Other definitions containing this entry
Ոչ ուստեք արբուցումն բաւական թագաւորականին գտանէր տեղւոյ. (Խոր. ՟Բ 36։)
Ուր արքայն նստի կամ բնակի. թագաւորական, կամ թագաւորեալ (քաղաք).
Կաղնի թագաւորական. ծառն արքայական կաղնոյ. (որ ըստ ոմանց է ընկուզի, եւ ըստ այլոց նշենի)
βασιλικός, βασιλικώτατος regius, nimis regius Արքունի. արքայական. թագաւորական.
Սերունդ Բագարատայ հրէի ի հայս, տոհմ աւագ նախարարութեան, եւ թագաւորական. Տե՛ս բռ. յտկ. ան։
Անդ լծեալ զջորիսն՝ երասանակեցին զկառսն ի թագաւորական քաղաքն. (Ճ. ՟Զ.։)
Թողից (զշինուած) զհրապաշտ կրակարանին զեօթնադուռն թագաւորական տաճարին՝ որ ի շօշ քաղաքի. (Անան. եկեղ։)
Թագ զարմանազան, եւ ծիրանիս թագաւորական առաքէր. (Կաղանկտ.։)
Կամ թերեւս նողն ընդ պ. խուսրեւանի, որ է թագաւորական, եւ ազնիւ. եւս եւ անուն երաժշտական եղանակի.
կարմրակերտ կերպասիւք։ Կարմրակերտ մելանաւն գիծ թագաւորական։ Սա ներկեալ երկորակեան, կարմրակերտիւ լուսափայլեան. (Մագ. ՟Լ՟Բ. ՟Խ՟Դ. եւ Մագ. ոտ. խչ.։)
Հասարակորդ առնէ զիւր մարմիւնն իւրոյ աստուածավայելուչ զօրութեան ներգործութեանն։ Հասարակորդ հօր պատուոյն։ Թագաւորական աթոռոյ եւ ծնողին հասարակորդ. (Կիւրղ. պրպմ. եւ Կիւրղ. գանձ.։)
Խնամելով մատոյց աստուած զյոբ ի փորձութիւն, ոչ այնպէս ջեռոյց զարդարն, իբրեւ թէ ջեռուցեալ յանդիմանեսցի ... ջեռուցանելով զթագաւորական ոսկին, եւ սրբելով զդահեկանս նորա. (Իսիւք.։)
ՔԱՐԳՈՆԱԿԱՆ կամ ՔԱՐԳՈՆՈՍԱԿԱՆ. Արքունական. թագաւորական. ի պրս. քարիկիյա. արքայ, թագաւոր. եւս եւ մի մի ի չորից տարերաց.
(որոյ եզականն լինի ԱՐՔԱՅԱԶՈՒՆ, կամ ԱՐՔԱՅԱԶՆ) ա. Թագաւորազունք. Որ են յազգէ թագաւորաց, կամ ազգականք աքայի. եւ Թագաւորականք.
Երրորդութիւն թագաւորական, փառակից, գերաշխարհիկ. (Առ որս. ՟Ժ՟Գ։)
Գահակից. թագակից. ի միասին թագաւորեալ. եւ Հաղորդ թագաւորական պատուոյ.
Այսպէս թագաւորական վարելով իշխանութեամբ. (Պիտ.։)
Իբր Ծիրանատեսիլ. ծիրանաշուք. ծիրանազարդ. թագաւորական.
Որպէս զգեստ ինչ թագաւորական ծիրանադիտակ. (Պրոկղ. յայտն.։)
Բոլոր իսկ տարերքս զթագաւորականի աւուրս հրաշազարդեն զփառս. (Խոր. վրդվռ.։)
Ի մոլորութիւն եկեալ՝ պատառեաց զթագաւորական պատմուճան իւր. (Ճ. ՟Ա.։)
Թագաւորութիւն զգացոյց աստղն, եւ տնիկ կացոյց տառապելապէս։ Խանձարուրք տառապելապէս, եւ ընծայք թագաւորականք. (Անթիպատր։)
βασιλικός, -κή regius, -ia Ուր նստի թագաւորն. թագաւորաբնակ. արքայանիստ. որ եւ ասի ԹԱԳԱՒՈՐԱԿԱՆ, ԹԱԳԱՒՈՐԵԱԼ.
Թագաւորական հրահանգաց հանդիսիւ ճոխացուցանէր. (Յհ. կթ.։)
Թագաւորական հանդերձանաց, որովք յղփացուցաք զեօթանասուն հազարսն Հայաստանեայց. (Թղթ. դաշ.։)
Ըստ մասանց գիտոյից օժնդակութեան քաղաքայարգար ապարանից թագաւորական պաղատի. (Արծր.)
ՔԱՐԳՈՆԱԿԱՆ կամ ՔԱՐԳՈՆՈՍԱԿԱՆ. Արքունական. թագաւորական. ի պրս. քարիկիյա. արքայ, թագաւոր. եւս եւ մի մի ի չորից տարերաց.
Խոյ հօտից հեղինակ, եւ ի վայրենի ջոլիրս մի իմն ի թագաւորականացն առաջակայ եղեալ, որոյ մեծամեծք եւ բազում կենդանիք զհետ երթան, աստուածապարագք դէպ եղեւ լինել. (Փիլ. լիւս.։)
Փոխի թագաւորական շքեղ եւ երեւելի դիազարդութեամբ. (Արծր. ՟Ա. 14։)
βασιλεία regnum Թագաւորն գոլ. թագաւորելն. արքայութիւն. թագաւորական իշխանութիւն, եւ երկիր տէրութեան.
Եւ դուք եղիջիք ինձ ի թագաւորութիւն եւ ի քահանայութիւն. յն. թագաւորական իմն, իբր վիճակ, ցեղ, եւ այլն։
Այս արիւն զպատկերն թագաւորական ծաղկեցուցանէ ի մեզ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 45։)
Մարիա՛մ կոյս՝ պսակ թագաւորական, որ զմարգարտատեսակ զբազմագին ակնն ունիս զքրիստոս. (Եպիփ. ի կոյսն.։)
Մարիա՛մ կոյս՝ պսակ թագաւորական, որ զմարգարտատեսակ զբազմագին ակնն ունիս զքրիստոս. (Եպիփ. ի կոյսն.։)
Զթագաւորականի աւուր պայծառակերպեալ հրաշազարդեն զփառս։ Այժմ երկիր վայելչացեալ պայծառակերպի յերեւմանն Աստուծոյ. (Խոր. վրդվռ.։)
βασιλική. basilica. (այսինքն արքունի տաճար) Մատուռն կամ եկեղեցի երեւելի, յոր ընթանայ ամենայն աշխարհ. որպիսի էր առաջին կաթողիկէն հիմնարկեալ յառաքելոց՝ կից վերնատանն սիոնի. յորմէ եւ ամենայն աւագ եկեղեցիք կամ թագաւորական մատռուն կոչին Աշխարհամատուռն.
Զարծուին (ի հրեշտակս, իմա՛) զթագաւորականութիւն, եւ զբարձրաբերձութիւն, եւ զարագաթռչութիւն. (Դիոն. երկն.։)
պարգեւ կոչեմք, շնորհ, մկրտութիւն, օծումն, լուսաւորութիւն։ Օծումն որպէս քահանայական եւ թագաւորական. լուսաւորութիւն՝ իբրեւ զպայծառութիւն. եւ այլն. (Ածաբ. մկրտ.։)
Մերկ եւ կողոպուտ ի պատուականագիւտն լեալ թագաւորական զարդուց. (Պիտ.։)
Կերպարան արծուին (նշանակէ) զթագաւորականութիւնն, եւ զբարձրաբերձութիւնն, եւ զերագաթռչութիւնն. (Դիոն. երկն.։ եւ Շ. հրեշտ.։)
βασιλεύτατος Առաւել թագաւորական. լաւագոյն եւ իմաստնագոյն ի թագաւորս.
Մինովս, որ թագաւորականագոյն եղեւ մահկանացու թագաւորացն. (Պղատ. մինովս.։)
Թագաւորական մեծութիւն, իշխանութիւն.
(Արծուին ի հրեշտակս նշանակէ) զթագաւորականութիւնն եւ զբարձրաբերձութիւնն. (Դիոն. երկն. եւ Շ. հրեշտ.։)
Ոչ ակն առնես թագաւորական յօնիցն. (Երզն. մտթ.։)
Վասն թագաւորական պերճութեանդ ձեր ակն ոչ առնում, զի գոյին ինձ այդոքիկ. (Վանակ. Յոբ.։)
Ի ժամ գահուն պատրաստութեան։ Արութեամբ եւ գահու ի վեր։ Գահ երկրորդական։ Գահուց հայրենականաց։ Թագաւորական գահ։ Որ էին ի գահուդ յայդմ։ Աւագ գահուն եւ աւուրբք։ Գահ թագաւորութեան, կամ զօրավարութեան, կամ վարդապետութեան. (Եղիշ.։ Խոր.։ Փարպ.։ Պիտ.։)
Ի ճահ եւ ի դէպ յառաջիկայն ունելով։ Իբրու անօթ իմն՝ թագաւորական գործոյ ի ճահ եւ ի դէպ զբնութիւնս մեր արար. (Նիւս. կազմ. ՟Դ. եւ ՟Ե։)
Ոչ ակն առնես վասն թագաւորական յօնիցն. (Երզն. մտթ.։)
Եւ այնուհետեւ էր տեսանելմեծ համարձակութիւն մերոյ սեռիս (հայոց) ի թագաւորական քաղաքին եկեղեցիսն. (Ժող. հռոմկլ.։)
Շղաշատեռ պայծառ փողփողեալ որպէս նշան եւ զարդ թագաւորական եւ դշխոյական. դրօշ. ծիրանի. շար. քօղ. վերարկու ազնիւ. տեռ. բեհեզ. դիպակ բարակ եւ ասեղնագործ կամ մետաքսեայ. պաստառ շքեղ. տիւլպէնտ, պիւրիւնճիւք, սանտալ. քերաճէ, ջար, պայրագ, սանճագ. եւ հաչաչեմ. որպէս խաչվառ.
Դրօշ ոսկետուտ վառիւ։ Պարգեւէ զիւր նշանակն թագաւորական ոսկէտուտն վառիւ. (Ուռպ.։)
Դրոշմէ ի նմա զտիպս թագաւորական կնքոյն։ Ընդ պատուականն ոսկւոյ թագաւորական տպի յեռեալ. (Իգն.։ Սկեւռ. լմբ.։)
Կոչէր նմա անուն թագաւորական ձիընթացք. եւ անդ կայր մարկոս յիմարն. (Վրք. հց. ՟Թ։)
Որք զծիրանիս թագաւորական աղտեղացուցանեն, այնպէս տանջին՝ որպէս զխզօղսն. այսինքն զպատառօղսն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 45։)
μίτρα mitra κίδαρις cidaris τιάρα tiara διάδημα diadema. (լծ. ար. եւ պ. քիւրաթ, խօրէ, խօյ խօրտ) Փակեղն պատուաւոր. գլխարկ կամ թագ եւ պսակ քահանայապետական, թագաւորական. ծածկոյթ գլխոյ քահանայից, եւ իշխանաց, որպիսի եւ է ձեւով կամ զարդու. որպէս պահարան կամ սաղաւարտ գլխոյ, եւ որպէս փաթոյթ նորա, կտաւի կամ բեհեզեայ.
Զգեստաւորէ զնա թագաւորական զգեստու, եւ դնէ խոյր ոսկի ընդելուզեալ մարգարտով ի գլուխ նորա. (Յհ. կթ.։)
Մերկ ընդ մերկի թշնամւոյն կամէր լինել գըրկընդխառն։ Մերկ ի թագաւորական պատուէն։ Մերկ առնել զնա յիշխանական հանդերձիցն։ Գտեալ զնա ի ձեռն պատուիրանազանցութեանն մերկ ի պատմուճանէ աստուածային շնորհացն. (Իսիւք.։ Ճ. ՟Ա. Ճ. ՟Գ.։)
ՆԻՍՏ. ἅστυ sedes ... եւ այլն. Աթոռ իշխանութեան. քաղաք թագաւորական. արքունիք. բազմական. բարձ եւ պատիւ.
Որպէս թագաւորի դրօշք՝ նշանք են թագաւորական իշխանութեան, այսպէս եւ խաչն նշան է երկնաւոր թագաւորին։ Բարեպաշտ Կոստանդիոնոս այսու նշանիւ յաղթեաց թշնամեացն ի պատերազմի. (Շ. բարձր.։)
Պավաւորք ոք տպաւորելով զբանսն ի քարտիսի. որ իտալացւոց բարբառովն սակր ասի։ Յորժամ ոք զթագաւորական սակր ապականելով որպէս զբան թագաւորին՝ ի մահ ածի. (Ճ. ՟Գ.։)
σκηνή, σκήνωμα tentorium, tabernaculum. (ի վերայ արկեալն. լծ. եւ յն. ուրանօս երկինք՝ իբր վրանաձեւ ի վերայ մեր. վասն որոյ եւ ի յն. բռ. ասի, թէ ուրան ՝ պարսիկս նշանակէ վրան թագաւորական) Խորան. տաղաւար. ուստի Վրան ժամու կոչի խորանն վկայութեան. (զորմէ տե՛ս ի բառն Ժամ)
Յայսմ քաղաքի՝ մեծ եւ հոյակապ, եւ անդոհ, եւ թագաւորական, (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 10.) թէպէտեւ մարթ էր իմանալ՝ բազմահոգ, այլ ստոյգ երեւի ընթեռնուլ ԱՆԴ՝ ՈՒՐ. զի եւ յն. է՝ էնթա. այս ինքն աստ, անդ, ուր։
Ուր անկած թագաւորական է, անդ եւ զօրք գումարին. (Ոսկիփոր.։)
Ի դաշտ մի արգաւանդ եւ բերրի։ Եւ է արդարեւ բերրի եւ թագաւորական դաստակարտն. (Խոր. ՟Ա. 11։ ՟Բ. 39։)
հայեցոյց զնա ի կարծիս սնոտիս ... իբրու թէ տացէ նմա հասկանալ մինչեւ ի թագաւորական վիճակն. (Եղիշ. ՟Դ։)
Զնամակն թագաւորական առաքեաց ի ձեռն հմտից ճանապարհին. (Ժող. հռոմկլ.։)
Զոստանն անուանեալ կողմանց այնոցիկ ազատութիւն՝ ի զարմից սորա ասէ լեալս իբր թագաւորական զարմս։ Յարուցեալ գունդս, եւ ոստան անուանեալ ... յարուցին գունդս անուամբ արքունի ... (որպէս եւ յառաջն էր) ի զարմից թագաւորացն առաջնոց. (Խոր. ՟Ա. 29։ ՟Բ. 7։)
Ինձէն եղեալ ականատես եւ ականջալուր նորա սքանչ հրաշիցն, որում բոլորն այն ծովահայեացն քաղաք թագաւորական պիտառ հռոմայեցւոցն նահանգին, սակս հասարակաց գոլով յայտնի ի նմանէ (կամ ի նմա) եղելոյ ի վերին տեսչութեանցն. (Ճ. ՟Գ.)
(ռմկ. ռէհան, ռէհէն, ռիհան, ռըհան, ռէյհան ֆէսլիէն, իէքպիւն այսինքն միաբուն իտ. պաղէլիգօ. ի յն. վասիլիգօն որ է թագաւորական). Անուշահոտ ծաղիկ կամ խոտ մանրատերեւ գնդաձեւ բոլորեալ իբրեւ փունջ գեղեցիկ.
Զթագաւորական գահոյսն. եւ այլն. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Ծովային եպենէսն, որ ի հուր շրջի, եւ հուր ուտէ. զարսն փետեն, թագաւորական զգեստ առնեն, եւ փոխանակ ջրոյ հրով սրբի. (Վանակ. հց.։)
Թագաւորական զգեստուք պատուէր եւ խիալյէր զնա թագաւորն. (Օրբել.։)
Ռատամանթեւս բարի այր խրատեալ էր առ ի մինովայ՝ ոչ բոլոր թագաւորական արհեստն. (Պղատ. մինովս.։)
ներկոց թագաւորական է եկեղեցի. թէ յամենայն ժամ այսր գայցէք, եւ զներկն ոչ ընդունիք, զի՞նչ շահ այսր գալդ իցէ. (Բրսղ. մրկ.։)
Եպիսկոպոսք են, եւ տնօրէնք եկեղեցւոյ։ Թագաւորական իրաւանցն տնօրէն է ուղղիչ։ Իշխանն յաղագս մարմնոց տնօրէն լինելոյ՝ հարկս հանէ յաշխարհէն։ Ընդ հակռակս եղեալ իրերաց՝ չարի եւ մեղաց միմեանց գտաք տնօրէնք. (Լմբ. պտրգ.։)
որ եւ յն. խլա՛միս. χλαμύς, -ύδος chlamys, -ydis. գրի եւ ՔՂԱՄԻԹ. (լծ. խլայ, խիլայ) Վերարկու զինուորական, իշխանական, թագաւորական.
Ապականեաց զթագաւորական քղամիդն։ Զգեցոյց նմա զթագաւորական քղամիդն։ Պատառեաց զքղամիթն, եւ զծածկոյթ գլխոյ նորա ընկէց յերկիր. (Հ=Յ. յնվր.։ եւ Հ=Յ. սեպտ. եւ այլն։)
Որ թագաւորական օթանոցին էր ներքինապետ։ Ոչ ոք տուն, կամ օթանոցս մեզ պատրաստեաց։ Սկսան ամենեքին մտանել ի քուն յանցնիւր օթանոցն. (Սոկր.։ Խոր. ՟Բ. 89 կամ 92։ Արծր. ՟Դ. 2։)
Օծումն թագաւորական։ Օծմամբ անոյշ իւղոյ հոգւոյն. (Խոսր։ Յիսուս որդի։)
Փոխանակ թագաւորական անկողնացն. (Իսիւք.։)
Դաշինս ընդ նմա դնէին որպէս (ընդ) արդարեւ ընդ թագաւորական զարմի. (Յհ. կթ.։)
βασιλικός regius Արքունական. արքայական. թագաւորական.
Բռնանային ի վերայ՝ ունելով զթագաւորական տեղիսն։ Ինքն իսկ դեռ բռնացեալ ունէր զթագաւորական տեղիսն։ Անդէն մարդիկդ այդպէս բռնացան. (Եղիշ.։)
ῤάβδος Virga, βακτηρία baculus, σκῆπτρον sceptrum պ. կէվազէ, վարիչ արջառոյ. եւ ջէվկեան, ցուպ խաղու կեռ ի գլուխն։ Ի մեզ Որ եւ է ոստ, շառաւիղ. ցուպ. բիր. մահակ. մական. վարիչ հովուական, իշխանական, թագաւորական. լըպուգ, տէյէնէկ, ասա. եւ նմանութեամբ՝ Շառաւիղ ազգի. զարմ. սօյ. եւ Իշխանութիւն. եւ Խրատ. գան. մասնուպ, փայէ, քէօթէկ.
Եկամուտն՝ որ չէ ի թագաւորական տոհմէ, այն խեցին է։ Բայց զեկամտիցն, եւ որք յամենայն աշխարհաց անդր հանդիպեցան, զնոցա ո՞վ կարէ բերել զհամար. (Լաստ. ՟Թ. ՟Ժ՟Բ։)
Ունօղ զթագ եւ զթագաւորութիւն. թագաւոր. թագուհի. արքայորդի. եւ Թագաւորական.
Թագաւորական. արքայական.
Պատրաստեաց վաղվաղակի թղթատարս՝ ընթանալ ի թագաւորականն քաղաք. (Ժող. հռոմկլ.։)
Պատրաստեաց վաղվաղակի թղթատարս՝ ընթանալ ի թագաւորականն քաղաք. (Ժող. հռոմկլ.։)
Որք եւ թուակից յիշին աստուածայնոյ եւ թագաւորականի երրորդութեանն. (Լմբ. յայտն.։)
Ի թագաւորական հայրենիսն դաւթի հանդերձ յովսեփաւ իւրախօս արամբ առաքիւր. (Գր. սքանչ. ի կոյսն.։)
Ի խխնջիւնից զազրատեսից երփներանգ որակ ծիրանւոյ։ Որ էր ներկեալ արամբ խըխընջիւնաց զգեստ թագաւորական. (Երզն. լս. եւ Երզն. մտթ.։)
Թագաւորական հրահանգաց հանդիսիւ ճոխացուցանէ։ Բազում հրահանգաց պատուով յուղարկեալ. (Յհ. կթ.։)
Սուրբ կոյսն որպէս թագաւորական հայրենեաց նախագոլով՝ ի թագաւորական հայրենիսն դաւթի առաքիւր. (Գր. սքանչ.։)
Նա զերկրորդ վայր դասու անցեալ՝ իբր ի թիւս երկեակն. իսկ սա իբրեւ զնախածին՝ զառաջին գահ թագաւորական բազմականին. (Պիտ.։)
Գտաւ անդ նաւավար մի։ Ասէ նաւավարն, կամիմ առագաստ վերացուցանել։ իբրեւ լուաւ նաւավարն զհրամանն թագաւորական, եւ այլն. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Դ։)
Երեք վկայքն՝ որք լինին զկնի նոմիկոսին, որ գրեաց զթուղթն (կտակի)։ Ոչ ոք է կարօղ շրջել զգրեալ կտակ թագաւորական նոմիկոսով։ Լիցի կտակն՝ նոմիկոսին ձեռնագրով. (Մխ. դտ.։)
ՇԱՀԱՍՏԱՆ կամ ՇԱՀՍՏԱՆ. Քաղաք երեւելի կամ ոստանիկ, թագաւորական. իբր արքայանիստ կամ արքայավայել. ամրոց արքունի. (պ. շահիսթան ). որպէս առ յոյնս աթէնք կոչիւր ἅστυ , եւ թ. ասիթանէ ՝ կոստանդինուպօլիս. եւ լտ. urbs Հռովմ.
Զոստանիկ ազատութիւն ... իբր թագաւորական իմն զարմ. (Յհ. կթ.։)
Սատանայ՝ ոչ վայելելով ի թագաւորականն դիմաց, յորմէ հրեշտակքն վայելէին։ Բացերես եւ համարձակ վայելել ի տեսութենէ աստուածութեան. (Իսիւք.։ Բրսղ. մրկ.։)
Քաղաք տիրուհի, աայսինքն թագաւորական. (Ճ. ՟Ա.։)
Խոյ հօտից հեղինակ, եւ ի վայրենի ջոլիրս մի իմն ի թագաւորականացն առաջակաց եղեալ. (Փիլ. լիւս.։)
Առաջաւորացն պահս զգալուստ թագաւորական պահոցն նշանակէ. (Եփր. քրզ.։)
Արիագոյն ասես լինել զքաղաքն ... ի թագաւորական քաղաքավարութենէ. (Պղատ. օրին. ՟Դ. ստէպ։)
Թագաւորական, կամ թագաւորազն.
Իբրեւ զնախածին զառաջին գահ թագաւորական բազմականին. (Պիտ.։)
Ի միասին զզուգամասն պայազատեալ գահընկալ թագաւորական զարմ. (Արծր. ՟Գ. 12։)
Որոյ առաւել զայսքան թագաւորական գահմունս՝ յառաջադէմ եւս լինէր. (Կաղանկտ.։)
Ի հանդերձս թագաւորականս զարդարէին։ Զարդարեցին սպասուք։ Զարդարեցան պաշտամունք սուրբ եկեղեցւոյ. (Փարպ.։)
Եւ իբր Թագաւորական, արքունի.
ԻՆՔՆԱԿԱԼ. ա. իբր Ինքնաալական. թագաւորական.
Թագաւորական պատուով պատուեալ՝ ապա խրախունս առնէ. (Իգն.։)
Ստորագրեալ կայծանիշ ատրորական կարմրակերտ մելանաւն գիծ թագաւորական. (Մագ. ՟Խ՟Դ։)
Պատկեր թագաւորական յառաջ կապարեա՛յ նկարագրի, եւ ապա բազմերանգ դեղոցն ի վերայ արկանելով. (Շ. բարձր.։)
Զհրապաշտ կրակարանին զեօթնադուռն թագաւորական տաճարին. (Անան. եկեղ։)
Ոսն թագաւորական ունելով ախորժակս, եւ ձիաւորեալ. (Սարկ. քհ.։)
Եւ էր իպպէն այն թագաւորական ձիընթացք. եւ անդ կայր մարկոս։ Յիման այն ի ձիընթացս ի բացեայ բնակի. (Վրք. հց. ՟Թ։)
ՅԱՆԴԻՄԱՆ, ի. գ. Որպէս Յանդիմանութիւն. (եթէ չիցէ այսպէս գրելի) Ես բնաւորեալ եմ ի խրատուէ ոչ խուսափել, եւ յանդիմանէ ոչ հրաժարել, մանաւանդ զթագաւորականն, եւ զարքունի. (Մագ. ՟Ե։)
Թագաւորական նորակերտ զարդարեալ ձորձ. (Ոսկիփոր.։)
Նորոգ պսակեալ. նորաթագ. այն ինչ նստեալ յաթոռ հայրապետական կամ թագաւորական եւ այլն.
ՇԱՀԱՍՏԱՆ կամ ՇԱՀՍՏԱՆ. Քաղաք երեւելի կամ ոստանիկ, թագաւորական. իբր արքայանիստ կամ արքայավայել. ամրոց արքունի. (պ. շահիսթան ). որպէս առ յոյնս աթէնք կոչիւր ἅστυ , եւ թ. ասիթանէ ՝ կոստանդինուպօլիս. եւ լտ. urbs Հռովմ.
Թագաւորական դրօշն կարմիր եւ ոսկէտուտ (կամ ոսկէտուտն) վառիւ. (Ուռպ. ՟Է. ՟Ժ՟Զ։)
Թագաւորական պատիւ շնորհելով ի վերայ բոլորն ստորակաց լինելութեանցս. (Պիտ.։)
Աշակերտեալքն ցրուեալք են, եւ ոչ ժողովեալք ի վարժարանի։ Ու՞ր մեր վարժարանք ի թագաւորական պատրաստեալ հրամանաց։ Զի հրահանգից վարժարանի՝ չեմ տակաւին ներհուն բանի. (Շ. ընդհանր. եւ Շ. թղթ. եւ Շ. վիպ.։)
Ի ստորուստ վերոտնելով՝ երթալ հասանել մինչեւ ի թագաւորական գահոյսն. (Յհ. իմ. ատ.։)
Յառաջագահ անդր զնստելն առձեռնէր քան զամենայն մեծանձանց. եւ զի՛նչ թագաւորական էր սպտս, զամենայն նմա հրամայեաց տալ. ընդ որ տրապիզիտքն ամենայն սոսկացան. (Կաղանկտ.։)
Պատկերն արքունի նկարեալ արքունականն քանդուածով։ Զոսկիակոփ դրանցն եւ զստորակայ քանդուածոցն սքանչանս։ Մատանի տուեալ լինի, զի քանդուածով ականն զնոյն թագաւորական պատկերն նշանակէ։ Մատանի եդ ի ձեռին՝ տկանն քանդուածով. (Նար. ՟Ժ՟Ա։ Մագ. ՟Ժ՟Գ։ Իգն.։ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Զ։)
βασιλικός regius Թագաւորական. արքունի.
Ի միասին զզուգամասն պայազատեալ գահընկալ թագաւորական զարմ. (Արծր. ՟Գ. 11։)
ԹԱԳԱՒՈՐԵԱԼ ՔԱՂԱՔ. βασιλευομένη, βασιλεύουσα regia, dominatrix ըստ յն. ոճոյ, իբր Թագաւորանիստ, թագաւորական. դշխոյ այլոց քաղաքաց.
Կղերիկոսք եւ խարտուրարք, եւ թէ այլ այսպիսի հարք, որք իւրեանց ընչիւք զորդիսն իւրեանց զինուորեն։ Ոչ կարեն խափանել զկտակ մեռելոյն թագաւորական գործաւորք, ո՛չ դատաւորք, ո՛չ խարտուրարք, եւ ո՛չ ազգականք նոցին. (Մխ. դտ. յօրէնս թգ.։)
Ծաղկեաց որպէս զգեստ ինչ թագաւորական՝ ծաղկափայլ. (Պրոկղ. յայտն.։)
πορφυρόδοξος purpura decoratus, purpuratus. Ծիրանեօք փառաւորեալ. ծիրանազգեց. թագաւոր եւ թագաւորական. ծիրանազարդ. չքեղափայլ.
Նստուցեալ զնա ի վերայ մտրակավար երիվարի դիմոսականին. (Վրք. ոսկ. (որպէս ռմկ. թաթար, կամ չափղըն, կամ մէնզիլ թագաւորական։))
Նկարագրեաց զպատկեր մանկանն եւ զհօրն եւ զմօրպն։ Նկարագրեալ պատկեր աստուծոյ եւ տեառն մերոյ փղկչին յիսուսի քրիստոսի։ Մարդակերպ նմանութեամբ նկարագրեմք։ Պատկեր թագաւորական յառաջ կապարեայ նկարագրի։ Հիւսունք, նկարագրողք, եւ անդրիաստեղծք։ Ձեռն տայ նկարագրել զքարինս ճշգրտագործ նմանահանութեամբ. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Դ. եւ ձ։ Յհ. իմ. պաւլ.։ Շ. մտթ.։ Նիւս. բն.։ Արծր. ՟Ե. 8։)
(Յանցս կարմիր ծովու) ի պատրաստելն ընդ ինքեան զթագաւորականն ճանապարհ պարսպաձեւ կառուցմամբ ի յոջմէ եւ յահեկէ։ Պարսպաձեւ կազմութեամբ ամրություն. (Պիտ.։)
Զսկզբնականի եւ թագաւորականի երրորդութեան զաստուածութիւն։ Ի վերջին ժամանակս մուտք ծոցածինն սկզբնականի անդրանկանն։ Սկզբնական կենացն զօրութեամբ դիմեաց ի դժոխս. (Ածաբ. կիպր.։ Պիտ.։ Եղիշ. դտ.։)
Ոչ ստորանգիլ գողութեամբ թագաւորական հրամանին. (Նիւս. թէոդոր.։)
Գործ՝ տեսութեան ասպանջական է։ Բարիո՛ք (է) տեսութիւն, բարիո՛ք գործ։ Սրբոյ եւ թագաւորականի տեսութիւն երրորդութեանն (դէմ յանդիման). զոր միայնակ եւ մանաւանդ անդ արքայութիւն երկնից ես գնեմ. (Ածաբ. մկրտ. Ածաբ. աղք. Ածաբ. կարկտ.։)
Voir tout