colour, dye, tint.
cf. Գունատիմ.
cf. Գունատիմ.
transfiguration.
musical;
theatric;
song, ballad.
passionately fond of operas or opera-singers;
mad for musicians.
where a singer or musician enters;
— առնել, to receive opera-singers into one's house;
— լինել, to visit the opera-singers.
to become rude or clownish, to keep low company.
written, literal.
phylactery, amulet;
letter case;
pocket;
ephod.
critic, critical.
to enjoy, to amuse, to cocker one's self, to live a merry life.
rolling-pin.
cf. Գրտանակ.
to dry, to become dry.
of laurel.
wild, fierce, savage;
rude, cruel.
whose productions are harsh or hard.
harder or very hard;
very harsh;
haughty, cruel.
cf. Դաժան.
that has a bad smell, stinking.
to become cruel or atrocious.
deformed, ugly, horrible.
cf. Դաժանատեսակ.
to become green, verdant, to sprout.
dark green emerald;
corundum.
forger, counterfeiter.
butcher's axe, hatchet.
epitaph.
sepulchral, funeral;
funeral ovation.
cf. Դան.
culter.
cf. Դանակագործ.
bit, curb;
bridle;
gag.
tied, bitted, curbed.
contract, agreement;
charter.
contractor, that contracts;
— լինել, to contract, to make an agreement, to negotiate.
contract, pact, covenant, treaty, compact, engagement;
stipulation;
capitulation;
alliance.
poniard, cimeter, cutlass, dagger, sabre;
piano;
— հարկանել, to play on the piano.
pianist.
harmonious, sweet song.
harmonious.
harmony.
to harmonize;
to tune.
harmonist;
tuner
cf. Դաշնակիչ.
confederate, leaguer;
conspirator;
— լինել, to confederate, to unite, to league, to accede, cf. Դաշնաւորիմ.
harmony.
cf. Դաշնակութիւն.
confederacy, league, alliance, connexion;
treaty;
plot, conspiracy.
stone;
rock;
— անկեան, corner stone, head-stone;
— շափիղայ, sapphire;
ի վիմէ ասր ստանալ, to squeeze oil from marble, to desire impossibilities.
sore, wound;
ulcer;
—, հիւթ վիրի, sanies, matter, pus, gore;
կեղեւ վիրաց, scab, scurf;
cf. Պատրոյգ;
— սրտի, heart-sore, heart-ache, heart-break, heart-burn;
—ս առնել, —ս ի վերայ դնել, to wound, to cover with sores, to ulcerate;
—ս ընդունել, to be wounded;
դարմանել զ—ս, to dress, to cure a wound;
ցաւ վիրին խստանայր, the pain caused by the wound became insupportable;
տայ —ս եւ ինքն ոչ առնու, he wounds others but receives no hurt.
neck, crag;
— ամբառնալ, to become rebellious, proud, insubordinate.
to fashion, to adapt, to fit to, to adjust;
to arrange, to dispose, to organize;
to get ready, to prepare, to provide with, to furnish, to order;
to form, to trim, to adorn, to embellish;
to compose, to write;
to make, to construct, to build;
— պարս, to dance;
— երգս, նուագս, to sing, to modulate, to tune;
թատրոնական քերթուածս —, to write a dramatic composition.
to bring forth, to litter, to have young;
— շան, to pup;
— կատուի, to kitten;
— գաղանաց, to cub;
— (ծնանել) ծովու, to calve;
— (ծնանել) խաշանց, to lamb;
— (ծնանել) գրաստուց, to foal;
— այծի (ծնանել), to kid
cf. Ցոլանամ.
showing, indication, mark, index, sign, testimony;
demonstration, evident proof;
show, appearance, parade, ostentation;
spectacle, laughing-stock, butt;
հաստատուն —, plain proof;
— բարեկամութեան, show of friendship;
— մեծարանաց, demonstration of respect;
ի —, ի —ս, ի —ս ինչ, only for show, for pretence, for ostentation;
—ս առնել, to shew, to show off, to make parade or display of, to display;
առնել ինչ ի —ս մարդկան, to do any thing so as to be seen of men, ostentatiously, for mere shew, to obtain applause fraudulently;
լինել ի —ս, to be exposed to mockery or contempt, to be the laughing-stock, the butt of;
զոմանս — առնել ի խրատ այլոց, to hold up to opprobrium for example to others.
cold;
cold, senseless, silly, stupid, insipid;
vain, frivolous, trifling;
cold, chill;
— մարդ, cold, frigid, unconcerned, indifferent person;
— ցաւ, piercing cold;
— պատճառք, poverty of argument;
— մահահամբոյր, chill of death;
— սաստիկ, a violent or biting cold;
սոսկալի, խիստ, անտանելի, թափանցող —, horrible, bitter, insupportable, piercing cold;
— է, it is cold;
սարսռացեալ դողալ ի ցրտոյ, to tremble all over with cold, to be benumbed with cold;
պատսպարիլ ի ցրտոյ, to provide against the cold;
վարժիլ ցրտոյ, to be inured to cold;
— առնուլ, to take cold, to catch cold;
դի — յերկիր ընկենուլ, to kill on the spot, to strike, a cold corpse, to the ground;
cf. Ընդարմանամ.
shouts of joy;
air, song, glee, ditty, ballad;
pomp, show;
— բառնալ, to sing a song.
cf. Ցրտանամ.
pile-driving;
cf. Մեքենայ;
pile-driver;
— ոլորանաւոր, pile-driving engine with pincers;
— չուանաձիգ, ringing pile-engine.
flight, escape;
evasion, subterfuge, shift, tergiversation;
— զօրաց, rout, defeat, overthrow;
ի — դարձուցանել, to put to flight, to rout;
ի — մտաբերել, to meditate flight;
— առնուլ, ի — դառնալ, աճապարել, երթալ, մտանիլ, լինել, կալ, to take to flight, to flee, to run away, to turn one's back, to turn tail.
fugitive, deserter, runaway;
fugitive, fleeing;
fleeting, transient;
— ծառայ, runaway slave;
— առնել, արկանել, հանել, վարել, տալ, to put to flight;
— լինել, գնալ, երթալ, դառնալ, անկանել, դիմել, to take to flight, to turn tail, to run away.
wood;
tree;
— կենաց, the Holy-Rood, the Cross;
tree of life, lignum-vitae, guaiacum, thula or thuya;
— խնկոց, odorous, scented wood;
— իւղոյ, olive-wood, olive;
չնչին —, fragile wood;
— այրելի, fire-wood;
— հարկանել, պատառել, to cut wood;
to cut down, to fell;
— ընկենուլ, to draw or cast lots;
կախել զ—է, to crucify.
wood-pecker;
կանանչ —, hick-wall, hickway;
— ծովային, sea-pik, pica marina.
gloriously, with glory, pompously, splendidly;
ճշմարիտ, անարատ or անստգիւտ, անեղծ, անկապուտ, շքեղ, յաւերժական —, true, spotless, solid, real, great, imperishable glory;
սուտ, փախստական, սնոտի, կորստական —, false, fleeting, vain, perishable glory;
սիրել զփառս, to love glory;
փառս ստանալ, to acquire fame or glory;
փառաց ի փառս բարձրանալ, to be raised or exalted to the highest pitch of glory;
ընթանալ ի փառս, to be in a fair way the glory;
անկապուտ փառս անձին համարել, to put one's chief glory in;
ուղիղ փառս ունել, to be of an orthodox belief or profession, to have a catholic sense;
տալ փառս աստուծոյ, to glorify God, to give or render glory to God, to thank God;
վասն փառաց մեռանել, to die for glory;
անկանել փառօք, to fall gloriously;
յաւերժացուցանել զփառս իւր, to make one's glory eternal;
կնիք տալ փառաց, to put the seal to one's fame;
տենչալ փառաց, զակատիլ զհետ փառաց, to aim at glory, to pursue glory;
աղարտել զփառս իւր, to tarnish one's glory, to stain one's reputation;
աղօտացուցանել, նսեմացուցանել զփառս իւր, obscure, darken or efface one's glory;
անկանել ի փառաց, to abase, degrade or dishonour oneself;
առանց փառաց, inglorious;
փառաւորեալ փառօք, covered with glory, with laurels, renowned, famous;
շքեղապանծ փառօք, with extraordinary splendour;
փառս քեզ համարեսջիր, make it your aim and glory to;
տեսէք, մի գուցէ քակտեսջիք ի փառացդ, take care not to lose your renown;
անմահական փառս յաւելցէ քեզ այս, this will bring you immortal glory;
նսեմացեալ անհետանայր գոգցես եւ — նորա զոյգ ընդ բաղդին, his glory seemed to be eclipsed with his fortune;
ի փառս աստուծոյ, to the glory of God;
— հօր, the Gloria Patri;
— տեառն, — աստուծոյ, glory to God ! God be praised! thank God !
— քեզ, տէր, glory to Thee, o God;
— ի բարձունս աստուծոյ, glory to God in the highest;
որում միայնոյ վայելեն —, to Whom alone glory belongs.
cf. Վանահայր.
to be burning on fire, in a glow, to glow;
to be fired, to long, to burn, to be eager or impatient;
—եցայ յառ քեզ տռփանացդ, thy love burned in my heart.
fleet;
cf. Նաւատորմ.
house, habitation, home;
house, family, race, nation;
family, household;
goods, fortune;
house, commercial house;
couplet, strophe, stanza, verse;
— ադամայ, the human race, mankind;
— թորգոմայ, the Armenian nation;
— թագաւորի or — արքայի, the king's household;
— մատենագրաց, library;
— պղատոնեայ, Plato's Academy or school;
փայտակերտ, աղիւսակերտ, քարաշէն, քարուկիր —, wooden, brick, stone house;
հանգիստ, բնակելի, լաւ, մեծ, փոքրիկ, գեղեցիկ, տձեւ or անպիտան —, commodious, inhabitable, good, large, small, fine, wretched house;
հիմունք, որմունք, տան, the foundations, the walls of a house;
վարձելի կամ վաճառելի —, house to be let or sold;
— ի տանէ, տանէ ի —, from house to house;
արտաքոյ տան, ըստ — ն, out, not at home;
ի տան, at home;
կալ ի տան, to stay, to be at home;
ելանել ի տանէ, to go out;
մեկնել ի տանէ, չուել, to remove, to move;
դառնալ, գնալ ի —, to go home again, to come home, to go home;
— վարձել, to let a house;
վարձել զ— իւր, to let his house;
— շինել, կառուցանել, քանդել, to build, to pull down a house;
ական հատանել զտան, to break into a house;
շրջել տանէ ի —, to wander from house to house.
gift, donation;
collation;
tradition;
giving in, delivery, surrender;
— օրինաց, legislation, forming laws;
— եօթանասնից, the Septuagint.
box, case, chest;
cf. Խնկաման. book-case;
small square;
— սահուն, movable, running or drop-box;
չքնաղագիւտք ի յակունս՝ պահին ի —ս մանունս, precious things are packed in small parcels.
cf. Տռփանամ.
amours, amorous desire, concupiscence;
cupidity, strong desire, ardent wish;
եղանակ —նաց անասնոց, rutting-season, rutting-time.
three-banked or benched;
— նաւ, three-benched galley, trireme.
very hot, burning;
— ժամ or — ժամանակ, hot hours of the day;
ի — ժամու աւուրն, in the heat of the day;
— ժամու or ի — ժամու, during the heat.
feast, solemnity, festival, celebration;
— նշանաւոր, հանդիսաւոր or մեծահանդես, extraordinary, solemn feast;
օր —ի, feast-day, holiday;
ամենաժողով —, fair day, market day;
— անուան, saint's day;
— ամենայն սրբոց, All-Saints' day, All Hallows day;
— մարմնոյ եւ արեան տեառն, Corpus Christi day;
— անմեղ մանկանց, Childermas-day;
սրբել, խմբել, կատարել, տօնել զ—, to keep, to observe, to celebrate a feast;
շնորհաւորել ուրուք զ— իւր, to wish a person many happy returns of the day;
cf. Տարեկան.
cf. Տօնական.
cf. Րաբունաբար.
cheap;
cheaply;
— գնաց, slow-gowing, gentle-moving.
pain, ill, suffering;
sorrow, grief, affliction, displeasure, bitterness;
regret;
disease, illness;
ցաւովք, painfully, sorrowfully, sadly;
դառնակակիծ —, sharp, smarting, poignant or bitter pain;
— սրբազան, epilepsy, falling sickness;
—ք ցանկութեան, concupiscence;
ի —ս լինել, —ս լինել, —ս կրել, տանել or բերել —ոց, to suffer or endure pain, to feel unwell, to be in pain, full of pain;
զմահու — ջերանիլ, to be ill of a fatal disease;
մեղմել զ—ս, to calm, to allay, assuage or lull pain;
դժոխըմբեր կալաւ զիս —, a cruel pain seized me;
փարատեցան յինէն —ք իմ, I have no more illness, I am free from pain;
— է or —է ինձ, it displeases me, I am vexed, I am very sorry;
cf. Ըմբռնիմ.
cf. Որովայնածութիւն.
cf. Տապանամ.
cf. Տարր;
letter, character;
letter, episite;
book;
աստուածեղէն —ք, the Holy Scriptures;
մարգարէական —ք, the prophecies;
—ք կանոնականք, canons, constitutions, statutes, written laws.
far off, distant, remote;
— աշխարհ հատանել or հարկանել, երթալ ի — աշխարհ, ի — աշխարհս ընթանալ, անցանել, to travel abroad;
ի — աշխարհէ գալ, to return from abroad.
proscribed, removed, driven away, expatriated, banished, exiled;
— առնել, լինել, cf. Տարագրեմ, cf. Տարագրիմ;
— ելանել ի կենաց, to pass from this world;
ի հայրենի ընչից — գտանիլ, to be disinherited.
far, far off, far distant, remote;
— գնալ, դէմ եդեալ — գնալ, to go afar, abroad, to be estranged, to leave one's native land, to go from home.
mistimed, ill-timed, inopportune, unseasonable, untimely;
premature;
unseasonably, inopportunely, at the wrong time or moment, out of season;
prematurely;
too late, when too late;
cf. Տարաժամութիւն;
— հասակաւ, not full grown, young;
— ծերանալ, to age prematurely.
yearly, annual, anniversary, once a year;
year;
solemnity, feast, festival;
etesian or trade-winds;
օր —ի or —աց, anniversary, — day;
կարգեցին ամ յամէ զօրն զայն տօն —աց, it was ordered that this day be annually commemorated;
ոչ գոյր երթեւեկ տօնից —աց նորա, no one frequented his festivals any longer;
յաւուր նշանաւորի —աց, on the festival day.
annual, yearly;
cf. Հողմ;
գառն —, teg;
դահեկանաց —, early stipend.
unsteady, irresolute, perplexed, wavering, indeterminate, uncertain, cowardly, slothful, sluggish, idle;
— տագնապի տարակուսանաց, painful thoughts, mental anguish.
element, elementary substance or matter;
տարերք, elements;
rudiments;
տարերք կենաց, the elements of life;
ըստ տարերց աշխարհի, according to the worldly maxims.
ugliness, deformity, ill-featuredness, unsightliness;
անհնարին —, frightful ugliness, hideousness.
shower, abundant rain;
յամենայն —, every where;
always;
տեղի, տեղային ի ձեզ զ— երկնաւոր շնորհիցն, heavenly graces rained thick upon you;
— ոսկի տեղայր ի փեսայութեանն արտաշիսի, gold fell in showers at the nuptials of Artaxerxes;
spot, place;
post;
ի —, instead, in substitution for, in the place of;
անցանել ի — ուրուք, to stand instead of, to supply the place of, to substitute, to replace.
to cause to rain heavily, to open the windows of heaven;
to shower down, to rain abundantly;
to shower, to rain hard, to pour;
նետս — ի վերայ ուրուք, to send a shower of arrows;
տեղաց ի նոսա մանանայ, manna rained down upon them;
տեղայր մարգարիտ ի հարսնութեան սաթինկան, pearls were showered round at the nuptials of Sathinig;
նետք տեղային, arrows fell in showers;
զեւս, տեղա ի մեզ փորձութիւն, o great Jupiter, load us with evils!
կայծակունք տեղացին, thunderbolts fell.
very heavy shower, pelting or drenching rain, floods, torrents of rain;
heavy fall of snow or hail;
— լինել սպառնալեօք, to rain threats;
ետես զնետս — խաղացեալ, he saw a storm of arrows coming.
place, spot, site;
occasion, opportunity;
point, lieu;
հասարակ —ք, common-place topics;
հասարակաց —ք, public places, squares;
սուրբ —ք, holy place;
the Holy Land;
— ապաւինի, refuge, shelter, retreat, cover;
առ տեղեաւս, here;
ի — or ի տեղւոջ, in the room of, instead of, in lieu or place of;
ի —ս —ս, տեղեաց տեղեաց, in different places, in some or several places;
ընդ ամենայն —ս, in all places, every where;
omnipresent;
առ տեղեաւն, there, in the very place;
just then, for that time, for a short time;
ունել զ—, to supply the place of, to substitute for, to take or fill the place of, to succeed;
ունել զառաջին —, to hold or occupy the most advantageous place, to be on the side of the wall;
զ— առնուլ, ունել, to stop, to cease to go, to rest, to take repose, to halt;
անկանել ի տեղւոջ, to be left dead on the spot;
— առնել ումեք, to give the first place to a person;
— տալ ումեք, to yield, to give up, to acquiesce, to consent, to condescend, to submit;
— տալ իմիք, to expose oneself, to give hold;
— տալ յիմեքէ or յումեքէ, to evade, to avoid, to draw back, to withdraw, to retire, to depart, to go away;
շրջէր փախստական տեղւոյ ի —, as a fugitive he wandered;
բանին իմոյ չիք — ի ձեզ, my words have no place in you;
— տուր գնա՛, get thee hence ! cf. Թատր, cf. Ժահահոտ.
sight, view;
spectacle, scene;
aspect, look, figure, face;
vision, apparition;
visit;
ի — երթալ, to go to see, to call upon, to pay a visit to;
չ-ոյն առնել, to pretend not to see;
— առնել ի բանակն, to send forth spies;
ակն ունիմք — ոյն աստուծոյ, we desire to see God;
եկն ի — իմ, he came to see me, he called upon me.