lawsuit, cause, litigation;
justice;
— վարել, դնել, to proceed, to sue in law, to bring an action;
— առնել, to do justice;
to judge a lawsuit;
— տալ հատուցանել, to judge one's self, to condemn one's self, to be condemned;
ի — կոչել, to summon, to cite.
պ. տատ. κρίσις judicium որ եւ Դատաստան, Դատումն, Դատողութիւն. Հանդիսական քննութիւն իրաւանց. վէճ եւ խնդիր յատենի. վճիռ արդարութեան։ Իրաւունք.
Ամենայն այր՝ որոյ էր դատ։ Ինքնին տէր ի դատ եկեսցէ ընդ ծերս ժողովրդեան իւրոյ։ Առաջի խաղտեաց դատ վարէին. (՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Ե. 2։ Ես. ՟Գ. 14։ ՟Բ. Մակ. ՟Դ. 47։)
Ոչ կամեցեալ դատի հանդուրժել, փախիցէ զմիշտ փախուստն. (Պղատ. օրին. ՟Թ։)
Առանց պատասխանւոյ է դատն։ Արդար դատ։ Զի՞նչ դատ է իմ։ Ո՛չ ուղիղ է դատդ. (Յճխ. ՟Ժ՟Ը։ Նար. երգ.։ Վրք. հց. ՟Դ. եւ ձ։)
Դատիւ դատեսցի. (Կանոն.։)
Ընդ ոգւոյ իւրում դատ։ Ընդ անշունչ կերպարանիս մի՛ ի դատ քննութեան մտցես. (Նար. ՟Խ՟Ը. ՟Կ՟Զ։)
Ի դատ կացեալ առաջի գէորգեայ. (Լաստ. ՟Բ։)
Բազումս առնէր աւուրս ի դատին (կամ ի տանջանս). (ՃՃ.։)
Յայնմհետէ դատ եղեւ նմա լալ եւ ողբալ. (Վրք. հց. ՟Դ։)
Եդ զձորձսն յովսեփու առ ինքն, եւ ի դատ պահէր առն իւրում. (Եփր. ծն.։)
ԴԱՏ ԱՌՆԵԼ. δικάζω judico, ἑκδικέω vindico Դատել. իրաւունս առնել ումեք, կամ ընդ մէջ սորա եւ նորա. եւ վրէժ. խնդիր լինել։ (Ծն. ՟ժզ. 5։ Սղ. ՟ի՟ե. 1։ ՟Ա. Թագ. ՟իդ. 13։ Ղկ. ՟ժը. 3։)
ԴԱՏ ԴՆԵԼ. իբր Դատ վարել, ի դատ մտանել։ (Նար, ՟ա։ Ոսկ. մտթ.։ Գէ. ես.։ Վանակ. յոբ.։)
ԴԱՏ ԽՆԴՐԵԼ կամ ԱՌՆՈՒԼ. Վրէժ խնդրել կամ առնուլ՝ դատաստանաւ։ (Ոսկ. ՟բ. կոր.։ Շ. ՟ա. յհ. ՟խը։)
ԴԱՏ ՏԱԼ կամ ՀԱՏՈՒՑԱՆԵԼ. Վրէժս լուծանել. համար տալ։ (Խոսր.։ Մխ. երեմ.։ Կանոն.։ Փիլ. յովն.։)