worldly, temporal;
secular, lay;
universal, general;
lay or secular man;
— առնել, to secularize;
— վիճակ՝ կարգ, a secular life.
οἱκουμενικός totius mundi, orbis Տիեզերական. եւ համաշխարհական. որ ինչ հայի առ համօրէն աշխարհ. որպէս եւ առ աշխարհ կամ ազգ մի ողջոյն.
Յիսուս զաշխարհական զմեղսն եկն է առ յանձն իւր, եւ մեռաւ. (Կոչ. ՟Գ։)
Ի միւսանգամ գալստեանն, եւ յաշխարհական ատենին. (Շար.։)
Յաշխարհականիս աւուր, յետ որոյ ոչ է ի ձեռն մահու փրկութիւն. (Մեկն. ղեւտ.։)
Յաշխարհական ի ճակատամարտին. (Ժմ.։)
Աշխարհական ամբոխիւ. (Կորիւն.։)
Խորհուրդ բարեաց ի մէջ արկանէին՝ կատարել անդ զաշխարհական կարգս եկեղեցւոյն. (Բուզ. ՟Դ. 4։)
Մեծի վրթանիսի, եւ ամենայն աշխարհականաց քոց խնդալ. այսինքն բնակչաց հայոց աշխարհին. (Խոր. ՟Գ. 5։)
κοσμικός. mundanus, mundi, βροτικός, saecularis. Ստորին աշխարհիս. աշխարհային. երկրաւոր. նիւթական. տարրական. մարդկային. արտաքին. մարմնաւոր. կենցաղական. քաղաքական. եւ Աշխարհասիրական. տիւնեէվի, ալէմի.
Զաշխարհական սրբութիւնն. (Եբր. ՟Թ. 1։)
Հոգովք աշխարհականօք. (Ղկ. ՟Ի՟Ա. 34։)
Վրդովեալ զաշխարհական տարերս. (Պտմ. աղեքս.։)
Տարրն աշխարհական. եւ են տարերք չորք. (Նիւս. բն.։)
Զարեգակն՝ զաշխարհական հայելին. (Պիսիդ.։)
Դուք յաշխարհէ աստի էք, եւ ես չեմ յայսմ աշխարհէ. զաշխարհական մտածութիւնս եւ զմարմնականս ասէ։ Յաշխարհական իսկ օրինակ եկն. եւ զի՞նչ ասէ. կին յորժամ ծնանիցի, եւ այլն։ Կերակուրք, լուացմունք, եւ զինչ եւ իցեն գործք աշխարհականք. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 7. 33Պ եւ ՟Ա. 17։)
Յաշխարհական զբօսանաց. (Ագաթ.։)
Յաշխարհական սահեցմանց. (Ժմ.։)
Աշխարհական ալէկոծութիւն, կամ գործք. (Պիտ.։)
Աշխարհական պայման. (Նար. մծբ.։)
Աշխարհական դպրութեան երկրաւոր իմաստութեանն. (Ագաթ.։)
Դատաստանաց, եւ աշխարհական կարգաց. (Խոր. ՟Գ. 65։)
λαϊκός, laicus, saecularis. Աշխարհիկ ոք, ժողովրդական, ռամիկ. ամուսնացեալ. եւ Աշխարհասէր. տիւնեեվի, մէճազի.
Զեպիսկոպոսունս, զերիցունս, զսարկաւագս, զաբեղայս, զկուսանս, եւ զայլ ամենայն աշխարհականս. (Կոչ. ՟Ժ՟Դ։)
Կուսին, եւ աշխարհականին. (Լմբ. սղ.։)
Քահանայք՝ դաւիթ ի կրօնաւորական կարգէ, եւ սարգիս յաշխարհական. (Յհ. կթ.։)
Ժողով արարեալ եպիսկոպոսաց, եւ համօրէն աշխարհականօք. (Խոր. ՟Գ. 20։)
Աշխարհակա՞ն ես, մի՛ զպատիւ քահանայիւ արհամարհէր. (Մանդ. ՟Ժ։)
Ուխտաւոր, եւ աշխարհական. (Յհ. իմ. ատ.։)
Ընդ գռեհիկս աշխարհականաց կեալ. (Վրդ հց. ՟Բ։)
Աշխարհականաց բանք են այդ, եւե մարդոց՝ որ ընդ երկիր բեւեռեալ իցեն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 15։)
Ոչ զայն ասիցէ, թէ պոռնիկ էր եսաւ, այլ որկորեայ եւ անժոյժ եւ աշխարհական. (Ոսկ. եբր.։)
δημώδης. vulgaris. Ռամկական. աշխարհիկ. աշխարհաբառ. զուգագի.
Հաւատն՝ յանդիմանութիւն անյայտ իրաց. յանդիմանութիւն այն է, որ աշխարհական բառով դէմընդդէմ ասեն. որպէս հայելի աչաց, նոյնօրինակ հաւատ մտաց. (Ոսկիփոր.։)
ԱՇԽԱՐՀԱԲՆԱԿ ԱՇԽԱՐՀԱԿԱՆ. Որպէս Գաւառական. ռամիկ. խառնիճաղանջ. շինական.
Զբազումս յաշխարհականացն հրապուրեալ զկնի ինքեանց՝ ի հետիոտս տանէին ի մարտ հետեւակ զրուն՝ որ յաշխարհաբնակ մարդկնէն էին. (Ղեւոնդ.։)