account, calculation, computation, enumeration, numeration;
number;
catalogue, list;
roll-call, muster;
examination, inventory, statement, account;
esteem, respect, value, regard, station, degree;
presentation or rendering of accounts;
comparison;
lesson;
verse;
ի —, ի —ի, —, for, on account of;
ընդ մի —, same, same thing;
— առնուլ, պահանջել, to ask for an account of, to require one to account for;
— առնել, to find out an explication of, to examine;
to take or draw up an inventory of;
to take stock;
— տալ, to render an account;
to give a reason;
to be responsible, to account for;
— առնուլ ի մէջ ծառայից իւրոց, to make an account with his servants;
ի — ածել, արկանել, դնել, to count, to calculate, to compare;
մտանել ի —, to be reckoned, numbered, esteemed among;
ի —ի լինել, to be counted as, to pass for, to be reputed, esteemed;
ընդ մարդկան կալ ի — ի, to be taken for a man;
— դնել ընդ ումեք, to dispute;
հանել թիւ —ոյ, to draw or cast lots;
տուր զհամար տնտեսութեան քո, give an account of thy stewardship;
ոչ եղեւ ի —ի բան իմ, no attention was paid to my words;
չէ ինչ ի — ի, it is unimportant;
no matter;
թուով — ով էր ամենայն, all was counted;
—ովք թուոց կատարեալ, a clever arithmetician;
— առնուլ, to take lessons;
գիտել, ուսանել, ասել զ—ն, to know, to learn, to say or repeat one's lesson;
cf. Թիւ.
ռմկ. համրանք. ἁριθμός numerus. Թիւ. գումար թուոյ. հաշիւ.
Որոյ ոչ գոյ համար։ Որոց ոչ գոյր թիւ, եւ ոչ համար։ Զթիւ եւ զհամար ոչ է մարթ ունել։ Թիւ համարոյ։ Եւ այս է թիւ համարուցն (կամ րոցն)։ Եւ յովաբ զհամար հանդիսի ժողովրդեանն։ Բազում նուագս ոսկիս կորուսեալ ի միջոյ համարուեն (այսինքն համարոյն)։ Հայեցաք մեք ի խուռն մեծաթիւ համարոյ բանիցդ։ Ըստ համարոյն կամ ըստ համարս իւրեանց, եւ ըստ թուոյ անձանցն.եւ այլն։
ՀԱՄԱՐ. καταρίθμησις dnumeratio καταλογισμός recensio ψήφισμα, ψῆφος calculus. Թուարկութիւն. հաշուելն. հաշիւ ժամանակաց եւ թուոց.
Զարգասիսն ի համար ոդ բերէին. (՟Գ. Մակ. ՟Գ. 4։)
Զծովացեալ մեղսն ի համար արկեալ. (Ագաթ.։)
Զծառայիցն ի համար բերել զնախատինս. (Սարգ. յկ. ՟Դ։)
Նոյնպէս եւ զայլ առաքինիս, զորս ոչ բաւեմք ընդ համար անցուցանել. (Վրթ. քերթ.։)
Ե՛կ դու, համա՛ր կալ, ո՛րչափ են ազգք հոռոմոց։ Զհամար կա՛լ դւ՝ որ յադամայ մինչեւ ցայսօր. (Կոչ. ՟Ժ՟Ե։)
Համարիմք, եւ քակեմք զհամարն նովին ձեռամբ. (Սեբեր. ՟Է։)
Հասանել համարոյ ժամանակաց։ Այսպիսի ինչ է ժամանակացն համար։ Ըստ առաքելոյ համարոյն։ Չէ յայսմ համարի՝ ոչ մովսէսի ժամանակն, եւ ո՛չ յեսովայ. (Եւս. քր.։)
Համարովք թուոց, եւ ուսմամբ հռետորութեան կատարեալ էր. (Եւս. պտմ. ՟Է. 30։)
Չափեալ կարգի ընդ համարով (ժամանակ կենացս)։ Զառանց համարոյ գործոցս իմ չարիս. (Նար.։)
ՀԱՄԱՐ. λόγος ratio. Քննութիւն. վճիռ. հանդէս. իրաւունք. փորձ. պատասխանի. բան. ճիշդ հաշիւ. ռմկ. եւս համար.
Առաքեցաւ համար առնել գանձուն։ Առնէ համարս ի մէջ նոցա։ Ռոճիկ համարոյ օրըստօրէ։ Յարքունի համարուէ։ Ի պատճառս վարձանաց համարի։ Ոչ առնէին համար արանցն՝ յորոց ձեռս տային զարծաթն։ Տո՛ւր զհամար տնտեսութեան քո։ Ընդ անձին համարս տացէ աստուծոյ։ Որպէս թէ համարս տալոց իցեն ընդ ձեր.եւ այլն։
Համար դնեն ընդ աստուծոյ, որ պարտաւորքն են մեղաց. (Եփր. աւետար.։)
Եւ ոչ զգիրս քսակաց համարով խնդրէր. (ՃՃ.։)
Ճշդիւ եւ համարք, եւ անհնարին տանջանք. (Մանդ. ՟Գ։)
Մանկունք ընդունին տունս ուսման։ եւ զնոյն համարս տան վարդապետացն իւրեանց. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 24։)
Տղայ մանկունքն փոքրահոգի ի համարս ուսմանցն. (Մաշկ.։)
ՀԱՄԱՐ. λογισμός reputatio. Համարումն. վարկ. սակ. կարգ. շարք. դաս. համեմատութիւն. սեպ, սեպուիլը, համարմունք, բաղդատութիւն.
Իշխէր ի համար ածել զինքն անհամեմատին. (Սեբեր. ՟Է։)
Երկոքեան սոքա ընդ մի համար են։ Սղ. (՟Բ. վերնագր։)
Զի եւ բերովթ որդւոցն բենիամենի ի համարի էր։ Եւ ոչ եղեւ ի համարի բան իմ։ Գիտեմք, եթէ ի քում համարի եմք. (՟Բ. Թագ. ՟Դ. 2։ ՟Ժ՟Թ. 43։ Իմ. ՟Ժ՟Ե. 2։)
Այր՝ որ հայի յայլոց սեղան, չեն կեանք նորա ի համար կենաց. (Սիր. ՟Ե. 30։)
Արհամարհեալ եւ քամահեալ, եւ չէ ինչ ի համարի. յն. եւ ոչ իմիք արժանի. (Ոսկ. եբր.։)
Աղեքսանդրացւոց քաղաքակից արժանիս առնել ի համարի. յն. արժանիս առնել, եւ հաղորդս քրմաց եւ այլն. (՟Գ. Մակ. ՟Գ. 14։)
Ի գնդի համարուն ընդ ձեզ անցանեմ. (ՃՃ.։)
Ի մեռելոյ է համարի (մեղաւորն). (Անյաղթ բարձր.։ յորմէ եւ Խոսր.։ Սարգ.։ Սկեւռ. աղ.։)
Եթէ առանց խորհելոյ խօսի եւ կամ գործէ, այնպիսին ո՛չ ի բանի եւ կամ ի գործոյ է ի համարի. (Սկեւռ. ես.։)
Կալան աւելի ինչ լաւութիւն յառաքինութեան համարի (յն. բանի). (Ոսկ. մ. ՟Ա. 4։)
Զմեծամեծս եւ զփոքունս (ի տրոց) ընդ մի համար առնիցէ. (Ոսկ. եբր.։)
Չէ՛ ընդ մի համար՝ զհայր մոռանալ, եւ զաստուած. (Ոսկ. ես.։)
Որ յորովայնի մեռանի, ընդ այն համար է, թէ զամբեւտն ոք սպանանիցէ. (Կիւրղ. օրին.։)
Ի ՀԱՄԱՐ. նխ. որպէս ռմկ. համար. այսինքն Ի պէտս, ի սակս. պատճառաւ. վասն.
(Զանդրանիկն) պահէ առ իւր ի համար թագաւորութեան։ Շինեալ եւ տուն ի համար քեր իւրոյ խոսրովիդխտոյ. (Խոր. ՟Բ. 7. 87։)
Հաց դերմակ առ ի ճաշոյ իւրոյ համար. (Վրք. հց. ձ։)
Վայելչութեան եւ գեղոյ համար. (Վրդն. սղ.։)
Ի ՀԱՄԱՐ ԱՐԿԱՆԵԼ, ԲԵՐԵԼ, ԱԾԵԼ. cf. ՀԱՄԱՐ.
Ի ՀԱՄԱՐԻ կամ Ի ՀԱՄԱՐ. cf. ՀԱՄԱՐ։
ՀԱՄԱՐ ԱՌՆԵԼ, ԱՌՆՈՒԼ, ՊԱՀԱՆՋԵԼ, ՈՒՆԵԼ. cf. ՀԱՄԱՐ։