exercised, practised, versed, erudite, skilful, accustomed, inured, trained;
exercise, instruction, study, science;
— երիվար, a broken or trained horse;
—ք չափականք, study of mathematics;
— լինել, to be practised or well versed in;
լինել ի —ս ուսման, to be studying, learning;
to be at school or at college;
ի — կացուցանեմ, cf. Վարժեմ;
անցուցանէր —իւք զբազում գիտնովք, his erudition surpassed that of very many learned men;
կատարեցի զ—ս իմաստասիրականին, I have passed in philosophy.
μελέτη meditatio, diligentia ἑμπειρία peritia ἅσκημα , ἅσκησις, διατριβή, γυμνασμός, γυμνασία exercitium, vacatio, occupatio, studium. (արմատ Վարժելոյ). որպէս Վարժութիւն. վարժանք. կրթութիւն. մարզ. հրահանգ. փորձ ուսումն. պարապումն. ճիգն. փոյթ. ջան. արուեստ ճարտարութեան. եւ Դաստիարակութիւն.
Վարժ բազում աշխատութիւն է մարմնոյ (ա՛յլ ձ. խորհուրդ եւ ջան). (Ժղ. ՟Ժ՟Բ. 12։)
Բազումք ի վարժ անկեալք առաքինութեան՝ ի վախճանին փոխեցան։ Որ ի վարժին կամ ի վարժին կայ։ Որ ի վարժս կան. Վարժք կրթութեան։ Ի վարժից կրթութենէ. Կրթութիւն վարժից (յասպարիսի). (Փիլ.։)
Իբր իշխան ի վարժի կացեալ է զիշխանութիւն ունել (բանն). այլ զգնալն նաեւ առաւելեալ եւս ի քէն ունի. (Անյաղթ հց. իմ.։)
Վարժիւք հրահանգեցին։ Երկասէր վարժիցն։ Զսնունդն բաժանել յուսումն, եւ ի վարժս, եւ յօրէնս. (Պիտ.։)
Որ յոյժ առլցեալ անցուցանէր վարժիւք զբազում գիտնովք յունաց։ Որ յայնժամ էր ի վարժս ուսման ի կեսարիա։ Պետ վարժից կոչեցայ յանձինս դատախազ։ Ոչ սիրողք վարժից ճշմարիտ իմաստութեանն. (Փարպ.։ Յհ. կթ. Նար. հբ։ Շ. ընդհանր.։)
Զիմաստունս եգիպտացւոց կացուցանէին ի դայեկութիւն վարժից կորուսչին իւրեանց (մովսէսի). (Ոսկ. գծ.։)
(Ի ծնողաց) ունիս՝ որպէս զբնութիւնդ, այսպէս եւ զվարժդ (յուսմունս). (Երզն. մտթ.։)
ՎԱՐԺ. ա. իբր ἕμπειρος, ἁσκητής pritus, instructyus, expertus, exercitatus. Վարժեալ. վարժուն. մարզեալ. կիրթ. ընգել. փո՛րձ. հմուտ. ներհուն.
Այր ուշիմ եւ վարժ քաղդէացի եւ յոյն գրով։ Հմուտ եւ վարժ պատուիրանաց աստուծոյ։ Որ զբանական միտս վարժ ունի։ Ամենայն գրոց վարժք եւ տեղեակք։ Վարժ երիվարքն. (Խոր. ՟Ա. 7։ Նանայ.։ Լմբ. առակ.։ Կիր. պտմ.։ Եզնիկ.։)
Այլ ես հաւանիմ իմաստնոյ ումեմն յոյժ վարժի. (Մեկն. ղեւտ.։)