Other definitions containing this entry
Զնոսա կոչեմք մեք կարծեխօսս. (Եւս. պտմ. ՟Ղ. 12։)
Ես զսասանեանսդ կոչեմ կնամարդիս. (Խոր. ՟Գ. 55։)
Բաշխեա՛ նոցա կուլիբայ (կամ կոլիվայ)։ Զի՞նչ իցէ կուլիբայն, (կամ կոլիվայն). եփեալ ցորենոյն կուլիբայ (կամ կոլիվայ) կոչեմք. (Յայսմաւ.։ եւ Հ=Յ. փետր. ՟Ժ՟Է.։)
Զփո՛յթ բազում անգամ փառասէր եւ հոգընկէց կոչեմք. (Բրս. հց. յորմէ եւ Մաշկ.։)
Ի շարժմանց ոմանք դղրդեցուցանեն ըստ միոյ մերժման, զոր կոչեմք վանօղք։ Ի ծով՝ կոհակացն ի վերընթացութիւնքն՝ երբեմն ընդդիմահարութիւն ունելով, եւ երբեմն մերժումն միայն. (Արիստ. աշխ.։)
Իմաստասիրութիւն կոչեմ ես ո՛չ զյոգնագէտն, այլ զայն՝ որ է գործական իմաստասիրի. (Սահմ. ՟Ա։)
Երկին կոչեմք՝ առ ի սահման զերնոյն զնոյնն գոլով. եւ ողիմպոս վասն բոլորափայլ գոլոյն։ Ողիմպոս, զոր ասեն աստուածոցն վայր զգուշագոյն. քանզի ամենայն մարդիկ իղձ առնելով զձեռսն յերկինս վերաձգեն. (Արիստ. աշխ.։)
Հողմ սառնային եւ թանձր, որ եւ զնա եթեր կոչեմք. (Շիր.։)
Անխտրաբար երկնային էութիւնս կամ երկնային զօրութիւնս կոչեմք. (Դիոն. երկն.։)
Իմաստասէրկոչեմ ես ոչ զայն՝ որ զամենայն գիտէ ... այլ որ անախտ կենցաղավարութիւն ստացեալ ունի յինքեան. քանզի կատարեալ իմաստասէր է՝ ոչ բազում ինչ գիտէ ... այլ որ անբիծ եւ անախտ կենցաղավարութիւն ստացեալ ունի յինքեան. քանզի կատարեալ իմաստասէր՝ ո՛չ որ բազում ինչ գիտէ, այլ որ զախտս կարող գոյ հնազանդեցուցանել. (Սահմ. ՟Ի։)
Հանդերձեալ ասի՝ որ լինելոցն է, չեւ եւս լեալն։ Վասն զի ակնկալութեամբ սպասեմք առնուլ զառաջիկայն, հանդերձեալ կոչեմք. (Խոսր.։)
Կոչեմ եւ զնա նախաշաւիղ ճանապարհ, եւ լուսաւորութեանցն մերոց հայր երկրորդ. (Խոր. ՟Բ. 89։)
Ոմանք բժիշկք, եւ ոմանք պաշտօնեայք բժշկացն. սակայն բժիշկս կոչեմք եւ զսոսա. (Պղատ. օրին. ՟Դ։)
Յորժամ ջինջ երկին լինիցի, ի խոնաւութենէն վերնոյ ձիւնակերպիկ իջեալ սփռմամբ նօսր բնութեամբ հողմոյն, զոր սէրոնսիտ կոչեմք, գնի ի վերայ երկրի, զոր եղեմդ անուանեմք. (Շիր.։)
Զոր ստուգապէս երկին կոչեմք՝ առ ի սահման վերնոյն զնոյնն գոլով. (Արիստ. աշխ.) իմա՛ ըստ յն. ուռանօ՛ս, իբր օ՛ռօս դօ՛ն ա՛նօ. սահման որոց ենն ի վեր. (լծ. ընդ հյ. Վրան, ի վերայ մեր)։
Այլեւ հալածչին բանք բազմատեսակք լինէին, որ թշնամանէրն, եւ սպառնայր, եւ ողոքէր։ Վասն բազմատեսակ բարեգործութեանն՝ պարգեւ կոչեմք, շնորհ, եւ այլն. (Ածաբ. մակաբ. եւ Ածաբ. մկրտ.։)
Երկին կոչեմք, եւ Ոլիմբոս վասն բոլորափայլ գոլոյն. (Արիստ. աշխ.։)
Կոչեմք մկրտութիւն (յն. վաբդիսմա ), իբրեւ ընդ նմին թաղեալք ի ջուրն զմեղսն. եւ լուացումն (յն. լուդրօն ) իբրեւ զմկրտութիւն (յն. է՛գբլիսին ). (Ածաբ. ի մկրտ.։)
Չունիմք երկուորական անուն յատուկ, այլ յոքնականաւն կոչեմք։ Երկուորական խօսս ոչ ունելով ի բառս մեր. (Վրդն. սղ. եւ Վրդն. օրին.։)
Բաժանելով միայն առ ի քահանայսն եւ ի պաշտօնեայս բացավիճակեալ տեղի, զոր կոչեմքն բեմ. (Մաքս. եկեղ.։)
Զայն՝ որ ընդ եթերն շնչեն շունչքն ի չորոյն հողմն կոչեմք, իսկ օդ (կամ սիւք) զառ ի գիջոյն բերեալ արտաշնչութիւքն. (Արիստ. աշխ.։)
Սահման կոչեմ, յոր վերլուծանի նախադասութիւն, ի ստորոգեալ եւ ի ենթակայն. վասն զի ամենայն առաջարկութիւն ի հարկէ ենթակայ ունի եւ ստորոգումն։ Ի նախադասութեանց ոմանք են ստորասական, եւ ոմանք բացասկանա. եւ այլն. (Անյաղթ վերլծ. արիստ.։)
պարգեւ կոչեմք, շնորհ, մկրտութիւն, օծումն, լուսաւորութիւն։ Օծումն որպէս քահանայական եւ թագաւորական. լուսաւորութիւն՝ իբրեւ զպայծառութիւն. եւ այլն. (Ածաբ. մկրտ.։)
ԷՋ, եջի կամ էջի, ից, իւք. գ. σελίς pagina, pagella Երես մի թղթոյ գրելոյ. ըստ որում վերուստ ի վայր իջեալ են տողք. ուստի զբաժանեալն յայլեւայլ խորանս կոչեմք՝ երկիջեան, վեցիջեան, եւ այլն. երես.
Ոչ միայն ռաբբի կոչեմ, այլ տէր երկնի։ Ո՛չ ձեռինդ միայն ձգմամբ, այլ ի բացեայ գոլով. (Նար. ԺԷ։)
Այլ ես ասեմ ձեզ։ Այլ ես վկայ կոչեմ զԱստուած անձին իմոյ։ Այլ եկեսցեն աւուրք։ Այլ իբրեւ լցան. եւ այլն։
Բաժանելով միայն առ ի քահանայսն եւ ի պաշտօնեայս բացավիճակեալ տեղի, զոր կոչեմքն բեմ. (Մաքս. եկեղ.։) յն. սրբարան, կամ երիցարան. որ ըստ յունաց անջրպետեալ է յեկեղեցւոյ որմով եւ դրամբք. իսկ ըստ հայոց՝ վարագուրաւ։
Արբեցողն՝ ցասկոտ եւ նախանձոտ եւ բարկ եւ անմիտ լինի։ Այլ զի ամենեւին զբարկ միտսն յայտ առնիցեմք, վերագրաւն հանդերձ գազանս վայրենիս կոչեմք (զչտրս). (Ոսկ. ես.։)
Իտաղիա զբնաւ իսկ զծովեզրն կոչեմ։ Զբնաւ իսկ զիշխանութիւնն առեալ. (Եւս. քր.։)
Հողմ սառնային եւ թանձր, որ եւ զնա եթեր կոչեմք». (իբր օդ շարժուն. Շիր.։)
Իբր ստրջացաւ Իսահակ, ողորմելով թշուառացելոյն կամօք՝ յարտասուս ցնդեցաւ. որպէս մեք զեղջ կոչեմք զայնպիսիսն. (Վրդն. ծն.։)
Կամիցի ուսանել, թէ զի՛նչ օրինակ մեք զԱստուած հայր կոչեմք. (Կոչ. ՟Է։)
Իտաղիա զբնաւ իսկ զծովեզրն կոչեմք զյունիոս խորշ։ Բնակեալ առ յունիոս խորշիւն. (Եւս. քր. Ա։)
Ստուեր ասի, զոր մեք շուք կոչեմք, որ անկանի ի մարմնոյն. (Խոսր. պտրգ.։)
Զի՞նչ է րոպէն. մասանց ժողովումն. զի յաւուրն երկու մասն պակաս է ընթացք լուսնին. եւ յերեսուն օրն՝ վաթսուն մասն, զոր րոպէ կոչեմք. (Սարկ. տոմար.։)
Ոմանք բժիշկք, եւ ոմանք՝ պաշտօնեայք բժշկացն. սակայն բժիշկս կոչեմք եւ զսոսա. (Պղատ. օրին. ՟Դ։)
Զոր ստուգապէս երկին (յն. ուռանօ՛ս) կոչեմք՝ առ ի սահմանս վերնոցն (օ՛ռօս ան) զնոյնն գոլով. (Արիստ. աշխ.) (որպէս թէ եւ ի հյ. երկին իցէ Վերին մասն աշխարհի. որպէս խորան եւ վրան, յորմէ ծագէ յն. ուրան)։
Յովհաննէս մկրտիչ չեւ ելեալ ի սաղմաբոյն մզանացն՝ խաղայր ցնծայր ընդդէմ կուսորդւոյն։ Արուեստ կոչեմ զոստայնանկութիւնն, մինչ զի զհանդերձս (եւ) վերարկուս առնիցէ, եւ ոչ մզանց եւ սարդի ոստայնից նման. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 4։ ՟Բ. 24։)
Որ յաղագս գունիցն է ... հաւասարքն առանց զգայութեան (աչաց) են. զորս արդեօք եւ յստակս կոչեմք. (Պղատ. տիմ.։)
Շնորհք կոչեմք զառանց փոխարինի տուրքն. (Լմբ. առակ.։)
Հողմ է բազում օդ ուժգին եւ յոլովակի հոսեալ. որ եւ համանգամայն շունչ լինի անուանեալ։ Բայց կոչեցեալ է եւ այլ ինչ շունչ, որ ի անկականս, եւ ի կենդանիսն. այլ զայն՝ որ ընդ եթերն շնչեն շունչքն ի չորոյն, հթողմն կոչեմք. (Արիստ. աշխ.։)
Զելսն աչացն բռնութեամբ մերժողն եւ հալողն հուր յանկածակի եւ ջուր, զոր արտօսր կոչեմք, անդուստ հեղլով. (Պղատ. տիմ.։)
Իսկ եպիմիստիկոսն (կամ եպիմանիկոսն) զոր կոչեմք բազպանս՝ սահմանեցաւ, զի զսպեսցէ զձեռսն, եւ պատրաստ սպասաւորութեան արասցէ. (Լմբ. պտրգ.։)
Որպէս մանանայն աստ իջանէ ի վերայ անտառացն, զոր գազապէն կոչեմք. (Զենոբ.։)
Որպէս ի յօդդ բազում լինին փայլմունք յարեգականէ եւ կամ ի լուսոյ, զոր ծիածանդ կոչեմք. որոյ էութիւն ոչ գոյ։ Ծիածան ասի բակն, որ զարեգակամբ։ կամ ամպ զլուսնիւ պարագայի. (Հին բռ.։)
Ասեմք, եթէ փտեալ կան այս անուան բազում ինչք. եւ չասեմք զայն՝ բազում գանձս, այլ՝ փտութիւն կոչեմք, եւ ըն վայր կոշկոճ. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 22։)
Չարագործ եւ մեղմեխ եւ անմիտ կոչեմք։ Մի՛ երկբանս, այսինքն մի՛ մեղմեխս, մի՛ նենգաւորս. քանզի չի՛ք այլ ինչ այնպէս անպիտան յեկեղեցւոջ որպէս զմեղմեխն։ Մեղմեխք, որկորայք, դատարկապորտք. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 23. եւ Ոսկ. ՟ա. տիմ. եւ Ոսկ. տիտ.։)
Սահմանէ զսահման՝ ասելով, եթէ սահման կոչեմ, յոր վերլուծանի նախադասութիւն՝ ի ստորոգեալ եւ ի ն՝ենթակայն. (Անյաղթ վերլծ. արիստ.։)
Աշխարհի՝ զոր կոչեմք ստորին. եւ սորին՝ որ է ստորինս, է ինչ մասն գէջ՝ զոր գետս եւ ծովս սովոր եմք կոչել. եւ մասն ինչ չոր՝ զոր ցամաք եւ կղզիս անուանեմք. (Արիստ. աշխ.։)
Ստուեր ասի, զոր մեք շուք կոչեմք, որ անկանի ի մարմնոյ՝ եթէ՛ կենդանւոյ, եւ եթէ յայլ ինչ իրէ։ Որ են ստուերք հանդերձելոցն, այլ մարմին քրիստոս է. զի ուսցի ի քրիստոսէ անկեալ զստուեր օրինացն. եւ ծանիցես՝ թէ ո՛րչափ ինչ ի մէջ է ընդ ստուեր, եւ յորմէ ստուերն անկանի. (Խոսր.։)
Բարեկամ կոչեմք զնմանն նմանւոյ ըստ առաքինութեանն. (Պղատ. օրին. ՟Ը։)
Որպէս մանանայն աստ իջանէ ի վերայ անտառացն, զոր գազապէն կոչեմք. (Զենոբ.։)
Զխահարարս եւ զսպասաւորս սեղանոյն կոչեմք. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 30։)
Ես զսասանեանսդ կոչեմ կնամարդիս. (Խոր. ՟Գ. 55։)
Տօնք ամենայն մարտիրոսաց, զոր մատուռն կոչեմք. այսինքն օր մատրան կամ հանդիսարան տօնի վկայից. (Կանոն.։)
Երկին կոչեմք՝ առ ի սահման զերնոյն զնոյնն գոլով. եւ ողիմպոս վասն բոլորափայլ գոլոյն։ Ողիմպոս, զոր ասեն աստուածոցն վայր զգուշագոյն. քանզի ամենայն մարդիկ իղձ առնելով զձեռսն յերկինս վերաձգեն. (Արիստ. աշխ.։)
Արգեստէս կոչի, որ յամառնն յարեւմտեան (կողմանէ) շնչէ. զոր եւ ողիմբաս կոչեմք, եւ այլք յապիւդայ կոչեն. (Արիստ. աշխ.։)
Երկին կոչեմք՝ առ ի սահման զերնոյն զնոյնն գոլով. եւ ողիմպոս վասն բոլորափայլ գոլոյն։ Ողիմպոս, զոր ասեն աստուածոցն վայր զգուշագոյն. քանզի ամենայն մարդիկ իղձ առնելով զձեռսն յերկինս վերաձգեն. (Արիստ. աշխ.։)
Վերադրաւն հանդերձ գազանս վայրենիս կոչեմք (զչարս). (Ոսկ. ես.։)
Այս առաջին պահք եդաւ յաւուրս սրբոյն գրիգորի ... զոր եւ առաջաւորք կոչեմք. (Զենոբ.։)
Վասն զի ակնկալութեամբ սպասեմք առնուլ զառաջիկայն, հանդերձեալ կոչեմք. (Խոսր.։)
Գերեզմանակրկիտք, գանձահատք։ Գանձակողոպուտ եւ գանձահատս կոչեմ զայնոսիկ, թէպէտեւ ոչ զգանձանակս հատանիցէ, զի առցէ ոսկի. (Ոսկ. յհ. ՟Թ. 12։)
Քրիստոսազգեացս կոչեմ նոսա վասն անուանն զոր խոստանան։ Հնազանդ մտօք խոստանայ զախմարութիւնն. (Սեբեր. ՟Ե։)
Voir tout