parallelopiped.
together, contiguous.
that thinks uselessly, vain, foolish.
cuirass;
corslet;
coat of mail, small coat of mail;
breast-plate.
knight's attendant, esquire
cuirass-maker.
armed with a cuirass, cuirassier.
heap, mass, pile.
armed with a cuirass, cuirassier.
cf. Զրահապատ.
cf. Զրահապատ.
to arm one's self with a cuirass.
that flows, inundates uselessly or unjustly.
to cuirass, to arm with a cuirass.
cf. Զրահաւորիմ.
to run or seek uselessly.
cf. Զրահետ վարիմ.
cf. Զրահետ վարիմ.
vain, useless, false.
to die, to cease to live, to be killed.
injustice;
privation.
female soldier.
review;
— առնել, to pass in review, to review troops, to review.
to detach troops, to expedite forces.
cf. Զօրահատոյց առնեմ.
daily, every day, always.
ah! oh!
alas! alack! oh! ah!
cf. Ըէ՜հ.
cf. Ըէ՜հ.
contempt;
insolence, impudence.
to resist, to growproud, ferocious, to rebel;
cf. Ըմպահկեցուցանեմ.
cf. Ըմպահկեմ.
to restrain, to bridle, to repress, to tame, to break in.
contumacious, stubborn, rebellious, ferocious.
cf. Ըմպահկանք.
to put to the sword, to kill with the sword;
to trample under foot.
saloon.
ppposite, that opposes, resists;
hard, solid, opaque.
to resist;
to repel, to repercute.
opposition, resistance;
counterblow, rebound;
impenetrability.
aruspex, soothsayer.
baying the moon;
barking at in vain.
dioptric.
dioptrics.
universal, general, common;
—ք, or — տիեզերք, the universe, the whole world, or earth;
— առնել, to generalize;
everywhere;
in general.
universal, general, catholic;
— եկեղեցի, the catholic or universal church;
cf. Թուղթ, cf. Ժողով.
to become general.
universally, generally, commonly, absolutely.
to generalize.
commorative;
— հոլով, — case.
active;
— բայ, active verb;
— քուէ, active voice;
— շնորհք, effective grace.
activity, energy, force, virtue;
influence, operation;
act, deed, work;
— հաւատոյ, act of faith.
under, nether, lower;
—, ի —, under, below, beneath;
in, within, through, inwardly, inside;
ի — արկանել, to subdue;
ի — կացեալ, անկեալ, subject, submissive, dependent, cf. Հպատակ;
պատել ի —, to line, to cover on the inside;
—ք, the inside, interior.
stay, staff, prop;
sustainer, support, upholder, buttress;
—ս արկանել, to prop, to stay, to support;
— ամրութեան լինել ումեք, to be a support of, to uphold, to sustain, to protect;
— կալ հաւատոց, to support religion, to be a supporter of religion;
cf. Յենարան.
anathema, excommunication, malediction, curse;
imprecation, execration;
լինել ի —ս, to become anathema, to be a subject of execration;
առնել զոք ի —ս, տալ զոք ի —ս, to subject a person to execration;
ընդ —իւք կապիլ or անկանիլ, to be excommunicated or execrated;
—ս արձակել, —ս ի վերայ կարդալ, to anathematize, to curse;
—ս ի հետ արկանել or զկնի արձակել, to load with cursing, to curse, to execrate, to imprecate;
to excommunicate.
lance, spear;
pelta, clypheus;
հարուած —ի, spear or lance-thrust;
ի տէգ —ի վառեալ, armed with a lance, pikeman;
անտառախիտ —ք, a forest of spears;
սատակել —աւ գերանդւոյ, to slay with scythes.
cf. Նսեհ.
matter, body;
element;
substance;
subject, matter;
cause, reason, grounds;
—ք, materials;
— հրոյ, matches, incentive, tinder;
— ցրիւ, diffuse matter;
— եւ տեսակ, form and matter;
խօսեսցուք զայսր —ոյ, let us discourse on this subject.
to spin, to twist;
to weave, to plait;
to prepare, to form, to project, to design;
to cause, to produce, to excite;
to contrive, to machinate, to plot;
— զնենգութիւն, to weave plots or snares, to conspire, to plot, to lay snares;
դաւ —, to frame or plot a treacherous design, to hatch treason;
կործանումն —, to ruin, to cause the ruin of;
չարիս — ումեք, to meditate evil against a person, the ruin of;
— խորհուրդս չարութեան, to meditate gloomy, foul or heinous thoughts;
— անձին չարիս or զկորուստ, to contrive one's own ruin;
— նիւթ, to accumulate;
— զգործն, to undertake, to execute, to put into execution;
լրբենի սէր նորա մահ նիւթեաց նմա, his infamous passion cost him his life.
painting, picture;
image, figure, effigy;
embroidery or needlework of divers colours;
lively description;
ի —ու հանել, to paint, to take or draw a portrait;
to describe;
cf. Թատրոնական;
cf. Մաւրիտանական.
painted, coloured, variegated, varied with many colours;
embellished with imagery;
— պաստառք հնդկաց, printed calico, chintz, cotton.
to sleep, to slumber, to lie down, to go to bed;
to repose, to rest;
to die, to expire, to depart this life;
— ընդ կնոջ, to lie with a woman;
— արտաքոյ, to lie abroad, out of doors;
— բացօթեայ, ընդ աստեղօք, to sleep in the open air, to lie under the canopy of heaven;
— աչօք բացօք, to sleep like a hare;
— ի տէր, to go to sleep in Jesus, to rest in God;
— ի հող մահու, to sleep the sleep that knows no waking;
— ընդ հարս իւր, to sleep with one's fathers.
sleep, repose, dormancy;
decease, death, exit, transit;
coition, copulation;
ի — խոնարհիլ, cf. Նիրհեմ.
sign, mark;
signal, indication, character, expression, proof;
symbol;
emblem;
label, ticket;
sign, miracle, prodigy;
scepter;
sign-post;
flag, colours, ensign;
— հրոյ, smoke;
flame;
փողք —աց, signal trumpet, bugle;
— դատապարտութեան, judgment, sentence, condemnation;
սուրբ —ք, Sacred Elements;
— հաւատոյ, symbol or formula of faith, Creed;
—ք ախտից, symptoms;
կանգնել յաղթութեան —, to raise a trophy, a monument of victory.
cf. Հրաշակերտ.
bit, piece, particle, fragment;
rest, residue;
remains, mortal coil;
consecrated bread, eulogia;
—ք սրբոց, relic;
տուփ —աց, reliquary, shrine;
— պատարագի, host, wafer;
— կնքոյ, wafer;
— գործել or կազմել, to make wafers;
—ք եւ նշմարք հայաստանի, the antiquities of Armenia (Picturesque Armenia).
pity, compassion;
pity-stirring, piteous, pitiable, moving, touching, miserable, unhappy, unfortunate, sad, deplorable, dismal;
—, —ս, — —, touchingly, humbly, in a suppliant manner;
miserably, piteously, pitiably, deplorably, lamentably;
compassionately;
— խօսել, to speak pitifully or deplorably;
յաղերս եւ յ— խոնարհեցուցանել, to touch, to excite or move to compassion, to inspire pity;
անկցի — իմ առաջի քո, have compassion on me ! have mercy on me !.
hair, head of hair, locks, tresses;
foliage, leafy branches, leaves, green dress;
coma, beams;
—ք գիսաւորի, beams or tail of a comet;
—ք բերինիկեայ, Berenice's hair, coma Berenicis;
—ք առիւծու, ձիոյ, mane;
—ք գեղածփեալ, waving, flowing locks;
cf. Հիւսակ;
հողս արկանել զ—իւք, to cover the head with ashes;
cf. Հեր, cf. Մազ.
life, habits, manners, conduct, behaviour, morals;
use, employment;
անարատութիւն վարուց, morality;
ընտիր, բարեկիր —, good morals;
անարատ, անբիծ —, pure morals;
գեղեցիկ վարովք վարեցան, they led a good life;
որք գերաշխարհիկք են վարուք, who show themselves pure of heart;
է երբեք զի եւ անբարիք ծնանին օրէնս բարիս, good laws are often produced by evil customs.
above, upon, on, over;
on high, high, high up;
վեր ի վայր, ի վեր եւ ի վայր, up and down, high and down, upside down;
topsy turvy;
frequently;
ի վեր եւ ի խոնարհ, up and down, always, incessantly, at every moment, ever;
ի վեր անդր, above, up there;
ի վեր քան զամենայն, above all;
վեր ի վայր կործանել, to turn upside down, to turn topsy turvy, to upset, to overset;
վեր ի վայր շրջել, to turn over, to overthrow, to overturn;
to disorder, to disturb;
ի վեր մատչել, to go higher up, to ascend;
ի վեր ունել, to bear up, to support, to sustain, to prop;
ի վեր հանել, բերել, to elevate, to raise on high;
to discover, to manifest, to unmask, to unveil, to denounce, to disclose, to reveal;
ակն ի վեր տալ, to lift up one's eyes, to look up, to raise one's head;
ձի ի վեր առնուլ, to ride, to mount on horseback;
ի վեր գալ տնկոյն, to peep out heads, to pullulate and grow, to sprout, to bud;
ի վեր կացուցանել զսպանեալն, to raise from the dead, to bring to life again;
ի վեր քան զբան, ineffable;
inexplicable;
ի վեր է այս քան զկար զօրութեան իմոյ, that is beyond my power;
ի վեր քան զպայման մերասեր բնութեան, above humanity;
որպէս ի վեր անդր ասացաք, as we have already said;
վեր ի վերոյ, apparent, superficial, feigned, affected;
երկիր պագին նմա —, they feigned to worship him;
superficially, apparently, affectedly;
— ունելով գիտութիւն, without a thorough knowledge of, having a smattering of.
defender;
— լինել հայրենեաց, to fight for one's country, in defence of one's native land.
on, upon;
over, above;
for, in behalf of, on account of;
յայնր —, upon that;
about that;
ի — ամենայնի, above all, before all else;
յորոց — աշտարակն անկաւ, on whom the tower fell;
ի ճշմարտութեան — չեւ է հասեալ, he has not yet heard the truth;
յաւելին ցաւս ի ցաւոց —, they increased my sorrows, they added to my grief;
հարուածս ի — նոցա հասուցանէին, they charged them with the massacres;
առած ի — արաբացւոց, threatening announcement for Arabia;
փակեմ զդուռն ի —ս, I shut the door behind me;
կործանումն նմա ի — կայր, he was on the brink of ruin, on the point of ruining himself cf. Կամ;
cf. Հասանեմ.
to rise, to soar, to ascend, to mount;
to vanish, to disappear;
to go away, to leave, to escape;
վերացեալ հպարտացեալ կալ, to swell with pride, to be puffed up, to become presumptuous.
respiration, breathing;
— հողմոց, blowing of the wind.
upper or higher region;
ethereal region;
ի —ս հայոց, in Upper Armenia.
the highest floor, garret, attic;
palate;
պատուհան —ի, garret-window;
բնակիչ —ի, garretteer.
end, finish, conclusion, close;
end, extremity, bound, limit;
tail;
back;
the rear of the army;
cadence, fall;
—ք, cf. Վերջաւոր;
ի —, ի —է, ի —ոյ, after, behind, at last, after all, in conclusion, finally, lastly;
ի — կոյս, backwards, back, behind;
ի — նահանջել, to draw back, to repress, to hold in, to check, to restrain;
ի — հասանել, to have already one foot in the grave;
ի — կոյս գնալ, to go backwards;
ի —ի թեւոյն անկեալ, assailed the army in the rear;
հասէք ի —ս նոցա, destroy the enemy's rear;
ի — or ի —է եկեալք, survivors, posterity;
ժամանակաւ ի —է, latest or nearest;
ի —ոյս երթեալ զօրէն չար գազանի, given to perversity as a beast;
— բանիս այս, the pith of my discourse is this;
եկն ի —ն, he was at his life's end.
mail, made of mail, of chains, meshed, linked, woven;
coat of mail;
network;
զրահք —ք, cuirass, hauberk;
շապիկս —ս զգենուլ, to wear a coat of mail.
sore, wound;
ulcer;
—, հիւթ վիրի, sanies, matter, pus, gore;
կեղեւ վիրաց, scab, scurf;
cf. Պատրոյգ;
— սրտի, heart-sore, heart-ache, heart-break, heart-burn;
—ս առնել, —ս ի վերայ դնել, to wound, to cover with sores, to ulcerate;
—ս ընդունել, to be wounded;
դարմանել զ—ս, to dress, to cure a wound;
ցաւ վիրին խստանայր, the pain caused by the wound became insupportable;
տայ —ս եւ ինքն ոչ առնու, he wounds others but receives no hurt.
cf. Հարցուկ.
lottery;
շահել ի —ի, to win in the lottery.
hollowed in the rock;
cf. Քարահատ.
lute;
— հարկանել, to play the -.
set over, put above, promoted, preferred, superior;
— առնել, համարել, to prefer.
cf. Նախագահ;
—թոռք, first seat, highest place.
preferable, better, preferred, most esteemed;
— առնել, ընտրել, համարել, to prefer, to like better, cf. Նախամեծարեմ.
cf. Նահապետ.
to become useless, to cease to be, to faint, dwindle or vanish away, to come to nothing;
— ի խորհուրդս, to become wise in one's own eyes, conceited, infatuated.
hare, puss;
Lepus, the hare;
արու —, buck-hare;
մատակ —, doe-hare;
ձագ —ի, levret;
հետք —ի, form, prick;
գետնափոր —, rabbit, cony;
cf. Ճագար;
—ի ականջ, hare's ear;
—ի ոտն, hare-foot, hare-wort.
ship, vessel, boat;
cf. Նաւակ;
cf. Լաստ;
water-vessel, pitcher, urn, jar, earthen-vessel;
— քարեղէն, basin or vase of stone;
cf. Քարենաւ;
— պատերազմիկ, three benched galley, trireme;
— մեծ, line of battle-ship, man of war;
— հրձիգ, fire-ship;
— հինից, privateer, corsair;
— զօրագլխական, admiral's ship, flagship;
— զրահեալ, armoured ship, armour-plated ship;
— վաճառական, merchant-man, merchant-ship, trading-vessel;
— շոգեմուղ, steam-ship, steamer;
— առագաստաւոր, sailing-boat;
— թեւճակաւոր, row-boat;
գումարտակ —ուց, fleet;
վարձ —ու, freight;
վարձել զ—, to freight or charter a vessel;
կպրով օծանել or կպրաձիւթել զ—, to tar, to careen, to caulk a ship;
կպրաձիւթող —ուց, caulker;
մտանել or ելանել, երթալ ի —, to embark, to go on shipboard, to go on board a ship, to take a shipping;
ելանել ի —է, to land, to go a-shore, to disembark;
դնել ի —, to embark, to ship, to export;
հանել ի —է, to disembark, to put a-shore, to unload goods.
squadron, navy;
հրամանատար —խմբի, commodore.
to sail, to navigate, to go to sea;
cf. Հողմ.
giddiness, delirium, raving, vertigo, frenzy, madness;
phantom, shadow, whimsical fancy, vision, illusion, imagination, fantasy, chimera;
— անդոհականք, անժպիտք, horrible visions, fantastic apparitions.
showing, indication, mark, index, sign, testimony;
demonstration, evident proof;
show, appearance, parade, ostentation;
spectacle, laughing-stock, butt;
հաստատուն —, plain proof;
— բարեկամութեան, show of friendship;
— մեծարանաց, demonstration of respect;
ի —, ի —ս, ի —ս ինչ, only for show, for pretence, for ostentation;
—ս առնել, to shew, to show off, to make parade or display of, to display;
առնել ինչ ի —ս մարդկան, to do any thing so as to be seen of men, ostentatiously, for mere shew, to obtain applause fraudulently;
լինել ի —ս, to be exposed to mockery or contempt, to be the laughing-stock, the butt of;
զոմանս — առնել ի խրատ այլոց, to hold up to opprobrium for example to others.
wheat;
corn, grain;
տուրք ցորենոյ, cornage;
փոխինդ ի ցորենոյ եւ ի կաթանէ, frumenty;
հարկանեն ճճիք զ—, weevils destroy corn.
bull;
— վայրի, ure-ox, urus;
միս, մորթ ցլու, bull-beef;
bull's-hide;
բառաչ, պոչիւն or պոռոչիւն ցլու, bellowing, lowing;
— բառաչէ, the bull bellows;
զոհ ցլուց, taurobolium;
Taurus, the Bull;
stick, switch, rod;
beams or rays of light;
— ծերութեան իմոյ, the staff of my old age;
— պանդխտաց, Jacob's-staff;
— հովուի, shepherd's crock;
— կտղաց, crutch;
— հնդիկ, ebony;
— եպիսկոպոսական, pastoral staff, crosier;
— ի ձեռին, stick in hand;
շրջիլ ի ցպոյ, to go or walk with crutches.
cold;
cold, senseless, silly, stupid, insipid;
vain, frivolous, trifling;
cold, chill;
— մարդ, cold, frigid, unconcerned, indifferent person;
— ցաւ, piercing cold;
— պատճառք, poverty of argument;
— մահահամբոյր, chill of death;
— սաստիկ, a violent or biting cold;
սոսկալի, խիստ, անտանելի, թափանցող —, horrible, bitter, insupportable, piercing cold;
— է, it is cold;
սարսռացեալ դողալ ի ցրտոյ, to tremble all over with cold, to be benumbed with cold;
պատսպարիլ ի ցրտոյ, to provide against the cold;
վարժիլ ցրտոյ, to be inured to cold;
— առնուլ, to take cold, to catch cold;
դի — յերկիր ընկենուլ, to kill on the spot, to strike, a cold corpse, to the ground;
cf. Ընդարմանամ.
rostral, beaked ship, galley;
— մեծ, galeas;
— փոքր, galiot;
cf. Հնգաթի.