condition, quality, state;
kind, species, nature;
details, circumstances, particulars;
attribute, disposition, situation;
way, manner;
model;
proof;
— ժամանակին, actual state of things;
ստիպողական —, emergency;
յամենայն —նս, in any way, at all events.
(ի համ, գալ, կամ համանգամայնք) τρόπος modus κατάστασις conditio եւ ἑξεύρεσις inventio ἁπόκρισις responsio եւ այլն. Ամենայն որպիսութիւն իրաց միանգամայն խորհեալ. պարագայք. վիճակ. եղանակ. օրինակ. պատճառք. ցոյցք. պէտք. ընտրութիւն. քննութիւն. տեղեկութիւն՝ սարօք իւրովք
Պատմեցին մեզ զհանգամանս ճանապարհին։ Ոչ գոն հանգամանգ գործոց նոցա։ Յամենայն հանգամանք բարձրացուցանել զժողովուրդ իւր. (Օր. ՟Ա. 22։ Բար. ՟Գ. 18։ ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Դ. 35։)
Նա զգինւոյ հանգամանս եգիտ. (Կիւրղ. ծն.։)
Ե՛կ եւ տե՛ս զբանիցդ հանգամանս ի գրոց սրբոց (յն. զցոյցս)։ Ի մտի ունելով զհանգամանս բանիցս ասացելոց (յն. լոկ, զասացեալս). (Կոչ. ՟Գ։)
Իւրաքանչիւր իրացն եղելոց ուսանիջիք զհանգամանս. յն. զպատճառս. (Կոչ. ՟Ժ՟Զ։)
Զհանգամանս ցուցանէ զերթալոյն անդր (յն. (զհարկաւոր պատճառս). Ոսկ. յհ. ՟Բ. 15։)
Ոչինչ զգացուցի մարմնոյ եւ արեան. չառի հանգամանս ի մարմնոյ եւ յարենէ։ Այնպիսի ինչ ոչ զգացուցին. չցուցի ինչ այնպիսի հանգամանս. յն. առաջարկել. խորհրդակցիլ. (Ոսկ. գաղ.։)
Հանգամանք խրատուց, կամ արուեստից, ճարտարութեան, վնասակացութեան, գործոց, աշխատելոյ, առնելոյ, որսալոյ, հերձլոյ զմարմինս, սպասաւորութեան, աշխարհաշէն կենցաղոյս, պատերազմի, վայելչութեան գեղոյ, իրաց, պարգեւաց, տեսլեան, խորանին. (եւ այլն. Յճխ.։ Եզնիկ.։ Կորիւն.։ Խոսր.։ Շ. մտթ.։ Սարգ.։ Եւս. քր.։ Նախ. ել. եւ այլն։)
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | հանգամանք | |
| accusatif | հանգամանս | |
| génitif | հանգամանաց | |
| locatif | հանգամանս | |
| datif | հանգամանաց | |
| ablatif | հանգամանաց | |
| instrumental | հանգամանաւք |