sovoreign, imperial;
seigneurial, of or belonging to a baron;
magisterial;
absolute;
lordly;
noble;
ruling, in power, in authority;
—ն տունջեան, — գիշերոյ, the sun;
the moon, the stars.
ἁρχοντικός, ἁρχικός ad principatum pertinens, principalis. princeps Սեպհական եւ վայելչական իշխանի կամ իշխանութեան. պետական.
Տայ գրիգորի զիշխանական պատիւն։ Պայազատէ զիշխանական պետութիւն զայն. (Յհ. կթ.։)
յիշխանական ճեպէին հասանել գահ. (Արծր. ՟Գ. 13։)
Կամ Տիրական, եւ բացարձակ, ինքնազօր.
Հոգի աստուծոյ՝ բարի, ուղիղ, իշխանական բնութեամբ, եւ ո՛չ դրութեամբ. (Առ որս. ՟Զ։)
Իշխանական բանիւ աստուծոյ կանգնեցան կացինծառք ամենայն. (Վեցօր. ՟Ե։)
Խոստովանի զիշխանական տէրութիւնն աստուծոյ. (Ի գիրս խոսր.։ Եւ Անձնիշխանական. ազատ.)
Զիշխանական կամս իշխողին՝ բա՛րձ, որ քոյումդ ո՛չ հնազանդին. (Յիսուս որդի.։)
Իշխանական կամօք պատուեալ. (Շ. վիպ.։)
Իշխանականաւն հակամիտեցին յո՛ր եւ կամեցան. (Լմբ. ժղ.։)
Նորա իշխանական եւ կամաւոր մահուանն. (Նանայ.։)
ԻՇԽԱՆԱԿԱՆ. ἑξουσιάζων, ἁρχηγός, ἁρχικός, τὸ ἁρχικόν princeps, praepositus, principalis. Իշխօղ. իշխան. գլխաւոր.
Լուսաւորն մեծ իշխանական տուընջեան, եւ լուսաւորն փոքր՝ իշխանական գիշերոյ. (Եփր. ծն.։)
Զարեգակն արար իշխանական տուընջեան։ Զլուսին եւ զաստեղս արար իշխանական գիշերոյ. յն. յիշխանութիւն. (Սղ. ՟Ճ՟Լ՟Բ. 8. 9։)
Որ արարեր զերկուս լուսաւորս. զմին իշխանական տուընջեան ... իսկ գնացք իշխանականին գիշերոյ եւ այլն. (Ագաթ.։)
Նախ առաջին ի գազանաց՝ իշխանականն՝ առիւծ. (Ոսկիփոր.։)
Ուսաք՝ եթէ իշխանական է իմաստասիրութիւն. (Սահմ. ՟Ի՟Ա։)
Ջերմութեանն ամենայնի ընթացելոյ ի սիրտն յիշխանականն կոյս. (Նիւս. բն.։)
Իշխանականք, եւ ոչ իշխեցեալք։ Պսակեալն, եւ իշխանականք իւր. (Նար. ՟Լ՟Գ. ՟Լ՟Ը։)
Իշխանականն ապականեալ էր ... իսկ որ ընդ իշխանութեամբ էին. տակաւին առողջ էին մտօք. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 3։)
Միտքս իշխանական հոգւոյ եւ մարմնոյ. (Առ որս. ՟Թ. եւ Մաշկ.) (որ հայի եւ ի յաջորդ նշ)։
ԻՇԽԱՆԱԿԱՆ. ա.գ. ἠγεμονικός, τὸ ἠγεμονικόν directivus, princeps animi pars, mens, intellectus, ut director. Առաջնորդականնն. միտք.
Դատաւոր զմարդկային զիշխանական զմիտսն ասէ կամի, ներգործէ. (Կիւրղ. ղկ.։)
Զիշխանական միտս նոցա լուսաւորել. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Թ։)
Զանհասանելին իշխանականս իմացման. (Նար. կուս.։)
Ոմանք ոչ որոշեցին ի հոգւոյ զմիտսն, այլ՝ նորին ինքեան իշխանական գոլ զիմացականնհամարին։ Այսպէս սահմանեն զզգայութիւնն, հոգի իմանալի յիշխանականէն ի գործարանս կոյս կարգեալ. (Նիւս. բն.։)
Պայծառանայ իշխանականին առաջնորդութիւն առ ի յընտրութիւն ճշմարտութեանն. (Խոսր.։)
Եւ ոչ իշխանականս ի մեզ ամբոխիցի չար եւ մոլար օրինակօք։ Պայծառացուցանէ զմեր իշխանականս. եւ այն՝ զմաքրեալն։ Զիշխանականիս պայծառութիւն, որ ուղղէ մեզ ըստ աստուծոյ զգնացսն. (Ածաբ. առ որս. ՟Ա. եւ Ածաբ. ծն. եւ Ածաբ. մկրտ.։)