visage, face, look, countenance, mien, air;
forehead;
exterior, surface;
person;
eyes, sight;
body;
reputation, honour, respect;
meaning, sense, explanation;
mask;
— կօշկաց, vamp;
վերին —ք յարկաց, roof;
— եւ աստառ, outside and lining;
— դրոց, page;
—ք մի հողոյ, stratum, layer, bed;
ոչ —ք ինչ երեւելիք էին, they were not remarkable or important personages;
եւ քո —ք երթիցեն առաջի նորա, and thou shalt be in their midst or among them;
ըստ ժամանակի եւ —աց, according to the period and people;
զ—օք ջուրց, at the water's level;
upon the face of the deep;
զ—ն քարի տացէ, so much the worse for him;
to his harm or damage;
հոտոյ ընդ —ս հարկանիլ, to perceive the odour, bad smell, stink;
տալ զ—ս խնդրել զտէր, to turn his face towards, to seek God, to be converted;
զ—ս հաստատել, դնել, to turn towards, to go to, cf. Դիմեմ;
դնել զ—ս իւր առնել ինչ, to turn the mind or attention towards, to form or conceive an idea;
—ս առնել, to have regard for, to respect, cf. Ակնածեմ;
յ—ս բերել, գալ, to manifest, to show, to display, to make known, to discover;
to appear, to present one's self;
յ—ս անկանիլ, to appear;
անկանել ի վերայ —աց, to fall prone, to prostrate one's self;
խոնարհիլ անկանիլ —աց, to sulk, to be in ill humour;
ելանել յ—աց ուրուք, to go out of the presence of;
յանդիման լինել միմեանց —օք, to see one another, to meet;
թաքչել յ—աց ուրուք, to hide or conceal one's self, to keep out of sight of some one;
հատանիլ քնոյ յ—աց, to have the sleep broken or troubled, to be unable to sleep more;
ակն առնուլ —աց ուրուք, to honour, to respect a person;
ի խոնարհ կախիլ —աց, to knit one's brows, to be melancholy, to frown, to look displeased, sullen or vexed;
զ—ս ծռել, to make wry faces;
առնուլ զ—ս ուրուք, to assume the appearance of some one, to sustain a part or character, to bear a part;
յ—աց, for, on account of;
յ—աց նորա, for his sake;
յ—աց հօր քոյ, from your father, in your fathers name;
առաջի —աց Տեառն, in presence or before the face of God;
յերեսս, to one's face;
in the face of, cf. Առաջի, cf. Յանդիման;
—, —, առ —, face to face;
man to man;
ինձ — արա, I entreat you! listen to me! do me the favour! առ —ս, ի վերին, externally, apparently;
բացաւ —օք, with the face uncovered;
unmasked (man), unveiled (woman);
barefaced, impudent;
frankly, openly;
ընդ — ամենայն —ս երկրի, over or throughout the whole earth;
հաց —աց, cf. Առաջաւորութիւն;
օծանել զ—ս անոյշ իւղով, cf. Իւղ;
որով —օք, with what an air ! with what audaciousness! ազնիւ —օք, of a handsome countenance;
երեսս առնում, cf. Անձնաւորեմ.
area, superficies, surface.
cf. Խրշմերես.
wrinkled, shrivelled or puckered (face).
merry faced, jocund, laughing.
cf. Ծաղրերես.
cf. Լայնադէմ.
pillow-beer, — case.
barefaced, open;
frank, candid.
barefacedness, evidence;
frankness, candour.
to polish;
to paint, to plaster;
to paint one's self.
abashed, put to the blush, confounded;
shamefaced.
blithe, smiling, graceful, cheerful, laughing, pleasant looking;
shameless, bold.
address, direction, superscription.
cf. Երասան.
cf. Երասանակ.
cf. Երեսեմ.
bold, courageous.
to offer one's self;
to appear;
to see one another.
of thirty years;
thirty years old.
cf. Երեսնամեայ.
cf. Երեսնամեայ.
cf. Երեսնամեայ.
that contains thirty units.
thirty.
cf. Երեսնամեայ.
cf. Երեսնամեայ.
thirtieth
thirty times.
cf. Երեսնօրեայ.
of thirty days.
thirty.
cf. Մարդահաճութիւն.
towel;
wrapper.
vicegerent;
deputy.
cf. Երես.
haggard, rude, severe;
ugly, deformed.
cf. Երեսք.
red-faced, ruddy.
with an open countenance, frank, free, bold.
heretic.
heresiarch, arch-heretic.
cf. Հերեսութիւն.
cf. Հերեսութիւն.
heresy.
of a bright countenance, gay, cheerful, sprightly.
black-faced, shameful.
flat-faced or bull-faced.
elevation or front of a building, frontispiece.
as;
in quality of;
nearly, rather like;
when;
—, — այն թէ, — զի՝ եթէ, as if, as though;
because, seeing that;
— ոչ եթէ, not as if, uot only, as if it were not;
— զմիոյ միոյ լերանց, like the mountains;
— զարմանալով իմն, as if surprised;
ամաց — երեսնից, about thirty years of age;
— զի ! how! how much! how many! — գեղեցիկ է առաքինութիւնն ! how beautiful is virtue !
corner;
compartment, division, pigeon-hole;
chess-squares, chequers;
niche;
cell, partition;
nook, lurking-place, hidden corner;
hollow, cavity;
— հանդերձիկ, fold, plait, crease;
— երեսաց, ճակատու, dimple;
wrinkle, puckering;
— ծովու, gulf, bay;
creek, cove;
— նաւի, hold of a ship;
— լերանց, cave, cavern;
— կենդանեաց, den, haunt, lair;
— թռչնոց, eyrie, nest;
ի — մի, in a corner;
— զխորշիւ իջանել, to fold, to plait, to crease;
to become wrinkled, to knit the brow;
—ս քաղել, to fold variously;
—ս —ս գործել, to make smnall rooms or cells;
to gather, to plait;
—ս արկանել յայտս, to wrinkle, to pucker.
to search for, to ask, to solicit, to implore;
to demand, to claim, to require, to run after, to pursue;
to ransack, to rummage;
— զանձն ուրուք, to seek one's life;
զարիւն նորա ի ձեռաց քոց խնդրեցից, I will require his blood at your hands;
զքէնս վրիժուց —, to revenge oneself, to be avenged;
— զերեսս Աստուծոյ, to seek God's face;
զշահս անձին եւեթ —, to have no other aim but self-interest.
low;
humble, submissive, respectful;
lower, inferior, mean, base, low;
feeble, weak;
—, ի —, low;
down down below;
downwards;
from top to bottom;
at the foot of beneath, below, underneath;
below, lower, under;
— առնել, to humble;
— լինել, to be humble or meek, to humble one's self;
to be humbled;
զերեսս ի — արկանել, to be sulky or sullen;
— սրտիւք, lowly in heart;
աչք ի —, with downcast eyes.
to be humble;
to lower oneself, to descend;
to yield, to acquiesce;
to lean, to bend downwards;
to decline;
— յամբարտաւանութենէ, to descend from one's haughtiness, to have the pride of one's countenance humbled;
յերկիր —, to prostrate oneself;
— առաջի Աստուծոյ, to bow before God;
— անկանիլ երեսաց, to go downcast, to be dejected;
— յիջեւան ուրուք, to deign to dwell in;
— յալիս, to grow old;
—հի օրն, the daylight fades, the day wanes or is going down;
յոտն եկաց յերեսացն խոնարհելոց, he rose from his prostrate attitude;
to be conjugated.
to wash, to cleanse, to bathe;
to rinse;
— զերեսս, to wash the face of;
to wash one's face;
լուանամ զձեռս, I wash my hands of it, I'll have nothing to do with it;
— զոք թշնամանօք, to scold, to upbraid, to reprimand, to blow up;
ջուրբ —, to innundate, to wash away, to destroy by floods.
gay, joyful;
sprightly, lively;
sober, grave, imposing, serious;
— երեսօք, seriously;
ի բարբառ —, with a serieus voice;
ի լրջեաց, ի լրջէ, in a waking state.
cf. Լուրթ.
cf. Լիրբ;
— երեսք, brazen-face, bare-face;
— սէր, illicit love.
cf. Ծաղկեմ;
սրտի բերկրեցելոյ երեսք ծաղկին, a merry heart makes a cheerful countenance;
ծաղկին ամենայն ազգք արուեստից, all the arts flourish.
to writhe, to twist, to twine, to wind round;
— զերեսս, to grin, to make grimaces at, to jibe.
to beget;
to give birth, being or life to, to bring forth a child, to lie in, to be delivered;
to procreate, to produce;
to be begotten, engendered, produced, born;
to originate, to arise, to spring;
to pullulate, to bloom;
to emanate, to issue, to proceed;
— — կենդանեաց, to engender, to litter, to bring forth;
վերստին —, to be regenerate, born again;
to revive, to come to life again;
— Հօր, to procreate;
վերստին — մկրտութեամբ, to be new-born or regenerated by grace;
որդիս —, to bring forth a child, to be delivered of a child;
ծնաւ որդի or մանուկ արու, she brought forth or was delivered of a male;
գոգցես յայն ծնեալ էր or թուէր իմն յայն ծնեալ he seemed born for;
գետք զխորս ծնանին, the rivers nourish the sea;
երեսք որ ծնանիցին ի հայելւոջ, a figure horn or reflected in a mirror;
այտի ծնաւ քերթուղութիւն, thence poetry was born.
to be, to exist;
to remain, to stand;
to subsist, to live;
to last, to continue, to be permanent;
to stop, to stay;
to wait;
— մնալ, to rest, to dwell, to reside;
to persist, to persevere;
ի բաց —, to hold aloof, to give up, to withdraw;
ի վերայ —, to superintend, to oversee;
to understand, to comprehend, to perceive;
հաստատուն՝ պինդ —, to hold fast in, to remain firm;
անկեալ —, to lie, to lie down;
— առաջի երեսաց ուրուք, to make head against, to cope with, to resist;
cf. Առաջի;
ստէպ —, to apply oneself, to be assiduous;
ստէպ — օրինաց, to keep the laws;
դատաւոր — ի վերայ, to be judge or arbitrator;
շուրջ — զոմամբ, to beset some one;
կայ մնայ նմա, it is reserved for him;
զիա՞րդ կայք, how do you do ? զի՞ կաս, why do you wait ? what are you waiting for ? զի՞ կայ իմ եւ ձեր, what have you to do with me ? what does it matter to you ? եկաց՝ կացին, there has been;
there have been;
եկաց զնովին ժամանակօք, he lived or flourished about the same time or at the same epoch;
կացին ի նոսա չքնաղ օրինակք առաքինութեան, they possessed rare examples of virtue;
կացին աչք նորա, he has lost his sight, he has become blind;
չկարեմ ի վերայ կալ բանիցդ, I don't know what you mean, I do not understand you;
կալով կացցեն բանք իմ, my words shall come to pass, my prediction shall be fulfilled.
oil olive-oil;
butter;
ointment, salve, ungnent;
pomatum;
essence, essential oil;
perfume;
—ք անուշունք, անուշից, perfumery;
— օծութեան, extreme unction;
holy oil;
chrism;
— ողորմութեան, alms, charity;
օծանել զերեսս անոյշ —ով, to anoint one's face with precious ointment;
առնուլ զհոտ —ոյ, to smell of oil;
զտել զ—, to clarify oil;
խանութ —ոյ, oil-shop;
հնձան —ոյ, oil-press;
վաճառականութիւն —ոյ, the oil-trade;
շիշ —ոյ, oil-bottle, or cruet;
— սեղանոց, salad-oil.
to spit;
to spit out;
to spit upon, to fling, to cast, to spout;
to vomit, to throw up;
to slight, to disdain, to contemn openly, to treat with scorn, to point one's finger at, to set at nought;
ընդ երեսս՝ յերեսս ուրուք —, to spit upon a person, in his face.
cushion;
bolster, pillow;
squab, mattress, divan;
bench, sofa;
hip, thigh;
dignity, degree, throne;
floor or board of a ship;
փետրալից —, downy pillow;
— երեսաց, pillow;
առաջին —, first place, place of honour;
— տալ ումեք, to confer a dignity of some one.
open, uncovered;
բացաւ գլխով, with an uncovered head, bareheaded, cf. Հոլանի;
impudently;
աչօք —օք or —աւ աչօք ոչ զոք տեսանէր, with the eyes open, he saw nothing;
—աւ երեսօք or —օք երեսօք, with the face uncovered;
թողուլ ի — զքաղաքն, to leave open the gates of a city;
ի — է դուռն, the door is open;
ի — ունել զգլուխն, to have the head uncovered;
ի — զնա՜, go away !
—է ի —, ի —, far, very far;
quite;
out, abroad;
— ի —, openly, evidently;
բացուստ ի բաց, from afar;
far;
ի —ի, in a field, out of the city, in the country, in the open air, under the open sky, cf. Արտաքս, cf. Հեռի;
ի — առնել, to remove, to send away;
քաջ ի — անցանել զբազմօք, to surpass many;
ի — բառնալ, to take away;
երթալ ի —, ի — գնալ, to go away, to depart;
ի — եգաւ ձմեռնային ցրտութիւն, the rigour of winter is past;
ի — քակել վաղաղակն, to cease from crying;
ի — տար, ի — անդր տար, never ! no ! God forbid! come along ! fy !
— ի, except, excepted, besides, save;
without.
to carry, to bring, to bear;
to produce;
to conduct, to lead back, to drag along;
to provoke;
to refer;
to render;
to suffer, to support;
— զնմանութիւն, to imitate;
to resemble, to be like;
յինքեանս — զկեղծիս, to feign, to dissimulate, to pretend;
— ընդ միոյ երեսուն, to give thirty for one;
— զվճիռ, to give sentence;
— զլռութիւն, to be silent, to hold ones tongue;
ոչ բերէ ատել կարդ բանիս, the order of mine discourse does not permit me to say;
— ատելութիւն ընդ ումեք, to hate, to dislike some one;
նախանձ — ընդ ումեք, to envy some one;
— սրամտութիւն ընդ ումեք, to be angry with some one;
to be offended;
ի գործ —, to make use of;
խորհուրդ — ընդ ումեք, to consult, to take counsel with some one;
ոգի —, to strengthen one's self, to become strong;
ոչ — զփառս ուրուք, to envy the glory of some one;
ի համար, ի հաշիւ, to count, to enumerate, cf. Համարեմ, cf. Հաշուեմ;
տալ —, to cause to be conveyed, to despatch;
ի միտս, ի յուշ —, to remember;
օտարացուցիչս իմն բերես ի լսելիս մեր, you tell us strange things.
pity, compassion, tenderness, commiseration, feeling, mercy, sensibility, tender heart;
ի — ածել՝ շարժել, — արկանել, ի — խանդաղատանաց շարժել, to move, to soften, to entreat tenderly;
փակել զ—ս իւր յումեքէ, to harden one's heart against another;
—ք նորա առաւել եւս են ի ձեզ, he loves yon more intensely;
առ — տոհմի նորա, for the love of his race;
յիմրիլ ի — երեսաց ուրուք, to go mad on account of the beauty of some one;
— մեր առաջի երեսաց քոց, let our supplications find favour in thy sight;
կին առնուլ ի նմանէ զի — անկցի, to marry into bis family for the purpose of strengthening the bonds of friendship;
-ք, the Goths, the nation of Goths.
to fall;
to chance, to happen;
to descend, to flow;
to steal away, to slip away, to escape;
to fall to ruin, to decay, to be impaired, to decline, to fail;
to place one's self, to fix one's self, to belong, to have relation to;
to put down, to deposit;
to pass away;
— ընդ, to undergo;
to sink under;
— երեսաց, to be put out of countenance, to be abashed;
— զբանիւք, to hold a long discourse;
— յոք, to associate with (any one), to be intimate with, to confide in;
— ի միտս՝ զմտօք՝ ի սիրտ, to remember, to recall, cf. Յիշեմ;
— ի ճանապարհ՝ իչու՝ յուղի, to voyage, to travel, cf. Ուղեւորեմ;
— ի վերայ, to come upon unawares, to attack, to surprise;
— ի մտաց, to become made, to lose one's reason, cf. Խելագարիմ, cf. Յիմարանամ;
— ի կենաց, to die, to lose one's life;
— ի յուսոյ, to lose hope, to become desperate;
— ի վերայ երեսաց, to fall upon one's face, to prostrate;
— յոտս ուրուք, to throw one's self or fall at the feet of some one;
— ի ձեռս ուրուք, to fall in the bands or power of some one;
— ընդ ումէք՝ ընդ միմեանս՝ այր ընդ այր, to come to blows, to fight, to combat, to quarrel, to dispute;
— յիշխանութենէ, to lose one's authority, to fall from one's power.
cf. Զուարթերես.
to be joyful, to rejoice, to be diverted;
to rouse one's self, to give one's self up to gaiety;
to shine, to enlighten, to cheer up, to be kindled;
to be vigilant, sober, to watch;
— ի գինւոյ, to be seasoned with wine;
զուարթացեալ ի գինւոյ, tipsy, cf. Գինի;
զուարթացաւ սիրտ նորա, his heart was merry, expanded, dilated;
զուարթացան երեսք նորա, countenance brightened up;
— հրոյ, to relight, to rekindle.
of fine aspect, pretty, beautiful, handsome;
— դէմք երեսք, cheerful countenance, serene aspect.
to throw, to cast, to hurl, to repulse, to fling, to pour;
to destitute, to depose, to deprive;
— յերեսաց, to drive from his presence, to despise, to abandon;
— յերկիւղ, to frighten;
— յոք զհոգս իրիք, to confide the care of, to confide to;
— — զանձն իւր յառաջ, to present one's self, to throw one's self forward, to expose one's solf;
— զզէնս, to throw down one's arms, to surrender;
— ի կալանս, to thrust in prison;
— յերկիր, to throw down, to slay, to fell to the earth;
— արտաքս, to thrust out, to hunt or drive away;
to empty the stomach;
— քարինս, to throw stones;
կիցս —, cf. Կիցք;
to despise;
— զխարիսխ, to cast anchor;
զաստուածութեամբն —, to attribute to God;
ի վերայ միմեանց — զյանցանս, to lay the blame on one another;
to be thrown, or cast away;
— արտաքս, արտաքոյ դրան, to be thrown out, driven away;
— ի ճանապարհի, to be cast on the streets, to be thrown out on the common way.
to make appear, to represent, to show, to make, to figure;
to feign;
to produce, to bud, to sprout;
— զերեսս, to visit.
present;
near, close;
assistant;
— տարի, the current year;
— ամիս, present month;
յ— շաբաթու, in the next week;
— լինել, to be present, to interpose;
յերեսուն — ամսեան, the thirtieth inst.;
յ—սն for the future, henceforth.
bending, curvature;
retraction, retiring, contraction, shrivelling;
tenacity, sordid avarice, niggardliness;
— երեսաց, wrinkle.
to be lost, to disappear;
to perish, to decay, to be destroyed;
to lose one's way, to lose oneself, to go astray, to err;
to go to ruin, to ruin oneself;
— սովամահ, to die of starvation, to be starved to death;
to be dying of hunger;
յիշատակ իմ, all memory of me was lost;
կորեաւ յոյս իմ, my hopes have vanished;
կորիր յերեսաց իմոց, get you gone, be gone.
knot, tie;
pucker, wrinkle;
frowning, frown;
embarrassment, entanglement, complication, intrigue, scrape, difficulty, hinderance, hitch;
— ծնանել յերեսս, to contract or knit one's brows, to frown;
to look gruff, to put on a surly look;
to turn up one's nose, to make wry faces;
հատանել՝ բառնալ զ—, to decide a question, to solve or set at rest a disputed point;
— կտաւոյ, plaits, folds;
— խաղողոյ, husks of pressed grapes;
cf. Կոխած.
shape, stature, size, height;
age, years, time of life;
կաթնաբոյծ —, babyhood;
անտիական, մատաղ, տխեղծ —, tender age, infancy, childhood;
ի սկզբնաբոյս —ին, from one's earliest years;
ի տղայութեան —ի նորա, in his infancy;
ի ծաղկեալ —ի, in the prime of life;
աճումն — ի, growth, growing;
երիտասարդ —աւ, young;
կայտառ, սթափ —, a slender waist;
— անձնեայ, large stature;
ուղղորդ —, straight figure;
բարձր —աւ, of lofty stature, tall;
միջակ —աւ, middle-sized;
վայելուչ —աւ, good-sized;
չափաւոր —աւ, middling-sized;
կարճ —աւ, short, little;
հասուն —, in ripe years, years of discretion;
այրական —, man's estate, manhood;
ծերացեալ —, — ծերութեան, old age, age, years;
ծերացեալ —աւ, aged, in years, old, stricken in years;
ի — եւ ի տիս հասանել, to reach, to attain, to grow to man's estate;
զարգանալ —աւ, to increase in age;
ի — գալ, to arrive at the age of puberty;
ի միտս եւ ի — լինել, to be of age;
— նորա բարւոք կերպարանի, his figure is becoming well developed;
եւ մեռաւ ի —ի երեսուն եւ երից ամաց, he died at the age of thirty three;
— գարնայնոյ, spring-time, spring.
to affirm, to sustain;
to prop, to confirm, to consolidate;
to fortify, to comfort, to invigorate, to strengthen, to encourage;
to restore, to mend, to revive, to refresh;
to assure, to guarantee, to attest, to certify, to witness, to approve, to corroborate;
to legalize, to ratify;
to institute, to found, to erect, to create, to make;
— անդրէն, to reestablish;
— զերեսս, զձեռն, զմիտս, to set out, to start, to proceed, to move on;
to deliberate, to resolve, to purpose;
to conduct or comport oneself, to act;
to threaten;
— զառաղջութիւն, to recover, improve or restore health;
—եալ էր ի խորհրդեան, he was resolute and decided in action.
cf. Երեսագիր.
to have patience, to be patient, to endure, to suffer, to support, to bear, to undergo, to sustain;
to persevere, to remain firm and constant, to persist;
to wait;
— յամուսնութէնէ, to live single;
to live continently, chastely;
որ համբերեսցէ ի սպառ՝ նա կեցցէ, he that shall endure unto the end, the same shall be saved.
bread;
food, victuals, livelihood;
meal, repast, table;
— առաջաւորութեան, առաջադրութեան or երեսաց, show-bread;
— կենաց, երկնաւոր —, the bread of life;
the Eucharist;
— սգոյ, նեղութեան, the bread of pain, of affliction;
թարմ, կակուղ, քաջեփ or կսկուծ, ջերմ —, new, soft, well baked, hot bread;
օթեկ՝ գահ or քարտու, կարծր, անեփ —, stale, hard, half-baked bread;
սպիտակ, սեաւ or թուխ —, white, brown bread;
տան, հացագործի —, household, baker's bread;
— համեմաւոր, gingerbread;
անխմոր —, unleavened bread;
գետնոյ —, hog's-wort, sow-bread;
կեղեւ —ի (կողինձ), bread-crust;
ներքին կամ վերին կեղեւ, under-crust or upper-crust;
միջուկ —ի, crumb;
շերտ —ի կոգեզանդ, slice of bread and butter;
կոտոր —ի, a morsel of bread;
փշրանք —ի, crumbs;
— յարգանակի, sopped bread, panado;
— խորովեալ, toast, slice of toast;
քրտամբք երեսաց իւրոց գտանել զ— իւր, to get one's bread by the sweat of one's brow;
— թրել, գործել, to make, to bake bread;
— ունել, to have bread;
առանց —ի լինել, not to have bread to eat;
չոր — ուտել, to eat dry bread;
թանալ զ— իւր արտասուօք, to eat the bread of affliction;
—ի բերան վարձու գործել, to serve for his bread;
ի — կոչել զոք, to invite to dinner;
— մեծ գործել, to give a grand dinner;
հաղորդլ ընդ ումեք —իւ, to eat with one;
արկանել —, to serve up;
to give to eat;
— կտրել, բեկանել, բրդել, to cut or break bread;
to crumble, to crum;
կեղեւել զ—, to cut off the crust, to chip it off;
հատանել զ— քաղցելոց, to keep the bread from the hungry;
անարժան է —ին զոր ուտէ, he is not worth his salt.
to lose one's senses, to go mad, to become foolish or deranged;
— սիրով, ի սէր ուրուք, to fall violently in love with, to dote on, to be smitten with, to be passionately fond of;
— ի գեղ ուրուք, to fall desperately in love with a person's beauty;
— ի գութ երեսաց ուրուք, to be all flame for.
to be pruned, cut off;
— զերեսօք or առ երեսօք, to be close shaven.
to add, to increase, to augment;
to join, to adjoin, to insert, to interpolate, to apply, to supply;
to reckon, to add up;
— խօսել, to repeat, to say again, to reply, to rejoin;
— ի զօրութիւն, to redouble one's strength;
— ոյժ ումեք, to sustain another's efforts;
— զինչս իւր, to increase one's wealth;
աւուրս յաւուրս —, to lengthen life;
— զվարձս ծառայի, to raise the wages of a domestic;
յաւել յիս զօրութիւն, it gave me new strength;
եւ յաւել ծնանել, and then brought forth;
ոչ եւս յաւելից անիծանել, will never curse again;
մի եւս յաւելուցուք տեսանել զերեսս իմ, see my face no more.
respect, honour, veneration, reverence, deference, homage, distinction;
ceremony, compliments, respects;
kind reception, welcome;
— հասարակաց, universal esteem;
—նօք, respectfully, honorably, with regard;
առնել —նս երեսաց ուրուք, to have regard for;
to hearken favourably to;
—նս դնել, առնել, ցուցանել, cf. Մեծարեմ.
small shield, target;
shield-shaped clasp;
tinsel, spangle;
— երեսաց, visor.
cobweb, spider's web;
սրբել զ—ս, to sweep down the cobwebs;
— ձգել ծածկոյտ զերեսօք, to hind behind a cobweb, to try to conceal what is manifest, to cover with pretexts.
which ? what ?
որո՞վ իշխանութեամբ, with what authority ?
ո՞ր որդի է, who may that child be ?
յո՞ր իրս եւ յի՞նչ միտս առաքեաց, for what and why did he send ?
որո՞վ իւիք, by which ? with what ?
յո՞ր վայր, up to where ?
յորո՞ւմ ժամու, at what hour ?
ո՞ր աղագաւ, why ? for what reason ?
զորմէ՞ օրէ ասիցէ, and what day does he fix ?
զո՞ր օրէնք ունի, what law prevails ?
վասն ո՞ր արդար վաստակոց, for what just deserts ?
որո՞վք երեսօք հալածիցեն, with what effrontery they will drive away ?
գիտէ զիւրաքանչիւր ոք ըստ կարգի՝ եթէ որ ըստ որմէ իցեն, he knows each one by the order in which he comes;
եւ որ այլ or այլն եւս, եւ որ ի կարգին, եւ որ ինչ ի կարգին, and so on and so of the rest, et cetera.
red, reddish;
— աչք կամ երեսք, fiery or flashing eyes;
cf. Տենդ.
to blush, to redden with shame, to be ashamed, confounded;
—նեցան երեսք նորա ի ցասմանէ, his face flushed with anger.
grace, Divine grace;
favour, good offices, auspices, service, benefit;
grace, gracefulness, charm, beauty;
agreeableness, pleasing or graceful manners;
thanks givings, thanks;
forgiveness, pardon, mercy, grace;
gift, concession;
merit, worth;
the Graces;
ի —ս, առ —ս, for, in favour of;
by favour;
ի նորա —ս, —ս նմա առնելով, to please him, to do him the favour, to oblige him;
ի —ս երեսաց քոց, thanks to you;
in your behalf, for you;
—իւ տեառն, թագաւոր..., by the grace of God, king...;
— արա, pray, do me the pleasure;
լի —օք, most graceful;
— or —ս ունել, —ս մատուցանել, to thank, to return thanks, to be thankful to, cf. Շնորհակալ լինել, cf. Գոհանամ;
—ս արկանել, to be grateful, to acknowledge;
—ս գտանել, to be in favour or in the good graces of, to please;
—ս գտանել առաջի or առաջի աչաց ուրուք, to find favour in the sight of any one, to find grace or favour with, to win the good graces of, to please, to be liked;
—ս առնել ումեք, to favour, to gratify, to befriend, to forgive, to excuse, to remit, cf. Շնորհեմ, cf. Ներեմ;
—աց տալ, to give gratuitously;
— ընդ —ս ինչ տալ, to discharge an obligation as if doing a favour;
զրկել ի —աց, to disfavour, to disgrace;
մեռանել ի —ս, to die in a state of grace, in odour of sanctity;
— ունիմ քեզ, thanks, I thank you, much obliged to you;
cf. Զեղումն.
to take a walk, to walk, to march, to go;
to turn, to be changed, converted, transmuted;
to fall back, to be upset;
— ժամանակաց, changes, mutations or vicissitudes of time;
— ի մտաց, ի խորհրդոց, to alter or change one's mind, to change sides;
շրջեցաւ գոյն երեսաց նորա, his countenance altered;
cf. Օր.
mark, butt, aim, target;
— or առակ —ի, spectacle, butt, object of derision, laughing-stock;
առակ —ի կացուցանել, յառակ —ի դնել, to expose to the mockery or contempt of the people, to set up to public ridicule;
տեսիլ —ի լինել, to make a show of oneself, to make oneself ridiculous to everybody;
— լինել, կալ, գտանիլ, to become an object of opprobrium, to be a prey or victim to ignominy, to be exposed to dirision;
— կալ կշտամբանաց, to be exposed to the darts of reproach or rebuke;
եդին զիս — իւրեանց, they regarded me with horror, or as an abomination;
եղիցին դիակունք — ընդ երեսս դաշտաց, the carcasses shall lie as dung upon the open field;
— եղէ ես բազմաց, I was as a wonder unto many;
cf. Առակ;
— ի նետաձգութիւն, skilful in archery.
that is above, high, upper, superior;
celestial;
outward, exterior, external;
cf. Երեսք.
to disperse, to spread;
to be scattered or dispersed;
— մտաց, to divert one's attention or mind from;
— ընդ երեսս երկրի, to spread all over the world.
inn, hostelry;
dwelling, lodging, habitation, convent;
a day's journey;
երանաւէտ — արդարոց, the happy abode of the just;
օթեւանս առնել՝ առնուլ՝ ունել, to lodge in, to dwell in, to reside in, to live in, to inhabit;
ո՞ւր են —ք քո, where do you live ? հեռի երեսուն —օք, thirty days journey distant.
to bless, to shower down or bestow blessings on;
to bless, to consecrate, to offer;
to bless, to glorify, to sing hymns, to praise;
to bless, to prosper, to speed;
to salute, to greet;
to curse, to blaspheme;
— զսեղան, to say grace, to ask a blessing;
— զոք յերեսս, to curse a person to his face;
ո՞չ օրհնեցի զքեզ, didnt I curse you nicely ?
perspiration, sweat;
fatigue, labour, hard work, toil, hardship;
— մահու, death-sweat, perspiration preceding death;
առատ, կծու, գարշահոտ, թթու —, copious, acrid, fetid, sour or unpleasant perspiration;
ընդ — մտանել or հարկանել ի քրտան լինել, to sweat, to perspire, to transpire, to be all in a perspiration;
ի քրտունս համակիլ, ողողիլ յաւի, քրտան, to be all over in a sweat, to be bathed in perspiration;
քրտամբք երեսաց հայթայթել զկեանս, to earn one's bread or livelihood by the sweat of one's brow;
հարայ ընդ — ցուրտ, I fell into a cold sweat;
— ցուրտ ընդ անդամսն իջանէր, a cold sweat ran from all his members;
cf. Ապաժոյժ;
cf. Թաթաւիմ.