Other definitions containing this entry
to go;
to carry or to bear ones self;
to be inclined, to lean;
to behave one's self, to act;
զի՞նչ օգուտ յայնմանէ բերցի, what advantage will result from it ? — ի վերայ ջրոց, to walk on the waters;
ընդ երկիր —, to travel, to voyage;
to be busy with mundane things;
առ երկրաւ —, to travel round the world;
to shed on the earth;
անխտիր ընդ մեզս —, to be given up to sin;
այսր անդր — or բերեալ լինել, to go here and there;
to be taken hither and thither;
շուրջ — զօրինօք Աստուծոյ, to observe the laws of God;
— ի կործանումն, ի վայր, to fall into ruin, to fall down;
ի նախանձ or նախանձու —, to envy, to covet;
ի բարկութիւն orբարկութեամբ —, to get angry;
ընդ քիրտն —, to sweat, to perspire;
եւ այլ որ ընդ սոքօք բերին, եւ որ զկնի բերին ասացեալքն, and so on for the rest, as follows.
to crumble;
— ի բարկութիւն, — ի սրտմտութիւն բարկութեան, to be on a passion, to be angry, mad.
celestial;
ethereal;
— մարմինք, celestial bodies, planets, etc.;
— բարկութիւն, the wrath of heaven.
to overturn, to cast down, to fling or throw down;
to spill;
to empty, to exhaust;
to take away, to take by force, to possess one's self of;
to cast off;
to disengage, to deliver, to release, to relieve;
թափել զատամն, to extract, to pull out, to draw a tooth;
թափել զդրունս, to unhinge the doors;
բեւեռովք զբեւեռ թափել, one nail drives out another (new things or persons make old ones forgotten);
cf. Բեւեռ;
թափել կապուտ, աւար բազում, զկապուտ սաստիկ, to make a great booty, to pillage, to sack;
թափել զոք յիմեքէ, to despoil, to deprive of;
թափել զոգի ուրուք, to harass, to hold in suspense;
թափել զքուն, to rouse one's self, to awaken;
թափել զգինի, to get sober again, to sleep off drunkenness or debauch, cf. Աթափեմ, cf. Զգաստանամ;
թափել զոք ի ձեռաց ուրուք, to save one from the hands of another, to liberate, to rescue;
թափել զբարկութիւն յումեքէ, to free from the effects of another's resentment, to pardon;
թափել ի բաց զոգի, to die, to perish;
թափել զցասումն, զոխս ի վերայ ուրուք, to vent one's anger, to wreak one's vengeance;
թափել զթոյնս յոք, to give vent to one's angry passions;
թափել զմաղձն, to discharge ones bile, to vent one's spleen;
ածել —, to add, to subjoin;
to conclude;
թափել զտունն, to remove, to change habitation, to empty a house of its furniture;
թափել զսուր իւր յոք, to draw the sword against, to brandish the sword;
թափել զբաժակ, to drink off the cup to its dregs;
to drink up;
թափել զանձն, to escape, to disengage one's self, to get rid off, to abscond, cf. Նուաստանամ;
to spare, to be sparing of;
to pardon, to respect, to exempt, to privilege;
to save, to spare, to husband, to be thrifty, to administer or manage well, to be sparing of expence, to economize;
— ի կերակրոյն, to stint one's self;
— ի ժամանակն, to economize time;
— ի շրթունս, to bridle one's tongue;
— ի բարկութիւն, to abstain from wrath.
to finish, to end, to accomplish, to complete, to consummate;
to crown, to effectuate, to execute, to perfect, to fulfil, to realize;
to improve;
to consecrate, to hallow, to sanctify;
to initiate;
— զպարտս, to perform, to fulfil a duty;
— զխորհուրդ, to carry out a project;
— զկամս անձին, to have one's will, to be contented, to do according to one's desire;
— զկամս ուրուք, to fulfil the wishes of, to humour, to content;
— զբարկութիւն իւք յոք, to glut one's wrath or vengeance on;
— զնթացս, զաւուրս իւր, to terminate one's career;
to end one's days;
— զհոգի, to give up the ghost, to expire, to die.
raining fire;
— բարկութիւն, thunderbolt.
to pour, to pour out, to empty, to pour forth, to shed;
to diffuse, to scatter, to disperse, to spread;
— զանձն առաջին տեառն, to pour out one's soul before the Lord;
— զսիրտ իւր առաջի ուրուք, to open one's heart, to unbosom oneself to;
— զբարկութիւն, զսրտմտութիւն իւր ի վերայ ուրուք, to give vent to anger, to discharge one's wrath upon;
— կռոց նուէրս, to pour out libations to idols;
— արիւն բազում, արեան ճապաղիս —, to cause immense bloodshed, to shed torrents of blood;
արտօսր —, to shed tears;
— զարիւն իւր, to shed one's blood.
gun, musket, fusil, piece, arquebuse, rifle, blunderbuss;
— բաղխիչ, գայլախազեայ, կախաղանաւոր, ասղնաւոր, կրկնահար, հողմահար, յետախցիկ, որսոյ, թռչնորսական —, percussion-gun, flint-gun, pendulum-gun, needle-gun, double-barrelled gun, air-gun, breech-loading, sporting-gun or shooting-gun, fowling or birding-gun, musket or rifle;
բաղխիւն —ի, musket-shot;
շռինդ —ի, report of a gun;
հարուած —ի, gun-shot wound;
— բարկութիւն, շանթք, thunder, thunder-bolt;
լնուլ զ—, to load a gun;
արձակել զ—, to shoot, to let off, to discharge, to fire;
չառնուլ հուր —ի, to miss fire, to flash in the pan;
—ք, hail of fire;
musketry.
fire-hurling, thunder-striking, fulminating;
— բարկութիւն, thunder.
to push, to give a push to, to thrust, to push forward;
արտաքս —, to unload, to discharge, to empty, to cast forth;
— զմիմեանս, to press or crowd on one another;
— զպատերազմ, զճակատ, to fight, to make or wage war, to give battle to;
— զախոյեան, to win, to conquer, to subdue, to depress, to prostrate;
զհոգաւոր կռիւն —, to fight against temptation;
ընդդէմ իրերաց զբարկութիւնն մղել, to be exasperated one against another;
— զանասուն, to train to labour, to break in or teach animals to work;
cf. Ճաշ.
— բարկութիւն, thunder, cf. Շանթ, cf. Կայծակն;
— ամպք, thunder-cloud.
to have;
to take, to hold, to possess, to occupy, to enjoy;
to take, to stop, to retain;
to seize upon, to become master of, to subject, to subdue;
to contain, to enclose;
to carry, to support, to sustain;
to relate to, to refer to;
to be able, to know how;
— առ, իբրեւ, to esteem, to repute, to take for, to look upon as, to regard as;
— զտեղի, to stand instead of, to supply the place of;
— զոք, to stop one, to seize;
— զգուշութիւն, to take care, to watch;
— ի մտի, to form a design or project, to propose to oneself, to think to;
to retain;
զառաջս —, to oppose, to resist, to impede, to hinder;
to stand or go before;
զդէմ —, to make head against, to face, to resist, to oppose, to fight;
— առ իւր զխորհուրդս, to keep another's secret;
— զտունն, to maintain the honour of the house;
պինդ — զխոստովանութիւն, to keep the faith;
ի վայր — զբարկութիւն, to refrain from anger, to control one's anger;
գութ — զմէնջ, to have pity on us;
— զաղանդ, զուսումն, to follow the doctrine, to be of the sect of;
ոչ առ սուտս ունիմ զձեզ, I do not take you for liars;
զանձինս առ իմաստունս ունէին, they thought themselves wise;
իբրեւ զմարգարէ ունէին զնա, they looked on him as a prophet;
սրտմտութիւն կալաւ զնա, he was enraged;
զի՞նչ ունիս առնել, what have you to do ?
կալ զնա զեղջերացն, take it by the horns;
հրամայեցին նմա — զգլուխ բազմականին, they gave him the highest place at the feast;
տենդն կալաւ զնա, the fever has seized him, he has caught a fever;
ունիմ ի վենետիկ քսան եւ չորս ամ, I stayed twenty-four years in Venice;
ահ կալաւ զիս, fear seized me;
ի բանի մի ունիք, never mind, do not care for that;
— ունէին իւղ՝ այլ, they had indeed oil, but;
խօսել կալաւ, he began to speak;
կալարուք զկիրճս ջրոցն, seize the canals;
դիպող պատասխանեօք ունի զբերանս նոցա, he silences them with opportune replies;
խօսիլ ոչ ունիմ, ոչ ունիմ ասել, I cannot speak, I do not know how to speak.
to lose one's temper, to be angry, out of all patience, indignant, in a passion, provoked, irritated, exasperated, enraged;
սրտմտեցաւ բարկութիւն նորա յոյժ, he was seized with rage.
Voir tout
Other definitions containing this entry
Յայնքան բարկութիւն շարժեալ. (Պիտ.։)
Ատելի արարէք զիս՝ երեւելի անզգամ ամենայն բնակչաց երկրիս։ Մի՛ ոք համարեսցի զիս անզգամ։ Խրատիչ անզգամաց, վարդապետ տղայոց։ Անզգամաց արմատս ձգեալ։ Զանզգամ սպանանէ բարկութիւն։ Այր անօրէն եւ անզգամ գնայ զճանապարհս թիւրս։ Անզգամն անգոսնէ զխրատ հօր։ Անզգամն ծիծաղելով գործէ զչար։ Յականջս անզգամի ամենեւին մի՛ խօսիր։ Իբրեւ զմի ի կանանց անզգամաց խօսեցար. եւ այլն։
Ըստ անզեղջ սրտի քո գանձես անձին քում բարկութիւն. (Հռ. ՟Բ. 5։)
Որով կարծէր չարախորհուրդն շնորհ ինչ առնել նոցա, առաւել եւս զօրութիւնն աստուծոյ ի բարկութիւն սրտմտութեան փոխէր։ Ոչ ինչ էր օգուտ, այլ առաւել եւս ի դատախազութիւն. (Փարպ.։)
Առաքել զամենայն պատահարս, կամ զմահ, զբարկութիւն, զձեռն, զնետս, եւ այլն։
Անմիտն առ օրին յայտնէ զբարկութիւն իւր. (Առակ. ՟Ժ՟Բ 16։)
Հանգանակող է եւ արբշիռ։ Ամենայն արբշիռն (կամ արբեցողն) եւ բոզանոցն աղքատասցի. (Օր. ՟Ի՟Ա 20։ Առակ. ՟Ի՟Գ 21։ Մշակ արբշիռն ոչ հասցէ ի մեծութիւն։ Բարկութիւն մեծ՝ կին արբշիռ. Սիր. ՟Ժ՟Թ 1։ ՟Ի՟Զ 11։)
Բարուրք շարժմանն՝ բարկութիւն Աստուծոյ. (եւ ցասմանն պատճառք՝ մեղք մեր. Ոսկ. ղկ.։)
Գանձել զարծաթ եւ զոսկի. անձանց զչարիս. ուղղոց զփրկուի։ Գանձես անձին քում բարկութիւն։ Գանձի արդարոց՝ մեծութիւն ամբարշտաց։ Գանձս բարիս գանձեսցես քեզ յաւուրն կենաց քոց։ Մի գանձէք ձեզ գանձս յերկրի։ Ոչ պարտին որդիք հարց գանձել, այլ հարք որդւոց։ Իբրեւ զհուր գանձեցէք աւուրցն յետնոց։ Եւ այժմ երկինք եւ երկիր նովին բանիւ գանձեալ են, հրոյ պահեալք, եւ այլն։
ἑρεθίζω, ἑπισείω, παροξύνω irrito, provoco, commoveo, impello, acuo Գրգիռ տալ կռուոյ եւ հակառակութեան. շարժել եւ յուզել զկռիւ, կամ զայլս ի կռիւ. սադրել. գրգել ի բարկութիւն եւ յայլ կիրս. վառել. բորբոքել.
Ելանէին եւ իջանէին ընդ նա։ Ել ի լեառն յիսուս։ Ել ծուխ ի բարկութենէ նորա։ Ելանէր բոց երկրին իբրեւ մրրիկ հնոցի։ Բարկութիւն աստուծոյ ել ի վերայ նոցա։ Քաղք եւ խոյք ելանէին ի վերայ մաքեաց եւ այծից։ Ելեր յանկողինս հօր քո.եւ այլն։
Թաքեան յերեսաց տեառն։ Թաքիջի՛ք անդ զերիս աւուրս։ Գտան թաքուցեալք ի յայրի անդ։ Էր ընդ նմա թաքուցեալ ի տանն Աստուծոյ ամս վեց։ Մտանիցես շտեմարանէ ի շտեմարան թաքչել։ Թաքի՛ր առ ժամանակ մի, մինչեւ անցցէ բարկութիւն տեառն։ Ոչ ոք իցէ՝ որ թաքիցէ ի տապոյ նորա.եւ այլն։
Ի համբակացն պատանեաց իգացելոց որպիսի՛ բորբոքեցաւբարկութիւն. (Մագ. ՟Ի՟Է։)
Խնայել յոգիս, կամ յանձինս, յազգայինս, ի ստացուածս, ի բարկութիւն. (Եղիշ.։ մանդ։ Խոր.։ Սկեւռ. աղ.։ ստուածաբ. Ժղ.։)
Զբարկութիւն իմ եւ զսրտմտութիւն իմ հեղից ի վերայ տեղւոյդ այդմիկ։ Հեղեալ ցասմամբ թագաւորեցից ի վերայ ձեր։ Հեղու անարգութիւն ի վերայ իշխանաց։ Հեղից ի վերայ նոցա զչարիս իւրեանց։ Հեղից յոգւոյ իմմէ (կամ իմոյ) ի վերայ ամենայն մարմնոյ։ Հեղից ի վերայ տանն դաւթի հոգի շորհաց։ Հոգւոյն սրբոյ, զոր եհեղ ի մեզ առատութեամբ.եւ այլն։
ՀՐԱՑԱՆ ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. ՀՐԱՑԱՆ ՇԱՆԹՔ, եւ այլն. Շանթ կայծականց. կայծակ. ... κεραυνός fulmen
Սատակեցան ի հրացան բարկութենէ։ Եւ ի սոդոմ զհրացան բարկութիւնն. (Սեբեր. ՟Բ։ Ոսկ. մտթ.։)
Առ փայեթոնիւ հրացան բարկութիւնն եթւովպացւոց աշխարհին. յն. ἑκπύρωσις incendium. հրդեհ։
Քան զծաղր երեսաց՝ բարկութիւն մտաւոր պատուականագոյն է. (Ածազգ. ՟Ժ՟Զ։)
Բարկութիւն մրրկել։ Ի մրրկեալ նեղսրտութենէ։ Իբրեւ զփոշի անուոյ ի փոթորկէ մրրկեալ. (Երեմ. ՟Ի՟Գ. 19։ լ. 23։ Սղ. ՟Ծ՟Դ. 9։ Ես. ՟Ժ՟Ե. 13։)
Առ բարկութիւնն յահուրք. (Մեկն. ղեւտ.։)
Նմանութեամբ ստէպ ասի. Շարժել կամ շարժիլ ի բարկութիւն, ի ցանկութիւն, ի սէր, ի գութ, եւ այլն։
ՈԽԱԹԱՓ ԼԻՆԵԼ. χαλαζόω grandino. (թափել որպէս զկարկուտ) Թափել ի վերայ ուրուք զոխ սրտին կամ զմթերեալ բարկութիւն.
ՈՂԲԱՐԿ ՈՂԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. Արկումն ողբոց. ողբ. ողբերգութիւն.
Զկնի մեղանացն ողորմագինս իմն ողբարկութիւնս վհատականս. (Նար. լ։)
Բարկութիւն եւ ցանկութիւն ջերմինք են եւ հրայինք. (Բրսղ. մրկ.։)
քարշեն իբրեւ սամետէիւք զհատուցումն վրիժուց անօրէնութեան իւրեանց. զի որպէս ուժգին սամետէիւք քարշի լուծ, եւ նոքա թերահաւատութեամբ իւրեանց քարշէին յանձինս զբարկութիւն աստուծոյ. (Գէ. ես.։)
քարշեն իբրեւ սամետէիւք զհատուցումն վրիժուց անօրէնութեան իւրեանց. զի որպէս ուժգին սամետէիւք քարշի լուծ, եւ նոքա թերահաւատութեամբ իւրեանց քարշէին յանձինս զբարկութիւն աստուծոյ. (Գէ. ես.։)
Որ աստ ցասկոտ է եւ բարկացօղ, անդ բարկութիւնն Աստուծոյ մնայ ի վերայ նորա. (Յհ. գառն. խր.։)
Եգիտ ժամանակ բարկութիւն, եւ էջ առ մեզ, զարգելիչն ոչ գտանելով առ մեզ. (Վրք. հց. ձ։)
Արձակեաց զաղաւնին զհեա նորա, կամ ի տապանէ անտի։ Եդ յուսնորա զմանուկն, եւ արձակեաց զնա։ Արձակեաց իսահակ զյակոբ, եւ գնաց ի միջագետս։ Արձակեա՛ զիս, քանզի այգ եղեւ։ Ոչ արձակեցից զքեզ, եթէ ոչ օրհնեսցես զիս։ Արձակեա՛ ընդ իս զպատանեակդ։ Արձակելով արձակեսցես զմայրն, եւ զորդիսն առցես քեզ։ Հրեշտակս արձակել։ Իսկ տէր հրեշտակ անողորմ արձակէ ի վարայ նորա։ Արձակել զժողովուրդն, կամ զժողովս։ Արձակել խաղաղութեամբ։ Մահ արձակեաց տէր ի վերայ յակոբայ։ Զի զբարկութիւն իմ յազգ անօրէն արձակեցից։ Արձակեցից ի վերայ դոցա սուր։ Արձակեցից զսուր իմ զկնի նոցա։ Սուր արձակեցից զկնի նոցա։ Արձակել զծառայ։ Արձակեսցես զնա ազատ ի քէն։ Եհա արձակեաց զնա տէր Աստուած ի դրախտէ անտի։ Եհան արձակեաց զղովտ ի միջոյ կործանմանն։ Արձակեցան արքն՝ ինքեանք եւ էշք իւրեանց։ Արձակեցիր ի վերայ նոցա բազմութիւն անխօսուն անասնոց ի վրէժխնդրութիւն։ Արձակել ի վերայ նոցա բազմութիւնս արջոց։ Արձակիցէ զնա բարեւ ընդ ճանապարհ։ Զտիմոթէոս զարձակեալն առ ձեզ. եւ այլն։
Բարկութիւն հոգւոյն դռնապահ կացեալ՝ կատաղել ընդդէմ օտարին սատանայի. (Սարգ. յկ. ՟Դ։)
Բարկութիւնն զայրումն շարժեալ. (Ոսկ. գաղ.։)
Ի ժամանակի՝ յորում զարթչիցի բարկութիւն նորա. (Յճխ. ՟Ժ՟Ա։)
Զհրացան զծըծմբախառն բարկութիւնն, զոր տեղեաց ի սոդոմ. (Եփր. խոստով.։)
Բարկութիւն հօր՝ որդի անմիտ, եւ ցաւք են ծնանելեաց (այսինքն մօր) նորա։ Չի՛ք զօրութիւն ի ծնանելիս. (յն. եզակ) (Առակ. ՟Ժ՟Է. 25։ ՟Դ. Թագ. ՟Ժ՟Թ. 3։)
ԿԱՅԾԱԿՆ. κεραυνός, σκεπτρός fulmen. Շանթ երկնառաք. կայծակ. ... որ ասի եւ ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ.
ԿԻՌՈՆՈՍ կամ ԿԵՌԱՒՆՈՍ. Բառ յն. κεραυνός , այսինքն Շանթ երկնից. որ եւ ասի Բարկութիւն. հրացան. նետ եւ տէգ. կայծակ.
Իւրաքանչիւր ի նոցանէ աղաչէր զդահիճսն համառօ՛տ մահ ածել ի վերայ նոցա։ Պետրոս համառօ՛տ ընծայեաց զզղջումն։ Աստուածասաստ բարկութեամբ համառօտ դատել։ Համառօտ ածէ զբարկութիւնն. (Ճ. ՟Ա.։ Ճ. ՟Գ.։ Ագաթ.։ Սարգ. յկ. ՟Ժ։)
Ջեռուցեալ եւ հրագոյն ի գոհութիւն աստուծոյ։ Բարկութիւն եւ սրտմտութիւն բոցաձեւ է եւ հրագոյն. (Փիլ. այլաբ. եւ Փիլ. լին.։)
ՀՐԸՆԿՂՑ ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. κεραυνός fulmen. Շանթ. կայծակ.
Շիջուցանել զհրընկէց բարկութիւն. (Պտմ. աղեքս.։)
Բարկութիւնն աստուծոյ ճարակէ զեգիպտոս։ Ամենայն անօրէնութիւնք եւ չարութիւնք ի քաղաքիս ճարակին. (Վրք. հց. ձ։)
Հանդէսն յոլովի, եւ յամենայն կողմանց զճգնողաւն հոսին քրտունք։ Աճեն նմա (բարկութիւնք) յաշխարհական լիութենէս, եւ յոլովեն ի զօրութենէ աշխարհիս։ Նոցա մեծութիւնքն աճէին, եւ սորա աղքատութիւնն յոլովէր. (Իսիւք.։)
Որ զբարկութիւն նըհանջիցէ (յն. սանձիցէ), ո՞րչափ եւս առաւել եւ զձեռսն կարճիցէ ի սպանանելոյ. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 16։)
Զբարկութիւն տրտմականին, եւ զնորափառ պիղծ հպարտին. (Յիսուս որդի.։)
Զի մեր բարկութիւն՝ մտացն շրջականք են. (Ոսկ. ես.։)
Ետես տէր, եւ նախանձեցաւ եւ սրտմտեցաւ։ Սրտմտեցաւ բարկութիւն նորա յոյժ։ Սրտմտեցաւ աասա մարգարէին.եւ այլն։
Բորբոքեալ մեղքն ի նմանութիւն հրոյ՝ տոչորեցան եւ բարկութիւնքն եւ սրտմտութիւնքն աստուածութեանն։ Ընդէ՞ր դուք ընդ նոսա այրեալ տոչորեցայք (կամ տոչորիք). (Ագաթ.։ Եղիշ. ՟Գ։)
θυμός ira praeceps, furor, iracundia ὁργή ira ἑπάχθεια molestia, offensa եւ այլն. Ցասնուլն. զայրոյթ. սրտմտութիւն. սաստիկ բարկութիւն ահարկու. սաստ եւ պատւհաս. բարկութիւն.
Առ փայեթոնիւ հրացան բարկութիւնն եթւովպացւոց աշխարհին. (Եւս. քր. ՟Ա. եւ ՟Բ։)
Ցածուցանել զամենայն բարկութիւն եւ զվնասակար շարժմունս, որ ամբաստանօք լի է. (Յճխ. ՟Ժ։)
Մութն անհնարին։ Անհնարին հարուածք, կամ տանջանք, ցաւք։ Անհնարին երկիւղիւ։ Անհնարին գազանօք։ Ցնորք անհնարին երազոց։ Անհնարին բարկութիւն գազանաց։ Անհնարին մահու կորիցեն։ Բեկումն անհնարին։ Պատերազմ անհնարին։ Անհնարին մեղք, կամ մոլորութիւն, անմտութիւն, թշնամութիւն, գազանութիւն, գոչիւն։ Անդունդք անհնարինք. եւ այլն։
Արգել զնոսա։ Մի՛ արգելուք զդոսա գալ առ իս։ Արգելուցուն յամուսնանալոյ։ Յովհաննէս ար գելու զնա։ Հրամայեաց հողոփեռնէս պահպանացն մի՛ արգելուլ զնա։ Զբարկութիւն իմ լցի, եւ արգելի։ Ոչ ոք արգելու ի քէն զշիրիմս։ Երկիր արգելցէ զարդիւնս իւր։ Մի՛ արգելուր ի նմանէ եւ զշապիկս. եւ այլն։
Առաւել զԱստուծոյ բարկութիւնն բորբոքեալ։ Եւ զոր պարտ էր քահանայիցն զածուցանել, նոքա առաւել բորբոքէին. (Մխ. երեմ.։)
Երկնուստ էր հասեալ վտանգն, եւ աստուածառաք էր բարկութիւնն. (Արծր. ՟Դ. 8։)
Բարկութիւն է ախտ զայրական (ա՛յլ ձ. մոլեկան), յիմարեցուցանէ, գազանացուցանէ. (Նեղոս.։)
Բարկութիւնն զայրումն շարժեալ. (Ոսկ. գաղ.։)
Եթէ բարկութիւն կալցի, խոշորագոյն իմն եւ զկծագոյն լինին (աչքն). (Փիլ. իմաստն.։)
Եւ բարկութիւն առաւել լուցանի. (Մաշկ.։)
Զհրացան զծըծմբախառն բարկութիւնն, զոր տեղեաց ի սոդոմ. (Եփր. խոստով.։)
Զհրացան զծըծմբախառն բարկութիւնն, զոր տեղեաց ի սոդոմ. (Եփր. խոստով.։)
Համաշխարհական համաջինջ ջուրցն հեղեղ, կամ բարկութիւն աստուծոյ. (Գանձ.։ Արծր. ՟Ա. 1։)
Գազանս անծանօթս կամ հրաշունչս։ Հրաշունչ բարկութիւնն. (Իմ. ՟Ժ՟Ա. 19։ ՟Գ. Մակ. ՟Զ. 24։)
Ծաղր անվայելուչ, ձայն աղմկեալ, բարկութիւն նախաձեռն. (Մեկն. ղեւտ.։)
Զարհուրեալ եւ դողացեալ ի շանթաձիգ նետիցն հրեղինաց։ Զշանթաձիգ բարկութիւն հրեղէն անձրեւացն է իմանալ. (Նար. յովէդ.։)
Խեթի հայելով շառագոյն աչօք։ Եթէ բարկութիւն կալցի, շառագոյն արիւըռուշտ լինին երեսքն (ա աչքն). (Փիլ. լիւս. եւ Փիլ. իմաստն.։)
քարշեն իբրեւ սամետէիւք զհատուցումն վրիժուց անօրէնութեան իւրեանց. զի որպէս ուժգին սամետէիւք քարշի լուծ, եւ նոքա թերահաւատութեամբ իւրեանց քարշէին յանձինս զբարկութիւն աստուծոյ. (Գէ. ես.։)
ὁξύτης, ὁξεία, τὸ ὁξύ, ἁκμή acumen եւ acor եւ velocitas. Սո՛ւր գոլն՝ ըստ ամենայն առման. որպէս ռմկ. սրութիւն, սրընթացութիւն. կտրուկ ըլլալը, բարակութիւն, բարկութիւն.
Ի տարապարտ խորհուրդս կամ մտածութիւնս։ Տարապարտ բարկութիւն կամ աղաղակ կամ մոլորութիւն կամ փիլիսոփայութիւն. (Ագաթ.։ Յհ. իմ. երեւ.։ Շ. մտթ.։ ՃՃ.։ Սեբեր. ՟Դ։)
Բարկութիւն ամենահօրն զիջաւ. (Լմբ. համբ.։)
Բարկութիւնն եկեալ ի վերայ անապաշխարիցն։ Անապաշխար՝ մեղօք լինին. (Շ. մտթ. եւ Յիսուս որդի.։)
Զարդարեալ գոյ բարկութիւն արիութեամբ. (Սահմ. ՟Ժ։)
ὁξύθυμος, θυμώδης iracundus, celer ad iram որ եւ ԲԱՐԿԱՑՕՂ ասի. Ունօղ ի սրտի զբարկութիւն. ցասմնոտ, ցասկոտ ի բնէ, եւ փոյթ ի բարկութիւն.
Եւ որդիքն Իսրայէլի ելանէին բարձրացեալ ձեռամբ։ Ի վերայ այսր ամենայնի ոչ դարձաւ բարկութիւն նորա, այլ տակաւին ձեռն իւր բարձրացեալ է։ Եւ այս ձեռն բարձրացեալ ի վերայ ամենայն ազգաց (ի պատուհասել).եւ այլն։
Բարկութիւնն կռփեսցի յերկայնմտութենէն, եւ երկրաքարշ լիցի ի սուրբ սիրոյն. (Կլիմաք.։)
Ցասկոտ. բարկասիրտ. որ ուժգին բրդի ի բարկութիւն.
Որ ի վերայ քաղաքին բարկութիւնն այն ի թառամումն դդմենոյն կտրեցաւ. (Գեննանդ.։)
ԽՍՏՈՒԹԻՒՆ. Պակասութիւն մեղմութիւն. բարկ եւ սաստիկ գոլն յո՛ր եւ է կարգի. սաստկութիւն կրից կամ բարուց. Բռնութիւն դժնդակութիւն կրից կամ բարուց. բռնութիւն. դժնդակութիւն. դառնութիւն. բարկութիւն.
Հանդարան եւ ծանրաշարժ։ Ծանրաշարժ լինել առ բարկութիւն։ Ծանրաշարժ ոտամբ, գնացիւք։ Բնութիւն կամ բան կամ լեզու ծանրաշարժ. (Շ. մտթ.։ Սարգ. Պիտ.։ Արշ.։ Վրդն.։)
Զհրացան զծըծմբախառն բարկութիւնն, զոր տեղեաց ի սոդոմ. (Եփր. խոստով.։)
Ըստ փարաւոնեան զօրուն զծովապատիժ բարկութիւնն կրեցին. (Ղեւոնդ.։)
Քեզ ի հաճութիւն, եւ մի՛ ի բարկութիւն։ Յոր խունկ հաճութեան մեծապէս հոտոտի աստուած։ Հաճութիւն (այսինքն հաշտութիւն) ի մէջ խռովութեան. (Նար.։)
Բժշկել հեզութեամբն զտարապարտ բարկութիւն. (Շ. մտթ.։)
cf. ՇԱՆԹԱՁԻԳ։ Իսկ ՇԱՆԹԱՁԻԳ ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ՝ է Շանթ երկնային. կայծակն. κεραυνός fulem.
Ո՞վ զթանթընկէց բարկութիւնն (յն. զկայծակունս) թոյլ ետ գալ ի վերայ սոդոմայեցւոց երկրին. (Ոսկ. հռ.։)
Ոչ վայելէ աստուածոյ (բարկութիւն), այլ ի սպառնալիս պիտանացու էր. (Կիւրղ. թագ.։)
Տեսակք սրտմտականին երեք. բարկութիւն, քէնք, ոխք. (Նիւս. բն.։)
Մի՛ ասէ (զբարկութիւն), վասն զի խոտ լուար, վաղանցուկ համարիցիս. (Գէ. ես.։)
Աստուած վրէժխնդիր. Աստուծոյ սպասաւոր է, վրէժխնդիր ի բարկութիւն այնմ՝ որ զչարն գործիցէ։ Վրէժխնդիր է տէր ի վերայ ամենայնի այդորիկ. եւ այլն։
Զկնի մեղանացն ողորմագինս իմն ողբարկութիւնս վհատականս տաժանակոծս. (Նար. ղ։)
Բարկութիւնն տգեղագոյն գործէ զկերպարանն։ Այլեւայլ գազանս տգեղագոյնս պաշտէին եգիպտացիքն. (Սարգ. յկ. ՟Դ։ Նոննոս.։)
Ձգեցին ի վերայ ինքեանց զարժանասաստ բարկութիւն Աստուծոյ. (Յիշատ.։)
Ողկոյզ նոցա դառնութիւն։ Լցոյց կամ արբոյց զիս դառնութեամբ։ Դառնութիւն մաղձի։ Խիթք դառնութեան (յն. դառն)։ Դառնութիւն եւ բարկութիւն։ Դառնութիւն անձին։ Ոչ ունի դառնութիւն տնակցութիւն նորա. եւ այլն։
Երրորդական աւուրբքն կարացին զայնպիսի մեղաց բարկութիւն ցածուցանել. (Ոսկ. ապաշխ. ՟Ե։)
Բարկութիւնն զայրումն շարժեալ. (Ոսկ. գաղ.։)
Այնչափ զուարճանայր ի բարկութիւն. (Իսիւք.։)
առանց շտեմարանելոյ զբարկութիւնսն յանկարծակի վարելով՝ նման իսկ է ակամայութեան. (Պղատ. օրին. ՟Թ։)
Բնաւորեալն ի նմա բարկութիւն բնութիւն եղեւ երկրորդ անգամ սահմանօրէն, (Թղթ. հաղբատ. առ գր. տղ.։)
Ու՞ր բողոքեմ զյանկարծադէպ պատուհասառաք բարկութիւն, զոր վատաբախտիկս անձն կատարէ ի վերայ իմ չարահնար փութով. (Պիտ.։)
Գոլն տանջանական եւ պատուհասական եւ դիւրաշարժ առ ի բարկութիւն։ Ոչ տանջանական գոլն, եւ ոչ պատուհասական. (Արիստ. առաք.։)
Հեզութեամբն ցածուցանել զամենայն բարկութիւն։ Ցածո՛ զսրտմտութիւն հօր քո։ Քաղցրախառն բանիւք մատուցեալ ողոքէ եւ ցածուցանէ. (Յճխ.։ Ճ. ՟Բ.։ Եզնիկ.։)
Զբարկութիւնն ա՛րկ ի վերայ հեթանոսաց, եւ որ բնաւին անծանօթանան քեզ. (Մխ. երեմ.։)
Անհրաժարելի սրտմտութիւն, կամ բարկութիւն, կամ դահիճ. (Փիլ. լիւս.։ Բրս. հց.։ Ածաբ. մկրտ.։)
Առաւելագոյն ողջախոհասցին։ Եւս առաւելագոյն յորդորեցից ի վերայ իմ զաստուածառաքն բարկութիւն. (Պիտ.։)
Աստուածառաք բարկութիւն, կամ սրտմտութիւն, հուր, տանջանք. (Պիտ.։ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Թ։ Վրք. ոսկ.։)
Զկնի մեղանացն՝ ողոմագինս իմն ողբարկութիւնս ... բազմաւաղելիս. (Նար. լ։)
Դարձոյց զամենայն աւարն, եւ զժողովուրդն։ Դարձուցանելով դարձուցի՞ց զորդի քո յերկիրն՝ ուստի ելեր։ Զարծաթն այսրէն կշռով դարձուցաք։ Ոչ դարձոյց զերեսս իւր յինէն։ Դարձոյց զերեսս իւր յորմն։ Դարձո՛ զոտն քո ի ճանապարհէ չարէ։ Դարձոյց զթիկունս իւր։ Դարձուսցէ զբարկութիւն իւր ի նմանէ։ Դարձոյց զվէմն ի վտակս ջուրց։ Դարձուցից զսուգ նոցա ի խնդութիւն։ Դարձոյց զմիտս իւր։ Կենաց ի կեանս դարձուցանէ։ Զամենայն զօրսն ի փախուստ դարձուցանէին։ Դարձոյց զարծաթն առ մայր իւր։ Դարձուցաւ ինձ այսրէն արծաթն։ Եւ զյափշտակութիւնն դարձուցանիցէ։ Դարձուցից քեզ զամենայն անդս սաւուղայ.եւ այլն։
(Բարկութիւն չափաւոր) է դիւրակոչելի խորհրդոցն. (Բրս. բարկ.։)
Յերկմտութենէ փախերո՛ւք, որպէս ի գլխոյ չարեաց։ Ուր երկմտութիւն եւ բարկութիւն գոյ, անդ ոչ բնակէ աստուած. (Ածազգ. ՟Ա. եւ ՟Զ։)
Որ ի վերայ քաղաքին բարկութիւնն այն ի թառամումն դդմենոյն կտրեցաւ. (Գեննանդ.։)
Իւրաքանչիւր ի նոցանէ աղաչէր զդահիճսն համառօ՛տ մահ ածել ի վերայ նոցա։ Պետրոս համառօ՛տ ընծայեաց զզղջումն։ Աստուածասաստ բարկութեամբ համառօտ դատել։ Համառօտ ածէ զբարկութիւնն. (Ճ. ՟Ա.։ Ճ. ՟Գ.։ Ագաթ.։ Սարգ. յկ. ՟Ժ։)
Բարկութիւն է հարստահարել զիւր կամսն. (Մանդ. ՟Ի՟Ե։)
Բազում աղօթից պետք լինիցին, բազում ժուժկալութեան, բազում պարապութեան, զի կարիսցեմք հասանել խոստացելոց բարութեանցն։ Ի սակաւ ժամու մեծամեծ չարիս գործէ բարկութիւնն. չկարոտանայ բազում պարապութեան. (Ոսկ. եբր. եւ Ոսկ. մտթ.։)
θυμός ira, indignatio ὁργή ( էօվքէ, էորքէ ) iracundia. Ցասումն. բարկութիւն. զայրոյթ. վառումն ոգւոյ ի վրէժխնդրութիւն սրտի մտօք.
Զգուշացուցանէ յայնցանէ, որք ըստ ցասմնատեսակին առաւելան։ Զցասմնատեսակ ախտին անուն բարկութիւն կոչել. (Լմբ. առակ. եւ Լմբ. սղ.։ որպէս եւ Երզն. մտթ.։ Գանձ.։) ցասմնատեսակ. որպէս Ծանրաբարոյ, արի եւ պիդակազմ.
Շարժեն ի բարկութիւն, անաչառութիւն զնոյն ասելով. (Լմբ. սղ.։)
ԱՆԲԱՐԿԱՑՈՂՈՒԹԻՒՆ ԱՆԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. ἁόργητον. ira carere, moderatio. Անբարկացօղն լինել. չբարկանալն. հեզութիւն. հանդարտութիւն.
Քաղցրութիւն, անբարկութիւն. (Ոսկ. պետր.։ Ոսկ. եղ.։)
Զօրանամք ի հեզութիւն եւ յանբարկութիւն. (Լմբ. առակ.։)
Ի ձեռն պարզութեան եւ անբարկութեան։ Անբարկութիւն է ցանկութիւն անյագ՝ անպատուութեան. (Կլիմաք.։)
Մի՛ զբարկութիւնս յար հատուցանիցեմք անհամբոյր անհաշտութեամբ, եւ առանց խաղաղութեան. (Փիլ. լին.։)
Ասուածասաստ հրաման, կամ բարկութիւն, կամ հարուածք. (Ագաթ.։) (Յհ. կթ.։) (Ոսկ. մ. ՟Ա 5. 22։) եւ (Ոսկ. ես.։)
Որպէս եւ ընդդիմակողմնն՝ մի ըստ միոջէ չարին է կապեալ զչարութիւնն իւր. ատելութիւն զբարկութենէ, բարկութիւնն զհպարտութենէ. (Նեղոս.։)
Զսիրտն թնդէ բարկութեամբ. (Մանդ. ՟Ժ՟Ա. (կամ ըստ նոր ձ. թնդացուցանէ ի բարկութիւն)։)
ՀՐԱՑԱՆՈՒԹԻՒՆ. κεραυνός fulmen. Շանթ. երկնառաք կայծակունք. որ եւ ՀՐԱՑԱՆ ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. կայծակ.
Կարկուտք եւ հրացանութիւնք գուշակեն մեզ զահեղ բարկութիւնն. (Յճխ. ՟Ի։)
Որ բոցակիզէն եւ մոլեցուցանէ՝ սեղան, եւ աւելորդք ստացուածոցն։ Զիա՛րդ մոլեցուցանէ բարկութիւն. (Առ որս. ՟Ժ՟Բ։)
ՈՂԲԱՐԿ ՈՂԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. Արկումն ողբոց. ողբ. ողբերգութիւն.
Զկնի մեղանացն ողորմագինս իմն ողբարկութիւնս վհատականս. (Նար. լ։)
Չարակնութիւն անզգամութեան շլացուցանէ զբարիս. Նախանձ, բարկութիւն, չարակնութիւն. (Իմ. ՟Դ. 12։ Գաղ. ՟Ե. 21։)
Զկրկնաբանութիւն ի բաց վերացուցանէր։ Վերացո՛ յինէն զխեղդ վտանկից։ Աղաչեաց զաստուած, զի վերացուսցէ զբարկութիւն անողորմ արքային. (Վրք. ոսկ.։ Նար. ՟Լ՟Է։ Տէր Իսրայէլ. յնվր. ՟Ա.։)
cf. ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ։
ԱՄՊԱՀԱՐՈՒԹԻՒՆ կամ ԱՄԲԱՀԱՐՈՒԹԻՒՆ. κεραυνός fulmen;
cf. ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ;
Հարուած եկեալ յամպոց. շանթահարութիւն. շանթ. կայծակն. կայծակ. եըլտըրըմ.
Այս աշխարհակործան բարկութիւնս յանկարծակի դիպաւ մեզ. (Լմբ. ամովս.։)
Բարկութիւնք աստուածապատիժք, եւ արհաւիրք յերկնից։ Անտի առնուցուն ի միտ եթէ աստուածապատիժ է բարկութիւն։ Զի յայտ լիցի՝ թէ աստուածապատիժք են ցաւքն. (Ոսկ. ես.։)
Քաղցրութիւն, (այսինքն) անբարկութիւն. բարութիւն, (այսինքն) բարեսիրութիւն. (Ոսկ. գաղ.։)
παροξύνω exacerbo Շարժել ի բարկութիւն. զայրացուցանել. դառնացուցանել. սրդողցնել.
Զայրոյթ սաստիկ. ցասումն. սրտմտութիւն. դժկամակութիւն. սաստիկ բարկութիւն, կատաղութիւն.
Զմեր գազանական բարկութիւնն զգօնացուսցուք. (Սարգ. ՟ա. պետր. ՟Ժ։)
Զանիրաւ զբարկութիւն, զթշնամանողութիւն, զչարայուշ ոխակալութիւն. (Մանդ. ՟Ի՟Բ։)
Եւ իբր Սաստկութիւն. Բարկ գոլն. եւ Բարկութիւն. սերթլիք.
Համաշխարհական ջրհեղեղ, կամ նաւաբերկութիւն, կորուստ, բարկութիւն, նեղութիւն, տագնապ. (Շ. մտթ.։ Ոսկ. ի պետր. եւ Ոսկ. յեղիա.։ Յճխ. ՟Ը։ Ագաթ.։ Իգն.։)
ὁλιγοψυχία pusillanimitas παροξυσμός exacerbatio. Նեղասիրտն գոլ, եւ նեղասրտիլն, կարճմտութիւն. փոքրոգութիւն. հեղձամղձկութիւն. դժկամութիւն. զայրոյթ. բարկութիւն. սաստկութիւն կամ բորբոքումն կրից.
Ուսանիցին զԱստուծոյ զանհանդուրժական արձակեալ բարկութիւնն։ Անհանդուրժականն հպարտութիւն. (Ոսկ. ես.։)
ὁργιλότης iracundia Ախտ բարկութեան. լինելն դիւրաշարժ ի բարկութիւն.
Բարկացողութիւն է չարութիւն ցասմնատեսակին, ըստ որում դիւրաշարժք լինին ի ձեռն բարկութեան. յն. ի բարկութիւն. (Արիստ. առաք. յորմէ եւ Լմբ. սղ.։)
Մեղք դիւթի բարկութիւն է եւ բարկացողութիւն. (Եփր. թագ.։)
Տայ աղաղակել բարկութիւնն մորոսախօսութեամբ. (Մանդ. ՟Ժ՟Բ։)
Չափաւոր շարժութիւնք առ ի բարկութիւն, փոքրանձնութիւնք առ եղբարս ամենայն. (Մեկն. ղեւտ.։)
Անժուժկալութիւնն էած եւ ի Սոդոմ զհրացան բարկութիւնն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 13։)
Զի մի՛ ի բարկութիւն զնա բորբոքեցուցանիցէ. (ՃՃ.։)
Բարկութիւն դժոխընկալութիւն, ագահութիւն. (Մաշկ.։)
Զհրաշունչ բարկութիւնն իւրեանց շիջուցեալ՝ ցնծութեամբ զուրախութիւն զուարթացուցանէին. իմա՛ իբր ուռճացուցանէին, վառէին, եւ այլն. (յն. այլազգ)։
Զանիրաւ զբարկութիւն, զթշնամանողութիւն, զչարայուշ ոխակալութիւն. (Մանդ. ՟Ի՟Բ։)
Տայ աղաղակել բարկութիւնն մորոսախօսութեամբ. (Մանդ. ՟Ժ՟Բ։)
Նպաստաւորութիւն մատուցանեմ քեզ զգուշանալ ի վերայ քո բարկութիւն տեառն. (Երզն. լս.։)
ԱՆԲԱՐԿԱՑՈՂՈՒԹԻՒՆ ԱՆԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. ἁόργητον. ira carere, moderatio. Անբարկացօղն լինել. չբարկանալն. հեզութիւն. հանդարտութիւն.
Քաղցրութիւն, անբարկութիւն. (Ոսկ. պետր.։ Ոսկ. եղ.։)
Զօրանամք ի հեզութիւն եւ յանբարկութիւն. (Լմբ. առակ.։)
Ի ձեռն պարզութեան եւ անբարկութեան։ Անբարկութիւն է ցանկութիւն անյագ՝ անպատուութեան. (Կլիմաք.։)
Ի բարկութիւնս եւ յերկիւղս, եւ որչափ այլ ի ձեռն դժուարապատահման, եւ որչափ առ բարեբախտութիւնս. (Պղատ. օրին. ՟Ա։)
Զիա՛րդ մոլեցցուցանէ բարկութիւն, եւ պատկառանք շառագունացուցանեն արեամբ. (Առ որս. ՟Ժ՟Բ։)
Զիա՛րդ մոլեցցուցանէ բարկութիւն, եւ պատկառանք շառագունացուցանեն արեամբ. (Առ որս. ՟Ժ՟Բ։)
Բարկութիւն՝ ոխք տրտմութեան, եւ յարձակումն ... ի վրէժ առնուլ. (Բրս. բարկ.։)
Ո՞ւր անդ տրտմութիւն, ո՞ւր անդ բարկութիւն. (Վրք. հց. Դ։)
Այլ ո՛չ ընդ երկար կալաւ բարկութիւն քո. (Իմ. ՟Ժ՟Ը. 20։)
Բարկութիւն ի վերայ ամենայն թուոց նոցա. այսինքն բազմութեան զօրաց. (Ես. ՟Լ՟Դ. 2։)
Ի կիր արկանել զբանս, զվկայութիւն, զհամարձակութիւն, զխրատաբանութիւնս, զզօրութիւն, զբարկութիւն, զնետս եւ այլն. (Եւս. քր.։ Ագաթ.։ Նիւս.։ Պիտ.։ Նար.։ Խոսր.։ Սարգ.։ Ճ. Ա.։)
Պատեցին զքաղաքն ի մօտոյ։ Այժմ ի մօտոյ հեղից զբարկութիւն իմ. (Յես. ՟Զ. 14։ Եզեկ. ՟Է. 8։)
Զայսոսիկ տնկելով վեհքն առ մեզ նուազագունիցս. (Պղատ. տիմ.) (ուր վեհքն առդնին իբր արարչակիցք աստուծոյ ի նիւթեղէն արարածս)։ Զի՞նչ միաբանութիւն վեհիցս ընդ մարդկայինս իցէ բնութեան։ Վեհիցն ի բարկութիւն շարժել։ Վեհիցն արժանաւոր բարեբանութիւն պաշտամանց. (Պիտ.։)
Ածել ի բարկութիւն, ի զղջումն։ Ած զնա յայն՝ առնել զոր ոչն կամէր. (Պիտ.։ Յհ. կթ.։ Եզնիկ.։)
Ած կատարեաց տէր զսրտմտութիւն բարկութեան իւրոյ։ Ածել զբարկութիւնն։ Որ ածէ ի վերայ զպատճառս տանջանացն։ Ածցէ տէր ի վերայ Աբրահամու զամենայն զոր խօսեցաւ. եւ այլն։
Ոչ իշխէր աղաչել, եւ բնաւ թափել զբարկութիւնս. (Ոսկ. ես.։)
Ի գործ արկանել զիմաստութիւն, կամ զբարկութիւն, զչարութիւն։ Սուր ի գործ արկանել. (Լմբ. ստիպ.։ Մխ. երեմ.։ Իգն.։)
Կրել զաշխատութիւն, զժողովուրդն զտապանակ, զեփուդ, զենս ի ձեռին, զաւար բանակին. նախատինս զազգաց. զօրենս ի լեզուի, զիրաւագիտութիւն ի շրթունս։ Երանի որովայնին՝ որ կերացն զքեզ։ Որ կրէ զամենայն բանիւ զօրութիւն իւրոյ։ Կրել զանուն իմ առաջի հեթանոսաց։ Կրեսցէ դատաստան։ Ի հոգւոյն սուրբ կրեալք՝ խօսեցան մարդիկ յաստուծոյ։ Տրտմութիւն կամ ամօթ կամ զաւս եւ անարգանս կրել։ Կրեա՛ զամպարշտութիւն քո։ Չէ՛ որ կրեաց զբարկութիւն նորա. եւ այլն։
Նրբագոյնն եւ թեթեւագոյնն ի չորից տարերաց՝ այրեցօղ եւ լուսատու. եւ ամենայն նիւթ հրացեալ. կրակ. խարոյկ. ջահ. բոց։ Նմանութեամբ՝ Վառեալ սէր, բարկութիւն, ցանկութիւն, տենդ, եւ այլն.
Ձգել զձեռն, կամ զգաւազան ի վերայ գետոյն, կամ զծայր գաւազանին։ Վարմ ձգել։ Լարս ձգել։ Ձգել զվարագոյրս. զերկինս իբրեւ զխորան. զխարիսխ. զաղեղն. զոտս. զչափն սամարեայ ի վերայ երուսաղէմի. զհիւսիսի զոչնչիւ. գործիս թռչնոց. ցանց ոտից։ Որ ձգի ի ծովն մեծ, կամ յանապատն, կամ մինչեւ ի սիդոն. Չոգան ընդ ամենայն ձգեալն (այսինքն տարածութիւն, դաշտ, անապատ)։ Զձեռս իւր ձգէ յօգուտ։ Մի՛ ձգեսցեն զձեռս իւրեանց յանօրէնութիւն։ Ձգեաց անարատ զճանապարհս իմ։ Մի՛ ձգեր զբարկութիւն քո ազգէ մինչեւ յազգս։ Մի՛ ուրեք հեռի ձգիցիք երթալ. եւ այլն։
χολή bilis, fel. Հիւթ ի մարմնի կենդանւոյ՝ կրկին. է՛ որ սեաւ մաղձ կոչեցեալ, կամ սեւամաղձ. եւ է՛ որ դեղին կամ խարտեաշ մաղձ. որոյ յաւելուածն իջանէ ի լեղին, եւ անտի կաթէ ի փորոտիսն. վասն որոյ մաղձն նոյն է ըննդ հիւթն լեղւոյ. եւս եւ Կիրք շարժեալք ի դառ մաղձոյ, բարկութիւն, տրտմութիւն, եւ այլն.
ՇԱՆԹ կամ ՇԱՆԴ կամ ՇԱՆԹԻ կամ ՇԱՆԴԻ. κεραυνός fulmen. Կայծակն երկնառաք. հրեղէն ցոլքն փայլատականց. որ եւ ասի ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ, կամ ՀՐԱՑԱՆ ԲԱՐԿՈՒԹԻՒՆ. կայծակ։ եըլտըրըմ, եըլտըրըմ օգու.
Հասեալ է ի վերայ նոցա բարկութիւն մինչեւ ի սպառ. զի՞նչ է սպառն. ոչ եւս վախճան, այլ մօտ եկեալ կայ բարկութիւնն. (Ոսկ. ՟ա. թես.։)
Սրեսցէ զհատու բարկութիւնն ի սուսեր։ Սո՛ւր սո՛ւր, սրեա՛ց եւ զայրացի՛ր։ Սուր սրեալ։ Նետք քո սրեալ են։ Սրել զեղջիւրս։ Ոյք սրեցին զլեզուս իւրեանց որպէս սուսեր։ Սրեցին զլեզուս իւրեանց որպէս զօձի։ Սրեալ առաւել քան զսուր երկսայրի։ Սրեցից իբրեւ զփայլակն զսուսեր իմ.եւ այլն։
Նուիրիիցեն ըստ ամենայն տրոց սրբութեանցն իւրեանց։ Ի պտղոյ տրոցն նորա յամենայն նուիրաց որդւոցն իսրայէլի։ Արասցե՛ս զտուրսն՝ զոր խոստացար բերանով քով։ Պատուական է քան զտուրս անզգամաց զոհ քո։ Իբր ոչ եթէ խնդրեմ զտուրս անզգամաց զոհ քո։ Իբր ոչ եթէ խնդրեմ զտուրսն, այլ խնդրեմ զպտուղն՝ որ յաճախէ ի բան ձեր։ Զտուրս զուարթառատս սիրէ աստուած. (այժմու յն. զզուարթ տուիչն)։ Տուրք գաղտնիք դարձուցանեն զբարկութիւն. իսկ որ խնայէ ի տուրս, սասատիկ բարկութիւն յարուցանէ։ Մի՛ մոռանար զամենայն տուրս նորա. (յն. զհատուցումն)։ Ամենայն տուրք բարիք, եւ ամենայն պարգեւք կատարեալք։ Տրովք տնանկաց. եւ այլն։
Փոքր մի եւս (կամ միւս եւս) դադարեսցէ բարկութիւնն։ Փոքր մի եւ այլ ոչ եւս իցէ ամպարիշտն։ Փոքր մի եւս սասանեալ էին ոտք իմ։ Փոքր միւս եւս՝ եւ տաց զքեզ ի մէջ ազգաց.եւ այլն։
Ածելի աստ զանհնարին բարկութիւնն կոչէ. (Ոսկ. ես. Է։)
Անժամ բարկութիւն. (Տօնակ.։)
Բերիլ ի խորհուրդս իմաստութեան, կամ ի կամս նորա. կամ ի հրապոյրս ցոփութեան. ի նախանձ, կամ նախանձու. ի բարկութիւն, կամ բարկութեամբ. (Յհ. կթ. եւ այլն։)
Ի մեծ բարկութիւն բրդէին զառաջին տէրն ձեր. (Եղիշ. ՟Գ։)
Որով բրդեցին զանբարկանալին (ի բարկութիւն). (Գանձ.։)
Ոչ իշխէր աղաչել, եւ բնաւ թափել (ի բաց յԱստուծոյ) զբարկութիւնն. (Ոսկ. ես.։)
Զսիրտն թնդէ բարկութեամբ. (Մանդ. ԺԱ.) (կամ ըստ նոր ձ. թնդացուցանէ ի բարկութիւն)։
ոմանք իշխեն եւ իշխին, որպէս բարկութիւն. քանզի բարկութիւն իշխի ի բնէ, եւ իշխէ ցանկութեան. (Սահմ. ՟Ժ.)
Սրեսցէ զհատու բարկութիւնն ի սուսեր. (Իմ. ՟Ե. 21։)
Ընդ Լաբանայ կեցի, եւ յամեցի մինչեւ ցայժմ։ Ոչ յամեաց պատանին առնել զբանն։ Յամիցէք յերկրին։ Մի՛ յամեսցես հատուցանել։ Յամեցին հետք կառաց նորա։ Յամեաց ի ժամանակէն՝ զոր եդ նմա։ Լո՛ւր Տէր, եւ մի՛ յամեր։ Յամէ տէր իմ ի գալ։ Որ յամենն ի գինւոջ։ Ոչ մինչ ի սպառ յամեաց բարկութիւնն։ Որչափ յամեմք ի մարմնի աստ։ Ի դմին յամեսջի՛ր.եւ այլն։
Արջք եւ ինձք, որ զբարկութիւն եւ զմահն շնչէին. (Եւս. պտմ. ՟Ը. 7։)
Արդ զսա ակնունիմ արձակել, որպէս նոյն հետայն զանձնէ ստուգեցից։ Ի ժամանակի՝ որպէս (կամ յորժամ) բորբոքեսցի բարկութիւն նորա։ Վկայութիւնն յովսեփու՝ զոր եդ ընդ նմա, որպէս ելանէր նա յերկրէն եգիպտացւոց (յն. յելանելն)։ Խոստովան եղէց ... որպէս ուսայց զիրաւունս արդարութեան քո (յն. յուսանելն)։ Նստէաք, եւ լայաք, որպէս յիշեցաք մեք (յն. ընդ յիշել մեր) անդ զսիովն. եւ այլն։
Ուսցուք ի վայր ունել զբարկութիւն». այսինքն նուաճել. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 2։)
Զսեղեխսն զայնոսիկ թուել. շնացօղ բարկութիւն, շնացօղ ագահութիւն. սեղեխ՝ մախանք, ոխակալութիւն. (Նիւս. կուս.։)
Voir tout