shape, stature, size, height;
age, years, time of life;
կաթնաբոյծ —, babyhood;
անտիական, մատաղ, տխեղծ —, tender age, infancy, childhood;
ի սկզբնաբոյս —ին, from one's earliest years;
ի տղայութեան —ի նորա, in his infancy;
ի ծաղկեալ —ի, in the prime of life;
աճումն — ի, growth, growing;
երիտասարդ —աւ, young;
կայտառ, սթափ —, a slender waist;
— անձնեայ, large stature;
ուղղորդ —, straight figure;
բարձր —աւ, of lofty stature, tall;
միջակ —աւ, middle-sized;
վայելուչ —աւ, good-sized;
չափաւոր —աւ, middling-sized;
կարճ —աւ, short, little;
հասուն —, in ripe years, years of discretion;
այրական —, man's estate, manhood;
ծերացեալ —, — ծերութեան, old age, age, years;
ծերացեալ —աւ, aged, in years, old, stricken in years;
ի — եւ ի տիս հասանել, to reach, to attain, to grow to man's estate;
զարգանալ —աւ, to increase in age;
ի — գալ, to arrive at the age of puberty;
ի միտս եւ ի — լինել, to be of age;
— նորա բարւոք կերպարանի, his figure is becoming well developed;
եւ մեռաւ ի —ի երեսուն եւ երից ամաց, he died at the age of thirty three;
— գարնայնոյ, spring-time, spring.
tender age, infancy.
grown up, adult.
having a fine shape or stature.
that has a large size, tall.
having a finest shape.
of a fine form.
cf. Անհաս.
of equal age;
of the same height.
young, junior.
of too long or extraordinary a size, tall.
cf. Հասակակից.
short, little, of short stature;
dwarf.
young.
cf. Հասակագեղ.
finely-shaped, tall.
full grown, grown up.
cf. Հասակակից.
of the same age, coetaneous.
adult, of age, pubescent, marriageable.
cf. Հասակեղ.
cf. Հասակեղ.
grown up;
of lofty stature, tall.
young;
— աղջիկ, — girl.
of tender age.
of the human height or form;
of perfect form, well shaped (man);
the human stature, size or height.
cf. Հասակակից.
of middling stature, middle-sized, about the middle height;
middle-aged.
of an immoderate height or size, gigantic, colossal.
of lofty stature, tall.
grown up, adult, pubescent, marriageable.
cf. Պատուհասագոյն.
to be punished, to bear the punishment.
to be chastised together.
to punish, to chastise, to condemn to punishment;
to load with reproaches, to scold, to threaten, to speak in a threatening tone.
to be punished, chastised;
to be scolded, threatened.
to crush with reproaches and threats.
low-sized, short, little.
tender, very young.
young, tender.
short-sized, short, little.
of lofty stature, tall, well-shaped.
in the pangs of death, at the last gasp, dying, expiring;
cf. Օրհասաբեր.
standing, upright, straight, erect;
— հասակ, beautifully shaped, erect stature.
to be filled, to come to its highest pitch, to complete;
լնու չափ հասակին, he becomes adult.
flower;
small-pox;
beauty, youth, bloom;
flower, choice, best;
— գինւոյ, mother or floating lees of wine;
— պղնձոյ, verdigris;
արանց —, cf. Լօշ;
— գունոց, splendour, vivacity of colour;
ցոյցք ծաղկանց, — show;
նկարիչ ծաղկանց, — painter;
աման ծաղկի, — pot;
— մանր, floweret;
գեղեցիկ՝ հոտաւէտ՝ քաղցրահոտ՝ անհոտ՝ դեռափթիթ՝ գեղափթիթ՝ գեղափայլ՝ թարշամ՝ սիրուն՝ երփներանգ՝ կարմրագեղ՝ —, beautiful, sweet, fragrant, inodorous, fresh-blown, splendid, faded or withered, lovely, variegated, scarlet -;
ծաղկէ ի —, from — to -;
քաղցրաբոյր հոտ ծաղկանց, the sweet perfume of flowers;
ծածկել զերկիր ծաղկօք, to cover the earth with flowers;
ծաղկունս ոփռել, to strew with flowers;
փթթին, թարշամին ծաղկունք, the flowers are blooming;
— fading;
ի — մանկութեանն, in his earliest years;
ի ծաղկի լինել, to be about to blossom;
to be in the bloom of youth;
ի ծաղկի or ի — հասակին, in the prime of life;
in the — of manhood;
cf. Թօթափեմ.
large, broad, ample, vast, spacious, extensive;
գետ ի — ծաւալեալ, a mighty mass of flowing water, an immense, or over flowing river;
բարձր եւ — հասակաւ, a tall and stout man, fleshy, corpulent.
full;
superabundant, copious;
fully, completely, thoroughly, entirely;
perfectly;
լի առնել, to fill, to load, to heap;
զբազում լսելիս լի արար բանն, many have heard him;
լի լինել, cf. Լիանամ;
լի եւ լի, cf. Լիուլի;
լի ափով, ձեռօք, by handsful, profusely, generously;
լի աւաբաւ, loaded with booty;
լի փառօք, covered with glory;
լի աւուրք, full of years, old;
լի մտօք, sensible, judicious, wise;
լի երախտագիտութեամբ, full of gratitude, of affection, of faults;
զաւուրս տասն լի, ten entire days;
լի կատարեալ, բովանդակ, perfectly full, entire, complete, perfect, cf. Լիակատար;
լուսին լիով լուսով նկարեալ, full moon;
բաժակ գինի լի արկանել, a glass of wine full to the brim;
լի զհասակ մարմնոյն ունել, to be adult, to arrive at man's estate;
լի են բերանք նոցա ծաղու, they are full of laughter, of merriment;
լի ասացեր, you are quite right.
imperfection, fault;
— հասակի՝ խմխց, youth.
to pass;
to surpass, to surmount, to excel;
to go beyond, to exceed;
to escape, to leap;
to be wanting, to fail;
cf. Անցանեմ;
— զհասակաւ, ծերութեամբ, to grow old;
— զարամբ, զամուսնութեամբ, to be unfaithful to the husbands or marriage bed.
to grow, to increase, to improve, to profit;
— իմաստութեամբ եւ հասակաւ, to increase in wisdom and stature.
smiling, florid, young, graceful;
— հասակ, sprightly youth, youthfulness;
— մանկութիւն, infancy, childhood, the prime of life, best time of life;
— ալիք, gray-beard.
short;
little;
short, brief, curt, concise, succinct, laconic;
— հասակաւ, short in stature;
—ոյ ճանապարհ, the shortest way;
ընդ —ոյ գնալ, to take the shortest or nearest way, to take a short cut;
ի —ոյ or — ի —ոյ, short, brief, abridged, summary;
in short, briefly, in a few words, laconically, succinctly, summarily;
ի —ոյ, in a short time, quickly;
ի —ոյ հատանել, to cut short, to state in few words.
cf. Կարճահասակ.
portrait, likeness, picture;
painter;
հասակաչափ՝ փոքր՝ մանրանկար —, full-length, half-length, head-size, miniature portrait;
գեղեցիկ՝ ճշգրիտ —, fine, exact portrait;
տալ հանել զ—, to get one's picture drawn or painted, to have one's likeness taken;
cf. Լուսանկար.
virgin, maiden;
the Holy Virgin;
Virgo;
virgin, virginal, maiden, maidenly;
pure, chaste;
uncontaminated, untouched, unmingled, inviolate;
mysterious, secret, hidden;
— գեռահասակ, young virgin, girl, maid;
— ճանապարհ, untrodden path;
— գերեզման, empty tomb;
cf. Ելանեմ.
woman;
wife, spouse;
ազգ կանանց, womankind, women, the fair sex;
թշնամի կանանց, woman-hater;
cf. Կնատեաց;
— առնակին, married woman, wife;
մանկահասակ — գեղեցիկ, a young beauty;
— այրասիրտ, heroine, courageous woman, championess;
գեղեցիկ՝ նազելի՝ առաքինի՝ բարեպաշտ՝ ամօթխած՝ ողչջախոհ՝ հաւատարիմ —, pretty, charming, virtuous, pious, modest or bashful, chaste, faithful -;
տգեղ՝ սոսկալի՝ զարդասէր՝ թեթեւամիտ՝ կամագնաց՝ փոփոխամիտ՝ անհաւատարիմ՝ լկտի՝ տռփոտ —, ugly, frightful, coquette, giddy or volatile, capricious, fickle, faithless, immodest, lewd -;
հարկանիլ ի սէր կնոջ, to be enamoured, smitten, in love with a -;
— առնել՝ առնուլ, to take a, wife, to wed, to marry, to take in marriage;
— լինել ումեք, to get married, to be spouse of;
— ածել զդուստր ուրուք, to marry the daughter of;
կեալ ընդ կնոջ, to live with a —;
պատրել՝ մոլորեցուցանել զկին, to deceive or seduce a -;
բռնադատել, ապականել զ—, to force, to dishonour a -;
ծանր նստել կնոջ, to be with child, pregnant, in the family way;
եւ առ նմա մայր նորա — յերկրէն եգիպտացւոց, & her mother gave him an Egyptian wife;
եւ եղեւ ինձ —, & I took her to wife;
կամաց տուն cf. Կանանոց.
ripe, mature, grown up;
wise, prudent, judicious;
— հասակ, ripe or advanced age;
— այր, man of mature age, a discreet sober-minded man;
— օրիորդ, marriageable young lady;
— խորհուրդ, միտք, mature judgment;
— խաղաւարտ, ripe imposthume;
— գործել, to ripen, to make ripe, to mature, to bring to maturity.
plain, flat, even, level;
polished, smooth;
uniform, alike, equal;
unitedly;
evenly, plainly;
— հաւասար, on a level with, even with;
— եւ ուղիղ հասակ, fine-shaped, of a fine stature or figure;
— առնել, to level, to smooth;
to facilitate;
եղիցին առապարքն ի — ճանապարհս, the rough places shall be made smooth.
young, tender;
— հասակ, tender age, childhood.
young, tender, new, fresh;
child, little child;
mortuary festival for the poor;
— հասակաւ, յաւուրց, very young;
ի — տիս, in infancy, at so tender an age;
որթ —, milk-fed calf.
cf. Յառաջադիմութիւն;
progression;
— հասակի, growth, increase;
— ի պատուի, promotion;
ի վատթարն —, getting worse, deterioration;
demoralization.
magnanimous, generous;
cf. Մեծահասակ.
at the breast, sucking;
— տղայ, sucking-child;
— հասակ, infancy.
measure;
that by which any thing is measured;
extent, dimension, measurement;
quantity, dose;
measure, bounds, compass;
mediocrity;
moderation;
rule, proportion, measure;
reach, value, capacity;
boundary, limits, end;
measure, time;
cadence, metre, foot, measure, rhythm;
age of discretion, manhood;
measured, regular, moderate;
middle, moderate;
even, to, about, as, by, with;
— ինչ, some, a little;
—ով, with measure or moderation, moderately;
in verse;
—ով բան, բանք —աւ, verse, poetry;
— հասակաւ, middle-sized;
ի — հասեալ, of age, grown up, formed;
ըստ —ու, in proportion;
ձեօք —, as much as you;
արեամբ —, to blood-shed;
ի — հասանել, to arrive at or to be in the flower of manhood;
to become of age, to be grown up, adult, marriageable;
ի — աւուրց հասանել, to be getting old;
ի —ու ունել զանձն, գիտել զ— անձին, to conduct oneself with moderation, to restrain, to regulate oneself, to be master of oneself;
ի —ու ունել, to confine within due limits, to limit, to keep within bounds, to restrain, to repress;
զ— առնուլ, to measure, to prove, to weigh;
to try, to feel;
զամենայն ինչ առնել —ով եւ կշռով, to do all by weight and measure;
անդր քան զ— անցուցանել, անցանել ըստ —, to go rather too far, beyond bounds, to outstrip, to carry to excess;
— դնել, — եւ սահման դնել, to place limits to, to moderate, to restrain;
կալ ի —ու, to restrain oneself;
to keep one's temper;
ծախս առնել ըստ —ու եկամտիցն, to spend in proportion to one's income;
չկալ ի —ու, to make a bad use of, to misuse;
առնուլ զ— հանդերձի, to take the measure for a coat;
ճանաչել զ— անձին, to know one's ability;
զառն — ոչ գիտել, to know not a man;
not to know mankind, to be ignorant of human nature;
ուխտել երդմամբ —, to confirm on oath;
բրել զտեղին իբրեւ առն —, to dig a hole to a man's depth, to excavate the earth to the depth of a man's height;
ունի սա — ժամանակի առաւել քան զինն հարիւր ամաց, it has lasted for more then nine hundred years;
ունի — ժամանակի հարիւր ամաց, it is a period of a hundred years, it is a century;
հինգ հարիւրով —, about five hundred;
cf. Հինգ;
միտք նորա —ով, person of shallow intellect or weak mind;
առաւել քան զ—ն, very much, immeasurably, exceedingly, extremely, excessively;
միջովք — եւ բարձիւք —, from the loins to the thighs;
զհասարակ — գիշերաւ, about midnight;
գալով — բանին քոյոյ, when your word shall be proved true;
լրացեալ է —ն, the measure is heaped up;
the cup is full.
cf. Չափահասակ.
mistimed, ill-timed, inopportune, unseasonable, untimely;
premature;
unseasonably, inopportunely, at the wrong time or moment, out of season;
prematurely;
too late, when too late;
cf. Տարաժամութիւն;
— հասակաւ, not full grown, young;
— ծերանալ, to age prematurely.
age, years, time of life;
century;
— մանկութեան, infancy, tender age, first period of life;
անլիութիւն տիոց, immaturity, unripe age;
— ծերութեան, old age;
ի տղայ տիոց, անդստին յառաջին տիոցն, from one's infancy;
from one's boyish or girlish days, from boyhood or girlhood;
ի մատաղ or ի մանուկ տիոց, from one's earliest years;
ի հասակ եւ ի տիս հասեալ, grown up;
ի կատարեալ տիս հասեալ, arrived at years of discretion;
յերեքտասանամեան տի, thirteen years old;
մանկագոյն տիովք, young, in infancy;
ի նոյն տիս հասակաց, հաւասար տիօք, of the same age, coetaneous;
cf. Մատաղ.
high and straight;
well-shaped, straight, tall;
գնալ — հասակաւ, to go haughtily, to hold one's head high.