finest wheat;
օծանել —ով, to grease;
բառնալ զ—ն, to skim;
to scour, clean or purify from grease;
—ոյ զակամբ դալ, to become blind with rage.
cf. Հնարիմաց.
austere or ascetic life, austerity;
penitence, mortification, maceration;
fatigue, labour, trouble, effort;
combat, resistance;
danger, risk;
— մահու, death-struggle, pangs, agony;
օր ճգնութեան դատաստանին, the momentous day of the Last Judgment;
ամենայն ճգնութեամբ, with the utmost care or diligence.
to burn, to be burnt;
— յիշատակաւ սիրոյ ուրուք, to pine for, to languish;
—րեսցի զոհ քո, may he accept your sacrifice !.
cry;
warbling, chirping;
— հանել, to utter a feeble cry.
young, tender;
— հասակ, tender age, childhood.
cry, shrill cry, shriek, screech, scream;
squalling, wailing, outcry;
աղիողորմ —, piteous cry;
— առնուլ, բառնալ, ղճչի հարկանիլ, to cry, to make a loud outcry, to shriek, to scream, to screech, to squall, to howl, to yelp, to whine;
— բարձեալ աղաղակել, to utter piercing screams.
to chirp, to pip, to cheep;
— վհկաց, to whisper, to murmur, to mutter, to grumble.
exactness, punctuality, accuracy, precision, regularity;
rigour, austerity;
thrift, economy, parsimony, stinginess;
հատուցանել բազում ճշդութեամբ, to pay exactly, strictly, rigorously, to a farthing, with rigorous exactness.
hair;
hair, horse-hair;
nap, shag;
թուխ, սեաւ խարտեաշ, շագանակագոյն, կարմիր, աղեբէկ, սպիտակ —, dark, black, light, chestnut-coloured, sandy, grey, white hair;
գեղեցիկ, գանգուր, բարակ, կակուղ, երկայն —, beautiful, frizzled, fine, soft, long hair;
յարդարեալ, մանեկաւոր or ոլորեալ, գալարուն, խոպոպի —, dressed, crisped, in ringlets, curled hair;
կարճ, տափակ, դիզացեալ, խառնափնդոր, կարծր, իւղոտ —, short, straight, standing up, dishevelled, stiff, greasy hair;
կեղծ —, false hair;
—ք այծեաց, goat's hair;
—իւ չափ, a hair's breadth farther;
exactly, to a hair;
ի —է ոչ վրիպիլ, to hit the mark;
cf. Հեր.
bearing or producing hair, hairy;
cf. Հերագործ.
to have a narrow or hairbreadth escape, to escape narrowly, with much difficulty, to save one's life;
ոչ թողուլ —, to give no quarter, to cut down, to exterminate, to destroy utterly;
միայն փախուցեալ կենդանի —, escaped alone with difficulty;
cf. Մահ.
in agony, dying, at the last gasp;
— մերձ ի մահ լինել, to be very low, dying, to be giving up the ghost, in the pangs of death, on one's death-bed.
mastic;
— գիհոյ, sandarac, gum of the juniper-tree.
sack, bag, cloak-bag, knapsack, game-bag, wallet;
basket, hamper;
leather-bottle, travelling flask;
— հովուի, shepherd's scrip, pouch, bag or satchel.
skiff, wherry, bark, boat;
— նաւու, yawl;
հնդիկ —, canoe.
cf. Հրապարակ.
mother, mamma;
matrix, mould;
mother, author, cause, source, spring, rise;
cf. Մայրագիր;
— անասնոց, dam, mother;
— թռչնոց, mother, ben;
մեծ —, grand-mother;
— հասարակաց, our common mother, earth;
— եկեղեցի, եկեղեցեաց, mother church;
cathedral, basilic;
— լեզու, mother tongue;
— քաղաքաց, metropolis, capital;
— արեւու, the west, sun-set;
— վանից, մարց պետ, abbess, prioress;
— գեղեցիկ, nurse, wet nurse;
foster-mother;
անգործութիւնն է — ամենային ախտից, idleness is the mother of all vice;
ազնիւ, գորովագութ —, good, tender mother;
անպիտան, չար —, bad, ill-natured mother;
— լինել, to be a mother;
կորուսանել զ— իւր, to lose one's mother;
ի — դարձուցանել, to put out, to extinguish or blow out;
թաղիլ ի —ն ամենեցուն, to return to mother earth;
արեգակն ի —ն դառնայր or մտանէր, the sun was setting.
maternal, motherly;
by mother's side;
— հաւ, maternal grandfather;
—ք, mother's country or birth-place.
mustard, mustard-plant, mustard-seed;
անօթ —նխոյ, mustard-pot;
հատ —նխոյ, grain of mustard-seed;
սպեղանի ի —նխոյ, mustard plaster, poultice or cataplasm, sinapism.
infants, children, young people, youngsters, youth;
servants, domestics;
մանրիկ —, little children;
հայ —, the Armenian youth.
small, minute, little, fine, subtile;
slender, thin, slight;
—, —նունս, scantily, in small portions, minutely;
in retail, in detail;
— or — հատանել, կոտորել, to cut into small bits or pieces, to mince, to hash, to divide into morsels;
to cut thin;
— փշրել, to pound, to beat small, to triturate, to grind, to crush;
— պատմել, ասել, to relate or narrate minutely, circumstantially;
— ժպտել, to smile;
— ծամել, to chew or masticate well, to chew the cud, to ruminate;
to examine, to study, to ruminate on;
—նունս դրոշմել, to write or note down in detail;
— միտ դնել, ի քնին արկանել, to ponder on, to consider or examine minutely, thoroughly.
searching or examining accurately;
accurate, exact, punctilious;
prying, inquisitive;
— լինել or —խուզիւ քննել, to examine minutely, to scan, to sift;
— լինել, to refine, to be critical, to subtilize;
to be inquisitive;
—խուզիւ հարցանել, to interrogate inquisitively.
small part or portion, particle;
mosaic;
minute, detailed;
exact, particular;
— կոտորել, to pound, to beat small, to triturate;
ի — մասունս պարապել, to apply oneself to particulars;
հանճար ամփոփեալի —մասունս, limited intelligence;
միտք ցնդեալ ի —մասունս, a mind lost in details.
pea, peas;
used up, worn out, old;
cf. Հալ եւ մաշ.
to participate, to partake, to share in, to take part in, to be concerned, to interest oneself;
— ընդ հարկաւ, to contribute in some measure.
to administer, to manage;
to distribute, to dispense;
to victual, to provide, to stock, to store, to furnish;
— զսուրբ խորհուրդս, to administer the sacraments.
young, tender, new, fresh;
child, little child;
mortuary festival for the poor;
— հասակաւ, յաւուրց, very young;
ի — տիս, in infancy, at so tender an age;
որթ —, milk-fed calf.
young, new, tender;
young plant, sucker, layer, shoot, sapling, off-set, slip;
neophyte, proselyte;
թուփ —, young shrub;
— նահատակ, child-martyr.
ring;
signet-ring, seal, stamp;
cf. Մատնոց;
ոսկի, ադամանդեայ —, gold-ring;
diamond-ring;
— պատկերեալ, cameo-ring;
հարսանեկան —, wedding-ring;
— կրել, to wear a ring;
կնքել —նեաւ, to seal with a ring.
book;
parchment, scroll, roll, register;
code, manuscript;
աստուածային, աստուածաշունչ —ք, the Holy Scriptures, — Bible;
—ենից դարան, library;
ի —ենի հարկանել, տալ, to write, to set down or couch in writing, to register, to record;
մատեան — գունգ, the immortal band (Persian cavalry).
to betray, to denounce, to discover;
to deliver up, to surrender;
to abandon, to allow, to permit;
— ի ձեռս ուրուք, to give into the hands of, at the mercy of, to deliver up;
— ի վտանգս, to endanger, to expose to peril, to put in jeopardy;
— զոք գազանաց, to throw to the wild beasts, to give as a prey to -;
— զոք սրոյ, to kill, to slay;
— զանձն յանարգութիւն, to debase, degrade or disgrace oneself;
— ի կամս փառամոլ հաճոյից իւրոց, to sacrifice to one's ambition;
զոք ի ծաղր եւ յայպանումն, to quiz, to burlesque, to ridicule;
— զոք ամօթոյ, to cover with shame or confusion;
— զոք սատանայի, to excommunicate;
— զխորհուրդս իւր, to unbosom oneself to, to open one's mind to;
ոչ — զհամբերութիւն, to be patient.
to gain access, to approach, to draw near, to advance, to present or offer oneself, to come, to appear;
to be presented, offered, celebrated;
յառաջ —, to advance, to come or go forward;
cf. Հուպ, cf. վեր.
man;
mortal;
the human race;
կին —, woman;
որդի —ոյ, the Son of Man;
— եւ աստուած, Man-God;
բարի —, worthy or honest man, man of worth;
գեղեցիկ —, handsome man;
բարեսիրտ —, man of feeling, generous-hearted man;
—ն անօրէնութեան, antichrist;
յարգէ —, man of straw;
a scare-crow;
— ի —ոյ, from one man to another;
ամենայն —, every man;
արժանի —ոյ, manly;
անարժան —ոյ, unmanly;
ի բաց մերկանալ զ—ն հին, to put off the old man;
— առ — կուտակիլ, to crowd or rush together, to press, to throng;
արար աստուած զ—ն ի պատկեր իւր, God made man after his image;
ի բարեբաստութիւն —ոյս, for the happiness of mankind;
cf. Այր, cf. Մարդիկ.
cf. Մարմարահատ.
cf. Հոգեփոխութիւն.
war, battle, combat;
wrestling;
dispute, quarrel;
ի — պատերազմի պատրաստիլ, to prepare for war;
ելանել ի — պատարազմի ի վերայ ուրուք, to take up arms against;
— գնել, մղել ընդ ումեք, տալ — պատերազմի ընդդէմ ուրուք, to give battle, to make war on, to wage war;
— ընդ միմեանս հարկանել, —եդեալ կռուել, to fight, to combat, to attack;
միշտ —իւ լինել ընդ ումեք, to be in perpetual hot water with, to be continually at war with;
— ի վերայ ուրուք յարուցանել, ի — պատերազմի գրգռիլ, to incite to battle, to excite or create war against;
— պնտերազմի էր նոցա ընդ միմեանս վասն, they were at war for;
անագորոյն —իւ պատերազմաւ, by a bloody battle, by a sanguinary conflict;
—ն յերկոցունց կողմանց մնայր անպարտելի, the battle remained undecided;
cf. Պատերազմ.
painting battle-scenes;
— պատկերահան, painter of battle-pieces.