to say, to express, to speak, to relate, to recite, to tell, to recount, to declave, to pronounce, to utter, to dictate;
— յառաջագոյն, to foretell;
— վերստին, to repeat;
բարիս՝ չարիս — զումեքէ, to speak well, badly of a person;
ասա՜ ինձ, tell me;
պարտ է —, one must say;
որպէս ասացաք, as we have said;
համառօտ —, briefly, in one word;
չգիտեմ զի՞նչ —, I know not what to say;
զի՞նչ ասիցեն զքէն, what will they say of you ? անհիմն է զոր ասեսդ, what you say is without foundation;
չգիտէ զոր ինչ ասէ, he does not know what he says;
ցանգ զնոյն —, to repeat always the same thing;
— զկարծիս իւր զիմեքէ, to give one's opinion on some thing;
սուտ —, to tell falsehoods or lies;
— զճշմարտութիւն, to speak the truth;
այո՝ ոչ —, to say yes, no;
զի՞նչ կամիցի — այս, what does that mean ? այլ զի՞նչ ասեմս, but what do I say ? ըստ ասելոյ իւրաքանչիւր, as every one says;
— ընդ միտս, to say to one's self;
զայս իրրեւ ասաց, when he has said that, at these words;
զայս ասացեալ, that said.
φάσκω, φημί, ἕπω, λέγω , ῤέω, ἑρέω. dico, aio եւ այլն. (արմատն է հյ. ասք. լծ. եւ յն. ա՛սմա, երգ. ֆա՛սգօ, ասեմ). Ոգել. բարբառել. խօսել. յայտնել բանիւ զմիտս. ըսել.
Ասաց աստուած, եղիցի լոյս։ Ասէ տէր աստուած ցօձն. եւ ցկինն ասէ. եւ ցադամ ասէ։ Զոր ձեզդ ասեմ, ամենեցուն ասեմ։ Ասէին զմանէ, կամ վասն նորա. եւ այլն։
Ասել ասացի յառաջագոյն, ոչինչ յայտ արարին արդեամբք. (Ոսկ. ես.։)
Լայնաբար վարի յամենայն գիրս՝ որպէս Նշանակել, Հաստատել, ստորասել. Հարցանել. Պատասխանել. Պատուիրել. Վարդապետել. Արտաբերել. Երգել. Խոստանալ. Պատմել, ճառել. եւ այլն։ Իսկ Մեկն. ղեւտ.
Պիտոյ է, որպէս ես ասեմ, ըստ նաւորդացն ճարտարութեան միշտ բարւոք գնալ. իմա՛, որպէս ինձ թուի։
իբր Անուանել. կոչել. եւ Համարիլ. ընծայել.
Թագաւոր զոմն ասեն զՅիսուս. (Գծ. ՟Ժ՟Է 7։)
Սա զո՞ ասիցէ զայս. (Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Դ։)
Վասն ասելոյն մեր զնա թագաւոր յունաց. (Խոր. ՟Ա 1։)
Ասացեր զմեզ անմիտս. (Փարպ.։)
Զերբեմն կարմիրն ասացեալ ծով. (Պիտ.։)
Բարի ասացայ. (Նար. ՟Հ՟Բ։)
Ոչ ասեն նահապետաց ազգին մուրացան տէր. (Խոր. ՟Բ 7։)
Նմա եւ բարի իսկ ոչ մարթի ասել. (Եղիշ. ՟Բ։)
Որում խոսրովակերտն ասեն. (Փարպ.։)
Զիա՞րդ ասացից անձին իմում մարդ. (Նար. ՟Ի՟Ա։)
Մերումս մաբմնոյ յիրաւի ասի ապականացու. (Շ. թղթ.։)
Ածութեան ասել մահ՝ ամբարշտութիւն է։ Այս կիրք ոչ հօր ասի, այլ այնմ յաւէտ ասի՝ որ մարմնացաւն. (Շ. թղթ.։ Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Ա։)
Տեառն սիրեցեալ եղբացդ՝ ի տէր ողջոյն ասեմք. (Զենոբ.։)
Զնոյն ինքն զաստուած ասի բարձրացուցանել. այս ինքն համարեալ լինի. (Անյաղթ բարձր.։)
Ի ձեռն որոյ եւ զայսորիկ սկզբնատիպն ասիս ուրախացուցանել. (Խոր. առ արծր.։)
Առանց որոյ ո՛չ անուն եւ ո՛չ փառք առ սա ասասցին. (Յհ. իմ. ատ.։)
Խօսել հաւու.
Ի ժամ հաւուն ասելոյ՝ հրաման տային զպաշտօն ժամում կատարել. (Փարպ.։)
ընդ մէջ անկանի բանին՝ ոճով.
Պարտ այնպէս էր՝ ասէ, ընդ բռամբ արքայի ի սպաս զոհիցն պաշտել զայն։ Ո՛չ արժան՝ ո՛չ պատշաճ, ասէ, մերոյ չափոյ հասակի. եւ այլն։ Սոյնպէս իմա՛ եւ զայն.
Յայնժամ, ասէ ցնոսա, յարիցէ ազգ յազգի վերայ. (Ղկ. ՟Ի՟Ա 10։)
Ա՛յլ ոճ.
Ճանճք գարշեցուցանեն զիւղ, ասէ՝ որ ասացն. (Առ որս. ՟Ժ՟Գ։) այն է բան ժողովի ի սուրբ գիրս։
cf. ԱՍԱՑԵԱԼՔՆ.
Ա՛յլ ոճ.
Զոր ասէն, ա՛յս է։ Եւ զոր ասէն՝ այսպիսի է, կամ այսպիսի ինչ է. (Ոսկ. յհ. ՟Ա 23. 26։ եւ Սարգ. ստէպ։)
ընդ մէջ անկեալ բանի, նշանակէ, Այսինքն է, կամ իմա՛.
Յերկուս բաժանի իմաստասիրութիւն, ի տեսականն՝ ասեմ, եւ ի գործականն. (Սահմ. ՟Ժ՟Ե։)
Անարատ Քրիստոսի հարսինն, Հռիփսիմեայ ասեմ. (Խոր. հռիփս.)
Ի հակառակսն Մովսէսի, զկորխայ ասեմ եւ զաբիրոնէ։ Աղէ հայեցարո՛ւք, ո՛չ զգալի ասեմ երեսօք, այլ խոհականապէս. (Պիտ.։)
ԱՍԻՑԵՍ, ԱՍԻՅԷ. իբր Առարկել. դիմախօսել.
Իսկ արդ՝ ասիցես, ոստքն փշրեցան, զի ես պատուաստեցայց։ Այլ ասիցէ ոք, զիարդ յառնեն մեռեալք. եւ այլն։
ՉԱՍԵՄ, ԶԻ ՄԻ՛ ԱՍԻՑԵՄ, ԶԻ ՄԻ՛ ԱՍԱՍՑՈՒՔ, եւ այլն. իբր Կարէի ասել, բայց չասեմ. կամ մի՛ ստիպեր զիս ասել.
Եւ ոչ այնպէս մեծն մովսէս, չասեմք թէ առաւելօքն պակասագոյն. (Կորիւն.)
Եւ հատուցից, զի մի ասիցեմ քեզ, թէ եւ դու զանձն քո ինձ պարտիս։ Եւ ամաչեսցուք մեք, զի մի՛ ասացից՝ թէ դուք. եւ այլն։
ԱՍԻՑԷՐ յն. ոճով. իբր Կարէր կամ ունէր ասել.
Ո՛վ իմաստունդ ստորոգիչ, ասիցէր արդեօք բնութիւն ցքեզ. (Նիւս. բն. ՟Բ։)
ԱՍԱՑԵԱԼ, ցելոյ, ոց. իբր Բանն ասացեալ. գտանի եւ Ասիցեալ, ասիցելոց, կամ ասելոց.
Ոչ գիտէին զասացեալսն. (Ղկ. ՟Ժ՟Ը 34։)
Վկայեաց տեառն ասացելոյն. (Ագաթ.։)
Ըստ ասացելոյ իմաստնոյուրումն. (Պիտ.։)
Եւ որ զկնի բերին, կամ զհետ գան ասացեալքն. (Նար. ՟Ժ՟Ա.։ Նար. կ.։)
Ճշմարիտն գոլ ասիցեալն (եւրիպիդեայ)։ Սորա յառաջագոյն ասիցելոյ՝ եւ զայն ասելի է։ Ոչ յասիցելոցն առաւել՝ քան ի մտացն գիտացեալք։ Յումեքէ ասիցելոցն յաղթահարեալ։ Վերջանան ի հասմանէ ըմբըռնման ասիցելոցն. (Փիլ.։)
Կատարեալ զայս ամենայն գործս ըստ ասելոցս կարդաւ. (Փարպ.։)
ԱՍԱՑԵԱԼՔՆ, ցելոցն. τὰ λόγια. oracula, scriptura sacra. Պատգամք Ատուածոյ ասացեալք ի Սուրբ Գիրք. աստուածեղէն տառք.
Երկուց լուսաւոացն, զոր ասացեալքն մեծամեծ կոչեն։ Որպէս ասացեալքն ասեն։ Զոր եւ ասացելոցն բանից ճշմարտութիւն ասէ, թէ ամենայն ինչ բարի է յոյժ. (Դինոն. ստէպ։)
ԱՍԱՑԵԼՈՅՐ. ասինքն Ասացելոյ՝ յն. ոճով.
Ընդունելութիւնն ներկայ՝ լինի ԱՍՈՂ, ի աց. եւս եւ ԱՍԱՑՈՂ.
Բանն ի բերան ասողին։ մեկնութեանց. (Ագաթ.։ Սարգ. յկ. ՟Դ։) (Փարպ.։)
Տեսաք զասացողն, եթէ եւ այլն. (ՃՃ.։)