herald, crier;
preacher;
musician;
preach, sermon;
— լինել կարդալ, to announce, to publish, to herald, to proclaim;
— տալ, to preach, to make or to preach a sermon.
héraut, crieur public;
prédicateur;
musicien;
sermon, prône;
— բողոքականաց, prêche;
— կարդալ, annoncer, publier;
proclamer;
— տալ, prêcher, donner ou prononcer un sermon.
Gospel;
պատմել, քարոզել զ—, to preach the -.
predicted, foretold, prophesied;
— քարոզութիւն, prediction, foretelling, prophecy.
cf. Վերաքարոզեմ.
annoncé d'avance, prédit;
— քարոզութիւն, prédiction.
Միտքն երբեմն ի վար տուեալ զինքն զգայութեանցն՝ ընդ ամենեսին սովորեալ է շրջիլ. արդ այս շրջումն նմա մոլորութիւն եւ անճանապարհութիւն գործէ։ Աստեղացն շրջմունք։ Տարեւորական շրջմամբքն (այսինքն եղանակօք)։ Երգոց չափականաց, կայականաց, պարաւորաց, շրջմամբք եւ բազմաշրջմամբ գեղեցիկ եւ լաւ չափեցելոց։ Ոչ շրջեցաւ, եւ ի վատթար բարուց ի լահւութիւն ոչ փոխեցաւ. քարոզութիւնն շրջումն նշանակէր, եւ շրջումն քարոզեալքն ընկալան. (Փիլ.։)
Որպէս զստոյգ եւ զքաջ որսորդս ... այսպէս մարդկանն որսականն (աստուած, եւ քարոզք իւր)։ Ռընգունք՝ շանց որսականաց. (Փիլ. յովն. եւ Փիլ. իմաստն.։)
Րամիցս տէրն յանձն առեալ ընդ մեր՝ մեռանել մարմնով սիրաբար։ Սրբազան դասուն սիրաբար դարձեալ քարոզեալ. (Շ. տաղ.։ Գանձ. ստէպ։)
Սկսաւ մարդիկն բազմանալ։ Յայնմհետէ սկսաւ քարոզել յիսուս։ Եւարդ սկսի՛ր օրհնել զտուն ծառայի քո։ Տու՛ր նոցա վարձս՝ սկսեալ ի յետնոցն մինչեւ ցառաջինսն։ Ուսուցանէ ընդ ամենայն հրէաստան՝ սկսեալ ի գալիլէէ մինչեւ ցայսր.եւ այլն։
Սկիզբն արար քարոզել զսկսումն առաջնորդութեան նորա, որ ի ձեռն մարմնոյ էր. (Եփր. համաբ.։)
Եղեն սրընթացք իբրեւ զեղջերուս ի քարոզութիւն աւետարանին. (Գէ. ես.։)
Զամենայն տիեզերս ելից աւետարանաւն քարոզութեամբ, տատրակի նմանութեամբ ի վերուաց ի յերկնից քաղցրաձայնութեան. (Մեկն. ղեւտ.։)
Տարաժամ անցուցանեն զմանկունս։ Տարաժամ ճեպէք սպանանել զիս։ Տարաժամ ցուցանէք զտիրասիրութիւն։ Տարաժամ արար զնոցին սատակումն։ Մի՛ դանդաղանօք եւ տարաժամ կատարեր զխնդրուածս մեր։ Որպէս ծաղիկ ի ձմերանի. ամենեւին տարաժամ, եւ ի գիներբուս արտասուք։ Զի մի՛ տարաժամ քարոզեսցեն զանուն նորա. (Յճխ.։ Ոսկ.։ Արծր.։ Լմբ.։ Վրք. ոսկ.։ Առ որս.։ Իգն.։)
Քարոզիչ, ձայնատու, հնչօղ. եւս եւ Գաւազան ահարոնի ընկուզաբեր. (զի ի յն. κάρυον է ընկոյզ. եւ κηρύκιον , դաւաղան պատգամախօսի)
Ոչ եթէ անդէտ եմ ընկուզոյգ անուան՝ ըստ քարոզակին ասացեալ. քանզի խեցեմորթն նորա բնաւորեցաւ հնչումն եւ կայթումն գործել. (Փիլ. ել. ՟Բ. 76։)
Քարոզակաւ ընկուզին յայտնեն զատելիսն. (Վրդն. երգ.։)
κηρύσωω, -ττω praedico, palam annuncio διαβοάω, διαμαρτύρομαι clamo, testor. Քարոզ կարդալ ի ձայն մունետիկ. եւ Քարոզ լինել պատգամաց Աստուածոյ, թագաւորի, եւ այն. ազդել. հրատարակել. աւետարանել. նախանձայնել հռչակել մեծաձայն կամ գովութեամբ. գոչել դնել վկայութիւն.
Յովսափատ քարոզեաց պահս յամենայն յուգայ։ Արի՛ եւ գնա՛ ի նինուէ քաղաք մեծ, եւ քարոզեսջի՛ծ անդ Քարոցել գերեաց զթողութիւն։ Քարոզեա դո՛ւստր երուսաղէմի։ Դու զիմաստութիւն քարոզեսցես։ Ի գլուխս պարսպաց քարոզի Սկսաւ քարոզել Յիսուս։ Քարոզէր զաւետարանն արքայութեան.եւ այլն։
Զի՞նչ ասեմ հրեշտակս, ուր եւ ինքն տէրն քարոզեսցէ (այսինքն հռչակեսցէ գովութեամբ). (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 37։)
Արարածք իսկ իւրաքանչիւր շարժմամբք եւ փոփոխմամբք զարարչէն քարոզեն։ Նմանապէս եւ սոքա Աստուածս զնոյնս քարոզեն. (Եզնիկ.։)
Քարոզէ սակաւագն։ Ապա քարոզէ, եւ եւս վասն միաբանութեան ... ասէ ապա եւ քարոզօղն, Կեցո՛ եւ ողորմեա՛ց մեզ. (Մաշտ.։ Խոսր.։)
κηρύσσων, κήρυξ praeco, praedicator. որ եւ ՔԱՐՈԶ ասի. Որ քարոզէն. քարոզօղ. մունետիկ. ազդարարօղ.
Մովսէս ըստ քաղաքաց զքարոզիչսն իւր ունի. (Գծ. ՟Ժ՟Ե. 21։)
Որք քարոզիչքն են աստուածութեան նորա։ Ի ձեռնադրութենէ անտի առաքելոցն երկոտասանից, եւ այ. լոց քարոզչաց. (Իգն.։ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ժ՟Բ.)
Խնդրուածովք եւ աղօթիւք սրբոց առաքելոցն, եւ ամենայն քարոզչացն զքեզ. (Բրս. քրզ. ի ճշ. հին.։)
Զոր եւ քարոզիչք բանին քարոզեն Աստուած եւ մարդ կատարեալ. (Շ. թղթ.)
Երկուս երկուս յօրինեաց. զի մին միւսոյն քարոզիչ իցէ. (Յճխ. ՟Է։)
Եւ հրովար տակ արքայի ի ձեռս քարոզչացն։ Բարձրաձայն աղաղակաւ բանքս այսոցիկ պատ մեցաւ ի քարոզչացն. (Արծր. ՟Գ. 13. Ճ. ՟Ա.։)
Թագաւորք հեթանոսաց (որպէս մոգք) ... եղիցին քարոզիչք (Քրիստոսի) եւ բերցեն պատարագս որդւոյն ազատի, քարոզիչ. (Եփր. համաբ.։ Եփր. համաբ.։)
Յայտնի է քարոզչաց, զի խստասիրտք եւ ո՛չ յայնմանէ օգտին. (Մխ. առակ.։)
Երից աւուրց ճանապարհ արար (հանդարտ քարոզութեամբ) ընդ լայնութիւն քաղաքին, որ էր օրագնաց մի. (Լմբ. յովն.։)
Ոչ ողորմածք, եւ քարոզիչք խաղաղութեան, այլ անգութք եւ անհրաւէրք. (Եփր. ՟բ. տիմ.։)
Քարոզեցին յեղյեղելով զանսահման գործս նոցա. (ՃՃ.։)
Անքաւելի կորստեամբ պարտեաց։ Յանքաւելեաց պարտեաց։ Զառ ի քեզ հայհոյութիւնն անքաւելի՛ քարոզեաց. (Նար. ՟Գ. ՟Ժ՟Ա. ՟Լ՟Գ։)
Պահս քարոզէ, եւ առաւօտուց ուտէ. (Եփր. յաւետար.։)
Առաքմունք քարոզութեանն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 34։)
Համբակագունի ո՛չ իցէ պարտ ի բաց գնալ առանձին, այլ ատենաբար ի քարոզս եւ կամ ի մաղթանս, եւ կամ ի տեսութիւնս ինչ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
Յորժամ մերձ էր երանելիս, եւ քարոզն կոչէր, եւ ատենակիցքն քաջապատրաստք։ Ատենակից վարձէիր. (Բրս. յուդիտ. եւ մկրտ։)
Արբանեակ լինել առ հաճոյս կամացն Աստուծոյ, կամ ճշմարիկ քարոզութեան, կամ Սուրբ վարուց, կամ իրաւացի օրինաց, կամ յափշտակութեանց. (ՅՃԽ. ՟Ը. ՟Թ. ՟Ծ՟Բ։ Պիտ.։)
Տէրն ինքնին քարոզէր հանդարտ եւ քաղցր աղաղակաւ, որ եւ աւագափողն, ասելով, ապաշխարեցէ՛ք եւ այլն. (Սարկ. քհ.։)
Տե՛ս զստուգութիւն աւետաբերացս քարոզի. այսինքն աւետաբեր բանից քարոզողի. (Սկեւռ. ես.։)
εὑαγγέλιον evangelium Ընդունարան աւետեաց. որպէս մատեանն մարդեղութեան որդւոյն Աստուծոյ, եւ տնօրինական գործոց եւ աւետաւոր քարոզութեան նորա, գրեալ ի չորից աւետարանչաց հոգւո սրբով.
Բազմայեղանակ նախագուշակ մարգարէիցն քարոզութեամբ. (Թէոդոր. ի կոյսն.։)
Խմոր եղեւ նա հաւատոյ քարոզութեանն, եւ միացոյց ի հացն կենաց զբազմաչափ բնութիւնս մարդկան. (Պրոկղ. ոսկ.։)
Անդէն յառաքելոցն ժամանակս յարոյց Աստուած քարոզս բանիբունս՝ ճարտարախօսս։ Ապողոս՝ բանիբուն եւ զօրաւոր գրովք եւ մտօք, եւ բանիբուն մեկնութեամբ. (Սեբեր. ՟Դ։)
Բուրման անուշից։ Զբուրման կենացն բուրվառ։ Բուրմունք խնկոց։ Խնկապէս բուրմամբ։ Բուրմամբ հաւատոց։ Մահու եւ կենաց երկատեսակ բուրումն բարդեաց։ Բուրումն ինձ մահու ընդ կենաց քարոզ խառնէ. (Նար.։)
ԳԱՆՁԱՐԱՆ. Գիրք գանձուց եւ քարոզից՝ որք նուագին յեկեղեցւոջ.
Ընդդիմադրեն օրինացն քրիստոսի գործասէրք մահու եւ կենաց։ Ե՛րթ առ մեղուսն գործասէրս, որք բժշկեցին զհիւանդութիւն բնութեանս քաղցրախօս քարոզութեամբն. (Համամ առակ.։)
Գրիգորիոս երրորդութեանն զօրավիգն. (Ոսկ. լս. (տպ. քարոզն)։)
Շուայտացաւ ժողովուրդն յաւար անդր. այսինքն, զի ժլատացան եկւ տարան ցխաչինսն եւ զանդեայս, եւ կերան հանդերձ արեամբն։ աւարել քարոզեցին նոցա, եւ ոչ մարտնչել. եւ ժլատել, եւ ոչ պատրաստել։ Այր քան զընկեր իւր ժլատեսցի յաւար անդր ժողովել յապուռ։ Ոչ յաւարել կամ ժլատել ինչ, որպէս եւ դատարկ ձեռքս իմ վկայեն. (Եփր. թագ.։)
Մոլար խաբեբեայքդ եկեալ այսօր քարոզել ձեզ զնա. (Եփր. ՟բ. թես.։)
Յաներեւոյթ հողմոյ շարժեալ՝ խարբալեաց զքարոզութիւնն. (Երզն. մտթ.։)
Ծաղկալից քարոզութիւն. (Նախ. թղթ. պաւղ.։)
Կարգաւորք եւ քարոզք (բանին)։ Աշխարհական ժողովուրդք, կամ կարգաւորք։ Երզն. (մտթ.։)
Կենսաբեր աւետիք, վարդապետութիւն, քարոզութիւն, բան, գալուստ, յարութիւն. (Ագաթ.։ Յճխ. ՟Զ. ՟Թ. Նար.։ Շար.։)
Զքրիստոս քարոզեցին համաձայնաբար եւ հետեւապէս որդի աստուծոյ. (Աթ. ՟Բ. եւ ՟Դ։)
Ցնծութեամբ տօնեսցուք զյիշատակ հայրապետին մերոյ (գրիգորի)։ Հայրապետ սուրբ եւ անբիծ (յակոբ մծբ)։ Այսօր սրբոց հայրապետացն ժողովեալք ի միասին։ Քարոզեցին սուրբ հայրապետք. եւ այլն. (Շար.։)
Քարոզ (որ ի հեռաւորս տարածէ զբանն). հռչակօղ. մունետիկ. հրապարակիչ.
Սոփոնիայ հրատարակին, եւ անգէայ քարոզ բանին. (Յիսուս որդի.։)
Հակառակ ձայնատու էր անմիաբան բարբառ թշնամեացն։ Դու զիմաստութիւն քարոզեսցես, զի հանճար ձայնատու լիցի քեզ. (Իմ. Ժ՟Ը. 10։ Առակ. ՟Ը. 1։)
Քարոզեաց շանագլխաց ազգին, եւ մարդակերացն։ Մարդակեր բարբարոսք։ Աշխարհ մարդակերաց. (Երզն. մտթ.։ ՃՃ.։ Յայսմաւ.։)
Մեծաձայն քարոզ քրիստոսի։ Մեծաձայն բարբառով, կամ հրամանաւ. (Ճ. ՟Բ.։ Արշ.։ Տօնակ.։)
Մարգարէքն անուամբ զքրիստոս քարոզէին մեկնապէս։ Նա եւ մեկնապէս իսկ ի դանիէլ մարգարէէ ասացեալ է. (Եւս. պտմ. ՟Ա. 3. 6։ տե՛ս եւ ՟Գ. 39։ ՟Դ. 16։)
Միաբան եւ միօրինակ քարոզօղ.
Միախորհ միահաւատ ճշմարտութեանն միաքարոզ. (Ագաթ.։)
Յիսուն յուղղանկիւնոյ երեքանկիւնոջ. եւ զօրութիւնն՝ ըստ որում յիսնեկին թողութիւն մարգարէն յառաջագոյն քարոզէ. (Փիլ. լին. ՟Դ. 27։)
Նախաձայն յայտնութեամբք տեսանողացն։ Եկիր ի կատարումն մարգարէիցն նախաձայն քարոզութեանցն։ Ըստ նախաձայն հոգերգողին. (Նար. խչ.։ Շար. Սկեւռ. ի լմբ.։)
Նախաքարոզ, կամ նախերգութիւն, նախաշաւիղ.
ἑνδοξάζω glorifico. Փառաւորել. ներբողել. պանծանօք քարոզել.
Յարաժամ ունօղ նոյնաբար։ Հաւանօղ նոյնաբար։ Նոյնաբար քարոզել, կամ լինել. (Սկեւռ. ի լմբ.։ Վրդն. յանթառամն.։ Շ. տաղ մարգ. եւ Շ. ատ.։)
Նորընծայ տառ, կամ խրատ, քարոզութիւն, հիւրամեծարութիւն. (Նար. հա։ Նախ. գծ.։ Լծ. կոչ.։ Յհ. կթ.։)
Արարածքն իսկ իւրաքանչիւր շարժմամբք եւ փոփոխմամբք զարարչէն քարոզեն. (Եզնիկ.։)
Առ ծուլութեան շութափեալք՝ թողուն զքարոզս զայս. (Խոսր.։)
Յեկեղեցիս ուղղափառաց։ Ժողովք ուղղափառաց։ Քարոզեցին ուղղափառ դաւանութեամբ. (Շար.։)
Լուայ ձայնի աղօթից քոց եւ պաղատանաց։ Ձայն ի շրթանց գուժեաց լալոյ եւ պաղատանաց որդւոցն Իսրայէլի։ Սրբեցէ՛ք պահս, քարոզեցէ՛ք պաղատանս (յն. պաշտամունս)։ Առնել աղօթս, խնդրուածս, պաղատանս։ Աղօթս եւ պաղատանս ... ուժգին գոչմամբ եւ արտասուօք մատուցանէր. (՟Գ. Թագ. ՟Թ. 3։ Յովէլ. ՟Ա. 14։ ՟Ա. Տիմ. ՟Բ. 1։ Եբր. ՟Ե. 7։)
Պատմօղ՝ բանիւ կամ գրով. քարոզ բանին.
Զնա իւր պատուադիր եւ պսակադիր քարոզէ. (Սարգ. յկ. ՟Թ։)
διδάσκαλος doctor, magister ἑπιστάτης praefectus, praepositus. (ի բառէս Վարժ, եւ ո՛չ վարդ). Պետ վարժից. վարժապետ. ուոսւցչապետ. ուսուցիչ. օրէնսուսոյց. քարոզ բանի. ռաբբի. րաբունի. եւ Ոստիկան. ճարտար. վարժիչ եւ վերակացու ուսմանց, հրահանգաց, եւ արհեստից. վարդապետ, եւ վարպետ.
Յովհաննէս ի խոնարհ լսէր, դա է որդի իմ սիրելի. զի ժողովարանին էր քարոզ. շմաւոն ի լերինն ուսանի, զի եկեղեցւոյ էր գլուխ եւ վարդապետ. (Մեկն. ղկ.։)
Զքարոզութիւն բարձրաբարբառ իբրեւ զկնդրուկ ի փորձութիւնսն վերածխեցին. (Լմբ. յայտն.։)
Րախճանեալ սուրբ առաքեալքն եւ ընդհանուր քարոզէին. (Շ. տաղ.։)
Լռութեամբ (լեզուիդ՝) ձեռն քո ստաբանութիւն քարոզէ, շուրջ փայլակեալ ( περιαστραπτομένη ) ի մատանեաց ականց. (Բրս. ընչեղ.։)
Արձան կանգնեալ, որ է վէմ փորագրեալ, կայ հաստատուն, եւ գրովն քարոզէ զհին ինչ ուղղութիւնս. (Գէ. ես.։)
Քարոզք լինել փութանային։ Եթէ ոչ փութանայցեմք զԱստուած հաշտեցուցանել։ (Սկեւռ. յար.։ Մանդ. ՟Ի՟Ա։)
Քաջազարդ վարդապետացն ծաղկազարդ քարոզութեամբ. (Շ. տաղ.։)
Քարասի՛տ եւ կուրացեալ ի սիրոյն Քրիստոսի։ Ի քարեղէն գրեալ սալսն՝ համակ խստութիւն քարոզէ քարասրտացն եւ չարաց. (Ճ. ՟Գ.։ Փարպ.։)
Զխաչելն օրինատու աստուած քարոզէր մեծն պօղոս։ նախախնամօղ օրինատուին սոյն այս է հաճոյ՝ խզել զչարս. (Ճ. ՟Գ.։ Պիտ.։)
Քարոզէր յանապատի ազդարարող բարբառովն։ Ազդարարող բարբառովն լնու զտիեզերս. (Շար.։ Յհ. իմ. եկեղ.։)
Այլապէս այլում թուի, եւ այլգունակ այլում։ Լինի եւ այլգունակ ըստ ընտրութեան սրբոցն։ Այլազգ ձեզ, եւ այլգունակ այլոց քարոզէ. (Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. յհ. եւ Ոսկ. գղ.։)
Ի տեսլենէ անտի դիմացն յաներկեւա՛ն քարոզեսցէ զճշմարտութիւնն. (Սկեւռ. յար.։)
Սիմէոն յարանց լինի քարոզ, եւ Աննա ի կանաց բազմամենից. (Բրս. տեառնընդառաջ.։)
Քարոզեաց զյարութիւն բազմիմաստ եւ յոքնատեսակ բանիւ. (Երզն. մտթ.։)
Վհատելոցն բանտարգելիցն քարոզեալ ցուցաւ. (Նար. ՟Լ՟Դ։)
Քարոզիւր դիասնունդ լինել. (Թէոդոր. մայրագ.։)
Առ ի դիւրընկալ գործել զնոսա (զժողովուրդն) առ քարոզութիւնն յովհաննու։ Զի դիւրընկալ զնոսա կազմեսցէ առ բարձրագոյն վարդապետութիւնն. (Կիւրղ. ղկ.։)
Դպրոցական մանկուկք. (աշակերտք. Ճ. ՟Զ.։ Վրդն. սղ. եւ քարոզ։ Տօնակ.։)
Ընդհանուր քարոզեցին զբանդ կենաց ընդ տիեզերս։ Եւ զլոյս գիտութեան ընդհանուր յերկիր ծաւալեցին. լինի մ. եւ ա։
Ընդհանուր ծաւալեցաւ ծագումն լուսոյ։ Ընդհանուր քարոզեցին զբանն մարմին եղեալ. (Շար.։)
Որ քարոզդ էք ընդհանուր տիեզերաց։ Արբուցանելով քառավտակ բղխմամբ զընդհանուր տիեզերս. (Շար.։)
Ընդունայն է քարոզութիւնն մեր, ընդունայն են եւ հաւատքն ձեր. (՟Ա. Կոր. ՟Ժ՟Ե։)
Որք առաքելական քարոզութեամբն ժողովեցան ի մեղացն թափառմանէ. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Քարոզել գերեաց զթողութիւն։ Թողութիւն առնել երկրին, ընկերի իւրում, եղբօրն զպարտուց։ Հատուսցուք ձեզ թողութիւնս բազումս. (Ես.։ Երեմ.։ Ել.։ Օր.։ ՟Ա. Մակ. ՟Ժ. 28։)
Գնացեալ անտի յիսուս եկն ի ժողովուրդն նոցա։ Եմուտ ըստ սովորութեան իւրում յաւուր շաբաթուց ի ժողովուրդն։ Մտեալ ի ժողովուրդն յաւուր շաբաթուց՝ նստան։ Ուսուցանէր ի ժողովուրդս նոցա։ Քարոզէր ի ժողովուրդսն գալիլեացւոց։ Ի ժողովուրդս, եւ ի հրապարակս.եւ այլն։
Լուսափայլ իմաստք հոգւոյն, կամ աւետարանին քարոզութիւն. (Լծ. ածաբ.։ Անան. ի յհ. մկ.։)
Քարոզ խաչի, կամ խաչազգեաց քարոզ բանին.
Խաչաքարոզ՝ խաչելոյն վկայ. (Գանձ.։)
Քրիստոս յայնժամ սկսաւ քարոզել, յորժամ խափանումն յոհաննու եղեւ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 28։)
Ծաղկազարդ բոյսք եւ տունկք, ծառք, երանգք, առաքինութիւնք, քարոզութիւն. (Խոր. վրդվռ.։ Պիտ.։ Յհ. իմ. եկեղ.։ Վրդն. սղ.։)
Ծաղկազարդ քարոզութիւն, եւ որ առաջի կայր առաքելոցն. (Ոսկ. ի ծղկզրդ.։)
Քաջազարդ վարդապետացն ծաղկազարդ քարոզութեամբ. (Տաղ.։)
προτρέχω praecurro, curro ante, anteverto ἅγω duco. Յառաջընթաց լինել. հորդորել զճանապարհ. առաջնորդել. եւ քարոզել. նախաձայնել.
Կենդանատուր փրկութիւն, քարոզութիւն, եւ այլն. (Ագաթ.։ Փարպ. Նար. առաք.։)
Քարոզէ սարկաւագն, խնդրեսցուք հաւատով. եւ եպիսկոպոսն օրհնութիւն եւ փառս համառօտէ հօր եւ որդւոյ եւ հոգւոյն սրբոյ յաւիտեանս յաւիտենից. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Որ հատուկճիր, եւ յանդուգն է, եւ խիստ է առ միանգամայն հատանել։ Մշակք զիւրեանց վաստակս ոչ հատուկճիր առնելով՝ ամբողջ պահեն։ Հատուկճիր զնինուէացիսն արարեալ։ Հատուկճի՞ր զնոցա քարոզութիւնն առաքեցի. (Փիլ.։)
Որ հատուկճիր, եւ յանդուգն է, եւ խիստ է առ միանգամայն հատանել։ Մշակք զիւրեանց վաստակս ոչ հատուկճիր առնելով՝ ամբողջ պահեն։ Հատուկճիր զնինուէացիսն արարեալ։ Հատուկճի՞ր զնոցա քարոզութիւնն առաքեցի. (Փիլ.։)
Հաւատարիմ լիցի անուն նորա եւ արքայութիւն նորա առաջի իմ։ Եւ արդ տէր աստուած իսրայէլի, հաւատարիմ լիցի բանն քո։ Հաւատարիմ եղեն պատգամքն աստուծոյ։ Ընտրեցաք յաստուծոյ հաւատարիմ լինել աւետարանին։ Հաւատարիմ եղեւ վկայութիւնն մեր ի վերայ ձեր յաւուր յայնմիկ։ Քարոզեցաւ ի հեթանոսս, հաւատարիմ եղեւ յաշխարհի (այսինքն հաւատացաւ)։ Որում եղէ ես հաւատարիմ. ((յն. զոր ես հաւատացայ. այսինքն որ ինձ հաւատացաւ). եւ այլն։)
Զքրիստոս քարոզեցին առաքեալքն համաձայնաբար եւ հետեւապէս. (Աթ. ՟Բ։)
Տիեզերաքարոզն այն եւ հոգէհնչօղն յառաջատես հրաշաձայնեաց. (Անան. եկեղ։)
Քարոզէի զքրիստոնէութիւն եւ զհրէութիւն միանգամայն. (Սարգ. յուդ. ՟Ա։)
Մեօքակերպ զաստուած քարոզեսցուք (զմարդացեալն) յօդապատ անդամօք. (Ագաթ.։)
Սրբեսջի՛ք զամն յիսներորդ՝ տարւոյն, եւ քարոզեսջի՛ք թողութիւն ի վերայ երկրին. զի տարի թողութեան եղիցի։ Ամն յիսներորդ եղիցի ձեզ տարեկան. (Ղեւտ. ՟Ի՟Ե. 10։)
Յիշատակս քարոզելիս՝ բազմադիմակս եւ յոգնապիսիս. (Նար. խչ.։)
Եհան ի մտաց զահն եւ զկասկածն։ Որ յողդողդէր զմիտս լսողացն։ Յողդողդել զքարոզութիւն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 9. 11։ եւ Ոսկ. հռ.։)
Բանին հօր բանիւ քարոզ, մեծի լուսոյն նախատեսող. (Շ. տաղ յհ. մկ.։)
Նախկին քարոզ բանին. կանխաւ քարոզիչ.
Եթէ ոք քան զնախաքարոզն Գրիգոր (լուս) խորհեսցի լինել իմաստուն. (Թէոդոր. մայրագ.։)
Քրիստոսի նախաքարոզք. (Շ. տաղ մարգ.։)
ՆԱԽԱՔԱՐՈԶՔ գ. Կանխաւ քարոզեալ բանք՝ խրատք.
Յառաջ կոչէր զեղբարսն, զնախաքարոզսն սակաւուք երկրորդ էր. (Սկեւռ. ի լմբ.։)
Գտեալ նաւավար յազգէն շանգլխաց։ քարոզեաց շանգլխաց ազգին մարդակերաց. (Ճ. ՟Բ.։ Երզն. մտթ.։ ՃՃ.։)
Զյարութիւն քարոզէին ուրախական զգեստիւն. (Բրսղ. մրկ.։)
Չորեքկերպիցըն նըմանի՝ յերկրի աթոռք երկնաւորի։ Չորեքկերպեան կենդանեացն զխորհուրդ քարոզեաց ամլորդին։ Չորեքկերպեան կենդանիք վայելուչ աղաղակեն. (Շար.։)
Զսրբոցն միմեանց պատուադիր լինել՝ բարւոք գոլ եւ գովելի յոյժ՝ քարոզելով. (Սարկ. պատկ.։)
Ո՛րքան փոյթ բերէր յանձին՝ միայն աւետարանական քարոզութեանն պարապմանց. (Նանայ.։)
Ի պետրոսեանցն եմ առաքեալ, քարոզակցիդ փրկանք եղեալ. (Շ. վիպ.։)
Պետրոս եւ Պօղոս սարսափելի քարոզք հռովմայ, սարտուցիչք ազանց. (Ճ. ՟Ա.։)
Վերակոչեաց զամենեսեան ի մահուանէ յանմահութիւն։ Ի մսուր անբանից բազմի արքայն անմահից, զի զիս յերկինս վերակոչեսցէ։ Վերակոչեաց զհեթանոսս յորդեգրութիւն։ Որք ի հեթանոսաց վերակոչեցան ի քրիստոս ի ձեռն առաքելական քարոզութեան. (Շար.։ Ժող. շիրակ.։ Զքր. կթ.։)
ՎԵՐԱՃԱՌԵԼ. Վերստին ճառել. երկրորդել. պարզաբանել. քարոզել.
ՎԵՐԱՔԱՐՈԶ ԼԻՆԵԼ ՎԵՐԱՔԱՐՈԶԵԼ. ἁνακηρύσσω, -ττω publice praedico, celebro. Յայտնի հռչակաւ կամ գովութեամբ քարոզել.
Հանդերձեալ էին վերաքարոզ լինել ամենայն տիեզերաց. (Ոսկ. ի մելիտ.։)
Վերաքարոզ լինել բարեգործին։ Տեսանելով զգործսն՝ որ վերաքարոզէին զզօրութիւն նորա։ Բազում համարձակութեամբ վերաքարոզէր զփրկիչն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 37։ ՟Բ. 12։)
Արժանապէս վերաքարոզել. (Նար. կուս.։)
ՎԵՐՕՐՀՆԵԼ. ἁνυμνέω celebro, hymno, laudo, decanto. Օրհնել մեծաձայն. վերառաքել զօրհնութիւն. օրհնաբանել. վերերգել. քարոզել.
Որ վերօրհնիս յաթոռս քերովբէից։ Վերօրհնեալ յամենայն առաքելական քարոզութեանց. (եւ այլն. Շար.։)
Որ տեսութիւն իմն բերէր յինքն որպէս զանպարտելի պարիսպ։ Քարոզել յայտնապէս զչքնաղ տեսութիւն. (Յհ. կթ.։ Շար.։)
Սեպհական տիրական քարոզութեան. որ ինչ հայի յառաքումն աշակերտաց ի տեառնէ ի քարոզութիւն.
Զկնի մաքրակենցաղ եւ տիրաքարոզ ճանապարհորդութեանն՝ առ առաքօղն ճեպեալ հասին. (Նար. առաք.։)
Քաղցրախօս քարոզութեամբ։ Քաղցրախօս խրատու վարդապետութեանց։ Քաղցրախօս վարդապետութեամբ. (Համամ առակ.։ Երզն. լս.։ Ճ. ՟Ը.։)
Քաջ քարոզիչ.
Բասիլիոս ծերունին՝ քաջակորովն ի խօսս, եւ քաջաքարոզն ի պատմել զօրէնս տեառն. (Ասող. ՟Գ. 7։)
κηρυκικός ad praeconium vel praeconem pertinens. Սեպհական քարոզութեան եւ քարոզչի.
Լուուցանեն իբրեւ քարոզական բարբառեալ ձայնիւ։ Սա մեզ խըրատ՝ օրըստօրէ քարոզական. (Պիտ.։ Երզն. ոտ. երկն.։)
ՔԱՐՈԶԱԿԱՆՆ. κήρυξ ceryx, praeco. Ազգ Ճարտար նուագերգութեան ի խաղսողոմպիականս. որ ըստ յն. կոչիւրքի՛րիքս, այսինքն քարոզ, ձայնատու.
Յաւելաւ եւ քարոզականն. եւ յաղթէր ակրատէս հեղիացի. (Եւս. քր. ՟Բ։)
Կցորդ, ընկեր՝ գործակից ի քարոզութեան աւետարանի.
Ընկեր պետրոսի, եւ քարոզակից բառնաբայ։ Ի պետրոսեաց եմք առաքեալ, քարոզակցիդ փրկանք եղեալ. (Եզնիկ.։ Շ. վիպ.։)
Իբրեւ զօրինազանց գտանիցիս։ Տիրական սուրբ օրինացն եղեր քարոզ առ օրինազանցսն. (Մանդ. ՟Զ։ Շար.։)
Ազատաբերան քարոզէր. (Ոսկ. յհ.։)
Ամենաշնորհ թղթովքն տիեզերաց եղեւ քարոզ. (Ճ. ՟Ա.։)
Ա՛յլազգ ձեզ, եւ այլագունակ նոցա քարոզէ։ Զմի մի ինչ այլագունակս պատմեցին. (Ոսկ. գղ. եւ Մտթ.։)
Կրօղ զանուն աստուծոյ յինքեան՝ ի քարոզել կամ ի պատմել զփառս նորա.
Գիրք սուրբք աստուած անպատմաբար ի հօրէ քարոզեն զանն. (Աթ. ՟Դ։)
Զսոյն աշխարհագիր մատեանքն յառաջագոյն քարոզեցին. (Պետր. սիւն.։)
Առաքելական եկեղեցի, աթոռ, պատիւ, սահման կամ քարոզութիւն, գլուխ, կանոն, բան, հաւատք, դաս, գւոնդ, արիւն, հարսն, բուրաստան. եւ այլն. (Ժմ.։ Շար.։ Ագաթ.։ Կոիւն։ Խոր. հռիփս.։ Յհ. կթ Նար.։ Մագ.։ Եպիփ. եւ այլն։)
Կոյս կամ կին առաքելաբար քարոզ եղեալ աւետարանին.
εὑαγγελίζω, -ζομαι, εὑαγγέλλω evangelium praedico, laeta nuncio, annuncio Քարոզել զաւետարանն Քրիստոսի, կամ զվարդապետութիւն աւետարանին.
Կամ Հռչակել. յայտնի առնել. քարոզել.
εὑαγγελιστής evangelista Աւետարանագիր, եւ քարոզ աւետարանին.
Բանին կենաց կանուխ քարոզ եւ աւետարանիչ, սուրբդ մատթէոս։ Ցուցեր աւետարանիչ զորդիսն որոտման. (Շար.։)
Զոմանս աւետարանիչս, այսինքն քարոզիչս. (Եփր. եփես.։)
Եւ Աւետաբեր. քարոզիչ բանից բարեաց.
Քարոզ աւետեաց. աւետաւոր.
Աւետաքարոզ հրեշտակք։ Լինել աւետաքարոզ յարութեան. (Կանոն.։) (Սանահն.։)
Յայտնեցաւ նախ հրեշտակաց, զի աւետաքարոզ եղեն տիեզերաց. (Տօնակ.։)
Աղիա վերացաւ յերկինս՝ իբրեւ աւետաքարոզ վերնոցն. (Անան. ի յհ. մկ.։)
Յիշատակս քարոզելիս բազմադիմակս եւ յոգնապիսիս. (Նար. խչ.։)
Ի սկիզբն քարոզութեանն ոչ եկն նա ի մէջ բազմախուռն մարդկան. (Շ. մտթ.։)
Զուարթացուցանել զբազմածաղիկ քարոզութեան նոցա բոյս. (Խոր. հռիփս.։)
Զներգործութիւնն անճառ միաւորութեանն բացաձայնէ։ Անճառ միութեանն քարոզ՝ զայս բացաձայնեցաք. (Լմբ. ատ.։)
Բացայայտել որ ի պաշտամանն եկեղեցւոյ քարոզութիւն եւ աղօթք. (Խոսր.։)
Աւետաբեր յարութեանն եղեալ՝ զանդրանկին ի մեռելոց զելողութիւնն քարոզեաց. (Ճ. ՟Թ.։)
Հեթանոսք աղաղակեն, եւ լինին երաժշտական քարոզք (կամ քարոզութիւն) իմոյ աստուածութեանս. (Զքր. կթ.։)
Քարոզէր երեւելապէս ի հնումն զհայր, եւ զորդի աղօտաբար յայտնէր. (Տօնակ.։)
Ոմն զքարոզութիւնն, ոմն զընթերցումն, ոմն զսաղմոսերգութիւնն։ Ընթերցմունքն սրբոյ պատարագին. (Լմբ. պտրգ.։)
Քարոզին համաձայնի եւ աղօթիցս բան. (Խոսր.։)
Քարոզին համաձայնի եւ աղօթիցս բան. (Խոսր.։)
Հռչակել. քարոզել. հրապարակել. հանդիսացուցանել.
Որ հրատարակէ. հրատարակ. քարոզ, հռչակիչ.
Յարոյց աստուած քարոզս բանիբունս ճարտարախօսս. (Սեբեր. ՟Դ։)
ῤήτωρ rhetor, praeco. Ճարտասան. փաստաբան. եւ Ճարտարաբան. քարոզ բանին.
Բարձեալ կրէին զնոսա մեհենաբարձք. եւ քարոզէին՝ թէ այս են աստուածք. (Ճ. ՟Ա.։)
Պետրոս առաքեալ ի գաղիղեա, ապա եւ ի միջագաղիղիա, ի պոնտոս եւ այլն, քարոզեաց զքրիստոս. (Ճ. ՟Բ.։)
Նա էր քարոզ բանին կենաց, եւ յառաջընծայ ի հանդէս մարտիւրոսական պսակին. (Ճ. ՟Բ.։)
Աստանօր անդլակի յարկացոյց ի քարոզ ճշմարտութեանն բան տեսողացն. (Յիշատ. ոսկ. յհ.։)
Զյորդաբուղխ զքարոզութիւն սուրբ առաքելոցն՝ գետոց նմանեցոյց. (Ոսկ. ամբակ.։)
Ոչ այնպէս մարդիկ դիւրաւ յորդորմանէ բանիցն, որպէս յառաքինի դիմաց քարոզին՝ զօգտութիւն ընդունել սովորին. (Սարկ. քհ.։)
Յստակագոյն տեսանել. (կամ նկատել. քարոզել. կոչել։ Ե՛ւս յստակագոյնս տեսանել. Մաքս. ի դիոն.։ Ագաթ.։ Նանայ.։ Խոր. ՟Ա. 11։ Արծր. ՟Ա. 1։)
προφωνέω, προαναφωνέω prius vocem edo, praeloquor, praenuncio, praedico. Կանխաձայնել. գուշակել. քարոզել անդստին. յառաջագոյն ասել կամ նուագել.
Յառաջ քարոզել զիւրաքանչիւր, եւ նախավկայել աւետաւորութիւն զառ ի յաստուած կենացն. (Բրս. հց.։)
Իբրեւ հարցեալ եղեւ, թէ ո՛վ ես, լռեաց զբնութիւնն, եւ շտեմարանեաց զպատուողականս, եւ քարոզեաց մեզ զչարչարանսն. (Աթ. համբ. յորմէ եւ Վահր. հմբ.։)
ὁρθοδοξέω recte sentio, doceo. Ուղղափառապէս հաւատալ եւ քարոզել.
Քարոզ ուղղութեան. եւ Ուղղութեամբ քարոզեալ.
Խնդրեմք զուղղաքարոզ եպիսկոպոսունս զօրացուցանել. (Խոսր. պտրգ.։)
Ի հաստատութիւն ուղղաքարոզ ճշմարտութեանն. (Լմբ. հանգ.։)
Քարոզութեանն օրինակ՝ նոր եւ չնաշխարհիկ։ Չնաշխարհիկ օրէնս դնէ։ Հրեղէն ծով, հրեղէն ալիք, նոր իմն եւ չնաշխարհիկ։ Զի՞նչ իցէ նորն. նորն չնաշխարհիկն է։ Ամենեցունց իրք նոր եւ չնաշխարհիկ թուէր. (Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. յհ. յորմէ եւ Շ։)
Եւ Քարոզել. հռչակել.
Սակաւաձեռն ծերութեամբն։ Ընդ համօրէն աշխարհ քարոզել զսակաւաձեռն իւղոյն յարգաւորութիւն. (Նար. ՟Գ. ՟Ղ՟Գ։)
Քարոզ եւ առաքեալ խուժագուժ սարոստանեաց լինելով. (Կաղանկտ.։)
Վանդակապատ (էր) օրէնքն, որ զմի աստուածութիւն քարոզէր յայտնի, եւ զերրորդութիւն ծածկապէս. (Վրդն. երգ.։)
διδάσκω doceo. Խօսել որպէս զվարդապետ. աւանդել աշակերտելոց զվարդապետութիւն, ուսուցանել զուսանելիս, քարոզել. եւ ուսուցանել զաշակերտսն. աշակերտել. վարժել. կրթել. սորվեցնել.
ἁναφωνέω, ἑπιφωνέω alta voce pronucio, acclamo, exclamo. Ի ձայն բարձր կարդալ. վերագոչել. վերահնչել. վերահռչակել. վերօրհնել. երգել. քարոզել.
Պատմօղ լինել. քարոզել. հռչակել. համարձակ կամ մեկնաբար ճառել.
Վերապատմել տիեզերաց զաւետարանն փրկութեան։ Ելին քարոզք ընդ տիեզերս անստուերաբար բարբառով բանի վերապատմել զաստուածութիւն համագոյ. (Զքր. կթ. ննջ.։ Զքր. կթ. կուս.։ Ժող. շիրակ.։)
Ոչ կամեցան լսել տապանագործ քարոզութեանն նոյի. (Մանդ. ՟Ի՟Ա։)
Եւ այս տնօրինաբար լինէր, զի նախ անդ քարոզեսցէ. ուստի եւ դաւաճանութիւնք առ նա ի դամասկոս տնօրինաբար լինէր. (Ոսկ. գծ.։)
Նաեւ այս իսկ տնօրինական էր. զի ոչինչ մեծ վարկանէր զմեռանելն փութով վասն մեծագոյն շահի քարոզութեանն. (Ոսկ. գծ.։)
Քարոզէին նոցա քուրմք փաստապատիր բանիւք. (Կաղանկտ.։)
Ունօղ զչորս կամ ի չորից կողմանց զջահս. լուսափայլ. բազմալոյս տիեզերալոյս. տիեզերաքարոզ.
Կամ ὐμνέω laudo, celebro, praedico. Հռչակել գովութեամբ. ներբողել. քարոզել. նուագել.
Անսայթաքելի ոտիցն հետովք։ Անսայթաքելի խօսողութիւն։ Անսայթաքելի քարոզչիս. (Նար. առաք. եւ Նար. ՟Ժ՟Ը. եւ Նար. յիշ.։)
ԱՇԽԱՐՀԱԳՈՅԺ ԱՌՆԵԼ. καταδήλον ποιέω, ἁνακηρύζω. celebro, divulgo, θριαμβεύω, triumpho. Հրապարակել եւ լսելի առնել ընդ աշխարհս. յայտնի առնել. հռչակել. քարոզել. եւ Ձաղել ի հանդէս յաղթանակի.
Որ համապատիւ հօր եւ որդւոյ քարոզեցին զքեզ աստուածաբանք եկեղեցւոյ. (Շար.։)
Ետ նոցա զգիտութիւն ճշմարտութեան հաւատոցն աստուածաբանիւ քարոզութեան. (Բուզ. ՟Գ 13։)
Քարոզ արդարութեան. կամ Արդա՛ր քարոզեալ.
(Կայէն) չհամարեալն յազգս զղջալից եւ արդարաքարոզ նահապետացն. (Արծր. ՟Ա 1։)
Որ կամօքն Աստուծոյ քարոզ գտեալ արդարուսոյց ամենեցուն հայաստան աշխարհիս. (Ագաթ.։)
Քարոզի բանն ձկնորսօքն, զի յայտնի լինիցի արդիւնագործին զօրութիւն. (Սեբեր. ՟Դ։)
Զնոյն ինքն զքարոզին զարժանահաւատալին. (Նիւս. կազմ.։)
Արուեստապէս որոշեսցեն զքարոզչացն հոգիսն ի միմեանց. (Շ. ՟ա. յհ. ՟Կ՟Բ։)
ἁποκυρίσσω praedico, celebro, pubblic Հռչակաւ յայտնի քարոզել, հրատարակել. կր. Հանդիսանալ.
Սեղանոյն բացումն զյայտնապէս երեւումն աստուածութեանն ամենայն արարածոց բացաքարոզէ. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Միայն մարգարէին բացաքարոզի նշանն. (Նչ. եզեկ.։)
Ինքն բացաքարոզի. (Վանակ. յոբ.։ (որ ըստ ոճոյ յն. է եւ նշաւակիլ)։)
Բնութենակից զինքն հօր քարոզէ. (Երզն. մտթ.։ եւ Խոսր.։)
Բարեհամբաւել յոյժ հռչակաւ մեծաւ. ներբողել. գովել, քարոզել.
Գոհացողական բան, կամ ձայն, քարոզ, երգք. թուղթ, պատմութիւն. (Փիլ.։ Կիւրղ. ղկ.։ Անյաղթ բարձր.։ Յհ. իմ. եկեղ.։ Լաստ. ՟Ի՟Գ։ Խոր. ՟Գ. 19։ Լմբ. պտրգ.։)
Երեքբաղձեան հաւատ քարոզեցեր տիեզերաց. (Ճ. ՟Գ.։)
Քարոզէր զօրաւորապէս, եւ առանց յապաղման. (Ճ. ՟Ա.։)
Կանխաւ մաքրիլ եւ խոնարհամտել. եւ քարոզել ի կատարումն հասակին. (Ածաբ. յայտն.։)
Սուտ մարգարէքն զհեշտականսն եւ զծուլացուցիչսն քարոզէին. (Ոսկ. ես.։)
Առաջին եւ գլխաւոր ներգործութիւն մարդոյ, զիմացողականն ասեմ, եւ կամեցողական։ Կամեցողական զնոյն զմի տէրն մեր քարոզել։ Այսոքիկ կամեցողականաւն որ ի նորին մարմինն՝ գործիւր. (Գերմ. թղթ.։)
προφωνέω praedico, praemoneo. Կանխաւ ձայնել. յառաջագոյն պատմել. քարոզել. գուշակել, ազդել.
Որ ինչ անկ է կատարածի. Ընդ առաջինսն զնորս պատմելով, Ընդ յաւիտենիցն զկատարածայինսն զ յաւիտենիցն քարոզելով. (Գր. սքանչ.։)
Քարոզն առաքելական, եւ աւետարանականն կենսահրաւէր. (Տօնակ.։)
Օրէնքն լուսատու համագաղափար լուսնին քարոզութեամբ փայլէ. (Երզն. լս.։)
Զքրիստոս քարոզեցին համաձայնաբար եւ հետեւապէս որդի աստուծոյ. (Աթ. ՟Բ. եւ ՟Դ։)
Արժանի ըստ շնորհացն ցուցանիցէք զոճն (զընթացս վարուց). զի որպէս նա ընդհանուր քարոզիցէ, նոյնպէս եւ դա ընդ նմին համերասանակ ընթանայցէ. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 15։ (որպէս թ. ... ))
Քարինք զերանելի առաքելոցն զկարծր եւ զհիմնադրական քարոզութենէն ասէ. (Մամբր.։)
Հողանիւթեայ մարդիկ կամ բնութիւն, զանգուած, յարկ, երկիր, տաճար. (Եփր. քարոզ.։ Ի գիրս խոսր.։ Ճ. ՟Ա.։ Ճ. ՟Ե.։ Շար.։ Տաղ.։)
Վայելուչս ձայնել, քարոզել, գուշակել.
Վտակք երկոտասան աղբերս քարոզութեան զջուրսն մկրտութեան աւազանին հրացուցին. (Փարպ.։)
Պաշտօնեայ եւ քարոզ ճշմարտութեան. աստուածապաշտ ճշմարիտ.
Ծառայն զտէրն՝ անեղն աստուած՝ ջրով մաքրազարդեաց, բարձօղ մեղաց գառն աստուծոյ զնա քարոզեաց. (Տաղ.։)
Պետրոս առաքեալ ի գաղիղեա, ապա եւ ի միջագաղիղիա, ի պոնտոս եւ այլն, քարոզեաց զքրիստոս. (Ճ. ՟Բ.։)
Զճշմարտաքարոզ վկայն Քրիստոսի՝ զյոգներջանիկն Գրիգոր. (Թէոդոր. մայրագ.։)
Ի քարոզելն եւ ի նշանագործելն Պօղոսի՝ կացուցին կոյր մի առաջի նորա, զի լուսաւորեսցէ. (Հ. հոկտ. ՟Դ.։)
Չորեքկերպիցըն նըմանի՝ յերկրի աթոռք երկնաւորի։ Չորեքկերպեան կենդանեացն զխորհուրդ քարոզեաց ամլորդին։ Չորեքկերպեան կենդանիք վայելուչ աղաղակեն. (Շար.։)
Ոչ էր ժամանակ պատուողականն շքոց եւ պատուոց. անարգութեան էին պէտք։ Լռեաց զբնութիւն, շտեմարանեաց զպատուողոկանն, եւ քարոզեաց մեզ զչարարանսն. (Աթ. համբ. յորմէ եւ Վահր.։)
Զերիս տունսն յամենայն ձայնիւ քարոզսն դնեմք, զառաւել պիտանութիւն սոցա յայտնելով։ Զաղբերաց՝ գետովք եւ ծովովք՝ զառ ի մեզ պիտանութիւն. (Խոսր.։)
Իսկ զպրակս աւաթայսն (կամ զպրակսաւաթայսն), եւ զաւետարանն, որ կոչին քարոզութիւնք, ոչ գիտացաք։ Պրաքս տւաթեայքն, (կամ պրաքսաւաթեայքն՝ որ կոչի թէ պօղոսի են, կարծիք երկմտութեան են վասն նոցա. (Եւս. պտմ. ՟Գ. 4։)
որպէս Ստուգութեամբ քարոզել.
Սրբազանաբար քարոզել զբանին աստուծոյ զարժանաւոր բանս. (Սիսիան.։)
Երրեակ անձնաւոր միոյ տէրութեան գոլով քարոզ քոյդ վերածագումն. (Գանձ.։)
ἁνευφημέω, ἁνακηρύσσω, ἑπικομπάζω celebro, laudo, praedico, ostento եւ այլն. Գերահռչակել. հռչակ հարկանել. գովաբանել. քարոզել. պանծալի հանդիսացուցանել.
ՎԵՐԱՔԱՐՈԶ ԼԻՆԵԼ ՎԵՐԱՔԱՐՈԶԵԼ. ἁνακηρύσσω, -ττω publice praedico, celebro. Յայտնի հռչակաւ կամ գովութեամբ քարոզել.
Հանդերձեալ էին վերաքարոզ լինել ամենայն տիեզերաց. (Ոսկ. ի մելիտ.։)
Վերաքարոզ լինել բարեգործին։ Տեսանելով զգործսն՝ որ վերաքարոզէին զզօրութիւն նորա։ Բազում համարձակութեամբ վերաքարոզէր զփրկիչն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 37։ ՟Բ. 12։)
Արժանապէս վերաքարոզել. (Նար. կուս.։)
ՎԵՐՀԱՄԲԱՒԵԼ. Քարոզել. վերագրել. ընծայել.
Վրիպեցուցիչքն զպատճառքն չասէին, վասն որոյ նաեւ սոքա զիջանէին։ Վրիպեցուցիչքն բամբասէին, թէ ինքն միըայն է՝ որ քարոզէ զայն. (Ոսկ. գաղ.։)
κήρυγμα praedicatio, praeconium. Քարոզելն իլն. հրատակարակումն. հռչակումն. եւ Բանն քարոզեալ.
Կոչել բարձր քարոզութեամբ ի խառնելիս իւր։ Քարոզեսջի՛ր նմա ըստ առաջին քարոզութեանն։ Ըստ քարոզութեանն Յիսուսի Քրիստոսի։ Հաճեցաւ Աստուած յիմարութեամբ քարոզութեանն ապրեցուցանել զհաւատացեալս.եւ այլն։
Առաքեալքն վասն քարոզութեան զՔրիստոս (յն. քարոզելոյ՝) ի բանտ արկեալք. (Կոչ. ՟Ժ՟Ե կամ ՟Ժ՟Բ։)
Առաքելական քարոզութեանց. (Շար.։)
Խոտորումն յԱստուածայնոց եւ սրբազանից քարոզութեանց մի տէր զՅիսուս Քրիստոս. (Պրպմ. ձ։)
Տօն է ճշմարիտ քարոզութեանն խնամոց. (Յճխ. ՟Ժ՟Ա։)
ՔԱՐՈԶՈՒԹԻՒՆ. որպէս Քարոզ ժամերգութեան. բան սարկաւագի.
Զկանոնացն զհետ բերել զչորս զայս քարոզութիւն. Վասն ի վերուստ խաղաղութեան ... Զկնի քարոզութեանն եւ աղօթից զերեքսրբեանն երգել, (Յհ. իմ. ատ.։)
Ի պաշտաման եկեղեցւոյ քարոզութիւնք, եւ աղօթք քահանայականք. (Խոսր.։)
Շրջէր քարոզութեամբ ընդ քաղաքս եւ ընդ գիւղս քրիստոսաբար։ Որոց տուեա զանձն փոխանակ քրիստոսաբար. (Վրդն. պտմ.։)
Անշարժութիւն քարոզութեան կամ աթոռոյ. (Լմբ.։)
Անսայթաքելի ոտիցն հետովք։ Անսայթաքելի խօսողութիւն։ Անսայթաքելի քարոզչիս. (Նար. առաք. եւ Նար. ՟Ժ՟Ը. եւ Նար. յիշ.։)
Քարոզեալ հռչակեալ ընդ ամենայն աշխարհ. տիեզերահռչակ.
Աշխարհաքարոզ զնորա ուղղութիւնսն աւետարանաւն արար. (Խոսր.։)
Քարոզեալ յառաքելոց.
Առաքելաքարոզ հաւատք, կամ օրէնք. (արծր. ՟Գ. 1. եւ 5։) (Տօնակ.։)
Եւ Որ քարոզէ առաքելաբար, կամ քարոզեալ է եւ հռչակեալ իբրեւ առաքեալ ոք.
Առաքելաքարոզ նահատակ. (Թէոդոր. մայրագ.։)
Որ է որպէս քնար Աստուծոյ. քարոզ բանին ճշմարտութեան.
Որ շահ անձին խնդրէ ի քարոզել զաւետարանն.
Բազմայեղանակ նախագուշակ մարգարէիցն քարոզութեամբ. (Թէոդոր. ի կոյսն.։)
Քարոզեմք զտնօրէնութիւնդ, բարձրաձայնեմք զխոնարհութիւնդ։ Բարձրաձայնեալ քարոզէին ընդհանուր տիեզերաց, խաչացելոյն երկրպագեալ. (Գանձ.։)
Կացեալ ի վերայ տեղւոյ բարձրաւանդակի՝ քարոզէ. (Փիլ. յովն.։)
Կա՛մ պա՛գ երկիր այսմ՝ զոր քարոզեցին մարգարէքն քո, կամ պա՛գ երկիր այնմիկ՝ զոր ձուլեցին հարքն քո. (Եփր. համաբ.։)
Ընդէ՞ր եղեւ փախուցեալ. ո՛չ էր իրքն զանգիտութեան, այլ պահէր զանձն վասն քարոզութեան։ Ոչ էր ի զանգիտութենէ՝ յառաջագոյն դառնալ յԱնտիոք. (Ոսկ. գծ.։)
Մինչ ես ի մեռելոց յառնեմ, զձեզ կենագործեմ, կենացունաբեր քարոզ՝ ընդ ձեզ եմ յաւիտեան. (Շ. տաղ վրդվռ.։)
Զպօղոս ի հալածչութենէ անտի ի քարոզութիւն անդր փոփոխէ. (Կոչ. ՟Է. յն. ի հալածելոյ՝ ի քարոզել։)
Զքրիստոս քարոզեցին համաձայնաբար եւ հետեւապէս որդի աստուծոյ. (Աթ. ՟Բ. եւ ՟Դ։)
Զառ ի քեզ հայհոյութիւնն անքաւելի քարոզեաց. (Նար. ՟Լ՟Գ։)
Հռչակել ընդ հանուրս, քարոզել ընդ ամենայն աշխարհ.
ἁκουστόν ποιέω audibile facio ἡχέω, κλάζω clango, persono եւ այլն. Տալ հնչել. լսելի առնել. գոչեցուցանել. հռչակել. քարոզել.
Քարոզք ճշմարտութեանն, ճակատայարդարք աստուածպաշտութեանն. (Սեբեր. ՟Դ։)
Քարոզ ճշմարտութեան. եւ Իրաւամբք քարոզեալ, կամ բարեհռչակեալ.
Ճշմարտաքարոզ վկայն քրիստոսի (գր. (լուս). Թէոդոր. մայրագ.։)
Նահատակեալք ճշմարտաքարոզ վարդապետութեամբ. (Երզն. լուս.։)
Մարգարէաւանդ եւ առաքելաքարոզ օրինօք աւետարանին կատարեալք. (Տօնակ.։)
Մեծացուցանէ (յն. աճեցուցանէ) զքարոզութիւն աւետարանի. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 20։)
Եղիցին քարոզք փոխանակ խաչահանուացն, եւ աւետարանիչք փոխանակ յապաղեցուցչաց. (Եփր. հռ.։)
Քարոզէր եւ ինքն զաւետարանն շնորհաց ուղղափառապէս։ Ուղղափառապէս առցուք զասացեալն. (Կիւրղ. գանձ.։)
Չորեքկերպիցըն նըմանի՝ յերկրի աթոռք երկնաւորի։ Չորեքկերպեան կենդանեացն զխորհուրդ քարոզեաց ամլորդին։ Չորեքկերպեան կենդանիք վայելուչ աղաղակեն. (Շար.։)
Ածել զթագաւորս ի հնազանդութիւն քարոզութեանն, եւ պատերազմակիցս յարուցանել աստուածպաշտութեանն. (Սեբեր. ՟Դ։)
Իսկ զպրակս աւաթայսն (կամ զպրակսաւաթայսն), եւ զաւետարանն, որ կոչին քարոզութիւնք, ոչ գիտացաք։ Պրաքս տւաթեայքն, (կամ պրաքսաւաթեայքն՝ որ կոչի թէ պօղոսի են, կարծիք երկմտութեան են վասն նոցա. (Եւս. պտմ. ՟Գ. 4։)
Քարոզ եւ առաքեալ խուժագուժ սարոստանեաց լինելով. (Կաղանկտ.։)
Լռութեամբ (լեզուիդ՝) ձեռն քո ստաբանութիւն քարոզէ՝ շուրջ փայլակեալ ի մատանեաց ականց. (Բրս. ընչեղ.։)
Եթէ ընդ քարոզութեանն ստաբանութիւն խռովեալ ես, զինէն է, ո՛չ զքէն՝ ո՛վ մարգարէ, ամբաստանութիւնդ. (Փիլ. յովն.։)
Եւ այլ բազում օրինակօք եւ ցուցմունք, որ քրիստոսի գալստեանն վերագուշակիչք եւ քարոզք էին. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 32. յն. վերաքարոզօղք։)
Վերճառութիւնս ասէ ի նոյն ձեռնադրութեան, զոր քարոզեն զձեռնադրեալն այսպէս. Աստուածային շնորհն, եւ այլն. (Մաքս. ի դիոն.։)
Կանովն տեառնընդառաջին։ Քարոզ տեառնընդառաջին։ Թէ բարեկենդանի դիպի տեառնընդառաջին. (Շար.։ Գանձ.։ Հ=Յ.։) Որ ռմկ. կարճելով եւ խանգարմամբ հնչման ասի՝ Տէրնընտաս, տէրընտասի օր. զոր յետինք ոմանք կամեցան ըստ կամի մեկնել՝ Տէր ընդ այս, յամարելով եւ աւանդութիւն նոր, թէ ընդ արեւելեան դուռն փակեալ (որ օրինակ էր կուսին) անցեալ իցէ տէրն ի գրկի մօր իւրոյ եւ կուսի.
Հռչակեալ ընդ տիեզերս. աշխարհաքարոզ. մեծահամբաւ.
Ընդ տիեզերս քարոզեալ, եւ Քարոզօղ.
Ինքնակալ եւ տիեզերաքարոզ թագաւորաց։ Ի տիեզերաքարոզ վարդապետէն իւրմէ պօղոսէ. (Յհ. կթ.։ Ճ. ՟Ա.։)
Տիեզերաքարոզն այն եւ հոգէհնչօղն յառաջատես հրաշաձայենաց. (Անան. եկեղ։)
Քահանայական՝ քաւչապետական՝ քարոզ խրատական, յոյսմ քաւարան. (եւ այլն. Գանձ.։)
Արարէ՛ք այսուհետեւ պտուղ արժանի ապաշխարութեան։ Ես մկրտեմ ձեզ ջրով յապաշխարութիւն։ Քարոզէր մկրտութիւն ապաշխարութեան ի թողութիւն մեղաց։ Ապաշխարութիւն եւ թողութիւն մեղաց. եւ այլն։
Եկի քարոզել զառընթերութիւն լնողին զամենայն. (ՃՃ.։)
Քարոզ Աստուծոյ. որ քարոզէ զԱստուած եւ զաստուածայինս.
Աստուածաքարոզ մարգարէ, կամ առաքեալ. (Թէոդոր, մայրագ։)
Աստուածուսոյց իմաստութիւն, կամ քարոզութիւն. (Ագաթ.։ Փարպ)
Որ հրապարակախօսութիւն. ատենախօսութիւն. քարոզութիւն.
Ի բեմէ կամ ի բարձր վայրէ բանասացութիւն առ ժողովեալսն. ատենախօսութիւն, քարոզ.
Քարոզէին ընդ ամենայն երկիր, տեառն գործակցութեամբ. յն. գործակցելովն. (Մրկ. ՟Ժ՟Զ. 20։)
յն. Եկղեսիաստէս. ἑκκληασιαστής, ecclesiastes այսինքն Ժողովօղ. քարոզատու. ատենախօս.
Թողցուք ի բաց զընդունայնաբանս, եւ յաստուածաբան քարոզսն ընթասցուք. (Ճ. ՟Ժ.։)
Քարոզեաց զերկունս (այսինքն զծնունդն) եւ զազգակցութիւնն ոչ խորթացոյց. (Ոսկ. կուս.։)
Սա եւ զիս առնէ համարձակագոյն քարոզ. (Ածաբ. պենտեկ.։)
Համարձակագոյն բարբառիմ, կամ քարոզեցին. (Խոր. ՟Ա. 31։ Նանայ.։)
Համարձակաձայն բարբառով կարդալ, կամ աղաղակել, կամ քարոզել. (Պտրգ.։ Ոսկ. մ. ՟Բ. 18։ Յհ. կթ.։)
ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԼՈՒՐ ԱՌՆԵԼ. Տալ լսել հրապարակաւ. քարոզել ի լուր ամենեցուն.
Երթային յեմմաւուս. եւ ճանապարհակցեցաւ նոցա յիսուս։ Կղէոպայ, որ ի գեղն եմմաւուս ճանապարհակցեցաւ ընդ քրիստոսի։ Ճանապարհակցեալ պօղոսի (ղուկաս) յամենայն վաստակս քարոզութեան. (Սկեւռ. յար.։ ՃՃ.։ Հ. կիլիկ.։)
Քարոզեալ ի մարգարէից.
Մարգարէաքարոզ եւ տեսանողագուշակ երեւումն. (Նար. առաք.։)
Լուար զձայնն մեծ (զքրիստսի). վասն զի ի՞նչ քան զբանն մեծաձայնագոյն։ Ինքն գոչէ դաւիթ իբրեւ մեծաձայնագոյն ոք քարոզ ի բարձրաւանդակէ. (Ածաբ. մկրտ. եւ Ածաբ. աղք.։)
Ամենայն աւետարանական քարոզութեան մեծաձայնագոյնն (յհ. մկ). (Բրս. իսկզբանէ.։)
Ոչ համարձակեաց նոցա զխորհուրդ երրորդութեանն, եւ քարոզեաց նոցա զմիապաշտութեան հաւատն. (Լծ. կոչ.։)
Մտադիւրութեամբ ծախեցից, եւ ծախեցայց վասն անձանց ձերոց։ Եւ ոմանք մտադիւրութեամբ իսկ զքրիստոս քարոզեն։ Եւ մտադիւրութեամբ ե՛ւս կայր յաղօթս. (՟Բ. Կոր. ՟Ժ՟Բ. 15։ Փիլիհ. ՟Ա. 15։ Ղկ. ՟Ի՟Բ. 43։)
Աստանօր անդլակի յարկացոյց ի քարոզ ճշմարտութեանն բան տեսողացն. (Յիշատ. ոսկ. յհ.։)
Բաժանեցին զամենայն արարածս շրջագայութեամբ (ի քարոզութիւն) աւետարանին. (Զենոբ.։)
Չափաւորութեան է քարոզ հողն. (Վրդն. ծն.։ 1)
Ես եւ Հայր իմ մի եմք՝ վասն ամենակալութեան, եւ ալն. ԶՈրդւոյ ամենակալութիւն առաքեալն քարոզէ. իսկ զՀոգւոյն ամենակալութիւն մարգարէն ցուցանէ. (Լծ. կոչ.։)
Քարոզութեանն անհաստատութիւն. (Փիլ. յովն.։)
Աշխարհագոյժ արարեալ. աշխարհաքարոզ. հանդիսացեալ.
Զնոյն ինքն զքարոզին զարժանահաւատալին. (Նիւս. կազմ.։)
Ընդ նոսին աւետարանոթեամբ քարոզեսցուք զքո միայն զսքանչելիսդ. (Շար.։)
Եւ Պաշտօն եւ գործ աւետարանչի. քարոզութիւն կամ բան եւ վարդապետութիւն աւետարանի.
Հանապազ զայս զգուշացուցանեն քարոզքն. (Խոսր.։)
Կէս սարկաւագն զԱստուածաշունչ ընթերցողութիւն։ Ոմն զքարոզութեանն վարդապետութիւն, ոմն զընթերցողութիւնն։ Զընթերցողութեանն, եւ զսաղմոսերգութեանն. (Լմբ. պտրգ.։)
Դարձեալ դադարեցուցանէ ընթերցուածագիրն զապաշխարութեան քարոզն. իմա՛ կա՛մ զմատեանն, եւ կամ զմատենագիրն։
Դարձեալ դադարեցուցանէ ընթերցուածագիրն զապաշխարութեան քարոզն. իմա՛ կա՛մ զմատեանն, եւ կամ զմատենագիրն։
cf. ԱՇԽԱՐՀԱՔԱՐՈԶ.
Սարկաւագն զվարդապետութիւն քարոզութեամբն հռչակեցուցանելով. (Լմբ. պտրգ.։)
Անձամբ զանձն առնեմ հրապարակաքարոզ. (Ոսկ. ղկ.։)
Մեծաձայնութեամբ քարոզեն. (Առ որս. ՟Դ։)
Ընդ համօրէն աշխարհ քարոզել զսակաւաձեռն իւղոյն յարգաւորութիւն։ Նիւթեսցին ներկայիս հայցմունք ի բարգաւաճին յարգաւորութիւն։ Յուսոյս օրինակ յարգաւորութեամբ գրել զիս ի փառս. (Նար. ՟Ղ՟Գ. եւ ՟Խ՟Ը. ՟Ծ՟Գ. (յորոց վերջինքն հային եւ ի յաջորդ նշ)։)
Որք զճշմարտութիւն հերքել ձեռնարկեցին զքարոզութեան, իւրեանց հերձուածովքն զնորաձայնութիւն ծնան. (Ոսկիփոր.։)
Որ յորդառատ սուրբ քարոզութեամբ զբազումս ստացար յուղղականութիւն. (Գանձ.։)
Յամենայն պատարագամատոյցսն առաջին աղօթքն՝ վասն մատուցանողին արժանաւոր լինելոյ ասի։ Զանազանութիւնք քարոզաց եւ աղօթից եւ պատարագամատուցաց. (Խոսր. պտրգ.։)
Ի սուրբ մակաբայեցիսն էի ընդ Ատտիկոսի պատրիարգին ի պատարագամատուցի։ Յորժամ սարկաւագն զանուն միոյ ի նոցանէ քարոզէ ի պատարագամատուցին. (Հ=Յ. օգոստ. ՟Գ.։ Ոսկիփոր.։)
Ի ծնողացն իմոց աբիբաս կոչեցայ, արժանաւորեալ սարկաւագութեան աշտիճանի։ Սրբէ զղեւտացիսն սրսկմամբ ի գործ սարկաւագութեան։ Նայեցեալ ի սարկաւագութիւն ժողովոյն՝ հրեշտակք պատասխանէին նմա ի քարոզութեանն զտէր ողորմեա։ Յիշեա տէր զքահանայութիւնս մեր, եւ որ ի քրիստոսի զստրկաւագութիւնս. (Ճ. ՟Բ.։ Նախ. թուոց. Լմբ. պտրգ.։ Պտրգ. բրս.։)
Հիացուցանել. եւ իբր Հիանալի ցուցանել՝ քարոզել՝ ընծայել.
διδασκαλία doctrina. Ուսումն, եւ ուսուցանելն. բան ուսուցչի. կրթութիւն. խրատ. հրահանգ. քարոզութիւն. եւ Պաշտօն վարդապետական.
Մարգարէաքարոզ եւ տեսանողագուշակ երեւման տնօրինեցելոյն մարմնով յիսուսի. (Նար. առաք.։)
Քաղաքացուցեր զանապատս մարդարէ քարոզիչ Ժմ. յն.։
Զանյիշաչարութիւնն աստուծոյ քարոզեսցէ. (Սարգ. յկ. ՟Բ։)
Որ ինչ պատմեալ է կամ գրեալ եւ քարոզեալ յաւետարանի անդ.
Այսոցիկ հաւատարմացուցիչս եւ քարոզս. (Սարկ. հանգ.։)
Նոյնպէս նշանքն՝ որ եղեն ի ձեռն առաքելոցն, ճշմարտացուցին զվերանալ տեառն մերոյ, զոր առաքեալքն քարոզէին տիեզերաց. (Մեկն. ղկ.։)
Մանկավարժութիւն ինչ է տկարագունիցն առ ի յակամայ զնոսա ի սխալանացն խափանել՝ ի ձեռն ձեւոյն աւետարանելն. (ՃՃ.) այսինքն պարկեշտ զգեստուք քարոզելն։
Մշտնջենաւորակից զէակից որդին։ Ի հրեշտակաց մշտնջենաւորակից հօր քարոզեցաւ. (Շար.։)
Տէրն մեր յետ սակաւժամանակեան սկզբան քարոզութեան իւրոյ կոչեաց զերկոտասան առաքեաքսն (յն. ոչ յետ բազմաց սկզբնաւորութեանն). (Եւս. պտմ. ՟Ա. 10։)
Տէրն մեր յետ սակաւժամանակեան սկզբան քարոզութեան իւրոյ կոչեաց զերկոտասան առաքեաքսն (յն. ոչ յետ բազմաց սկզբնաւորութեանն). (Եւս. պտմ. ՟Ա. 10։)
Սրբեսցո՛ւք զանձինս, եւ սպիտակացուսցուք քան զձիւն սպիտակ։ Քարոզութեամբ առաքելոցն սպիտակացոյց զտիեզերս. (Սարգ. յկ. ՟Ա։ Սեբեր. ՟Գ։)
Սարկաւագն վարդապետութեամբ քարոզութեանն զիւրն առանձնաւորութիւն աստիճանի եցոյց. (Լմբ. պտրգ.։)
Ուսուցանելն զաշխարհ. քարոզութիւն առ ամենայն մարդ.
Է՛ն էապէս մեզ քարոզէ, զՈրէնն ուսեալ ի Մովսիսէ, թէ Աստուած էր ի սկըզբանէ, եւ ոչ եղեալ ի յումեքէ. (Շ. այբուբ.։)
Ցոյն ցնծութիւն մեզ քարոզէ՝ զածուն ասէ՝ խոնարհամիտ, լե՛ր առ ընկերն եւ բարեմիտ. (Շ. այբուբ.։)
Պսակ ետուր դու յաղթողին, ւառողջութիւն յոյժ հիւանդին։ Ի յօրինակ աղբեր կողին, ւառաքելոցըն քարոզին։ Յանփուտ փայտից պատեալ ոսկին, անապական մարմնոյ քոյին՝ ւաստուածութեան օրինակին։ Աներեւոյթ հակառակաց, ւերեւելի մարդկան չարաց. (Յիսուս որդի.։)
Փիւրըն՝ փառաց է քեզ քարոզ, այս խրատականի բանից տալոյս։ Փիւրն, Փութա՛ ասէ վարժել անդուլ, ի՛ շնորհաց չլինիս ամուլ. (Շ. այբուբ.։)
Մնչեւ ի ծագս երկրի լի առնել զքարոզութիւն բանին կենաց։ Մինչեւ ի լիւրիկիա ինձ եհաս լի առնել զաւետարանն ՟Աստուծոյ. (Ագաթ.։)
Ընդէ՞ր իսկ դու քարոզես զոչ գոյն. (Երզն. մտթ.։)
Քարոզէր յանապատի ազդարարող բարբառովն։ Ազդարարող բարբառովն լնու զտիեզերս. (Շար.։ Յհ. իմ. եկեղ.։)
Ապա եթե քրիստոս քարոզի։ Ապա եթե իցէ եւս ծածկեալ աւետարանն, եւ այլն։
Ոչ լինէր քարոզեալ ամենայն ազգաց որ յառաջագոյն՝ որպէս արդս. (այսինքն այժմ). (Եւս. պտմ. Ա 2։)
ԲԵՄ. Ատեան կամ ամպիոն ատենախօսութեան, կամ քարոզութեան.
Ի յանսահման ծովէն հօր գթութգեանց բղխմունք։ Ելանել ի ծովն կենդանի, եւ անտի հոսեալ ի ձեզ զվտակս քարոզութեան. (Շար.։ Ագաթ.։)
ῤῆσις, λόγος, μῦθος, ὀμιλία , ἰστορία oratio, eloquium, sermo, tractatus, historia διάλεξις dissertatio κεφαλίς capitulum եւ այլն. Բան ձայնաւոր կամ գրաւոր՝ ճոխ եւ ճոռոմ. կամ հռետորական առասացութիւն. ասացուած, վէպ. պատմութիւն. մեկնութիւն. քարոզ. վարդապետութիւն. երկայն զրոյցք. ներբող. եւ Գլուխ մի բանի. եւ Բառ. բարբառ. եւ այլն.
Յետ հնոյն աւանդութեան նորս կտակարան քարոզի. ոմն ասաց զլինելոցն, իսկ ոմն կատարեաց. նա պատկերօք, սա մերձ գոլով. (Դիոն. եկեղ.։)
Ո՞ւր եւ քարոզեսցի։ Ուր եւ գտցի.եւ այլն։
Քահանայն՝ չոր (պահեցողութիւն) քարոզէ. (Եղիշ. երէց.։)
Ոչ ի քարեղէն սալս գրեալ, ի քարեղէն գրեալ սալսն համակ խստութիւն քարոզէ քարասրտացն եւ չարաց. (Փարպ.։)
Պահս սրբել, եւ պաղատանս քարոզել վայիւք հրամայէր. (Արշ.։)
Արձան կանգնեալ, որ է վէմ փորագրեալ, կայ հաստատուն, եւ գրովն քարոզէ զհին ինչ ուղղութիւնս. (Գէ. ես.։)
Տօնս տարեկանս փրկչին փայլման կատարեն։ Տօնէ ճշմարիտ քարոզութեանն խնամոց։ Որ յանցեաւն առ աստուած, յերկրի տօն ոչ ունի, այլ՝ սուգ եւ տրտմութիւն։ Արասցե՛ս մեզ տօն ի գալուստ ծերոյս. (Նար. կուս.։ Յճխ. ՟Ժ՟Ա։ Մաշկ.։ Վրք. հց. ՟Ժ՟Ա։)
ՓՈՂ ասին նմանութեամբ Առաքեալք, իբր ազդարարօղք կամ աւետաւորք, քարոզք.
Պարարտացուցանէր ամեթ քարոզութեամբք զամենեսին. (Ագաթ.։)
Քարոզել անահ եւ անամօթ առաջի աշխարհի զփառս քո. (Մարաթ.։)
Ի սկզբանցն եւ անդր քարոզէին. (Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Զ։)
Սանդուկեցիք զբաշխս խափանեն, եւ զի չէ՛ նա ինչ՝ քարոզեն. հոսնացիք՝ բաշխի տան իշխանութիւն ի վերայ ամենայնի. (Եփր. համաբ.։)
ԳԱՆՁ 2 ԳԱՆՁ կոչին Երգք եւ քարոզք, առեալ ի սկզբնաւորութենէ երգոց նարեկացւոյն.
Գերի վարեցաւ եղբայրն իւր զովտ։ Մինչեւ յանդրանիկ գերւոյն (իգական)։ Որ էր գերի եկեալ յԵրուսաղէմէ։ Գերի գայցէ։ Քարոզել գերեաց զթողութիւն։ Զամենայն սպաս ցանկալիս նոցա զոսկւոյ եւ զարծաթոյ գերի առեալ բերիցէ յԵգիպտոս.եւ այլն։
Գուն եդեալ մեծաւ ճգնութեամբ քարոզեցին։ Առաւել փութայր գուն եդեալ. (Ագաթ.։)
Ոմն գեղեցկատեսիլ աստղ լուսաբեր ծանուցեալ, եւ մթացուցեալ երեկ, քարոզ գոլով գիշերի, եւ մարգարէ տուընջեան. (Պիսիդ.։)
Բանն քարոզեալ, կամ լսելի արարեալ. քարոզութիւն. Տէր ո՛ հավատաց լրոյ մերում. (Ես. ԾԳ. 1։)
Ի լռել խօսիցն՝ խուլք քարոզեցին զմեծութիւն նորա. (Եփր. համաբ.։)
Չոգայ ասէ յայն տեղիս, ուր ոչ էր քարոզեալ քրիստոս, եւ ոչ անկեալ էին էին ի գործ, այ տակաւին կորդք եւ անգործ կային. (Ոսկ. գաղ.։)
Մերկ գլխոյ անիրաւ քարոզեն զարդար դատաստանն աստուծոյ։ Անառակեալ՝ մերկ գլխով յաստուած մեղանչեն. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Դ. ՟Զ։)
Թէ այլ ոք եկեսցէ յիւր անուն, զնա ընդունիջիք զդերաքրիստոսն զնեռնն, որ աստուած զինքն քարոզէ. (Նանայ.։)
Որիշ որիշ գնալ ի քարոզութիւն. (Ոսկ. գծ.։)
Կարգեցին պահս։ Քարոզեաց պահս։ Խոնարհ առնէի պահօք զանձն իմ։ Ծունկք իմ տկարացան ի պահոց։ Պահեաց Դաւիթ պահս։ Մի թէ՛ պա՞հս պահիցէք ինձ.եւ այլն։
Սուղ բանիւք՝ քարոզէր զմեծամեծսն աստուծոյ. (Բրս. ղկ.։)
Որ առաւել ցանկայ, նա ոչ երբէք կարէ զ տեղի առնուլ իլ ցանկանալոյ։ Այսուկարծեօք զտեղի առնոյր քարոզութիւնն։ Ոչ այսու լուծումն կարծեացս զտեղի առնու. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 27. եւ 17։ Էր ընդ եղբ.։)
Մովսէս վասն այսոցիկ որ ազդոյ ազդոյ տեղիքս են (գրոց) զքարոզիչս իւր ունի. (Ոսկիփոր. Գծ.։)
ԱՄԲՈՆ որ եւ ԱՄԲԻՈՆ. ռմկ. ամպիոն. Բառ յն. ἅμβων (իբր վերելք, ուռոյցք) pulpitum, suggestus Կազմած ի բարձրաւանդակ վայրի տաճարի, որպէս բեմ քարոզութեան. դիտանոց ատենախօսութեան, եւ ընթերցուածոյ. րահլէ. մինպէր.( Վրք. ոսկ. ստէպ.) ուր ա՛յլ ձ. եւ տպ. ԱՄԲԻՈՆ։
Զանգին եւ զձրի զԱւետարանն քարոզելն. (Ոսկ. ՟բ. կոր.։)
Գրով եւ անգիր՝ աստ եւ հեռաւորագոյն հաւատս մեր քարոզի. (Առ որս. ՟Թ։)
Գրով եւ անգիր քարոզել. (Տօնակ.։)
Գրովք եւ անդրովք քարոզէ նոցա. (ՃՃ.։)
Արդար ուսումն, կամ քարոզութիւն, հաւատ, ձեռնադրութիւն, բան, լուր, զսողութիւն, աչք, միտք, գործք, վաստակ, վաճառականութիւն. (Փարպ.։)
Կնիք աւանդոց անարատ քարոզութեան սրբոյն. (Ագաթ.։)
Աւարտ՝ կատարման իրաց սովոր եմք կոչել։ Ի նոյն բերէ եւ քարոզն զաւարտն։ Ապա աւարտ զայն դնէ՝ զօրհնելն զնա ամենայնիւ. (Խոսր. պտրգ. եւ ժմ։)
Զո՛ր օրինակ բախէ ձայն քարոզ լուսոյ ի դուռն լսելեաց, այսպէս ծագել ճրագի՝ ի դուռն բբաց. (Եփր. համաբ.։)
Ի ձայն բարձր աղաղակէր։ Կոչել բարձր քարոզութեամբ.եւ այլն։
Զի՞նչ խորհուրդ բերէ քարոզն, եւ քահանայական աղօթքն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Մտաբերէ եղծել զքարոզութիւնն։ Քակել կործանել եղծել. (Ոսկ. գաղ.։)
Զէական ծնունդն բանին ի հօրէ յառաջ քան զյաւիտեանս քարոզեաց. (Տօնակ.։)
Է՛ն (տառս Է՛) էապէս մեզ քարոզէ զորէնն ուսեալ ի Մովսիսէ. (Շ. այբուբ.։)
ԺՈՂՈՎ ՀԱՒԱՏԱՑԵԼՈՑ՝ ի հին եւ ի նոր օրէնս. որ եւ ԵԿԵՂԵՑԻ ասի. մանաւանդ Հաւաքումն յեկեղեցի՝ յաղօթս, եւ ի պատարագ եւ ի հաղորդութիւն, եւ ի քարոզ. ἑκκλησία ecclesia σύαξις synaxis, conventus, concio, coetus եւ այլն.
Սակաւ ինչ է ժամանակ, որ ընդ մէջ է միւսոցն ժողովոց (ի լուր քարոզի)։ Այսպէս պատրաստեալ՝ յայս տեղի ժողովոյ հասցուք. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 1։)
Մովսէս ըստ քաղաքաց զքարոզիչսն իւր ունի ի ժողովսն ըստ ամենայն շաբաթուց ընթերցեալ. (Գծ. ՟Ժ՟Ե. 21։)
Աշակերտեցէ՛ք ընդ ամենայն լեզուս։ Լնուլ սերմամբ աստուածապաշտութեանն զամենայն լեզուս։ ամենայն ծագաց եւ ազանց, եւ լեզուաց, եւ ժողովրդոց քարոզք։ Ի մեր չար գործոցս հարհոյիյօտարասեռից լեզուաց։ (Ագաթ.։ Սարգ.։ Լմբ.։)
Աստուած արար զերկինս եւ զերկիր, եւ ոչ եթե հրեշտակք, որպէս խաբիչք ձեր քարոզեն. (Եփր. ՟գ. կոր.։)
ԽՕՍԵԼ. որպէս Ճառել. պատմել (բանի կամ գրով). քարոզել. պատգամ կամ հրաման տալ, եւ այլն.
Յորժեմ երգէ խօսօղն, յորժամ քարոզօղն զարթուցանէ զմեզ յապաշխարութիւն. (Բրսղ. մրկ.։)
λαλέω, ἑπιδιηγέομαι, ῤέω dico, loquor, narro եւ այլն. Ճառ խօսել. գրել. ասել. պատմել. քարոզել. հռչակել. յայտնաբանել։
Ամենայն քարոզ յայս յօդի. վասն հոգւոցն հանգուցելոց եւ այլն. (Խոսր.։)
առաջինքն այլ քարոզ չառնէին վասն նոցա, զի այսու շատէին։ Ոչ շատեաւ ասել միանգամ։ Ընկալեալ ոչ շատի, այլեւ աղաչէ. (Խոսր.։)
Որչափ հեռի են աեւելք յարեւմտից, այնչափ հեռի արար ի մէնջ զանօրէնութիւնս մեր։ Առաւել եւս փառաց քան զմովսէս արժանի եղեւ, որչափ առաւել պատիւ ունիցի քան զտունն՝ տանն առնելի։ Եւ որչափ նա պատուիրէր նոցա, նոքա եւս առաւել քարոզէին։ Փոքր միւս եւս՝ քան որչափ, որ գալոցն իցէ՝ եկեսցէ, եւ ոչ յամեսցէ.եւ այլն։
Իսկ զպրակս աւաթայսն (կամ զպրակսաւաթայսն), եւ զաւետարանն, որ կոչին քարոզութիւնք, ոչ գիտացաք։ Պրաքս տւաթեայքն, (կամ պրաքսաւաթեայքն՝ որ կոչի թէ պօղոսի են, կարծիք երկմտութեան են վասն նոցա. (Եւս. պտմ. ՟Գ. 4։)
Քարոզ լինի վերին ձեւն՝ ներքին երկիւղածութեան։ Զայս ասէր առ ի վերին երեսս բանից։ Ի վերին երեսս։ Վերին երեսօք։ Հանողին զվերին հանդերձս՝ բռնաւորի ուրուք, մերկանալ եւ զմիւսն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 7։ Իսիւք.։ Եղիշ. ՟Ա. ՟Ե. է։ Վրդն. ել.։)
Արասցե՛ս պսակ շուրջ զտանեօքն։ Եհան զնոսա ի տանիս։ Ելին ի տանիս աշտարակին։ Կոչեաց ի տանեացն։ Զգնայր ի վերայ տանեաց տան թագաւորին։ Քարոզեցէք ի վերայ տանեաց.եւ այլն։
Առեալ աղեքսանդրոս զտումար հաւատոյն՝ գնաց քարոզեալ. (Հ=Յ. մայ.։)
եւ չ. σαλπίζω, αὑλέω tuba cano, buccino. Փող հարկանել. գուշեցուցանել զփող. ազդել ի ձայն փողոյ. եւ Հռչակել. քարոզել.
Ի թագաւորն քաղաքաց ի հռովմ քարոզ առաքէր Քրիստոսի. (Կոչ. ՟Ժ՟Է։)
Անամօթ քարոզ խաչին. (Շ. բարձր.։)
Քարոզեա՛ անամօթ զխաչելեալն Քրիստոս։ Անամօթ ճգնին։ Անամօթ կոչեսցէ զնոսա եղբարս իւր։ Անամօթ յանդիմանել. (Լմբ.։)
Աշակերտքն անլուռ լեզուօքն քարոզեցին. (Համամ առակ.։)
Չեղեւ ոք անլուր քարոզութեան Աւետարանին. (Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Բ։)
Քարոզ անկեղծաւոր. (Առ որս. ՟Ժ՟Դ։)
Զիա՞րդ քարոզեսցեն, եթէ ոչ առաքեսցին։ Ոչ առաքեց զիս քրիստոս մկրտել։ Առաքեմ զձեզ իբրեւ զոչխարս ի մէջ գայլոց։ Որպէս առաքեաց զիս հայր, եւ ես առաքեմ զձեզ։ Եղեւ այր մի առաքեալ յաստուծոյ. եւ այլն։
Ատեայր եւ աւոլոց ելանէր ի քարոզութենէ ճշմարտութեան. (Նախ. թղթ. պաւղ.։)
Հերձուածողն. բարրի քարոզել զհոգին սուրբ, եւ հայհոյէ զհոգին. (Սեբեր. ՟Գ։)
Հերձուածողն. (բարրի քարոզել զհոգին սուրբ, եւ հայհոյէ զհոգին. Սեբեր. ՟Գ։)
Զդատաստանն Աստուծոյ բացեայ քարոզել. (Վանակ. յոբ.։)
Սուրբ երրորդութիւն, որ մի է, եւ եռաթիւերկրպագեալ քարոզի. (Եպիփ. ծն.։)
Առաքեցեր զերիվարս քո քարոզս աշխարհի. եւ այլն. (Շար.։)
Շուայտացաւ ժողովուրդն յաւար անդր. այսինքն, զի ժլատացան եկւ տարան ցխաչինսն եւ զանդեայս, եւ կերան հանդերձ արեամբն։ աւարել քարոզեցին նոցա, եւ ոչ մարտնչել. եւ ժլատել, եւ ոչ պատրաստել։ Այր քան զընկեր իւր ժլատեսցի յաւար անդր ժողովել յապուռ։ Ոչ յաւարել կամ ժլատել ինչ, որպէս եւ դատարկ ձեռքս իմ վկայեն. (Եփր. թագ.։)
Լե՛ր պարգեւիչ հայցուածոց մերոց լիապէս ի քոյ առատ պարգեւացդ. (Բրս. քարոզ.։)
Սա քարոզէր զքեզ իշխանաբար, եւ զհեղձուածողսն առնէր սա խանկար. (Գանձ ածաբ.։)
Ի վեր եւ ի խոնարհ զչարչարանսն, զգերեզմանն եւ զյարութիւնն քարոզելով. (Ոսկ. գծ.։)
Առանց խորշելոյ զգալուստ տեառն քարոզէր. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 12։)
Աքաղաղ. եւ նմանութեամբ Քարոզ. ձայնատու աւետեաց՝ իբր լուսոյ.
Ի բժշկութիւն որովայնի զինքն քարոզէր կաղամբ, եթէ կերեալ ոք հում, զորովայնն լուծանեմ, եւ եփեալ՝ պնդեմ. (Մխ. առակ.։)
Քարոզ՝ կարդայր զօրութեամբ. այլ է քարոզ կարդալ։
Քրիստոս կենդանի՝ արքայդ համայնի։ Արքայդ համայնին։ Ծաղկեալ շնորհօք յիսուսի, փառք եւ պատիւ համայնին։ Ո՛վ երանուհի՝ պարծանք համայնի։ Պօղոս անուանի՝ քարոզ համայնի։ Գովեալ ի պարս ազգաց համայնոյ։ Խնամող համայնոյնի. (Գանձ.։ (որ են անսովոր ձեւք բանի)։)
Բարեխօս ոք կամ քարոզ ստելով զքաղաքէն՝ զօտարոտիս ինչ մաղթէ առ քաղաքի ուրեմն. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
Ասաց մեկնակ, եւ բարբառեաց։ Այս յայտ է եւ մեկնակ։ Մեկնակ յայտնապէս։ Մեկնակս քարոզեաց յայտնապէս. (Մծբ. ՟Ժ՟Դ. ՟Ժ՟Ե։)
ἐρμηνευτής, ἐρμηνευτικός interpres, interpretativus ἑξηγητής enarrator, explicator γραμματεύς scriba. Յայտնիչ. պարզօղ մթութեան բանից, թարգման. պատմօղ. քարոզ. դպիր. եւ Մեկնողական.
Զիա՞րդ լուիցեն առանց քարոզչի, այսինքն առանց մեկնչի, որպէս փիղիպոսն ներքինոյն. (Եփր. հռ.։)
Թուլացեալ մեղկի ի լոյծ առաջնորդաց կնիք աւանդոց անարատ քարոզութեան. (Եղիշ. յես.։)
Որպէս զի եղիցի միածին (յհ. մկրտ) քարոզ միածնին. (Եփր. համաբ.։)
Երանելի առաքեալքն՝ միաշար զայս պահս քարոզեցին։ Պահէին սրբութեամբ միաշար. (Խոսրովիկ.։)
Նշանաւ յայտնեաւ ամենեցուն քարոզել. (Բրս. թղթ.։)
Վկայք՝ յայտնի մեռեալք, եւ ի ծածուկ կենդանիք. որք քարոզենն յայտնի զկենդանութիւնն իւրեանց. (Ագաթ.։)
τιμάω honoro, decoro μεγαλύνω magnifacio, aestimo, magnifico προάγω eveho ἑγκωμιάζω laudo ἁνακηρύττω praedico, laudibus celebro. Պատուել, պատուասիրել. մեծարել. մեծացուցանել գովութեամբ, դրուատել, քարոզել. ընծայեցուցանել, նախապատիւ առնել. յառաջեցուցանել. վարկանել. յարգ ընծայել.
Բազմացուսցեն եւ յորդեսցեն զուսումն քարոզութեան. (Կամրջ.։)
առաւել քան բանիցն քարոզութեամբ՝ պարտ էր անձամբ ի հաւանութիւն զներքոյ կացեալսն ածել. (Սարկ. քհ.։)
Երախայութեանն օծումն։ Աւազանին օծումնն։ Որ զկնի մկրտութեանն է օծումն։ Սոցա աղօթքն եւ քարոզութիւնն եւ օծմունքն բաժանաբար ըստ իւրաքանչիւրոցն վայել է լինել խորհրդոյ. (Յհ. Իմ. ատ։)
Չորեքկերպեան կենդանեացն զխորհուրդ քարոզեաց ամլորդին։ Որ յամլորդւոյն վկայեցար Գառն Աստուծոյ. (Շար.։)
Անդլակի յարակացոյց ի քարոզ ճշմարտութեանն՝ բան տեսողացն. (Յիշատ. ոսկ. յհ.։)
Եւ որ ոչն է զգացուցեալ կամ ազդեալ. չծանուցեալ. անկարծ. յն. չքարոզեալ, չհրատարակեալ.
Անկաշառ քարոզել. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 13։ եւ Ոսկ. ՟բ. կոր.։)
Անվեհեր մատուցանէ զիւր պատուիրանապահսն յիւր բնութիւնն։ Առաջի ամենեցուն անվեհեր քարոզել. (Ագաթ.։)
ԱՆՔԱՐՈԶ որ եւ ԱՆԱԶԴ. ἁκήρυκτος. non denunciatus per concionatorem. Ոչ քարոզեալ. չհրատարակեալ ի ձեռն քարոզի. չիհռչակաց, իմաց չտուած.
զոր յոլովք ի մարդկանէ խաղաղութիւն կոչեն, զայս իսկ անուն միայն գոլ. սակայն գործով առ ամենայն քաղաքս ըստ բնութեան պատերազմ անքարոզ գոլ. (Պղատ. օրին. ՟Ա։)
Վարդապետք էիք առաքելական քարոզութեանն, արդ աշակե՞րտք լինիցիք մոլար խաբէութեանն. (Եղիշ. ՟Գ։)
(Մարգարէքն) տեսանօղ զօրութեամբն ապացոյցք եղեն առ տնտեսութիւն որդւոյ. (Քեր. քերթ.) իմա՛ յայտարարք, քարոզք, ցուցիչք։
Այսպէս եւ ըստ այսոցիկ պարտ է հօրն զորդին (խեռ) ապուսել եւ ի բաց քարոզել. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)
ԱՌԱՔԵԱԼՔ կոչին սեպհականեալ անուամբ երկոտասան աշակերտք քրիստոսի, եւ լայնաբար եօթանասունքն, եւ աշակերտեալքն նոցա, կամ առ նոքօք երեւելի քարոզք բանին. որպէս եւ Լուսաւորիչն մեր, եւ նմանօղք նորա.
Բանապահ աւանդութեամբ, եւ պիտառութեամբ օրինացն, եւ յայտնի քարոզութեամբ մարգարէիցն. (Եպիփ. ծն.։)
Եւ Ատենախօս. քարոզատու. ճառաբան.
Կամ Որ ինչ հայի ի բանս Աստուծոյ, կամ ի քարոզութիւն.
Եթէ բարեխօս ոք կամ քարոզ եւ կամ առաքեալ՝ ստելով զքաղաքէն պատմիցէ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
Ի ժամանակս զփրկութիւն քարոզէին, զոր ի ձեռն բնաբուն արչարոյն եւ անդրանիկ եւ աստուծոյ հօր որդւոյն լինելոց էր. (Եպիփ. ծն.։)
Ի մրջնառիւծոց՝ ծիլ ոսկէքաղոց՝ կո՛յս քեզ գընդանոց։ Զվարդապետաց քարոզըն սրբոց, զորըս ընդունիս կո՛յս քեզ գընդանոց. (Գանձ.։)
Քարոզեցից առաջին հարցն եւ դարապետացն զփրկութիւնս քո. (Եփր. ի տեառնընդառաջ.։)
Քարոզիւր դիասնունդ լինել. (Թէոդոր. մայրագ.։)
Մտաբերէ եղծել զքարոզութիւնն։ Քակել կործանել եղծել. (Ոսկ. գաղ.։)
Գրիգորիոս երրորդութեանն զօրավիգն. (Ոսկ. լս. (տպ. քարոզն)։)
Ո՛չ եթէ զոր կամեցարդ, այլ զոր ընձեռեցար (յԱստուծոյ), քարոզեցեր։ Զստորասոյզսն ընձեռելով՝ ի խորին խաւարի թաքիցեն. (Փիլ. յովն. եւ Փիլ. բագն.։)
cf. ԺՈՂՈՎԻՉ. այլ որպէս գ. է Եկղեսիաստէս. ἑκκλησιαστής ecclesiastes. Եկեղեցացուցիչ ժողովրդեան, քարոզ եւ վվարժապետ իմաստութեան, սեպհականեալ անուն սողոմոնի, եւ միոյ ի գրոց նորա.
Եսայի քարոզեաց վասն այգւոյն, որ տնկեցաւ, եւ լոգացաւ նա, եւ ոչ ետ զպտուղ աստուծոյ. (Եփր. աւետար. ըստ Լմբ.։)
πρόδρομος praecursor, praevius, praecedens, antecessor. (լծ. կառապետ, կամ կարաւանապետ) Հորդիչ ճանապարհի, իբրեւ առաջնորդ, եւ իբր յառաջընթաց սուրհանդակ. Նախընթաց. աւետաւոր. քարոզ. եւ առաւել սեպհականեալ անուն Յովհաննու մկրտչի. ճամբա բացօղ, կամ ցցնող.
Ընդե՞ր թողեալ զթագաւորն՝ի կարապետն հարեալ իցես. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 9. յն. քարոզ։)
Քարոզ կարդայր ի մեծ կարաւանին. (Եղիշ. ՟Բ. եւ ՟Գ. ՟Ը։)
Ոչ որպէս զկարճոգիս յինքեանս ասացին՝ թէ մեք զիա՞րդ համարձակեմք քարոզել. (Ոսկ. գծ.։)
Եղէց փոխանակ հալածչի՝ քարոզ. (Պիտ.։)
Համօրէն ազանց, կամ ախտացելոց, յանցաւորաց։ Ի համօրէն աշխարհէ աստի։ Ընդ համօրէն աշխարհ քարոզել։ Զհամօրէն զվնասակարացն զգունդ։ Ո՛չ եղերանօք ջայլից համօրէն։ Համօրէն աւետարանին։ Համօրէն աւետիս. (Նար.։)
Միածին որդին զայնպիսին ինքնին առաջի հօր իւրոյ հաւատատայ (յն. վերաքարոզէ)։ Դու յերկրի հաւատաս (յն. խոստովանիս) զնա, եւ նա յերկինս. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 10։)
διαφημίζω spargo famam, divulgo, laude celebro, praedico, significo. Հռչակ հարկանել. բարեհամբաւել. հրապարակել. հանդիսացուցանել. յայտ առնել. քարոզել. ...
Ի մահացուաց յերկիր ի խոնարհ։ Զմոխիրս անարգ մահացու։ Ո՛վ մահացուդ ի կենդանեաց։ Իբր զերկրածին մահացու մարմին։ Անմահին փառաց՝ մահացու զանգուածով քարոզք։ Անապականք, եւ ոչ մահացու։ Ել ի հովտէս մահացուաց երկրօ. (Նար.։)
Լուսաբեր ծանուցեալ, եւ մթացուցեալ՝ երէկ, քարոզ գոլով գիշերի, եւ մարգարէ տուընջեան. (իբր գուշակ, ցուցակ) (Պիսիդ.։)
Ի քարոզութիւն՝ մեծաբան եւ պայծառագոյն. (Եփր. ի ստեփ.։)
Հայր մեծակոչ ձայնիւ քարոզեաց զորդի իւր. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 16. յն. ձայն արձակեալ վերաքարոզեաց։)
Որք զհանդէսն մրցանակի յերկրի կատարեալ՝ ապագայիցն եւ երկնաւորացն յուսոյ հաւատացին։ Զմրցանակ փրկչին յաղթութեան քարոզեն յանապական մահուն. (Նար. ՟Ժ. եւ Նար. առաք.։)
Թէպէտեւ նա ամենագէտ է, մի՛ յապաղիր խոստովանել։ Ոչ յապաղի ժամանակն յումեքէ, որ տուեալ է քարոզութեան նորոյն, եթէ ոչ կատարի. (Եփր. խոստ. եւ Եփր. ՟բ. թես.։)
Յիսուն յուղղանկիւնոյ երեքանկիւնոջ. եւ զօրութիւնն՝ ըստ որում յիսնեկին թողութիւն մարգարէն յառաջագոյն քարոզէ. (Փիլ. լին. ՟Դ. 27։)
Որպէս առաջի իշխանաց նուիրակք եւ կառապետք, եւ քարոզք. (Ոսկ. ես.։)
որ եւ երբ. քաղդ. արաբ. քարօզա, քարուզ, քեարիզ. յն. քի՛րիքս . κήρυξ praeco եւ praedicator. Կարդցող ի ձայն բարձր հրապարակաւ. ձայնատու. ազդարար. պատժիչ պատգամաց եւ հրամանաց՝ Աստուածոյ, թագաւորի, զօրավարի, քաղաքապետի. մունետիկ.
Քարոզ կարդայր առաջի նորա։ Քարոզն աղաղակէր, եւ ասէր։ Եկաց քարոզ զօրուն ի բանակին։ Անցցեն քարոզքս ընդ ամենայն իսրայէլ։ Լսէին զձայն բարբառոյ քարոզին։ Զութերորդն զնոյ՝ զարդարութեանն քարոզ։ Յոր եդայ ես քարոզ եւ առաքեալ.եւ այլն։
Զի նա քարոզ եւ առաքեալ.եւ այլն։
Զի նա քարոզ հեթանոսաց էր։ Զձկնորսս քարոզս արար։ Ամենայն ծագաց եւ ազանց քարոզք եւ առաքեալք եղեն։ Առ քարոզս Աստուածութեան նորա։ Որ քարոզդ էք ընդհանուր տիեզերաց։ Քարոզք բանին ճշմարտութեան։ Երեւեալ տրտմազգեստիցն՝ առաքեն լինել քարոզ քարոզացն աշխարհի. (Եւս. պտմ.։ Յճխ.։ Սարգ.։ Իգն.։ Շար.։ Սկեւռ. յար.։)
Ի ձեռա քարոզաց հրամայեաց ձայնել ամենեցունց ... Այսպիսիք ասացեայք ի թագաւորէն եւ ի քարոզացն համաձայնութեամբ. (Աբր. մամիկ.։)
Կրթեաց քարոզովքն եւ մարգարէիւք իբրեւ կաթամբ. (Եզնիկ.։)
ՔԱՐՈԶ. Երաժիշտ. նուագածու. փողար.
Ներոն՝ քարոզացն եւ երգեցկացն եւ քնարահարաց յաղթեան։ Քարոզս եւ երգեցիկս եւ քնարահարս. (Եւս. քր. ՟Բ։)
ՔԱՐՈԶ. Բան ստրկաւագի ի ժամասացութեան իբր ազդարարողի.
Ըստ իւրաքանչիւր տանց քարոցին։ Հրամայէ եւ քարոզս։ Խորհրդածութիւն քարոզացն։ Զանազանութիւնք քարոզաց եւ աղօթից. (եւ այլն. Խոսր. ժմ. եւ Խոսր. պտրգ.։)
ՔԱՐՈԶ. Ներբողեան. գանձ տօնից. երգ.
Քարոզ ի գալուստ հոգւոյն սրբոյ, կամ ի սուրբ եկեղեցի, կամ ի սուրբ խաչն, կամ ի փոխումն կուսին. կամ Քարոզ առաքելոց. (Նար.։ Գանձ.։)
Քարոզ մեծին բարսղի (ի յայտնութիւն, եւ այլն). (Ճշ. հին.։)
քարոզ ի սրբոյն գրիգորէ լուսաւոչէն ասացեալ վասն սրբոց հռիփսիմեանցն։ Քարոզ հայծապետաց, կամ մարտիրոսաց. (Ժմ.։)
ՔԱՐՈԶ. Վարդապետութիւն յայտնաբանիչ. բացատրութիւն. եւ Ազգումն. յայտարարութիւն.
Անճառ միութեանն քարոզ զայս բացաձայնեցաք. (Լմբ. ատ.։)
Զքարոզ հրեշտակին լուեալ կանանցն, ընթացեալ. (Շար.։)
Կաց մնաց նա, զի գործն իւր եղիցի նմա քարոզ. (Եփր. համաբ.։)
Ուստի ռամկօրէն Քարոզ ափ՝ Քարոզուի եւ ճառ վարդապետական. ըստ այսմ ի յետին գիրս գրի.
Եփրեմի քարոզ։ Քարոզ վարդանյա. (եւ այլն. Տօնակ.։)
Սաբունին սուրբ մեծն յովհան՝ քարոզ անխափան. (Գանձ.։)
ՔԱՐՈԶ ԼԻՆԵԼ. ՔԱՐՈԶ ԿԱՐԴԱԼ. Քարոզիչ լինել, կարդալ զբանն քարոզելի. քարոզել. հրատարակել. տե՛ս եւ ի բառն ՔԱՐՈԶ.
Աւետեաց քարոզք եղեն սուրբ աշակերտաց։ Մարմնոյն թերութիւնք քարոզ անծանօթին լինին. (Շ. տաղ.։ Սեբեր. ՟Զ։)
Քարոզ կարդաց ահարոն, եւ ասէ, տօն տեառն առ վաղիւ։ Հրամայեաց մովսէս քարոզ կարդալ ի բանակին։ Քարո՛զ կարդացէք (կամ քարոզեցէ՛ք) պաղատանս։ Ընդ ամենայն քաղաքս քարոզ տաջիք կարդալ։ Քարոզ կարդասցի ընդ հրապարակս քաղաքիս.եւ այլն։