selfhood, individuality, personality;
essence, nature, property.
αὑτότης ipseitas ὐπόστασις ut subsistentia, et subsistentia Գոլն ինքեան եւ յինքեան՝ որպէս եւ էն. եւ զի դերանունս Ինքն՝ ոչ է յայտնիչ որոշ դիմի, այլ զանձանց եւ զէութենէ որպէս թանձրացեալ առնոյ. իբր յն. հիփօստացիզ. այսինքն Ենթակայութիւն. երբեմն որպէս Անձնաւորութիւն, որ ըստ աստուածաբանից ասի առնչական ենթակայութիւն երրեակ յաստուած.
Անքնին, անհաս, երրեակ ինքնութեանդ. (Պտրգ.։)
Չերրեակ ինքնութեանն միութիւն ըստ անբաժան սուրբ երրորդութեանն. (Փարպ.։)
ո՛չ եթէ ինքն որդին հայր է, այլ՝ ինքն որդի հօր ասի. ահա մի բնութիւն երեւեցան երկու անձինք կատարեալք. եւ մի էութիւն, երկու ինքնութիւնք. (Աթ. առ եպիկտ.։)
Քեզ օրհնութիւն (քրիստոս), ծնունդ ծածկեալինքնութեան (հօր)։ Վասն ինքնութեան հօր յայտ արար, եթէ առ ամենայն, եւ յամենեսին է նա. (Եփր. համաբ.։)
Եւ երբեմն՝ որպէս Բնութիւն, իսկութիւն աստուածային. աստուածութիւն, եւ աստուած. որ է մի եւ նոյն ձյրիս անձինս. որ եւ ըստ աստուածաբանից՝ Բացարձակ ենթակայութիւն միակ. գոյութիւն եւ գոյացութիւն. ինքնագոյութիւն.
Հարկ է ... մի աստուածութիւնընդունել ի մի ինքնութիւն հօր եւ որդւոյ հաստատութեան։ Ոչ թերի է եւ ոչ պակաս ի հօրն էութենէ, եւ ինքնութենէ, եւ գոյութենէ որդի. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 3. եւ 6։)
Ինքնութիւն է, զի ոչ յումեքէ ունի զգոյութիւնն, այլ՝ ինքնութեամբ. որպէս սուրբ լուսաւորիչն ասէ, տէր աստուած՝ որ եմ միայն ինքնութեամբ՝ եւ ոչ այլ ոք յառաջ քան զնա. (Խոսր. պտրգ.։)
ԻՆՔՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Ինքնագոյութիւն, եւ ինքնեղութիւն. ինքնիշխան տէրութիւն. եւ Սեպհականութիւն. ինքիրմէ ըլլալը, ինքնագլխութիւն, տիրութիւն.
Ամենայն ինչ ի նմանէ է, բայց նա միայն է ինքնութեամբ. (Ագաթ.։)
Տէր աստուած ինքնութեամբ, որ միայն կարողդ ես. (Մաշտ.։)
Իմ են այս ամենայն թագաւորութիւնք. եւ յայսմիկ մոլորին (մանիքեցիք), եւ կարծեն՝ եթէ ինքնութիւն ունի նա (սատանայ)։ Եւ եթէ՝ զի ասաց նա, բա՝ իմեն, տան նա ինքնութիւն, յորժամ ասէ զկնի նորա, թէ ինձ տուեալ է, ի միտ առցեն՝ թէ այլ է արարիչ նորա, եւ նմա տալով տուաւ. (Եփր. համաբ.։ յորմէ եւ Շ. մտթ.։)
Վասն դիցն՝ զի կարծէին, թէ ինքնութեամբ էինի միտս պաշտօնէից նորա՜ (Եփր. ծն.։)
ԻՆՔՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Գոյութիւն եւ գոյացութիւն եղանակաց. անձն. ենթադրեալն. բուն իրն. ինքն.
Որպէս զթագաւորն՝ որ հանուր աշխարհին տիրելով զօրութեամբ, սակայն ինքնութեամբ գտանի միայն յարքունի ապարանսն։ Ոչ եւ ինքնութիւն փառանց յամենայն տեղիս. (Լմբ. պտրգ.։)
Ուր ինքնութիւն ինչ է բունն. (Ոսկիփոր.։)
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | ինքնութիւն | ինքնութիւնք |
| accusatif | ինքնութիւն | ինքնութիւնս |
| génitif | ինքնութեան | ինքնութեանց |
| locatif | ինքնութեան | ինքնութիւնս |
| datif | ինքնութեան | ինքնութեանց |
| ablatif | ինքնութենէ | ինքնութեանց |
| instrumental | ինքնութեամբ | ինքնութեամբք |