month;
ամիս յամսոյ, ամսոյ ամսոյ, every —;
առաջին օր ամսոյ, the first day of the month;
ի սկիզբն ամսեան, the beginning of the month;
ի վերջ ամսոյ, the end of the month;
ի մէջ կոյս ամսեան, towards the middle of the month.
μήν. mensis Որպէս թէ ամ փոքրիկ, այս ինքն ամ լուսնի, որ է ամբողջ շրջան մի նորա ի ՟Ի՟Թ, կամ ի ՟Լ աւուրս. եւ երկոտասաներորդ մասն տարւոյ կամ շրջանի արեգական. վասն որոյ տճկ. ա՛յ, է անխտիր լուսին, եւ ամիս. մահ, շէհր.
Յամսեանն առաջնում, որ օր մի էր ամսոյն։ Յետ ամսոյ միոյ աւուրց։ Յետ երից ամսոց։ Մէն մի ամիս ի տարւոջ։ Սպասեցի ամսոց սնոտեաց։ Ըստ միոյ միոյ ամսոյ տային զպտուղս իւրեանց։ Ամիսս այս եղիցի ձեզ սկիզբն ամսոց, առաջին եղիցի ձեզ յամիսս տարւոյ։ Ի տասներորդում (աւուր) ամսեանս այսորիկ. եւ այլն։
Արարեր երկուս լուսաւորս առ ի պէտս շրջմանց տարեաց, ամսոց, եւ ժամանակաց (այս ինքն եղանակաց)։ Ի հանդերձեալ աշխարհին ո՛չ աւուրք, եւ ո՛չ ամիսք. (Ագաթ.։)
Զի՞նչ է ամիս. տեսանելով ուրումն յառաջնոցն զլուսինն լցեալ եւ մաշեալ՝ իմացաւ զանցաւորութիւն կենաց իւրոց, ասաց, թէ իմ ես (օրինակ). (Տօմար.։ Վանակ. տարեմտ.։ Յակ. ղր.։)
Ըստ շարժական տոմարի ազգիս՝ յայլեւայլ տարիս ամիսք հայոց ի դէպ գան այլեւայլ ամսոց հռովմայեցւոց. իսկ ըստ յայսմաւուրաց՝ որ յարմարեալ է ըստ ժամանակի թարգմանչաց կամ ըստ թարգմանութեան Աստուածաշնչին, եւ կոչի անխաղաց կամ անշարժ տոմար Սարկաւագ վարդապետի, միշտ նաւասարդի ՟Ա. կապեալ է ընդ ՟Ժ՟Ա. օգոստոսի։
Ամիսք Սարկաւագին յարակայ ընդ իրեարս այսպէս զուգին. նաւասարդի, աւգոստոսի ՟Ժ (կամ ՟Ժ՟Ա). հոռի, սեպտեմբերի ՟Թ (կամ ՟Ժ) եւ այլն. (Տօմար.։)
Աւանդութիւն ազգային վասն ամսոց հայոց.
Որպէս յանուն Հայկայ ազգս Հայ անուանեցաւ, այսպէս եւ ամիսքս ի զաւակաց անուանց նորա զանուն ընկալան. եւ են այսոքիկ. Նաւասարդի, Հոռի, Սահմի, Մեհեկի, Արեգի, եւ Հրոտից. սոքա որդիք էին։ Արաց, Մարերի, Տրէ, եւ Քաղոց, սոքա դստերք էին։ Իսկ Մարդաց, եւ Հարուանց՝ որ է Ահկի, զայս ի գործոց առին զանուանս. իսկ ընդ այն ժամանակս ամառնայինք էին այսոքիկ. (Յկ. ղրիմ.։)
ԱՄԻՍ ՅԱՄՍՈՅ, ԱՄՍՈՅ ԱՄՍՈՅ. կամ լոկ՝ ՅԱՄԻՍՍ. Յիւրաքանչիւր ամսեան. ամսէ ամիս, ամմէն ամիս. հէր այ, այտան այա, այտա պիր, պեհէր մահ.
Այս ողջակէզք իցեն ամիս յամսոյ։ Արկանէր վիճակ օր յօրէ, եւ ամիս յամսոյ։ Եղիցի ամիս յամսոյ՝ եւ շաբաթ ի շաբաթէ, եկեսցէ եւ այլն. (Թուոց. ՟Ի՟Ը. 14։ Եսթ. ՟Գ. 7։ Ես. ՟Կ՟Զ. 23։)
Ամսոյ ամսոյ՝ յամենայն ամիսս տարւոյն։ Զոր գտանէին ամսոյ ամսոյ ի մէջ քաղաքացն. (՟Ա. Մնաց. ՟Ի՟Է. 1։ ՟Ա. Մակ. ՟Ա. 61։)
Զլուսին, որ ամսոյ ամսոյ հիւծանի։ Յերկրորդումն եւ յերրորդումն, եւ այլ եւս ամսոյ ամսոյ. (Եզնիկ.։ Եփր. համաբ.։)
Յամիսս միայն տեսանիցեն զարքայ. (Աթ. Կիւրղ.։)