to be sick or ill;
to have bad habits, to be vicious.
νοσέω, ἁλγέω, ἁσθενέω, μονέω, πάσχω morbo laboro, doleo, aegroto, patior Նեղիլ ախտիւք ցաւոց. խօթանալ. ցաւագնիլ. տկարանալ. ցաւ քաշել, հիւընդնալ. աղրը սըզը չէքմէք, խասթա օլմագ.
Որք խոստանային հալածել յանձնէ ախտացելոց, նոքա զծաղրալից երկիւղն ախտանային։ Մարմինք նորա ախտացան։ Ախտացան ասայի ոտք։ Տաց ախտս, եւ ախտասցին ի նմին. (Իմ. ՟Ժ՟Է. 8։ Յոբ. ՟Ժ՟Դ. 22։ ՟Բ. Մնաց. ՟Զ. 12։ Երեմ. ՟Զ. 21։)
Հիւանդ որ յերկար ախտանայ։ Ախտանամք յանձն եւ ի մարմին. (Եղիշ. դտ.։ Նար. ՟Ժ՟Ա։)
Բիբք աչաց յախտանալն այլում կարօտանայ աչաց։ Ախտանամք եւ մեռանիմք, որպէս ոչ կամիմք. բայց հոգւով՝ եթէ կամիմք, ոչ ախտանամք եւ ոչ մեռանիմք. (Շ. թղթ.։)
Կամ վնաս ինչ կրել. խանգարիլ. զարար չէքմէք, պօզուլմագ.
Ախտացան արմատք Եփրեմայ. (Ովս. ՟Թ. 16։)
Անզգայքն ախտանան, եւ ոչ խօթանան. (Նիւս. բն.։)
Կամ վշտանալ. տխրիլ. եւ զայրանալ, զչարիլ. խոխալ. ինճինմեք. կիւճէնմէք.
Ախտանայր հոգւով, զի եւ ինքն ոչ եղեւ ողջակիզեալ. (Ճ. ՟Ա.։)
Ախտանան առ ասացեալսն։ Սպասէր նմա (զի սպանցէ). եւ այսպէս միշտ ախտանայր առ նա. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 4։ Մագ. ՟Լ՟Է։)
Յարիլ յիրս ինչ ախտաւոր կրիւք եւ զգածմամբ. անկղիտանալ.
Եթէ ոչ ինչ ախտացաք ի գոյս ապականացուս. (Իգն.։)
Ի մարդկային իմն ախտէ ախտացեալ էին յայն։ Համբոյրն պղծութեան, որով ախտանայ հոգին. (Իգն.։ Բրսղ. մրկ.։ Սարգ. ՟ա. պետ. 12։)
Հինգ բանիւ ըստ զգայութեանցն, որով ախտացան. (Արշար. ՟Ի՟Ը։)
Կրել զհիւանդութիւն հոգւոյ. զառածանիլ ի մոլութիւն.
Յետ մարմնականին ախտի վճարելոյ՝ ախտանամք օր ըստ օրէ իմանալեաւս՝ փոքու եւ մեծաւ։ Զի մի՛ կարծիցիմք ախտանալ յերկուց զմին, արհամարհութիւն կամ անգիտութիւն. (Շ. թղթ.։)
Զպեղեայ զթետտաղացւոց գոռոզին ախտանալ (զյիմարութիւն)։ Զփարաւոնին ախտացաք զծանրասրտութիւն. (Յհ. իմ. ատ.։ Լաստ. ՟Ժ՟Ա։)
ախտացեալ, ցելոյ, ոց. ա. Խօթ. հիւանդ. ախտաժէտ. մարազլը. խասթա.
Ախտացեալս ոչխար։ Ախտացեալք տեսանելեօք, կամ մեղօք։ Ախտացելոց դեղ առողջութեան. (Նար.։)
Վա՛յ ախտացելումն յախտէ, որ խոցի՝ եւ ոչ ընդոստնու. (Շ. թղթ.։)
Ախտացելոց ի պէսպէս ցաւս. (Պտրգ.։)
Եւ այսահար. որ ըստ յն. ներգործեալ ասի, այս ինքն նեղեալ յայսոյն պղծոյ, հարեալ ի դիւէ. ἑνεργούμενος energumenus
Արտաքս ելանեն երեխայքն, եւ ընդ նոքօք ախտացեալքն, եւ որք ընդ ապաշխարութեամբ են։ Զերեխայսն, եւ զախտացեալսն, եւ որք ընդ ապաշխարութեամբն։ Զախտացելոցն բազմութիւն. (Դիոն. եկեղ. ՟Գ։)
| Présent | |
|---|---|
| ես | ախտանամ |
| դու | ախտանաս |
| նա | ախտանայ |
| մեք | ախտանամք |
| դուք | ախտանայք |
| նոքա | ախտանան |
| Imparfait | |
|---|---|
| ես | ախտանայի |
| դու | ախտանայիր |
| նա | ախտանայր |
| մեք | ախտանայաք |
| դուք | ախտանայիք |
| նոքա | ախտանային |
| Aoriste | |
|---|---|
| ես | ախտացայ |
| դու | ախտացար |
| նա | ախտացաւ |
| մեք | ախտացաք |
| դուք | ախտացայք |
| նոքա | ախտացան |
| Présent | |
|---|---|
| ես | ախտանայցեմ |
| դու | ախտանայցես |
| նա | ախտանայցէ |
| մեք | ախտանայցեմք |
| դուք | ախտանայցէք |
| նոքա | ախտանայցեն |
| Aoriste | |
|---|---|
| ես | ախտացայց |
| դու | ախտասցիս |
| նա | ախտասցի |
| մեք | ախտասցուք |
| դուք | ախտասջիք |
| նոքա | ախտասցին |
| Prohibitif | |
|---|---|
| դու | մի՛ ախտանար |
| դուք | մի՛ ախտանայք |
| Impératif | |
|---|---|
| դու | ախտացի՛ր |
| դուք | ախտացարո՛ւք |
| Exhortatif (thème du passé) | |
|---|---|
| դու | ախտասջի՛ր |
| դուք | ախտասջի՛ք |