several, diverse, much, thick, great, large, full, abundant, copious, numerous, considerable, frequent, very, too much, excessive;
ոչ —, but little, not much;
— անգամ, բազմիցս, several times, often, frequently, cf. Յոլով անգամ, cf. Շատ անգամ;
— ինչ պէտք են, it is necessary much trouble, many things;
յետ ոչ — աւուրց, in few days;
ի բազմաց հետէ, a long time ago;
—ք, many people;
—ք ի մարդականէ, the most part of men;
—ս, — ինչ, much, too much;
— ինչ գոչել ծովու, roaring of the waves;
—ս չարչարիլ, to suffer much;
ընդ — ժամանակս, for a longtime.
πολύς, πολλή, πολύ multus, -a, -um, πλεῖον, -ονος, πλεῖστος plus, plures, plurimus, ἰκανός sufficiens, satis Յոլով. շատ. յոքունք. (դիմաբաժանեալ սակաւու, կամ միոյ). շատ.
Ոչ իբրեւ զբազմաց, այլ իբրեւ զմիոյ։ Հայր ազդաց բազմաց։ Ամենայն աղբիւրք անդնդոց բազմաց։ Պանդխտեցաւ աւուրս բազումս։ Բազում ժամանակք։ Ժամանակ բազում։ Վարձք քո բազում եղիցի յոյժ։ Արմտիք բազում։ Բազում ստացուածովք։ Ժողովուրդք բազումք։ Բազում զօրութիւնք։ Զօրութիւնս բազումս։ Խաղաղութիւն բազում։ Բազում խաղաղութիւն։ Փառօք բազմօք.եւ այլն։
Արքայ Սմբատ զօրու բազմի դռոթ իմն ի միասին տուեալ. (Յհ. կթ.։)
Յո՞ր վայր նեղութեանց հասանես, եւ խռովութեան բազմի. (՟Ա. Մակ. ՟Զ. 11։)
Էր հնացեալ ծերութեամբ բազմաւ. (Եւս. պտմ. ՟Զ. 38։)
ԲԱԶՈՒՄ. իբր. գ. (յն. լտ. չէզոք) որպէս Բազում ինչ. բազում իրք. շատ բան, բանէր.
Որ ի փոքուն հաւատարիմ է, եւ ի բազմին հաւատարիմ է։ Որ զբազումն առ, ոչ առաւելաւ. եւ որ սակաւն, ոչ նուազեցաւ։ Ի վերայ բազմաց կացուցից զքեզ. եւ այլն։
Սուղ ինչ ի բազմէն ընտրեցաք, եդաք ի գրի։ (Վրք. ոսկ.։)
Զկնի որոյ եւ այլ բազումս կեցեալ ամաց՝ մեռաւ. այսինքն բզմութիւն ամաց, իբր ամս բազումս. (Խոր. ՟Ա. 13։)
ԲԱԶՈՒՄՔ. իբր գ. Բազում մարդիկ. բազմութիւն. շատօնք, շատ մարդ.
Բազումք յարեան ի վերայ իմ։ Բազումք ասէին զանձնէ իմմէ։ Բազումք ասիցեն ցիս։ Որ ի վերայ բազմաց (այսինքն բոլորից) հեղու ի թողութիւն մեղաց։ Մի հաց, մի մարմին եմք բազումքս եւ այլն։
ԲԱԶՈՒՄ. մ.ա. ԲԱԶՈՒՄ ԻՆՉ. ԲԱԶՈՒՄՍ. πολύ, πολλά multum, nimis Բազում անգամ, ստէպ, բազում իւրիք. շատ կամ յոյժ, կարի. շատ.
Ի բազում թախանձելոյ նոցա հարկաւորեալ. (Խոր. ՟Գ. 66։)
Զկնի բազում աղաչելոյ. (Վրք. հց. ՟Զ։)
Բազում խնդա՛լ ասել. այսինքնբարեաւ մնալ ասել. (Փիլ. ստէպ։)
Բազում եւս տէրն ի կենսատու աւետարանին ճշմարտաբանէ. (Լմբ. հանգ.։)
Բազում իմաստնագոյն քան զնիկոդեմոս երեւեցաւ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 31։)
Բազում մեկուսի են այսոքիկ յաստուածային բնութենէն. այսինքն յոյժ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Բազում ինչ չարչարսեցի. (Մրկ. ՟Թ. 12։)
Ծով լայնացուցանէ զբերանն, բազում ինչ գոչէ, եւ թքանէ զփրփուրն արտաքս. (Պիսիդ.։)
Պա՛րտ է նմա բազումս չարչարիլ եւ խոտիլ։ Ղկ. (՟Ժ՟Է. 25։)
Բազումս եւ բազում անգամ ասացեալ է յաղագս տասնեկին. (Փիլ. ել.։)
Բազումս մեռեալ, եւ մնաս կենդանի. (Նար. ՟Ծ՟Գ։)
Բազումս պատերազմեսցի ընդ նոսա. (Բրսղ. մրկ.։)
ԲԱԶՄՕՔ. մ. πολλοῖς multis modis Բազում իրօք. բազում իւրք. բազմապատիկ օրինակաւ. շատ կերպով.
Բազմօք խրատեցաւ յետոյ՝ փոխանակ յոլովագունից մեղաց. (Ածաբ. ծն.։)
Բազմօք յամենայն կողմանց գովէին. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 1։)
Իսկ հօրն ընդ առաջ գնալն՝ բազմօք ցուցեալ է. (այսինքն յօրինակին Աբրահամու, եւ այլն։) Եւ զայս օրինակ ուղղութեան՝ բազմօք ունիմք ճշմարտել. (Իգն.։)
Զօրավարի ուրումն բազմօք աղաչեցեալ զերանելին անտովնիոս ... գալ առ նա. (Աթ. անտ.։)
ՈՉ ԲԱԶՈՒՄ. ա.մ. Սակաւ. քիչ.
Յետ ոչ բազում աւուրց. (Ղկ. ՟Ժ՟Ե. 12։)
Ոչ յետ բազում ինչ աւուրցս այսոցիկ. (Գծ. ՟Ա. 5։)
Ոչ յետ բազում ժամուց. (՟Ի՟Է. 14.) յն. ո՛չ յետ բազմի։
նիւթապէս թարգմանեալ է.
Յետ բազմի ինչ զկենցաղս թողոյր։ (Սոկր. ՟Ա. 12.)
Ոչ բազում ի հռոմայեցւոցն կացաք քաղաքի. այսինքն ոչ յերկար ժամանակ. (Խոր. ՟Գ. 62։)
ԲԱԶՈՒՄ ԱՅՆ Է. իբր մ. ἑπί πολύ ut plurimum, frequenter, saepe saepius Առաւել. ստէպ. բազում մասամբ. իբր ի բազումս. յաճախ սովորութեմբ. մեծ մասը.
Զի բազում այն է, որ ի բարի մարդկանէ չարք լինին։ Եւ բազում այն է՝ որ արդ առաջոյ պատրաստեալ եմք։ Բազում այն է, ուր յաղթօղ գտեալ եմք, եւ ոչ յաղթեալ. (Եղիշ. ՟Բ. ՟Է։)
ԲԱԶՈՒՄ ԱՆԳԱՄ. մ. πολλάκις multoties, saepe, πλεονάκις pluries, saepius Յոլով անգամ. ստէպ. շատ անգամ, շատ հեղ.
Բազում անգամ անկանի ի հուր, եւ երբէք ի ջուր։ Բազում անգամ փրկեաց զնոսա։ Տեսէք բազում անգամ, եւ ոչ զգուշացարուք։ Ի ճանապարհս բազում անգամ, ի տքնութիւնս բազում անգամ, ի պահս բազում անգամ եւ այլն։ Կամ Եւս առաւել.շատ եւ. աւելի շատ.
Ողորմի՛մ ողորմիմ սիրելեաց ձերոց, եւ բազում անգամ ողորմիմ անձանց ձերոց. (Եղիշ. ՟Գ։)