wisdem, sense, reason;
understanding, knowledge;
philosophy;
skill, science;
գերաբուն —, sovereign wisdom;
իմաստութեամբ, wisely, sensibly, judiciously;
prudently, discreetly.
σοφία sapientia. Բարձրագոյն իմաստ եւ գիտութիւն. ծանօթութիւն աստուածային եւ մարդկային իրաց. գերագոյն հմտութիւն. եւ լայնաբար՝ Ուսումն իմաստասիրութեան կամ փիլիսոփայութեան, մանաւանդ ատուածաբանութեան.
Իմաստութիւն ստուգաբանի իմացումն՝ կա՛մ անցելոց իրացն, կամ առաջիկայիցն, յորս կարէ հասանել տեսողական մտացս հանճար։ Իմաստութիւն ստուգաբանի իմացութիւն. եւ այս ծերոցն ի դէպ է՝ քան մանկանցն՝ վասն հնութեան ժամանակին. (Լմբ. սղ.։)
հանապազ յիմաստութեան դեգերին դպրոցս. (Պիտ.։)
Զանուսումնութիւն՝ որ առ ինքեան իցէ, կարծելնիմաստութիւն գոլ՝ եղեւ ամենեցուն. (Պղատ. օրին. ՟Ե։)
ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ՝ յաստուած է Ծայրագոյն միտք աստուածեղէն, կամ ծնունդ մնաց հօր՝ որդին, որ պարզապէս իմաստութիւն կոչի. որպէս եւ բաշխումն ի մեզ՝ պարգեւ ասի հոգւոյն.
Իմասնութիւն աստուծոյ ասաց, առաքեցից ի նոսա մարգարէս եւ առաքեալս։ Ո՛վ խորք մեծութեան եւ իմաստութեան եւ դիտութեան աստուծոյ։ Քրիստոս աստուծոյզօրութիւն, եւ աստուծոյ իմաստութիւն։ Որ եղեւ մեզ յաստուծոյ իմաստութիւն։ Հոգի աստուծոյ, հոգի իմաստութեան եւ գիտութեան։ Ոչ կարէին զդեմ ունել իմաստութեանն եւ զհոգւոյն, որով խօսէր։ Սուրբ հոգին իմաստութեան։ Մարդասէր հոգին իմաստութեան.եւ այլն։
Իմաստութիւն հօր յիսուս, տու՛ր ինձ իմաստութիւն։ Իմաստութիւն երկնային իջեալ ի վերուստ. (Ժմ.։ Շար.։)
Իմաստութիւնն իմաստնանայր, որ իմաստնոց զիմաստըն տայր. (Յիսուս որդի.։)
ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ՝ ի մարդիկ, է՛ որ պարգեւ է աստուծոյ, է՛ որ ուսմամբ ստացեալ, եւ է՛ որ պատրանք խաբեութեան. վասն որոյ է՛ զի գովի, եւ է՛ պարսաւի.
Եկն ի ծագաց երկրի լսել զիաստութիւն սողոմոնի։ Վարժեցաւ մովսէս ամենայն իմաստութեամբ եգիպտացւոցն։ Հեթանոսք զիմաստութիւն խնդրեն։ Կորուսից զիմաստութիւն իմաստնոց։ յիմարեցոյց աստուած զիմաստութիւն աշխարհիս այսորիկ։ Ահա աստուած պաշտութիւն է իմաստութիւն.եւ այլն։
ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ ἑπιστήμη scientia մակացութիւն, որպէս գիտութիւն, հանճար, խելամտութիւն. իլմ.
Ոչ գոյ ի նոսա իմաստութւն։ իմաստութեամբ նորա տարածեալ է համատարած։ Լուռ եղէ, երկուցեալ պատմել զանձին իմոյ զիմաստութիւն։ Հոգվուեսցեն զձեզ իմաստութեամբ։ Բազմութեամբ իմաստութեան քոյ եւ վաճառաց։ Ի վերայ գեղոյ իմաստութեան քոյ։ Խորհրդակից է աստուծոյ իմաստութեանն։ Զճանապարհս իմաստութեան ոչ ծանեան.եւ այլն։
ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ. σύνεσις, σοφία intelligentia, sapientia Հանճար. ուշիմութիւն. Ճարտարութիւն. խելք.
ի սիրտ ամենայն իմաստոյ ետու զիմաստութիւն, եւ արասցեն զխորանն վկայութեան եւ այլն։ Իմաստութիւն ի դաւիթ ... Զի ոչգոլ պի նոսա իմաստութիւն։ կրտսեր իմաստութեան (կամ իմաստութեամբ)։ Զարմանային ընդ իմաստութիւն եւ ընդ պատասխանիս նորա։ Ճարտարապետն իմաստութեամբ կազմեաց։ Կանայք մանէին իաստութեամբ։ Խօսեցաւ կինն իմաստութեամբ իւրով.եւ այլն։
ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ. φρόνησις prundentia. հանճար եւ խոհականութիւն.
Աստուած ուսոյց ինձ իմաստութիւն։ Զմտաւ ածել զնմանէ կատարեալ իմաստութիւն է։ Տեսին՝ թէ իմաստութիւն աստուծոյ էի նմա առնել իրաւունս։ Դարձուցանել զանհաւանս յիմաստութիւն արդարոց։ Ալիք իմաստութիւն մարդոյ են (յն. ալիք իսկ է մարդկան՝ իմաստութիւն).
Իմաստութիւն զխոհականութիւնն ասէ, որում եւ այլ առաքինութիւնք հետեւին. (Նախ. իմաստ.։)
ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ. αἵσθησις sensus. Զգօնութիւն. հանճար. խորհուրդ.
Անմիտք ատեցին զիմաստութիւն։ Զիմաստութիւն շրթանց իմոց պատուիրեմ քեզ։ Իմաստութիւն արդարոց յաջողեալ է։ որ սիրէ զխրատ՝ սիրէ զիմաստութիւն։ Խորագէտք զօրանան իմաստութեամբ։ Սէրն ձեր եւս քան զեւս առաւել լիցի ի գիտութեան եւ ամենայն իմաստութեան.եւ այլն։
ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ. ἕννοια cogitatio. Խորհուրդ. մտածութիւն.
Անսացե՛ք ստանալ զիմաստութիւն.եւ այլն։
ԻՄԱՍՏՈՒԹԵԱՄԲ. իբր մ. σοφῶς sapienter συνετῶς intelligenter φρονίμως prudenter. Իմաստնապէս. իմաստնաբար. հանճարով. ճարտարութեամբ. իբրեւ զխոհական. խելքով.
Մի՛թէ ասիցէ արարածն զարարիչն՝ թէ ոչ իմաստութեամբ արարեր զիս։ Իմաստութեամբ հնարս խնդրէ՝ զիա՛րդ կանգնեսցէ զնա. (Ես. ՟Ի՟Թ. 16։ ՟Խ. 20։)
Գովեաց տէրն զտնտեսն անիրաւութեան, զի իմաստութեամբ արար. (Ղկ. ՟Ժ՟Զ. 8։)
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | իմաստութիւն | իմաստութիւնք |
| accusatif | իմաստութիւն | իմաստութիւնս |
| génitif | իմաստութեան | իմաստութեանց |
| locatif | իմաստութեան | իմաստութիւնս |
| datif | իմաստութեան | իմաստութեանց |
| ablatif | իմաստութենէ | իմաստութեանց |
| instrumental | իմաստութեամբ | իմաստութեամբք |