beneficent, virtuous, pious, that does good.
qui fait du bien, bienfaisant.
Յիշեա տէր զպտղաբերս եւ զբարեգործողս սրբոյ քո եկեղեցւոյ. (Պտրգ. ոսկ.։)
Նմանութեամբ, Բարեգործ.
Նոյ քաջաբեր եղեւ բարեգործականաւ եւ փրկականաւ զօրութեամբ։ Եգիպտոս քաջաբեր եղեւ (անօրէնութեամբ). (Փիլ.։)
Ամենակալ, այս ինքն զամենայն ունող, զգթութիւն եւ զողորմութիւն, զնախախնամութիւն, եւ զամենայն պէտս բարեգործութեան. (Խոսր.։)
ἁγαθοποιέω, benefacio, φιλοτιμέομαι, munificentia inclaresco, largior. Առատաձեռն լինել. բարերարել. պատուասիրել. գուն գործել ի բարեգործել. յօժարամիտ լինել.
Եւս առաւելոյր եւ առատանէր ի բարեգործութիւնսն ամենայն. (Ճ. ՟Ա.։)
Զսոսա մեծացո՛ եւ առաւելեա՛, եւ որքան կամիս։ Գովէին զքեզ մարդիկ, եւ դու լսէիր եւ առաւելէիր (զբարեգործութիւն). (Վրք. հց. ՟Ի՟Ե. ՟Ի՟Զ։)
εὑεργετέω benefacio Բարւոք եւ լաւագոյն ինչ առնել. բարեգործել, բարերարել. աղէկութիւն ընել.
Աստուծոյ դիմադարձ լինիս։ Ընդ բարեգործսն նայեա՛ց, եւ մի ընդ դիմադարձսն։ Որ քեզ դիմադարձիդ ետ, ո՞չ ապաքէն եւս առաւել պօղոսի տայր. (Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. փիլիպ.։)
Եթէ բարեգործաց չէ՛ համարձակ զայլս դատել, ո՛րչափ եւս առաւել յանցաւորաց. (Ոսկ. մտթ. 11։)
Զաստուած ասելով՝ զհաշտական եւ զբարեգործական անունն. (Վրդն. սղ.։)
Փառք բարեգործութեանն են հետեւանք. (Սկեւռ. աղ.։)
Զգօսացեալսն ի բարեգործութեանն ձեռնաձիգս. (Սկեւռ. լմբ.։)
Մի՛ երբէք կորիցէ բարեգործութիւն մարդասիրաց. (Զքր. կթ.։)
Ամենայն ուրեք զպատուիրանս զայսոսիկ յարակցէ. որպէս զի զառ ի յընկերն զբարեգործութիւն՝ յինքն փոխադրէ. (Բրս. հց.։)
Այլ ամենայն բարեգործութիւնք՝ նախընծայք են աստուծոյ. իսկ աղօթքն առաջի նորա կալով խնդրուածք բարեաց են ի նմանէ. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Է։)
Սուրբն պիղծ թուի չարագործաց։ Կին չարագործ։ Մի՛ խնդար ընդ չարագործս։ Ծառայի չարագործի լլկանք եւ տանջանք։ Ի վրէժխնդրութիւն չարագործացն, եւ ի գովութիւն բարեգործացն։ Մի ոմն ի կախելոց չարագործացն։ Կապանօք չափ իբրեւ զչարագործ.եւ այլն։
Յայսմ գիշերի զոգիս պահանջեցայց։ Մի՛ գուցէ եւ դատաստան պահանջիցիմ՝ բարեգործել (այլոց) կամելով. (Ածաբ. աղք.։ եւ Առ որս. ՟Ժ՟Ե։)
Շուրջ ասէ զբարեգործակն եւ զպատժարար զօրութիւն. (Լծ. ածաբ.։)
Զա՞յդ ստգտանես զաստուծոյ զբարեգործութիւնն։ Եւ զդլփին ստգտանիցէ ոք, եթէ ոչ (է) ցամաքային։ Թերեւս արդեօք եւ զգեստուս իմոյ զխոշորութիւն ըստգտանես։ Մի՛ զոր ստգտանեմ՝ կրէք։ Զքեզ ինքն ըստգտցես, եւ զտկարութեանդ իրս. (Ածաբ. ծն.։ եւ Առ որս. ՟Ը. ՟Ժ՟Բ։)
Ի տուեցելոտցն, զոր ի տարակուսիցն ընկալան, ոչ յուսացեալք։ Ի տարակուսից եւ յանհնարից առաքեաց նոցա զբարեգործակն զօրութիւն։ Ոմանք թերեւս խնդասցեն ընդ տարակոյսն. իսկ խնդալ ի վերայ այլոց թշուառութեանց՝ ոչ մարդկան ա՛նգ է. (Փիլ.։)
Զտարմահաւ թռչունն ի բարեգործութիւն մարդկան գոլ ստացօղն բոլորեցուն հնարեցաւ. (Բրս. ընչեղ.։)
Տարրանալ ի հանդէս բարեպաշտութեան։ Յամենայն վարս բարեգործութեան տարրանայր։ Տարրացելոցն առ աստուած սիրով։ Ըստ նորին սրբութեան տարրանամք, հաղորդեալք իրերաց, եւ միացեալք ի քրիստոս։ Յեղկեղի նորա տարրասցուք. (Սոկր.։ Ճ. ՟Ա.։ Լմբ. սղ. եւ Լմբ. պտրգ.։ Տօնակ.։)
Զայն փոխադարձ փոխարինացն՝ շինութիւն շնորհեալ, ի բարիսն վայելեն։ Հնազանդութեան որդւոյ այս փոխադարձ եղեւ առ ի հօրէ։ Ոչ վարձս խնդրեցին փոխադարձ բարեգործութեան. (Ագաթ.։ Շ. թղթ.։ Երզն. մտթ.։)
Զառ ի յընկերն զբարեգործութիւն՝ յինքն փոխադրէ. (Բրս. հց.։)
Պարգեւք է առանձնակի՝ ի թշնամիսն եւ յատելիսն բարեգործել։ Զսրբութիւնն աստանօր առանձնակի տալով։ Որպէս առանձնակի՛ գոլով՝ զնոյն միտս ցուցանեն. եւ այլն. (Սարգ. ստէպ։)
Բարեգործ առ ամենեսեան, առատատուր, եւ սիրուն յամենայնի. (Ոսկ. ՟ա. տիմ.։)
Նա եւ ի բանտարգելսն եւ ի հիւանդսն, թէ կամիս, բարեգործես. (Խոսր.)
Տ. ԲԱՐԵԳՈՐԾ.
Երկնագնացք լինիմք, եւ բարեգործք. (Տօնակ.։)
Բարեգործքն բարեկեցի՛կք են ի բարութեան նորա. (Յճխ. ՟Է։)
ἁγαθωσύνη bonitas Իսկութիւն բարւոյ՝ հակակայ չարութեան եւ վատթարութեան. լաւութիւն յինքեան եւ առ այլս. առաքինութիւն. բարեգործութիւն, եւ բարերարութիւն. աղէկութիւն.
Գործք բարութեանց. այսինքն գործք բարիք, կամ բարեգործութիւնք, ստէպ ի նոր կտ։
Ձեռնամուխ լինել ի բարեգործութիւնս, կամ յիր ինչ, ի պատմել. ի գործ պատերազմի. յարիւն որդւոյն աստուծոյ. ի քրիստոս, ի միմեանս, ի ձեզ, ի մարդ ոք։ Ձեռնամուխ լինել եւ չարչարել։ Ձեռնամուխ լինել մտանել յեկեղեցին։ Ձեռնամուխ լեալ բռնութեամբ. (Խոր. ՟Բ. 14։ Խոսր.։ Արծր.։ Երզն. մտթ.։ Եւս. պտմ. եւ Եւս. քր.։ Սարգ.։ ՃՃ.։ Ոսկ. մտթ. եւ այլն։)
Հանդերձ միահամուռ զօրօքն։ Միահամուռ վայելիւք։ Ամբողջ եւ միահամուռ բարեգործութեանցն վարք. (Փարպ.։ Պիտ.։)
Մոգութիւն է մակակոչութիւն բարեգործ (կարծեցեալ) դիւաց՝ առ ի բարւոյ իմիք հաստատութիւն. իսկ կախարդութիւն է մակակոչութիւն դիւաց չարագործաց. (Նոննոս.։)
Արդարոցն երգել զդրուատիս բարեաց բարեգործին, եւ յանցաւորացն զկսկիծս նուաղականս. (Վանակ. յուրախացիրն.։)
Տեսանե՞ս զսէրն աստուծոյ շաղկապեալ ընդ մերումս, եւ իբր զգէսս ինչ շարամանեալ։ առնուլ զոսկետեսակն տպազիովն, եւ շարամանել ի թագի նորա։ Երկուս ձարս շարամանեալս ի խոտոյ։ Շարամանէ ընդ միմեանս զբարեգործութիւնն եւ զուրախութիւնն։ Եւ այսոքիկ բազում անգամ շարամանեալք (յանհունս)։ Պա՛րտ է ասացուածին դաշնաւոր գոլ եւ ծաղկեալ եւ շարամանեալ ամենայն ձեւովք. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 31։ Արծր. ՟Ե. 11։ Ճ. ՟Ա.։ Լմբ. ժղ.։ Պերիարմ.։ Պիտ.։)
κατορθῶν, κατορθικῶς recte se gerens. Որ գործէ զուղղութիւն. արդար. բարեգործ. առաքինի. իրաւարար.
Պատեհաբար ունելով (զինքն) ի բարեգործութիւն եւ յարդարութիւն. (Պրպմ.։)
Ոչ այլ ինչ բարեգործութեան պարապումն առեալ. (Շ. ՟ա. յհ. ՟Ի՟Գ։)
Յաղթօղս եւ յայլ բարեգործութիսն ամբարտաւանել եւ սնապարծել։ Չսնապարծել առ կնոջ եւ առ ծառայս։ Պարտ էր ինքեան զայլս խրատել չսնապարծել. (Խոսր.։ Ոսկ. մ. ՟Ա. 1։ Բրսղ. մրկ.։)
Այլ դու կարող ես սովորաբար եւ առ զըլացողս բարեգործել. (Նար. ՟Ձ՟Է։)
Ոչ առ վեհերումն բարեգործին, այլ առ անհաւատութիւն շահեցելոյն. (Բրս. հց.։)
Վերաքարոզ լինել բարեգործին։ Տեսանելով զգործսն՝ որ վերաքարոզէին զզօրութիւն նորա։ Բազում համարձակութեամբ վերաքարոզէր զփրկիչն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 37։ ՟Բ. 12։)
Ըստ յուդայի, որոյ ի բիւրուց վայելեալ բարութեանց՝ զհակառակն փոխարինէր բարեգործին. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 15։)
Ընդ փոքրագունից մեղացն դատաստան պահանջելոց եմք։ Ոչ փոքրագոյն բարեգործութեան նշանակ. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Գ։ Սարգ. ՟գ. յհ. ՟Գ.)
Որ յստակ խորհրդով աղբիւրանան ի բարեգործութիւնս. (Յճխ. ՟Ժ՟Ը։)
Որք զԱստուած ստուգապէս անձանց հաշտօղ արարին, անիմացաբար եւս նեղելոց բարեգործել կարացին. (Կլիմաք.։)
Անարգողացն զբարեգործն Աստուած՝ անլուանալի են մեղք. (Գէ. ես.։)
Որ եղեւ այր աշխարհաշէն, առատամիտ եւ բարեգործ. (Յիշատ.։)
Երոկւ զօրութիւնք, փրկականն, եւ ապականարարն ... բարեգործակք, եւ ապականարար. (Փիլ. ել.։)
ԱՐԴԱՐԱԳՆԱՑ ԱՐԴԱՐԱԳՆԱՑԻԿ. Որ արդարութեամբ գնայ. արդար. արդարագործ. բարեգործ. Աստուածապաշտ.
Այլեւ հալածչին բանք բազմատեսակք լինէին, որ թշնամանէրն, եւ սպառնայր, եւ ողոքէր։ Վասն բազմատեսակ բարեգործութեանն՝ պարգեւ կոչեմք, շնորհ, եւ այլն. (Ածաբ. մակաբ. եւ Ածաբ. մկրտ.։)
Բարեգործ՝ ըստ ՟Ա. նշ.
Հասեալ գայք յատենի առաջի իմ անտրտում եւ անտխուր երեսօք որպէս զանմեղս եւ զբարեգործակս. (Արծր. ՟Գ. 5։)
Ընդ կապանաց ձեռինն բարեգործակ՝ խնդրէր պաղատելով. (Երզն. լս.։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾԱԿ. Բարեգործ ըստ ՟Բ նշ. Երախտաւոր. բարեխնամ. Եւ Բարերարական. բարեգործական (զօրութիւն Աստուծոյ). εὑεργέτις benefica
Որք շուրջ զԷիւն են՝ առաջինք եւ մեծամեծ զօրութեանցն, են բարեգործակն, եւ սատակիչ դատօղն։ Եւ կոչի բարեգործակն՝ Աստուած. իսկ միւսն եւս՝ տէր։ Լաւ համարի՝ բարեգործակօք Աստուծոյ զօրութեամբքն թեթեւանալ (պատուհասից). (Փիլ. բագն. եւ Փիլ. լին.։)
Աստուածն ցուցանէ զարարչականն եւ զբարեգործակն կարողութիւն։ Ի բարեգործակէն բարերարելով. (Վրդն. ել.։)
Կրկին հոգի ընկալաւ եղիսէ, բարեգործակ եւ պատժողական. (Ոսկիփոր.։)
Յաւելու զամենայն իսկ բարեգործակ զօրութիւնս սքանչելեացն. (Լծ. ածաբ.։)
Յեփթայէ բարեգործել կամելով՝ պարտաւոր դստերն արեան գտանէր. (Խոսր.։)
Բարեգործել եւս զլաւագոյնն յորդորէ. (Պիտ.։)
Զանգործութիւն բարւոյն, որ է ձեռաց նշանակ, ի բարիս բարեգործեաց. (Կամրջ.։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾԵԼ. εὑεργεσέω benefacio Բարերարել. եւ երախտագործել. խնամել. աղէկութիւն ընել.
Զանձինս մեր բարեգործիցեմք՝ աստուածատեսս առնելով. (Ածաբ. յայտն.։)
Իբրեւ ի վերայ որդւոց հատուցելոց հայրաբար գթացեալ բարեգործէ. (Ագաթ.։)
Զոր բարեգործեաց առ ազգս մարդկան, ո՞վ հատուսցէ նմա. (Արշ.։)
Բարեգործես առ չարս եւ առ բարիս։ Բազումս՝ թէ կամիս, բարեգործես ի նոսա. (Խոսր.։)
Բարեգործեալ ձեր առ քաղցեալսն՝ ինձ արարէք. (Զքր. կթ.։)
Փառաւորեսցէ միշտ զբարեգործօղն. ((այսինքն զբարերարն) Յճխ. ՟Դ։)
Այլ դու կարող ես սովորոբար՝ եւ առ զըլացօղս բարեգործել։ Ի քէն միշտ օգնեալ եւ բարեգործեալ. (Նար.։)
Որով բարեգործիմք ի նմանէ. (Ճ. ՟Գ.։)
Յիշեսցո՛ւք, թէ զի՛նչ եւ քանիս մեղաք նմա, եւ ի նմանէ քանի՛ս բարեգործեցաք, եւ սիրեսցո՛ւք զնա. (Ոսկ. գծ.։)
Որք ի ճանապարհի յիշեն զմեզ, ամենայնիւ բարեգործեա. այսինքն խնամարկեա՛. (Ճ. ՟Ա.։)
Լուսաւորք զտիեզերս բարեգործ են զերկիր. (Ճշ.։ եւ Իգն.։)
Որ միանգամայն զամենայն աշխարհս բարեգործեցին։ Զազգս հայրապետաբար բարեգործեցեր. (Ճ. ՟Ա. Բ։)
Ցանկ բարեգործէ զբնութիւնս մեր՝ պէսպէս եւ ազգի օրինակօք. (Սարգ. ՟բ. պ. ՟Զ։)
Որչափ առաւել բարեգործես զբարեկամն, այնչափ մանաւաւանդ զօգտակարն քո առնես. (Ոսկիփոր.)
Բարեգործել զնզովեալսն (իբր օրհնել, կամ ի լաւն փոխել)։ Բարեգործեսցին դատակնիքն (այսինքն ի լաւ անդր շրջեսցին). (Նար. ՟Ժ՟Է. ՟Ղ՟Դ։)
Այսպիսիքս լեալք՝ ամենայնիւ ի նմանէ բարեգործիցիմք (այսինքն բարիս գտանիցեմք). (Խոսր. պտրգ.։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾԵԼ. Բարւոք օրինակաւ գործել ինչ, կամ ներգործել.
Հրաշափառապէս բարեգործեսցես բանդ կենդանի՝ ինձ խօսողութիւն անսայթաքելի. (իբր շնորհեսցես)։ Բարեգործեա՛ ի յանձին ... զամենալից շնորհս բազմապարգեւ քո ողորմութեան. (Նար. ՟Ժ՟Ը. ՟Լ՟Դ։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾԻԼ. ձ. յն. ոճով՝ է Բարեբաստիկ լինել, երջանկանալ. εὑπράττω, εὑεργέω benevaleo, felix sum
Զի ամենայն մարդկային բնութիւն ըստ ազգակցութեան (ընդ Քրիստոսի) բարեգործեսցի. (Աթ. ՟Գ։)
Զի մի՛ ցաւելն անմխիթար իցէ, եւ մի՛ բարեգործելն անդաստիարակ. (Առ որս. ՟Ժ՟Ա։)
Մթացելոց մտօք խաւարի լուսապէս խրախացուցիչք, եւ բարեգործիչք. (Նար. առաք.։)
ասի եւ Կարգելն Աստուծոյ զիմն, որ է միշտ բարի. որպէս եւ գործելն Աստուծոյ՝ ասի Բարեգործել.
Բարեգործութեան կենսատունկն դրախտ. (Նար. ՟Լ՟Է։)
Առաքինասէր, եւ հոգաբարձու ամենայն բարեգործութեան. (Ղեւոնդ.։)
Դատաւորք զմեղանչականսն տանջեն, եւ զբարեգործսն հրապարակաւ պատուեն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 44։)
Խայտաբղէտ եղեալ մարդ մեղօք, որ յառաջաձեռն էր բարեգործութեամբ. (Սարգ. ՟բ. պ. ՟Ա։)
Բարեգործացն խնդրել բարիս՝ բնութեան են օրէնք, անբռնադատ կրիցն յարակցապէս առ սոյն բերումն. (Նար. ՟Ձ՟Գ։)
Բարեգործացն խնդրել բարիս՝ բնութեան են օրէնք, անբռնադատ կրիցն յարակցապէս առ սոյն բերումն. (Նար. ՟Ձ՟Գ։)
Եւս առաւել զյորդորումն սիրոյ։ Տպաւորեալ միացո՛ զմեզ ընդ ամենայն բարեգործութեան յորդորմունս. (Ժմ.։)
Դարձան առ նա խնդութեամբ իբրեւ շնորհապարտք պարգեւաց նորա։ Եկեալ անկաւ առ ոտս՝ շնորհապարտ լինել եւ գոհանալ վասն բարեգործելոյն առ նա. (Իգն.։)
Փոխանակ սիրոյ չարահահատոյցն եղեւ։ Առ բարեգործն այն ե՛ւս չարահատոյց քան առ ամենեսեան գտաւ չար թշնամին. (Պիտ.։ Յհ. կթ.։)
Մի՛ կարծէք, թէ Աստուած զուրուք բարեգործութիւն վասն փոքրութեան արհամարհէ, որպէս թագաւորք զսակաւ ընծայսն. (Բրսղ. մրկ.։)
Զի մի՛ բարեգործելն անդաստիարակ իցէ։ Ջերմութիւն անդաստիարակ. (Առ որս. ՟Ժ՟Ա. ՟Ժ՟Բ։)
Մի՛ապերախտք եւ անշնորհակալուք առ բարեգործն երեւեսցուք. (Սկեւռ. յեսայ.։)
Մանաւանդ զանձինս մեր բարեգործիցեմք՝ աստուածատեսս առնելով. (Ածաբ. յայտն.) θεοειδής
δικαιοσύνη, δικαίωμα justitia, aequitas Արդարն գոլ եւ Գործ արդարոյ. որպէս երբ. խագ, այսինքն իրաւունք. եւ որպէս ձատէգ, ձատագա, այսինքն արդարգործութիւն. բարեգործութիւն.
Աստուածակրօն արուեստականցն բարեգործութիւնք փայլեն յաստուածադիր օրինացն. (Կորիւն.։)
Բարեգործական է բարին, եւ նախախնամական որոց ի նմանէն բոլորից, եւ զգուշողական. (Մաքս. եկեղ.։)
Ի վերայ մեծամեծ բարեգործութեանց առաւել խոնարհամտել. (Կլիմաք.։)
Հրաշափառապէս բարեգործեսցե՛ս բադ կենդանի ինձ խօսողութիւն անսայթաքելի. (Նար. ՟Ժ՟Ը։)
Զրկէ հոգի հանգուցելոյն ի հանգստենէն։ Վերջնոցս բարեգործութեամբք հանգուցեալքն նորոգեսցին. (Յճխ. ՟Ժ՟Բ. ՟Ժ՟Գ։)
Քանի՞ եւս ունի բարեգործել հոգեւորապէս՝ դարձելոցն առ նաֆ նովին բնութեամբ. (Իգն.։)
Տպաւորեալ միացո՛ զմեզ նդ ամենայն բարեգործութեան յորդորմունս. (Ժմ.։)
Մոգութիւն է մակակոչութիւն բարեգործ (անուանեալ) դիւաց առ ի բարւոյ իմիք հաստատութիւն. (որպէս Ապողոնի տիւանացւոյ յուռթութիւնքն վասն բարւոյ եղեւ. Նոննոս.։)
Նահատակաբար զբոլորեսին յիւրաքանչիւրումն զօրացուցանելով ի բարեգործութեան. (Պիտ.։)
Զօրութիւնս ներգործականս (յն. բարեգործականս). (Մաքս. ի դիոն.։)
Բարեգործն արու է, եւ վատթարագործն էգ. (Վրդն. սղ.։)
Ոչ առ վեհերումն բարեգործին, այլ առ անհաւատութիւն շահեցելոյն. (Բրս. հց.։)
Վերաքարոզ լինել բարեգործին։ Տեսանելով զգործսն՝ որ վերաքարոզէին զզօրութիւն նորա։ Բազում համարձակութեամբ վերաքարոզէր զփրկիչն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 37։ ՟Բ. 12։)
Անզգայութեամբ պատուողացն (յն. պատուոցն) բարեգործն թշնամանեալ. (Բրս. հց.։)
Ի լքանել զնա հոգւոյն՝ յայսց ամենեցունց աններգործելի կայ մնայ։ Մեռեալ դնի աններգործելի բարւոյ։ Աններգործելի առ ամենայն բարեգործութիւնս։ Ուր անհաւատութիւն է, անդ անդ աններգործեալի կան մնան կամքն աստուծոյ. (Սարգ.։)
ԱՌԱՔԻՆՈՒԹԻՒՆ. ἁρετή. virtus. որ եւ ՔԱՋՈՒԹԻՒՆ ասի. որպէս Արիութիւն. արութիւն. ժրութիւն. աջողակութիւն յառաքինի գործս ըստ մարմնոյ եւ ըստ հոգւոյ. գործ արդիւնական. բարեգործութիւն. մեծագործութիւն. բարեպաշտութիւն. լաւութիւն. արարք գովելի առաջի աստուծոյ եւ մարդկան.
Ամենայն աստուածակրօն արուեստականացն բարեգործութիւնք. (Կորիւն.։)
ԱՐԴԱՐԱԳՆԱՑ ԱՐԴԱՐԱԳՆԱՑԻԿ. Որ արդարութեամբ գնայ. արդար. արդարագործ. բարեգործ. Աստուածապաշտ.
Կատարիչ արդեանց, եւ արդեամբք. արդիւնացուցիչ. արդիւնագործ. բարեգործ. եւ Ներգործական. քաջ եւ աջողակ վաստակաւոր.
εὑεργετικός, -κή, -κόν, ἁγαθοεργέτης, ἁγαθοεργέτις beneficus, -ca Սեպհական բարեգործութեան կամ բարեգործի. բարերարակն. բարեգործակ.
Այնք՝ որ ի ձեռն բարեգործականին են հաստատեալ, եւ այնք՝ որ ի ձեռն արքունականին. (Փիլ. իմաստն.։)
Իսկ տէր, Աստուած, մինն զարքունականն յայտնէ, եւ միւսն զբարեգործականն. (Շ. բարձր.։)
Ծանիցեն զտանջողական զօրութիւն նորա, եւ մի՛ վստահասցին ի բարեգործականն. (Իգն.։)
Բնութիւն անկեալ յԱստուծոյ, ի բարեգործական ձեռացն զրկեալ. (Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Զ։)
Միշտ նոյօրինակ ունելով զիւրոյն լուսոյ բարեգործական ճառագայթս, յամենեսեան առատապէս հեղեալ յիմանալիսն աչս. (Դիոն. եկեղ.։)
ἁγαθουργικῶς benefice, benigne Որպէս բարեգործ կամ բարերար. մարդասիրապէս.
Բարեգործապէս միշտ իմանալեացն աչաց տարածի աստուածայինն լոյս. (Դիոն. եկեղ.։)
Զանազանի մոգականն ի կախարդութենէ. զի մոգութիւն է մակակոչութիւն բարեգործ (կարծեցեալ) դիւաց. իսկ կախարդութիւն մակակոչութիւն դիւաց չարագործաց. (Նոննոս.։)
Զոր օրինակ գլուխ կենդանւոյ, այնպէս եւ համբերութիւն՝ բարեգործութեանց։ Ամենայն առաքինութեանց համբերութիւնն է միջոց.. (Սարգ. յկ. ՟Բ։)
Զազգս հայրապետաբար բարեգործեցեր. (Ճ. ՟Բ. ի սուրբ նիկող.։)
Հրաշափառապէս հռչակել, կամ պայծառացուցանել, ազդել, բարեգործել. (Նար.։)
Քաջալաւագոյն երեւեցուցանել զբարեգործն. (Ածաբ. աղք.։)
Ապաշխարութիւն՝ ապաշաւելն միայն է զանցեալ գործս վատթարութեանն. պտուղ ապաշխարութեան անկեղծ բարեգործութիւնն է. Շ. մտթ.։
εὑεργεσία, εὑεργέτημα, εὑποιΐα, ἁγαθοποιΐα beneficentia, beneficium Բարեգործութիւն առ այլս. երախտաւորութիւն. երախտիք. բարեսիրութիւն. աղէկութիւն.
ԲԱՐԵՐԱՐՈՒԹԻՒՆ. որպէս Բարեգործութիւն ըստ ինքեան. գործք բարիք.
Անձնիշխան կամայական կամարարութիւն։ Կայք յատենիս որպէս զանմեղս զբարեգործոկս, եւ լի ամենայն կամարարութեամբ մեր. (Արծր. ՟Ա. 1. եւ ՟Գ. 5։)
Զգօսացեալսն ի բարեգործութեանն ձեռնաձիգս. (Սկեւռ. լմբ.։)
Մոգութիւն է մակակոչութիւն բարեգործ (կարծեցեալ) դիւաց առ ի բարւոյ իմիք հաստատութիւն։ Իսկ կախարդութիւն է մակակոչութիւն դիւաց չարագործաց առ ի չարի իմն հաստատութիւն. (Նոննոս.։)
Ընդ մարմնաւորական եւ ընդ հոգեւորական սեղանն։ Ի հոգեւորական շնորհս, եւ ի մարմնաւորական բարեգործութիւնս։ Ի ձեռն մարմնաւորականացն գան քեզ հոգեւորականքն. (Յհ. իմ. ատ.։ Վրք. հց. ձ։)
Առաջինն է հնազանդութիւն՝ լսել երկիւղիւ զբանս Աստուծոյ. զոր ընդ մեծ բարեգործութիւնս յարգեցուցանէ Եսայի. (Խոսր. պտրգ.։)
Իմանալիքն զօրութիւնս ունին ի բարեգործութիւնս՝ ներգործողականս, եւ շարժութիւն իմն գերազարդ. (Մաքս. ի դիոն.։)
Զբարեգործիդ ողորմածութեան զկենդանարար ոտս համբուրեմ. (Նար. ՟Հ՟Ը։)
Յաղագս նոցա բարեգործութեանց քաջաբարոյապէս. (Մաքս. եկեղ.։)
Առաւել եւս պատուական է աստուածութեանն աղքատսիրութիւնն յամենայն բարեգործութիւնս. (Փարպ.։)
Բարեգործ ողորմածութեամբ եւ աղքատսիրութեամբ. (Մաշկ.։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾԱԿԱՆԵԼ. cf. ԲԱՐԵԳՈՐԾԵԼ.
Զբարեգործականելն լռէր Աստուած. (Մամբր.։)
Որ արարեր լտիւս ի զբօսանս բարեգործութեան ի փրկութիւն անձանց մերոց. (Ժմ.։)
Առաջինքն ուրախ լինին ի վերջնոցն բարեգործութիւն. (Յճխ. ՟Ժ՟Գ։)
Ամենայն արուեստականացն (առաքինեաց) բարեգործութիւն փայլեն յաստուածադիր օրինացն. (Կորիւն.։)
Ծաղկեսցի նովաւ՝ որ ի յիս բարեգործութեան կենսատունկ դրախտ. (Նար. ՟Լ՟Է։)
Յետ դադարելոյ պատերազմաց՝ սկիզբն առնէ բարեգործութեանց պարթեւն քաջ։ Յետ բազում գործոց արութեան՝ ձեռնամուխ լինի ի բարեգործութիւնս, շինուածս բազումս առնելով. (Խոր. ՟Բ. 3. 24։)
Արիացեալք յերկս՝ հայցեն զառաջիկայ բարեգործութեանցն աջողութիւն։ Գործելով առուս, զբոլորեսեան յիւրաքանչիւրումն զօրացուցանելով ի բարեգործութեան. (Պիտ.։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆ. որպէս Բարերարութիւն. εὑεργεσία beneficium, beneficentia.
Աստուած ամենազօր՝ կամօք բարեգործութեամբ. (Ագաթ.։)
Նորոգեաց, լուսաւորեաց. հանապազ նովին բարեգործութեամբ զօրանայ. (Նար. ՟Հ՟Ե։)
Զի թէ հաւանեսցի խրատուցն, Աստուծոյ բարեգործութեանցն արժանի լինի. (Փիլ. այլաբ.։)
Եւ ոչ առ իս բարեգործութիւն արարէք. (Զքր. կթ.։)
Աւազակն՝ որպէս ունայն էր ի բարեգործութենէ, այնպէս անտես եւ անլուր էր յամենայն բարեգործութեանցն տեառն մերոյ. (իմա՛ ըստ ամենայն նշանակութեան) (Եղիշ. ի խաչել.։)
Եւ այլ եւս բարեգործութիւն ի ձկանց եղեալ (ըստ վիպասանից). (Մագ. ՟Ժ։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆ. Ըստ հոմաձայնութեան յն. εὑπραξία որպէս Բարեբաստութիւն, բարօրութիւն, յաջողութիւն. բաները աղէկ երթալը.
Զմախանս բարեգործութիւնն, իսկ զթշուառութիւնն ողորմութիւն հաստատէ. (Առ որս. ՟Ժ՟Ա։)
Որովհետեւ առ համազգիս մարդատեցութիւն վարեցէք, եւ ո՛չ առ իս բարեգործութիւն արարէք. (Զքր. կթ.։)
Բարեգործել միմեանց շնորհատրութիւն. (Նար. ՟Ի՟Թ։)
Պիտոյ եւս է զկապեալսն արձակել, եւ զպարտսն թողուլ, զկարօտեալսն լցուցանել, եւ որ այլ եւս են բարեգործութիւնք բազմաձեռնութեամբ. (Յճխ. ՟Ժ՟Բ։)
Պապանձեցոյց զսադուկեցիսն։ Բարեգործացն պապանձեցուցանել զանզգամ մարդոց զանգիտութիւն. (Մտթ. ՟Ի՟Բ. 34։ ՟Ա. Պետ. ՟Բ. 15։)
εὑεργεσία beneficentia, beneficium Բարերարութիւն. որ եւ ԲԱՐԵԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆ ասի, իբր երախտիք. աղէկութիւն
Պօղոս զառաջին իւր հալածիչն լինել յիշէ, եւ զնախանձուն փոփոխումն, զի ընդդիմահարութեամբն առաւել փառաւորեսցէ զբարեգործն. (Ածաբ. կիպր.։)
Ի լռել մարդոյն զպատուիրանապահութիւն՝ լռէր եւ աստուած զբարեգործութիւն։ Ի լռելն պատուիրանապահութեանն՝ լռէր եւ աստուածագործ հրաշքն. (Մամբր.։)
Այլով օրինակաւ խօսել ընդ մանուկն, եւ ա՛յլ ընդ ծերն. ա՛յլ ընդ յանցաւորն, եւ ա՛յլ ընդ բարեգործն. (Լմբ. պտրգ. եւ Սղ. ՁԵ. ՂԲ։ )
Ճառք ճայից, (որ միաբան կռուին ընդդէմ խորդոց, են հիւրասէր, եւ այլն) ... ճառք ճայից ծերացելոց հինօրէից հոգաբարձութիւնն ... Մարդք բարեգործք՝ կոչին ճայից պէս պատուագիրք. (Վեցօր. ՟Ը։)
Քրիստոս ուլու օրինակաւ ընդ անօրէնս համարեցաւ. զի ուլն անբարեգործի եւ անօրինի օրինակ է. (Մեկն. ծն.։)
Մարդք բարեգործք (առ ծնօղս)՝ կոչին ճայից պէս պատուադիրք. (Վեցօր. ՟Ը։)
Ասելովն ցած՝ զխոնարհութիւնն ուսուցանէ։ Առ բարեգործին եւ ողջախոհին, ցածին եւ առաքինոյն։ Ցածոյն եւ զգաստին ոչ պաճուճանօք հաճոյ լինիս, այլ նոցին հակառակօքն. (Շ. ընդհանր.։ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Է։ Ոսկ. եբր.։)
Եթէ տղայք լռեն զօրհնաբանումն, քարինքդ աղաղակեսցեն։ Ի լռել մարդոյն զպատուիրանապահութիւնն, լռէր եւ աստուած զբարեգործութիւն։ Յաղագս նախահօրն պատուիրանազանցութիւնն, լռէր եւ աստուած զյանցանացն թողութիւն. (Մամբր.։)
Ի ձեռն հաշտին եւ բարեգործակին. (Փիլ. ել.։)
Հիմն եւ արմատ ամենայն բարեգործութեանց խոնարհութիւն է. (Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Ե։)
Զի մի՛ տեղի գտցէ բանսարկուն բամբասել զաստուած։ Զոմանս աղքատս արար, զի տեղի լիցի մեծատանցն բարեգործելոյ։ Թէ կամեցեալ էր երկարել զբանս, գոյր տեղի ընդարձակութեան։ Երիս եցոյց մեզ բանս զկործանմանն մերոյ տեղիս։ Օձն խաբօղ, եւ յիմարութիւնն տեղի, եւ ցանկութիւնն գող. (Լմբ. պտրգ.։ Իգն.։ Խոսր.։ Յհ. իմ. երեւ.։ Մաշկ.։)
Բարի, Բարիք. Բարութիւն, բարեգործութիւն. բարեբարութիւն. իրք բարիք. աղեկութիւն. աղէկ բաներ. էյլիք. խայր. ֆազլ.
Ի նիւթ անգոյ բարեգործեալ զփափկութեան զդրախտն. (Գանձ.։)
Յաճախութեան բարեգործութեանցն (աստուծոյ), յորս ապախաք կացաք եւ մնացաք. (Ածաբ. կարկտ.։)
Եւ է տիրապէս բարեգործութիւն՝ զատիլն ի մեղաց, եւ հեռանալն յանօրէնութենէ. (Սարգ. ՟ա. պետր. ՟Ե։)
Միով աստուածութեամբն բոլոր էութիւնք յանէից էացան։ Ո՛չ է անեղ բարին (այսինքն բարեգործութիւն մեր). (զի ի մէնջ էանայ. Շ. մտթ. եւ Շ. ամ. չար.։)
Զաշխարհ արար, զհեռ եւ զանկարգ եւ զանդաս եւ զկրուն էութիւն (նիւթոյ)հաշտ եւ համբոյր՝ քաւիչն բարեգործեալ. (Փիլ. լին.։)
Ի հաճոյիցն՝ որք զլաւութիւնսն ցուցին, եւ ի դիմադարձացն։ Ընդ բարեգործսն նայեա՛ց, ընդ հաճոյսն, եւ մի՛ ընդ դիմադարձսն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 18։ ՟Գ. 11։)
Տօնեսցի՛ պարգեւն, այլ մի՛ ողբասցի։ Տօնելի է, այլ ոչ ողբալի զբարեգործութիւնս. (Ածաբ. մկրտ. եւ Ածաբ. աղք.։)
Յիշեսցո՛ւք, թէ զի՞նչ եւ քանի՛ս մեղաք նմա, եւ ի նմանէ քանի՛ս բարեգործեցաք. եւ սիրեսցո՛ւք զնա. (Ոսկ. գծ.։)
Այսքան եւ այսչափիցս (մեզ) բարեգործողն Աստուած. (Բրս. հց.։)
Զբարեգործսն վարուք սգան անյոյս. (Յճխ. ՟Ժ՟Բ։)
Մի՛ երբէք անշնորհակալք առ բարեգործն առդնիցիմք. (Բրս. հց.։)
Յայլ տեսակ բարեգործեալ զասականն, եւ զանասուն. (Փիլ. լին.։)
Երէ վայրի արածեցաւ ի մէջ գազանացն զմարմնոյ կեանս, եւ զհոգեկան բարեգործութիւնս։ Որք արածիմք ընդ ամենայն տիեզերս զիւրն մարմին։ Զայն արածի բանական հոգիս. (Լմբ. սղ.։)
Ըստ արժանեացն ընկալցին զհատուցումն։ Ըստ արժանեացն էհատուցումն առ բարեգործսն եւ արդարս. (Յճխ. էբ. ՟Ի։)
Ի վերայ բարեգործաց, եւ բարի գտելոց (ամենայն գտողաց). (Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Այլ դու կարօղ ես սովորաբար եւ առ զըլացօղս բարեգործել. (Նար. ՟Ի՟Է։)
Զամենայն անպատւութեան անուանս կարդամք նոցա։ Բարեգործս զնոսա կարդալ. (Սարգ. յկ. ՟Ը։ Սարգ. պ. ՟Ե։)
Այս է առն աստուծոյ կենցաղն։ Բարեպաշտութեամբ եւ բարեգործութեամբ լցեալ կենցաղդ։ Ոչ ախորժեաց ընդ չարագործ կենցաղս բնակեալ մեծութիւն շնորհացդ. (ՃՃ.։)
Տօնելի՛ է, այլ ո՛չ ողբալի՛ զբարեգործութիւնսն. (Ածաբ. աղք.։)
Զի թէ այլոց բարեգործութեանց չափ կայ եւ սահման, ապա աղօթից ոչ եդաւ սահման, այլ միշտ աղօթել. (Խոսր.։)
Այգեգործն մշակէ զայգին, յօտէ եւ բրէ, առոգանէ եւ ստածէ։ Ի ստածել զբարեգործութիւնս ստեղծեալ եմք. (Լմբ. պտրգ.։)
Վերջնով բարեգործութեամբք հանգուցեալքն նորոգեսցին։ Տացի թոշակն վերջին. (Յճխ. ՟Ժ՟Գ։ Շ. ընդհանր.։)
Շոգի ցնդելի։ Բարեգործել ցնդելի եւ կորստական արծաթովն։ Սակս ցնդելի այն փոքր աւուրց առժամայն զամենայն ցնդեն. (Նար. ՟Խ՟Ը։ Իգն.։ Վրք. հց. ՟Բ։)
Ամենայն բարեգործութեան եւ խրատուց քանդիչ. (Ճ. ՟Ա.։)
Յիշեսցո՛ւք, թէ զի՞նչ եւ քանի՛ս մեղաք նմա, եւ ի նմանէ քանի՛ս բարեգործեցաք. եւ սիրեսցո՛ւք զնա. (Ոսկ. գծ.։)
Ամբարեմք զսոսա ի շտեմարանս մտաց ձերոց։ Որ ի ներքս յորովայնի ունի աղբիւր ամբարեալ, ոչ ծարաւեսցի երբէք։ Որպէս պարտականս հատուցանեն, եւ ոչ երախտիս ամբարեն առ բարեգործօղն. (Ոսկ. յհ.։)
Ամլացան յաստուածային բարեգործութենէն. (Ճ. ՟Թ.։)
Առ բարեգործն իւր ապստամբ. (Խոր. ՟Բ. 85։)
ἁνδρεῖος, ἑνάρετος, γενναῖος , ἅριστος. virtute praeditus, fortis, generosus, optimus. (արմատն է ի հյ. արի, եւ աք. այսինքն ոտք կամ արագ. եւ ի յն. ա՛ռի, լաւ, արագ. եւ առէդի՛, ոյժ, զօրութիւն, առաքինութիւն. Արի. ժիր. աջողակ ի գործս արութեան եւ լաւութեան. քաջ. զօրաւոր. ընտիր. ճարտար. բարի. ազնիւ. հանճարեղ. բանիբուն. բարեգործ. բարեկրօն. բարեպաշտ.
Առեղեալ ի նմա ախտք (բնական կիրք)։ Վասն այնորիկ առեղեւ, զի ամենայն մարդկային բնութիւն ըստ ազգակցութեան բարեգործեսցին. (Աթ. ՟Գ։)
Գտաւ առաքինութեանցն աւարտեալ մասամբք։ Պատուեցայ աւարիտեալ բարձրութեամբն։ Աւարտեալ բանականագոյն արհեստից։ Անշարժ հիմամբ հաւատոյն աւարտեցան ամբողջ եւ միահամուռ բարեգործութեանցն վարք. (Պիտ.։)
Եղիցի վերակացուն՝ հայր բարեմիտ, բարեխոհ եւ բարեգործ. (Յճխ. ՟Ի՟Գ։)
εὑεργέτης, εὑεργετήσας, ἁγαθοποιῶν, ἁγαθός benefactor, benemeritus, bonus Արարօղ զբարիս. բարի եւ բարեսէր եւ բարեգործ առ այլս. մարդասէր եւ երախտաւոր. աղէկութիւն ընօղ.
ԲԱՐԵՐԱՐ. ըստ որում Բարեգործ, որ ըստ ինքեան առնէ զբարին.
εὑεργεσία beneficium, benefactum, meritum ἁγαθόν bonum χάρις gratia Բարերարութիւն. շնորհք. ձրի բարեգործութիւն. բարիք. աղեկութիւն.
Եւ է տիրապէս բարեգործութիւն՝ զատիլն ի մեղաց, եւ հեռանալն յանօրէնութենէ. (Սարգ. ՟ա. պետր. ՟Ե։)
Որ արարեր զտիւ ի զբօսանս բարեգործութեան. իմա՛ պատաղումն կարեւոր եւ զուարճալի։
Լծակցեցաւ մարմին ընդ հոգւոյ յարարչէն ի պէտս բարեգործութեան. (Խոսր.։)
Միայն բարեգործ, հոգեսէր, հզօր, մարդասէր. (Նար. ՟Կ՟Զ։)
Դիւաց ոմանց, որք ի յուռթել պիղծ կախարդացն կցորդեալ՝ բարեգործել ձեւանային. (Ոսկ. ես.։)
Ինքն բարեգործօղն՝ ի բարւոջն ըստ գերազանցութեան նախագոյ։ Ամենայն յաւիտենի եւ ժամանակի, եւ ամենայն զիա՛րդ եւ իցէ էի՝ նախագոյ սկիզբն եւ պատճառ։ Եւ պարզաբար՝ որ ինչ զիա՛րդ եւ իցէ է՛՝ ի նախագոյէն եւ՛ է, եւ՛ հնարաւորի, եւ՛ ապրի. (Դիոն. ածայ.։)
ἁγαθοποιός, ἁγαθοποιῶν, ἁγαθός qui bona operatur, bonus, probus Որ գործէ զբարին. բարեպաշտ. առաքինի. աղէկ մարդ.
Այր բարեգործ։ Բարեգործք էին։ Տնարարս՝ բարեգործս։ Բարեգործացն պապանծեցուցանել զանզգամ մարդոց զանգիտութիւն։ Լաւ է բարեգործաց, եթէ կամիցին ըստ Աստուծոյ կամացն չարչարել, քան չարագործացն.եւ այլն։
Բարեգործացն՝ բարութեան ուրախութիւն պատրաստեցին. (Ագաթ.։)
Տէրն բարի՝ չարն ծառայի՝ զբարեգործացն պարգեւեսցէ. (Նար. ՟Հ՟Դ։)
ԲԱՐԵԳՈՐԾ. εὑεργέτης, εὑποιῶν beneficus, munificus, εὑεργέστης bene meritus Բարերար. երախտագործ. մարդասէր. աղէկութիւն ընօղ ուրիշի.
Առ բարեգործն իւր ապստամբ. (Խոր. ՟Բ. 85։)
Տեսանե՞ս ո՛րչափ հատուցանէ Աստուած բարեգործացն յաղքատս. (Մանդ. ՟Ժ՟Ա։)
Բարեգործ առ մարդիկ։ Բարեգործք ոմանք. (Պիտ.։)
Բարեգործացն խնդրել բարիս՝ բնութեան են օրէնք. (Նար. ՟Ձ՟Գ։)
Լինիցիս բարեգործ ալեաց քոց. (Ճ. ՟Ա.) այսինքն խնայեա՛ ի ծերութիւնդ։
Պարզապէս ասի զԱստուծոյ.
Խնդրէ ի քէն Աստուած՝ սիրել զնա իբրեւ զբարեգործ. (Փիլ. բագն.։)
Զի փառաւորեսցեն զբարեգործն Աստուած. (Յճխ. ՟Բ։)
Բարեգործ առ ամենեսին։ Վնասակար եմ բարեգործիդ։ Առանց բարեգործիդ հրամանաց։ Բարեգործ աջովդ, եւ այլն. (Նար. ստէպ։)