iron;
iron weapon, sword, razor, nail;
— կակուխ, soft, malleable iron;
— գիւրայերձ, red-short iron, hot-short iron, red shear or sear iron;
— կալուանացեալ, galvanized iron;
— կռանահար, forged, tilted, bar, or malleable iron;
— հայելական, specular, oligist iron, iron ore;
— հրաբեր, pyrophoric iron;
— սպիտակ կամ թանագ, plate, white iron, tinned iron plate, tin, tin plate;
—ք, irons, chains, fetters, gyves;
— հնոտի, old iron;
կոտորք —ոյ, grape shot;
սայր —ոյ, tag;
վաճառական —, smith, blacksmith;
պատել —ով, to bind or mount with iron;
բազմախողխող —, sharp;
—ի դար, iron age;
կռանել զ— մինչ տարաշէկն է, to beat the iron while it is hot.
σίδηρος ferrum Հանք թխագոյն՝ ժանգահար՝ կարծր եւ տոկուն. որ զամենայն պնդութիւն նուաճէ, եւ ինքն հրով եւեթ նուաճի. երկաթ.
Դարբին պղնձոյ եւ երկաթոյ. (Ծն. ՟Դ. 22։)
Երկաթ զերկաթ սրէ (կամ խարտէ). (Առակ. ՟Ի՟Է. 17։)
Երկաթ գոլով դու՝ հրով սրբեսցէ զժանկ քո։ Երկաթ ընդ քարի հարեալ՝ ելանէ հուր. (Վրք. հց. ՟Ը. եւ ՟Ի՟Ե։)
Հրամայէր ձոյլս երկաթաց բերել. (Ճ. ՟Ա.։)
ԵՐԿԱԹ. Գործի երկաթի, սուր, ածելի, կացին, մուրճ, եւ այլն.
Մի՛ ապրեսցի ի ձեռաց երկաթոյ. (Յոբ. ՟Ի. 24։ Նոյնպէս եւ ՟Ե. 20։ ՟Ժ՟Ե. 22։ ուր եբր. խէրպ. այն է խարբ, սուր։)
Երկաթ մի՛ ելցէ ի գլուխ նորա. (Դտ. ՟Ժ՟Գ. 5։ ՟Ա. Թագ. ՟Ա. 11։)
Մի՛ հարկանիցես զծառատունկ նորա՝ արկանելով ի նմա երկաթ. (Օրին. ՟Ի. 19. եբր. կարզէն. այսինքն կացին, տապար։)
Սեղան յողջոց քարանց՝ յորս ոչ մերձեալ իցէ երկաթ. (Յես. ՟Ը. 31։)
Կործանել երկաթով զեղջիւրս սեղանոյ սրբոյ քոյ». այսինքն մերճով. (Յուդթ. ՟Թ. 11։)
Բազմախողխող երկաթին տային կերակուր. (Յհ. կթ.։)
Երկաթիւ քերել զկողս նորա. (Ճ. ՟Բ.։)
Թէ հուր իցէ կամ երկաթ, ընկեա՛ ի ներքս զանձն քո սիրելի, զի թափեսցես զանդամն քրիստոսի. (Ոսկ. գծ.։)
ԵՐԿԱԹ. Կապանք երկաթի. շղթայ.
Անց ընդ երկաթս անձն նորա։ Կապեալ էին յաղքատութեան որպէս յերկաթս. (Սղ. ՟Ճ՟Դ. 18։ ՟Ճ՟Զ. 10։)
Բացան երկաթքն յինքենէ. (Վրք. հց. ՟Դ։)
Զոտս նորա պնդել ստուար երկաթիւք. (Ճ. ՟Ա.։)
Նմանութեամբ, նշանակ կարծրութեան.
Կողք իւր պղնձիք, եւ ողն իւր ձոյլ երկաթոյ. (Յոբ. ՟Խ. 13։)
Երկիր՝ որոյ քարինք երկաթ (կամ իբր բովք երկաթոյ) . (Օրին. ՟Ը. 9։) Ուստի մականուն քաջին աշոտոյ Երկաթ, որ էր ուժեղակ, եւս եւ ոլորիչ երկաթի գաւազանի.
Որդւոյ ամբատայ որդւոյ երկաթայ (որդւոյ սմբատայ նահատակի). (Ուռհ.։)