end, finish, conclusion, close;
end, extremity, bound, limit;
tail;
back;
the rear of the army;
cadence, fall;
—ք, cf. Վերջաւոր;
ի —, ի —է, ի —ոյ, after, behind, at last, after all, in conclusion, finally, lastly;
ի — կոյս, backwards, back, behind;
ի — նահանջել, to draw back, to repress, to hold in, to check, to restrain;
ի — հասանել, to have already one foot in the grave;
ի — կոյս գնալ, to go backwards;
ի —ի թեւոյն անկեալ, assailed the army in the rear;
հասէք ի —ս նոցա, destroy the enemy's rear;
ի — or ի —է եկեալք, survivors, posterity;
ժամանակաւ ի —է, latest or nearest;
ի —ոյս երթեալ զօրէն չար գազանի, given to perversity as a beast;
— բանիս այս, the pith of my discourse is this;
եկն ի —ն, he was at his life's end.
τέλος finis ἕσχατον, τελευταῖον extremum, ultimum. եւ ի սուրբ գիրս οὑρά cauda οὑραγία extremi agminis ductus. (հակառակն ձայնիս Առաջ). Վախճան. կատարած. աւարտ յետին կամ յետոյ կուսէ. եզր. սպառուած. յետին ծայր. յետակողմն. եւ Տուտն, տտուն. վերջին թեւ զօրու.
Վերջ բանիս այս։ Ի վերջ հասել է թագաւորութիւն. (Փարպ.։ Խոր. ՟Գ. 47։)
Ի վերջ իւրոց գրոցս ծանոյց. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 16։)
Վերջ իմանալի է զնիւթեղէնս։ Ամենայնի վերջ (յն. յետին) է թանձր մասն նիւթոյս եւ հողեղէն. (Մաքս. ի դիոն.։)
Վեցկին գործնական մարմինն բնաւորեցաւ շարժիլ. յառաջ եւ ի վերջ, ի վեր եւ ի վայր, յաջ եւ յահեակ. (Փիլ. այլաբ.։)
Կրճատեաց զվերջն քո։ Հաստատեսցէ ի գլուխ, եւ ոչ ի վերջ։ Նա եղիցի գլուխ, եւ դու եղիցես վերջ։ Զգլուխն եւ զվերջն ... այն առաջն է ... այն վերջն է։ Ի վերջէ վանաց հովուաց։ Հասէ՛ք ի վերջս նոցա. (Օր. ՟Ի՟Ե. 18։ ՟Ի՟Ը. 13. 44։ Ես. ՟Թ. 14. 15։ ՟Ա. Մնաց. ՟Ժ՟Է. 7։ Յես. ՟Ժ. 19։)
Ի վերջոյս երթեալ այժմ զօրէն չար գաղտնի կրեսցէ սատակումն. (Պիտ. այսինքն՝ ի ծագ կամ ի ծայրէ աստի չարութեան։)
Վերջի թեւոյն անկեալ բազում հարուածս հասուցանէր. (Եղիշ. (այսինքն ի ծայր մի թեւոյն, կամ ի վերջ կոյս)։)
Ի վերջ նահանջէ. Ի վերջ նահանջել։ Ի վերջկոյս նահանջել։ Ի վերջ հարկանել. այսինքն յետս. յետս կոյս. (Խոր. ՟Բ. 13։ Արծր. ՟Ա. 13։ Յհ. կթ.։ Պիտ.։)
Թէպէտեւ յոյժ ի վերջ յարժանաւորութենէն մնասցէ բանս. (Նիւս. կազմ. ՟Ա։)
Եկն ի վերջն (այսինքն ի վախճան կենաց). (Կլիմաք.։)
Տեսեալ տիրանայ՝ թէ ամենայն ինչ ի վերջ հասեալ է (վտանգի) ... լա՛ւ է ինձ (ասէ) մեռանել՝ քան զեկեղեցի աստուծոյ հարկատու լինել. (Մամիկ.։)
ՎԵՐՋՔ. κρωσσός, κροσσοτόν fimbria, limbus. Զարդք ի ծայրս. ծոպք. վերջաւորք. ծարի զարդերը.
Արասցես երկուս վերջս յոսկւոյ սրբոյ՝ մանուածոյս ծաղկեալս՝ գործ հիւսկէն. եւ դիցես զվերջսն մանուածոյս ի վերայ երկոցուն վահանակացն։ Արասցես տախտակ մի հիւսկէն վերջիւք, գործ շղթայագործ յոսկւոյ սրբոյ։ Դիցես զվերջսն շղթայագործս, եւ այլն. (Ել. ՟Ի՟Ը. 14. 22. 30. եւ այլն։)
Գլխանոց ագուցեալ երկաթի՝ նշանաւորօք վերջօք. (Խոր. ՟Ա. 10։)
Իսկ (Խոր. ՟Գ. 52.)
Որպէս ի ձեան վերջք գծին կուտեալ (կամ կտակեալ) ունէր քարն. իմա՛ հետք փորուածոյ կամ կիտուածոյ։
Ի ՎԵՐՋԷ, Ի ՎԵՐՋՈՅ, Ի ՎԵՐՋ. մ. Վերջոյ. յետոյ. վերջէն. ետքէն, էն ետքը.
Ընդէ՞ր ի վերջէ յետ արարածոցս մարդն։ Ի վերջէ մարդն ցուցաւ։ Ի վերջէ զիս շտեմարանաց։ ԺԱՄԱՆԱԿԱՒ ի վերջէ։ Ի վերջէ կամ ի վերջ եկեալքն։ Զմեծագոյն ամբաստանութիւն ի վերջէ դնէ. (Նիւս. կազմ. ՟Գ։ Ածաբ. նոր կիր. եւ մակաբ։ Պիտ.։ Սարգ. ՟բ. պ. ՟Ա։)
Ի վերջէ կոչելն.
Ի վերջէ մտանելն. (Լծ. ածաբ.։)
Ի վերջոյ քան զամսն գրեաց. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 42։)
Ի ՎԵՐՋԷ, Ի ՎԵՐՋԻ. Անսովոր ոճով՝ որպէս Ի լրջէ, ի լրջութեան. ὔπαρ, καθ’ ὔπαρ visio vera, vigiliae, in vigiliis, vigilando et videndo. Յարթնութեան. ի զարթման. ակներեւ տեսութեամբ. (գուցէ որպէս Ուռճ. զուարճ. կամ թէ կայցէ ուրջ, արմատ բառիս լուրջ. հակառակ անուրջ բառիս, որ է երազ).
Յորս իւրաքանչիւր ոք ի վերջէ զփոյթն գործոյն ունէր, յայսոսիկ եղեւ ի ձեռն երազոյն կարծեցեալ։ Որք ի վերջէ լինին աստուածերեւութիւնք։ Երկմտեալ յառաչս տեսիլն՝ ի վերջին փութով հոգացելոցն երեւութանայ. (Նիւս. կազմ. ՟Ժ՟Ե։)
ՎԵՐՋԻ ԹԵՒ . Ի Հոլովականէ բառիս ՎԵՐՋ, իբր Վերջապահ թէ զօրաց.
Վերջի թեւոյն անկեալ՝ բազում հարուածս հասուցանէր. (Եղիշ. ՟Ը։) cf. ՎԵՐՋ։