intelligence, intellect, understanding, wit, sense;
genius, talent;
wisdom, prudence;
reason, sense, judiciousness;
enthymeme;
— բազմայեղանակ, a rare talent.
σύνθεσις, φρόνησις, ἑπιστήμη , αἵσθησις, ψῆφος intelligentia, vel sapientia, scientia νοῦς mens. Ըստ (Լմբ. առակ. ՟Ա. 7. եւ ՟Ը. 14.)
Ստուգաբանի՝ Անճարիցն ճար. բայց ըստ դիւրին տեսութեան՝ է որպէս Հա՛ն ճար. մանաւանդ թէ համ ճար) Հնարագիտութիւն. խելամտութիւն. զգօնութիւն. ճարտարութիւն ուշոյ մտաց. ուշիմութիւն. իմաստութիւն. գիտութիւն. մակացութիւն. հասողութիւն. խոհեմութիւն. խորհուրդ. գիւտ. հնարք. միտք ծննդական, եւ բան նորա ներքին. խելք, խելք բանեցընելը.
Հանճարոյ, եւ գիտութեան ամենայն գործոց խելամուտ լինել։ Ետ տէր սողոմոնի հանճար։ Բազմացաւ իմաստութիւնն սողոմոնի յոյժ քան զհանճար ամենայն նախնեաց մարդկան։ Գիտել զհանճար։ Իմաստութիւն առն նիւթէ զհանճար.եւ այլն։
Դիտելի իսկ է ո՛վ սոկրատէս, եթէ ըստ հանճարի՞ է բանս այս, եթէթ զայլ ոմն փոխանակ սորա խնդրելի է. (Պղատ. տիմ.։)
Առ տարակուսելոյս հնարաւորութիւն՝ հանճար քո։ Հանճարն առաջնորդական խափանեցաւ. (Նար. ՟Զ. ՟Ի՟Դ։)
Հանճար է իմաստութիւն աստուածային եւ մարդկային, եւ սոցայն պատճառաց. (Փիլ. լին.։)
Ըստ իմաստասիրական հանճարոյ. (Վրք. ածաբ.։)
Հռետորական հանճարիցն. (Վրք. ոսկ.։)
Զփրկութեանն հնարէր հանճար. (Մագ.։)
Գիտէ աստուած զէսս՝ ո՛չ հանճարով էնցս, այլ իւրովն. (Դիոն. ածայ.։)
Հանճար է կարծիք (այսինքն իմացուածք) ուղիղ խորհրդով կապեալք, եւ կամ բան (այսինքն իմաստ) ճշմարիտ ի խորհուրդս անփոխադրելիս. (Մաքս. ի դիոն.։)
յորմէ եւ (Լմբ. առակ.։)
Ո՞վ ոք՝ որ սակաւ (մի) հանճարոյ հասեալ իցէ, այսպիսի գործ գործիցէ. (Երզն. մտթ.։)