Saviour, Redeemer, saver, liberator;
թուական or թուականութիւն փրկչին, christian era.
sauveur, rédempteur;
թուականութիւն ou թուական Փրկչին, ère chrétienne.
Ուրախացուցանելով զբարերարն փրկիչ եւ հաշտ՝ արժանաւոր ընծատրութեամբ. (Սարկ. քհ.։)
Փրկիչն յայտնագոյնս յառաջաձայնեալ՝ ասէր. (Կիւրղ. եէմի առ կոստանդ.։)
Հիացուցեալ զիս փրկիչն սոսկացուցանէ խոնարհութեամբն. (Ճ. ՟Գ.։)
Փրկիչն զլեգէոնն (ի խոզսն), եւ այնու խեղդեալ ի ծովն՝ սանդարամետականին մատնէր զնոսա. (Մագ. ՟Հ՟Է։)
Փրկիչն զիւր կողն աղբիւրացոյց. (Արշ.։)
Ընդէ՞ր երեսացն ասէ փրկիչ (Դաւիթ), եւ ոչ զայլ մարմինն ակնարկէ. ասա՜ զպատկերակցութիւն ասէ, զի պատկերակցութեամբն պատուեաց Աստուած զմարդն. (Ոսկիփոր.։)
Ոչ ըստ կնոջն բանիցն զպատասխանատրութիւնն առնէ (փրկիչն)։ Լուաւ զընդդէմ պատասխանատրութիւնն. (Նանայ.։ Արծր. ՟Գ. 10։)
Իմաստունն գիտասցէ զպատիւ արարչին սքանչելագործութեան։ Մի՛ զարմանար ընդ աստուծոյ առ այդ սքանչելագործութիւն։ Ելին յերուսաղէմ տեսանել զփրկիչն մեր քրիստոս վասն լրոյ համբաւուց սքանչելագործութեանցն. (Ագաթ.։ Եղիշ. դտ.։ Խոր. ՟Բ. 29։)
Ա՛յլ եւ ա՛յլ (ինչ), յորոց փրկիչն, եւ ոչ ա՛յլ ոք եւ ա՛յլ (անձն), լա՛ւ լիցի։ Ասեմ ա՛յլ եւ այլ ընդդէմ նմին յԵրրորդութեանն ունի. քանզի անդ ա՛յլ ոմն է եւ ա՛յլ. ո՛չ ա՛յլ եւ ա՛յլ (ինչ). (Առ որս. Թ։)
Այց արարեր կորուսելոյն։ Ա՛յց արա փրկիչ յուսացելոցս ի քեզ. (Շար.։)
Փառօք վայրիջեր, փրկիչ վերածեր, փայլիւ զմեզ բարձեր. (Գանձ.) (եթէ չիցէ գրելի, փայտիւ)։
Մի՛ խնդրեսցէ զնա, յայտ է թէ մի՛ այցեսցէ։ Նախաստեղծին այցող փրկիչ. (Իսիւք.։) (Շար.։)
Փրկիչն՝ որ կացոյց զխորհուրդ պատարագին, ոչ զսպեաց զկարողութիւնն իւր ի մի նշխար, կամ ի մի քահանայ, եւ կամ ի մի սեղան. (Մխ. ապար.։)
Ասէ փրկիչ քրիստոս ցհաճոյսն իւր եւ ցծառայս. (Մաշկ.։)
Եթէ յորսողէն զերծուսցես, փրկիչ ես։ Յորոգայթ մահու յորսողին անկայ։ Զերծո՛ զիս յորոգայթէ որսողին։ Պահես՛ յորսողէն. (Նար. ՟Հ՟Զ։ Ժմ.։ Շար.։ Տաղ.։)
Ետես եւ ուրախ եղեւ։ Ուրախ լիցին սիրտք ձեր։ Ուրախ եղէ կամ եղաք։ Եւ արդ ուրախ եմ։ Ուրա՛խ եղէց յաստուած փրկիչ իմ։ Ուրա՛խ լեր յոյժ դուստր սիովնի։ Ուրա՛խ լեր բերկրեալդ, տէր ընդ քեզ։ Ուրախ էք անճառ եւ փառաւորեալ խնդութեամբն։ Ցնծացէ՛ք, եւ ուրա՛խ լերուք։ Ուրախ լերուք ի տէր։ Ուրախ եղեւ ամենայն տամբն։ Ուտէին եւ ըմպէին, եւ ուրախ լինէին։ Ուրախ եղէց ընդ բարեկամս իմ։ Ուրախ լինել առաջի տեառն զեօթն օր։ Ուրախ եղեւ անդ սամուէլ եւ ամենայն ժողովուրդն յոյժ։ Ուրախ լինէր հանապազ առատապէս.եւ այլն։
Ուրա՛խ եղիցին երկինք, եւ ցնծասցէ երկիր։ Մի՛ տայք զայդ աւետիս, զի մի՛ ցնծասցեն յամբարտաւանութեան խօսից իւրեանց։ Ցնծացէ՛ք առաջի նորա դողութեամբ։ Ցնծացայց ի քեզ. կամ ի փրկութեան քում։ Ցնծասցեն դստրք յուդայ վասն իրաւանց քոց տէր։ Ցնծասցեն ոսկերք իմ տառապեալք, կամ շրթունք իմ։ Ցնծասցէ լեզու իմ յարդարութեան քում։ Ցնծացայ ես ի բանս քո որպէս այն՝ որ գտանէ աւար բազում։ Սիրտ իմ եւ մարմին իմ ցնծասցեն առ Աստուած կենդանի։ Արդարութեամբ քով ցնծասցեն։ Ցնծացայց ի վերայ Երուսաղէմի։ Ցնծացաւ հոգի իմ յԱստուած փրկիչ իմ։ Ցնծացաւ Յիսուս հոգւովն սրբով։ Սուրբք քո ցնծալով ցնծասցեն։ Ցնծասցեն դաշտք։ Լերինք ցնծացէ՛ք։ Լերինք ցնծացին որպէս խոյք։ Բարձից զձայն խրախճանաց, եւ զձայն ցնծացելոց. եւ այլն։
ῤύομαι libero, eruo, eripio. որ եւ ἑξαιρέω, σώζω salvo, servo λυτρόω redimo. Ազատել. ապրեցուցանել. հանել կամ պահել ի փորձանաց. կեցուցանել. փրկանաւորել. փրծուցանել. Ճողոպրել. կորզել. թափել ի ձեռաց (իբր փեռեկելով). խալըսել, փրցընել. ... եբր. խալաց, ֆէրէգ եւ այլն. եւ հօշէա, էաշա. (յորմէ էաշուս. Յիսուս փրկիչ).
ՓՐԿՈՂ կամ ՓՐԿՕՂ. σωζών servans, salvans. cf. ՓՐԿԻՉ.
Ազատեցուցիչ. ազատարար. փրկիչ, փրկարար.
Անյուսից ես փրկիչ։ Լո՛ւր ձայնի անյուսացս։ Յազգ անյոյս եւ ի կոխեալ։ Անյոյսքն ի մարդկանէ լցցին ուրախութեամբ. (Յուդթ. ՟Թ. 16։ ՟Ժ՟Գ. 19։ Ես. ՟Ժ՟Ը. 2։ ՟Ի՟Թ. 19։)
Եւ քանի՜ վշտաց եւ ի փորձանաց հասելոց ի վերայ իմ՝ անվթար պահեցեր զիս փրկիչ. (Բենիկ.։)
Յաշխարհի էր, եւ աշխարհ նովաւ եղեւ, եւ աշխարհ զնա ոչ ծանեաւ։ Զպատրաստեալն ի սկզբանէ աշխարհի։ Գիտել զհաստատութիւն աշխարհի։ Հաստատեաց զաշխարհ։ Զամենայն թագաւորութիւնս աշխարհի։ Սով մեծ լինել ընդ ամենայն աշխարհ։ Որք զաշխարհ խռովեցին։ Դատել զաշխարհս արդարութեամբ։ Հանդերձելոյ աշխարհին։ Զհանդերձեալ աշխարհ։ Բազմութիւն իմաստնոց՝ փրկութիւն աշխարհաց։ Դա է ճշմարտիւ՝ փրկիչ աշխարհաց (յն. աշխարհի)։ Գառն աստուծոյ՝ որ բառնայ զմեղս աշխարհի։ Մի՛ յայսմ աշխարհի, եւ մի՛ ի հաներձելումն. եւ այլն։
Ընդ աչացուին քեզ աղաղակեցից՝ լուսատու փրկիչ. (Գանձրն.։)
Դարձաւ անդրէն առ նա ի տապան անդր։ Դարձցուք յեգիպտոս։ Դարձի՛ր անդրէն առ բաղակ։ Դա՛րձ առ իս։ Եւ ո՛չ դարձաւ։ Յի՛ս դարձ տէր, եւ ունկն դիր ինձ։ Դա՛րձ առ մեզ աստուած փրկիչ մեր։ Դարձցին յետս.եւ այլն։
Խաղաղութեամբ քո քրիստոս փրկիչ մեր ... այս դրուակ է, զոր ասէ երանելի յոհան, թէ վասն այսահարացն կարգեալ է. (Խոսր. պտրգ.։)
Բարձրացաւ եղջեւր իմ յաստուած փրկիչ իմ։ Բարձրացուսցէ զեղջիւր օծելոյ իւրոյ. (՟Ա. Թագ. ՟Բ. 1. եւ 10։)
Յայցեալ արարիչն եւ փրկիչն Ադամայ. (Եղիշ. դտ.։)
Ι)ησοῦς Jesus Բառ եբր. Եաշուա. այսինքն Փրկիչ։ Այլ ի Կոչ. ընծ. յարմարութեամբ իւիք մեկնի եւ որպէս յն. Եադրօ՛ն. այսինքն Բժիշկ. ուստի եւ ի Տօնակ. գրի,
Յիսուսն՝ Փրկիչ, եւ Բժիշկ ասի. որպէս եթէ եւ մեք ի հյ. մեկնէաք, Դու ես Յոյս, կամ Յիս յոյս։
Փրկիչն ընդ իւր ելս արարեալ հոգւոյն եւ ազատեալ, նաժիշտս անուանելով զոգիս հայրապետացն եւ մարգարէիցն սրբոց. ինքն հոգին (յիսուսի) ելանէր, եւ նաժիշտքն ընդ նմա ելեալ գային. (Պիտառ.։)
Զփրկիչն մեր՝ մանկուաք ժողովրդեան իւրոյ շամրիտ կոչեցին. (Մծբ. ՟Ծ՟Թ։)
Մինչեւ ցօծեալն առաջնորդ։ Վասն տեառն, եւ վասն օծելոյ նորա։ Ծնաւ ձեզ այսօր փրկիչ, որ է օծեալ տէր.եւ այլն։
Փրկիչ, որ է օծեալ տէր. եւ արդ է ըստ (այլոց) լեզուաց այսպէս. Ծնաւ ձեզ այսօր յիսուս, որ է տէր քրիստոս. (Իգն.։)
Այցելու մեր լե՛ր եւ փրկիչ. (Շար.։)
Ոսկի եւ արծաթ զարդ շինածոց է՝ անշունչ անշնչից։ Յանշնչոց մարդասիրութիւն՝ մարդկօրէն փրկիչ. (Փիլ. ՟ժ. բան. եւ Փիլ. յովն.։)
Ոչ եւս ապաստան լինիցին ի փրկիչսն իւրեանց, այլ եղիցին ապաստան յաստուած. (Ես. ՟Ժ. 10։ եւ ՟Ի. 6։)
Զմիոյն եւ զարդարեւ էին։ Գիտութեան արդարեւ էին Աստուծոյ։ Զարդարեւն փրկիչ. (Փիլ. ստէպ։)
Այսօր յայրին ընծայեցար փրկիչ, եւ ի մոգուցն երկրպագեցար. կամ Այսօր յայրին ընծայեցաւ Քրիստոս Որդին Աստուծոյ. ի կրկին միտս բերի, որպէս Ընծայս ընդունել. եւ որպէս Ի լոյս ընծայիլ, այսինքն ծնանիլ։
Էառ փրկիչն մեր ջուրն, եւ էարկ ի կոնք մի լուացիկ. (Մծբ. ՟Ժ՟Դ։)
ζωοποιός, ζωοποιοῦν vivificus, -cans σωτήρ Servator, salvator, salutaris եւ այլն. որ եւ ԿԵՆԴԱՆԱՐԱՐ. Կենագործ. անմահացուցիչ. փրկիչ. փրկարար. կենսատու. կենսառիթ. կեցուցիչ. յարուցիչ.
Բառնայցէ ամենափրկիչն քրիստոս զմեղս անիծաբերս եւ մահածինս. (Ագաթ.։)
Զորս եւ մարգարէն ի բացուստ պիտառէ, թէ մեղս ոչ արար։ Զոր եւ յառաջագոյն մարգարէիւն պիտառէ։ Զոր եւ ինքն փրկիչն ի վերայ իւր առ ի մեր վարդապետութիւն պիտառէ, ասելով, ես եմ լոյս եւ այլն. (Նանայ.։)
Ասացաւ ի գիրս՝ իւղով եւ մեղու ի սնուցողացն սնանիլ ձեռաց զփրկիչն. (Խոսրովիկ.։)
Ասացաւ ի գիրս՝ իւղով եւ մեղու ի սնուցողացն սնանիլ ձեռաց զփրկիչն. (Խոսրովիկ.։)
Փրկանակն բան (փրկիչն)։ Դու զօրաւոր փրկանակ ենաց՝ իսկուհի երկնի։ Հաշտոթեանն մերում փրկանակ կարեալ։ Զծանր գինն աշխարհի, եւ զփրկանակն մարդկան սեռի։ Կենաց աշխարհի փրկանակ (մահն Քրիստոսի). (Թէոդոր. մայրագ.։ նար. ՟Ի՟Զ. ՟Կ՟Գ. ՟Ծ՟Ա։ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ա։ Լմբ. սղ.։)
σωτήριος salutaris. Յաւէտ փրկիչ. տիրապէս փրկագործ. փրկարար. կենարար. կենսառիթ.
Արարօղ եւ պատճառ ազատութեան. ազատեցուցիչ, ապրեցուցիչ. փրկիչ, եւ փրկարար. ազատօղ, գուրթարըճը, խէլաս էտիճի.
Փրկիչն եւ ազատարար. (Փիլ. ել.։)
Աղաղակեաց ժողովուրդն, եւ հարին քահանայքն զփողսն։ Այլազգիքն աղաղակեցին, եւ ընթացան ընդդէմ նորա։ Աղաղակեցի առ Աստուած բարձրեալ։ Աղաղակեսցուք առ Աստուած փրկիչ մեր։ Սաղմոսիւք աղաղակեսցուք առ նա։ Աղաղակեցէ՛ք առ Տէր ամենայն երկիր։ Առ փայտն աղաղակէ։ Աղաղակեսցեն ի վերայ քո։ Աղաղակեսցէ ամենայն ժողովուրդն, եւ յաղաղակելն նոցա կործանեսցին ինքնին պարիսպք։ Աղաղակեաց ամենայն Իսրայէլ մեծաձայն։ Ի ձայն բարձր աղաղակել։ Աղաղակեաց յականջս իմ մեծաձայն։ Աղաղակեաց Մովսէս առ Տէր։ Աղաղակեցի ի ձայն բարձր։ Մեծաբարբառ աղաղակեցի։ Որ աղաղակեն առ նա ի տուէ եւ ի գիշերի։ Գոչեա՛ եւ աղաղակեա՛։ Ամբոխն աղաղակէր, թէ Աստուծոյ բարբառ է։ Վասն որո՞յ յանցման այնպէս աղաղակէին զնմանէ։ Աղաղակեաց ի ձայն մեծ առ հրեշտակն. եւ այլն։
Աղաղակեմ առ քեզ փրկիչ՝ քանանացւոյն զձայն. (Շար.։)
Առակապէս ասէ փրկիչն, եւ ոչ յայտնապէս (կամ հրամանաբար). (Ոսկ. ղկ.։ Ճ. ՟Գ.։)
Այր բարկացօղ՝ տգեղ է կերպարանօք։ Մի՛ լինիր ընկեր առն բարկացողի։ Մի՛ բարկացօղ, մի՛ թշնամանօղ։ Լաւ իցէ բնակել յանապատի, քան ընդ կնոջ լեզուանւոյ, անզգամի եւ բարկացողի։ Փրկիչ իմ ի թշնամեաց իմոց բարկացողաց.եւ այլն։
Բացօթէից հովուաց յայտնեալ, Աստուած փրկիչ՝ տէր եւ օծեալ. (Յիսուս որդի.։)
Բացօթէից հովուաց յայտնեալ, Աստուած փրկիչ՝ տէր եւ օծեալ. (Յիսուս որդի.։)
Փրկիչ ընդունակ մեղաւորաց. (Շար.։)
Իրաւապէսառ հոգին յարէ զբերկրումնն, մարմնական բարբառով մեծացուցանել զնա, եւ հոգւովն ցնծալ յաստուած փրկիչն։ Իրաւապէս ուրեմն ասացաւ խորտակումն թագաւորութեան բանսարկուին. (Կիւրղ. ղկ.։)
Փրկիչն մեր անարգեաց զլեղախառն բաժակն դառնութեան. (Մծբ. ՟Ժ՟Դ։)
Խրախալից մտօք փառաւորէր զփրկիչն. (Փարպ.։)
Զկենսատու փրկիչն մեր քրիստոս։ Գերեզմանն կենսատուին։ Ի կենսատուին մահն. (Ժմ.։ Շար.։ Նչ. եզեկ.։)
Ի քաղցն՝ ամենեցուն կերակրիչ, ի հալածանսն փրկիչ բոլորից. (Մեկն. ղկ.։)
σωτήρ salvator, servator. Կեցուցանօղ. փրկիչ. փրկագործ. կենարար. ազատարար. փրկական.
Կեանք ի կանաց յայտնեցաւ մեզ՝ կեցուցիչ եւ փրկիչ. (Շ. տաղ.։)
Քանզի համանշան (կամ համնշան) ի նմանութենէ անտի խնդրէր լսել մարդն, եկն էառ փրկիչն համանշան նմանութիւնս. (Կոչ. ՟Ժ՟Բ։)
ՊԱՀՊԱՆԻՉ ՊԱՀՊԱՆՈՂ. Որ պահպանէ. պահապան. եւ Փրկիչ. որպէս σωτήρ servator. եւ Տեսուչ.
ՊԱՀՊԱՆԻՉ ՊԱՀՊԱՆՈՂ. Որ պահպանէ. պահապան. եւ Փրկիչ. որպէս σωτήρ servator. եւ Տեսուչ.
Եղեւ տարակարծ անակնունելի փրկիչ։ Եգիտ զկրկին զպարգեւս ոսկոյն տարակարծ . (Ճ. ՟Գ.։)
σωτήρ servator σωτήριος salutaris. Որ գործէ զփրկութիւն. փրկիչ. փրկարար. փրկական.
Իբրեւ փրկիչ. փրկչապէս. փրկողաբար, եւ փրկարար օրինակաւ.
Բարձրացաւ եղջիւր իմ յԱստուած փրկիչ իմ. (՟Ա. Թագ. ՟Բ. 1։)
Գերակատար է եւ կատարողապետ որդի, որպէս պետ ամենայն կատարելութեան։ ԶՅիսուս զմեր աստուած եւ փրկիչ, զմիշտն կատարեալ եւ գերակատար. (Մաքս.։)
Զմեր փրկիչն եւ զերախտաւոր զմուրդքէ. (Եսթ. ՟Ժ՟Զ. 13։ Տե՛ս եւ Իմաստ. ՟Ժ՟Թ. 13. ՟Ա. Թագ. ՟Ի՟Ե. 15։)
Եղիշայ լցոյց ի փոքր մի հացէ զհարիւր այր միայն, եւ փրկիչն մեր լցոյց ի սակաւ հացէ զհինգ հազար այր. (Մծբ. ՟Զ։)
Հարցնափառեր ապաշխարութեան։ Հայր երկնաւոր՝ որ առաքեցեր զմիածին որդիդ քո փրկիչ աշխահի.եւ այլն։
Հովուացն հովուապետ յիսուս։ Փրկիչն մեր յիսուս հովուապետ։ Կոչէ զիս հովուապետն քրիստոս. (Սկեւռ. ի լմբ.։ Մծբ. ՟Ժ՟Ը։ Ճ. ՟Ա.։)
Զիա՞րդ եւ ինքն ասիցի լինել փրկիչ աշխարհի, եւ ոչ յաւէտ մարդոյ առիթ, այսինքն յառաջածու. (Պրպմ. ՟Լ՟Թ։)
Ի նշանագործ տէրն կարդայր։ Զնշանագործ փրկիչն զաստուած օրհնէին. (՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Ե. 21։ ՟Գ. Մակ. ՟Զ. 23։)
Զփրկիչն մեր՝ մանկուաք ժողովրդեան իւրոյ շամրիտ կոչեցին. (Մծբ. ՟Ծ՟Թ։)
Ասացաւ ի գիրս՝ իւղով եւ մեղու ի սնուցողացն սնանիլ ձեռաց զփրկիչն. (Խոսրովիկ.։)
Վերաքարոզ լինել բարեգործին։ Տեսանելով զգործսն՝ որ վերաքարոզէին զզօրութիւն նորա։ Բազում համարձակութեամբ վերաքարոզէր զփրկիչն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 37։ ՟Բ. 12։)
Իսկ զառաւելումն մոլորութեան նոցա՝ հաշտութիւն մեղաւորացս փոխաբերեցեր փրկիչ. (Գանձ.։)
ՓՐԿՈՒԹԻՒՆ. որպէս Փրկիչ.
Ամենեցուն բժիշկ. գերագոյն բժշկապետ՝ բուժիչ յամենայն ցաւոց. Քրիստոս Տէրն մեր. զի եւ Յիսուս անունն է փրկիչ ըստ եբր. բժիշկ՝ ըստ յն. եւ յոյս՝ ըստ հյ.
Ամենակատար բնութիւն, կամ լաւութիւն, լրութիւն, փրկութիւն կամ փրկիչ, ողորմութիւն։ Ամենակատարիւքն բարերարութեամբք ... Յամենակատարիցն կամ ի մասնաւորաց նախախնամութեանց. (Յճխ.։ Պիտ.։ Նար.։ Առ որս.։ Ոսկ.։ Համամ.։) (Դիոն.։)
Փրկիչ բոլորից. ամենակեցոյց.
Ամենափրկիչ, ամենակեցոյց. (Մանդ. ծն.։)
Ամենափրկիչն Քրիստոս. (Կորիւն.։)
Տեղեկացեալ իսկ էին յամենափրկչէն Քրիստոսէ։ Ամենափրկիչն իսկ նշանակեաց. (Ագաթ.։)
Որպէս ինքն ամենափրկիչն գուշակեաց. (Զքր. կթ.։)
Առաջնորդեա՛ ժողովրդեանն այնմիկ ի տեղին՝ յոր ասացի քեզ։ Առաջնորդեաց արդարոյն ի շաւիղս։ Առաջնորդեաց նոցա ընդ ճանապարհ սքանչելի։ Աստղն առաջնորդեաց նոցա։ Առաջնորդեսցէ մեզ աստուած փրկիչ մեր։ Ո՛ տէր փրկեա, ո՛ տէր առաջնորդեա՛։ Յուդա մի յերկոտասանիցն առաջնորդէր նոցա, եւ այլն։
Իսկ զառաւելումն մոլորութեան նոցա՝ հաշտութիւն մեղաւորացս փոխաբերեցեր փրկիչ. (Գանձրն.։)
Գայ փրկիչն ... ի դատապարտել զդատապարտիչսն. (Կոչ. ՟Ժ՟Ե։)
Փրկիչն եւ երախտագործ եւ ազատիչ ժողովրդեանն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 6։)
Երախտագործ փրկիչ։ Գոհանամ զերախտագործէն։ Յերախտագործէն աստուծոյ մոլորէին. (Լմբ. սղ.։)
Լո՛ւր մեզ աստուած փրկիչ մեր. դարձեալ այլ պատճառ լսելութեան. (Ի գիրս խոսր.։)
Խոստովան եղէց քեզ օրհնութեամբ ... յուսա՛ առ աստուած, խոստովանեա՛ նմա, փրկիչ երեսաց իմոց աստուած է. (Սղ. ՟Խ՟Բ. 5։)
Փրկիչ, եւ համագործող ամենայնի. (որ իշխանդ ես կենաց եւ մահու. Հ=Յ. օգոստ. ՟Ժ՟Ը.։)
Առակապէս ասէ փրկիչն, եւ ոչ հրամանաբար. (Ոսկ. ղկ.։)
Յիս մարդասիրեա՛ բազմագութ փրկիչ։ Մարդասիրել ի նա։ Մարդասիրեսցէ ի վերայ նոցա. (Շար.։ Խոր. ՟Բ. 7. 80։ Յհ. կթ.։ Յհ. իմ. ատ.։)
Զոր եկեալ կատարեաց ամենափրկիչն քրիստոս՝ շնորհատուր հրամանաւն. (Կորիւն.։)
Է ինչ՝ որ ի Յոբ եւ յԱդամ պատեհագոյն է. եւ բազում ինչ՝ որ ի փրկիչն կատարեցաւ. (Տօնակ.։)
Ի պարգեւասէր նախախնամութեանցն իմացեալ (լինի աստուած՝) թէ է՛, եւ փրկիչ է. (Մաքս. ի դիոն.։)
Կեցուցիչ ամենից. փրկիչ եւ պահպանիչ բոլորից.
Ամենափրկիչ, ամենակեցոյց, որ ակնարկելովն դարմանէ զամենայն արարածս. (Մանդ. ի ծն.։)
Ամենայաղթող տէր փա՛ռք քեզ, ամենազօր փրկիչ փա՛ռք քեզ. (Գանձ.։)
Յաշխարհամատն ազգէ՝ աշխարհի փրկիչ զօրացեալ. (Երզն. լուս.։)
Գոհացողաբար ընդունել զշնորհսն։ Դաւիթ առ փրկիչն ձայնէր գոհացողաբար. (Ճ. ՟Գ.։)
Հանճար ոչ գոյացութիւն է, եւ ոչ կենդանի։ Փրկիչն զմշտնջենաւորութիւն իւրոյ գոյացութեան նշանակելով ասէ, ես եմ ճշմարտութիւն։ Գոյացութեամբք, այսինքն դիմօք. (Կիւրղ. գանձ. ստէպ։)
Փրկիչ եւ կեցուցիչ ամենայն բնութեանս հոգեւորադատ (քրիստոս). (Գր. սքանչ. ի կոյսն.։)
Փրկիչ եւ օծեալ մշտապաշտելի. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Որպէս եւ քերթողն ասէ (զայ). (փրկիչ է ազատիչ պատրաստապէս. Արիստ. 13)
Զայս երկուս փրկութեան խորհուրդս եւ յառաջագոյն ստուերագրեաց աստուած յիսրայէլ։ Զնոյն խորհուրդ ստուերագրեն (կամ ստուերադրեն)։ Մովսէս ստուերագրէ յինքեան զքրիստոսի փրկութեանն խորհուրդ գործով։ Լեառն սինեայ ստուերագրէր օրինակօքն եւ կարգօքն՝ որ ի նմա եդան, զլեառն սիովն՝ ուր փրկիչն կատարեաց զճշմարտութիւնն. (Արշ.։)
Վերաքարոզ լինել բարեգործին։ Տեսանելով զգործսն՝ որ վերաքարոզէին զզօրութիւն նորա։ Բազում համարձակութեամբ վերաքարոզէր զփրկիչն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 37։ ՟Բ. 12։)
Անբարբառելին, բազմաձայնն. անգիտութիւնն (այս ինքն անգիտելին), ամէնիմացականն։ Իսկ ամէնիմացական դարձեալ Աստուած, ի պարգեւասէր նախախնամութեանցն իմացեալ, թէ է, եւ փրկիչ է. (Դիոն. ածայ. ՟Բ։ Մաքս. անդ։)
πληθυντικῶς pluraliter Յոգնակի. բազմաւորաբար դնէ փրկիչն զբանս ... զպատուիրանս իմ պահեսջի՛ք. (Տօնակ.։)
Զտէրն մեր եւ զեղբայրն ըստ մարմնոյ բնութիւնակից եւ փրկիչ. (Շ. ՟ա. յհ. ՟Ժ՟Ը։)
σωτήρ servator, salvator σωτήριον salutare ῤύστης liberator λυτρωτής redemptor. որ եւ ՅԻՍՈՒՍ. ըստ եբր. էաշուս, էչա, մոշեա. Այն՝ որ փրկէ. ապրեցուցիչ. կեցուցիչ. ազատիչ. կենարար. փրկօղ, խալըսօղ.
Դու ես Աստուած փրկիչ իմ։ Աստուած իմ փրկիչ իմ տէր։ Ապստամբեաց յԱստուծոյ փրկչէ իւրմէ։ Որ ամենեչուն փրկչդ ես։ Ահաւասիկ փրկիչ քո հասեալ գայ։ Ծնաւ ձեզ փրկիչ, որ է օծեալ (Քրիստոս) տէր։ Երեւեցաւ շնորհն Աստուծոյ փրկիչ ամենայն մարդկան.եւ այլն։
Յամենակալզ հօրէն եւ յարարչէն, եւ ի փրկիչ թագաւորէն։ Փրկիչն, զի զանձն փրկանս տուեալ՝ փրկեաց զմեզ. (Յճխ. ՟Ե։ Խոսր.։)
Աղաղակեսցուք ասէ առ աստուած փրկիչ մեր, որ ստուգաբանի, առ Աստուած Յիսուս. (Լմբ. պտրգ.։)
Ասի լայնաբար եւ զմարդոյ.
Յարոյց տէր փրկիչ իսրայէլի։ Զմեր փրկիչն եւ զերախտաւոր զմուրդքէ.եւ այլն։
Ոչ ի ձեռս մեր, եւ ոչ ի ձեռն մարգարէիցն փրկչաց մերոց, այլ ի ձեռն Յիսուսի Քրիստոսի տեառն մերոյ. (Եփր. ՟ա. կոր.։)
Մի ոք ի մարգարէիցն եւ ի փրկչացն ոչ կարացին մխիթարել զնա. (Գէ. ես.։)
Անտիոքս. . . կոչեցաւ սովտէր, որ է փրկիչ. (Եւս. քր. ՟Ա։)