receiving, welcoming;
capable, susceptible;
acceptable, agreeable.
celui qui reçoit;
recevable;
capable de, propre ou apte à.
Հարթածաւալ ճառագայթից ծագմանն ընդունակ. (Աթ. ի կոյսն.։)
Յամենայն լեարդն արագապէս խառնելով՝ մաղձատեսակ գոյնս երեւեցուցանէ, զընդունական դրունսն թիւրելով եւ փակելով՝ տրտմութիւն առտըւիցէ. (Պղատ. տիմ.։)
Բազում բարեաց ընդունակ է միաբանական կեանքն. (Ոսկ. հռ.։)
Ընդունելութիւն բառ ընդունական բայից եւ անուանց յատկութեանց. (Թր. քեր.։)
Մտաց եւ հանճարոյ ընդունակ ասելով՝ որոշեաց զնա յաներեւութից եւ ի մահկանացուաց արարածոց, որք եւ յաւերժական հարսունք (կամ յաւերժահարսունք) անուանին, որք եւ բնութեամբ ունին զգիտութիւն, եւ ոչ ուսանելով. (Սահմ. ՟Դ։)
Շնորհօք զարդարեալ. վայելչազարդ. բարեշուք. առաքինի, հոգեւոր ձրից ընդունակ.
Ընկալուչ՝ ընդունակ՝ ընդունարան շնորհաց կամ իրիք շնորհի. պարգեւառու.
Որովայն՝ ընդունական եւ վերատրական կերակրոյն բնութեան. (Առ որս. ՟Ժ՟Ա։)
Իբր անընդունակ. անկցորդ.
ἁπαθής. impatibilis որ եւ ԱՆՉԱՐՉԱՐ. Անընդունակ չարչարանաց, եւ կրից, կամ ախտից. անայլայլելի. անախտ. անկրական.
Վարժողքն պղերգագոյնք ... ոչ զքաջամիտսն ի կատարելութիւն յառաջեն ... այլ բթեցուցեալ (կամ բթացուցեալ) եւս՝ ընդունակս անչափն պատրաստեն կորստեան. (Պիտ.։)
Տղայ մանկանն անձն անկցորդ է եւ անընդունական երկաքանչիւրոյ, բարւոյ եւ չարի։ Որ զմիմեանց կախեալ են, ոչ առանց երկաքանչիւր (այսինքն երկաքանչիւրոյ) շարժմանց զներգործութիւնն առնու։ Է մէջ զգայութիւնն, եւ ծայրք երկաքանչիւրքն՝ միտքն եւ զգալին. (Փիլ.։)
Մաքրականաց տիրանուէր զգաստութեանց։ Զսրբարանն մաքրութեան, եւ զընդունակն զգաստութեան. (Նար.։)
ԿԻՐԱՌՈՒԹԻՒՆ ԿԻՐԸՆԴՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆ ԿԻՐԸՆԿԱԼՈՒԹԻՒՆ. Յանձն առնուլն զկիրս մարդկայինս. տնօրէնութիւն բանին աստուծոյ.
Զփրկչականն պարտ եւ արժան է ասել զկիրընդունակութիւնս. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Իսկ ԿԻՐԸՆԴՈՒՆԱԿ. ա. իբր Ընդունակ բնաւորական կրից։ (Ճ. ՟Է.։ եւ Խոսրովիկ.։)
իբր Ընդունակ բնաւորական կրից։ Ճ. ՟Է.։ եւ (Խոսրովիկ.։)
cf. ԿԻՐԸՆԴՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆ.
Ամենայն մարդ ընդունակ է հիւսնութեան. (Անյաղթ պորփ.։)
Աստուծոյ միաբանութեան ծարաւի եւ նախընդունակ. (Միք. պատր. առ Շ։)
cf. ԸՆԴՈՒՆԱԿ.
Հոգւով իմով զօրացեալ, անճառելեացն ամենայնի լինիք ներընդունակ. (Պիտառ.։)
Զայս նիւթ գտանէ ներընդունակ, որ տիրապէս ընդ նա խառնի. (Լմբ. պտրգ.։)
Ներընդունակ շնորհացն անվախճան. (Գանձ.։)
Ներընդունակ են փառաց. (Մխ. ապար.։)
ἑνδέχομαι recipio, suscipio, sum capax. Ընդունել յինքն, եւ ընդունակ գտանիլ.
ἔξις, σχέσις habitus, habitudo, adfectus, status, tenor եւ այլն. Ունելութիւն հաստատուն ի բնէ կամ ստացմամբ եւ սովորութեամբ. վիճակ՝ ձիրք՝ եւ զօրութիւն անյողդողդ. կալումն կամ ընդունակութիւն. cf. ՈՅՆ՝ ՈՅՆՔ, cf. ՈՒՆՔ.
Սրբութեան սեղանոյն սքանչելի զգեստն ... զվերընդունակնանբաւ բնութեան տէրունոյն մարմնոյ. (Նար. խչ.։)
Վերընդունակ լինի մարմինն՝ մեղաց. (Ժող. շիրակ.։)
Զկնի քո ո՞վ իցէ արժանի յաջորդելոյ զաթոռ քո՝ վերընդունակ լինել քահանայապետութեան եւ վարդապետութեան եկեղեցւոյ սրբոյ։ Դրա զկնի իմ եղիցիս քահանայութեանս եւ աթոռոյս վերընդունակ. (ՃՃ.։)
ἁμέτοχος. cf. ԱՆԸՆԴՈՒՆԱԿ ըստ ՟Ա նշ.
Աստուած յայսմ ամենայնէ անընդունական է։ Տղայ մանկանն անձն անկցորդ եւ անընդունական է երկաքանչիւրոյ, ի բարւոյ եւ ի չարէ. (Փիլ. նխ. ՟բ. եւ Փիլ. այլաբ.։)
Անընդունական ելով հակակային. (Անյաղթ հակակ.։)
Անընդունականք են ամենեւին մերոյս ախտաւոր խնդութեան. (Շ. հրեշտ. ըստ Դիոն.։)
Պարտ է զնա իմանալ գերագոյն քան զմիտս եւ զբան աննիւթութեամբ։ Աստուածայնոյ գալստեան ամենայն անախտութեամբ եւ աննիւթութեամբ ընդունական. (Դիոն. եկեղ.։)
θεόσοφος divina sapiens Ընդունակ աստուածային իմաստութեան. խելամուտ աստուածայնոց.
Մասամբ են ընդունակ չարութեան ... եւ ո՛չ բովանդակապէս. (Շ. ամենայն չար.։)
Դատարկութիւն (է յերկինս՝) ախտունակաց, եւ ընդունակաց կրից. (Միսայէլ.։)
Մէջ պնդեալ գօտեաւ դիւրընդունակ քնոյ ոչ պատրաստէ զմարմինն. (Նիւս. երգ.։)
Առ նմա կալմամբ զմիութիւնն շահեալք ընդունակապէս եւ հաղորդաբար, որպէս մինչ թէ երկաթ հպելով ի հուր՝ ջեռուցաւ առ ի նմանէ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Այլ ինչ է իմաստութիւն, եւ այլ ինչ իմաստուն. քանզի իմաստութիւն՝ նոյն իմաստացուցիչ իրն է. իսկ իմաստուն՝ իմաստութեանն ընդունակ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Որպէս կարելի. ներընդունակապէս.
Ճաճանչատեսակ սրբութիւնն ներընդունակ լինի ճառագայթից անուան նորին (իբր ոսկի). (Լմբ. սղ.։)
ՆԵՐԸՆԴՈՒՆԱԿԱՆ ՆԵՐԸՆԴՈՒՆԵԼԻ. ἑνδεχόμενος contingens, probabilis. Որ անխտիր կարէ ընդունել զգոլ եւ զվիճակ ինչ, եւ կարէ չընդունել. կամ կարէ ընդունելի եւ անընդունելի լինել լսելեաց իբր կարելի ինչ. անզանազան. (հակադրեալ Հարկաւորի)
Յաղագս ներընդունականին, եւ ոչ ընդունականին. եւ յաղագս անկարին, եւ հարկաւորի։ Հակադարձէ կարելումն ոչ գոլ, եւ ներընդունելումն ոչ գոլ՝ ոչն հարկաւոր ոչ գոլն, եւ հթարկաւոր ոչ գոլ. իսկ ոչն կարելում գոլ, եւ ոչ ընդունականումն ոչ գոլ՝ անկարելին ոչ գոլ, եւ հարկաւոր գոլ. (Պերիարմ.։)
Կարէ ոչ գնալ գնալին, եւ ոչ հատանիլ հատանելին. վասն զի ներընդունական զբնութիւնս սոցա պատահեաց գոլ։ Կարելին եւ ներընդունականն յայսմ տեղւոջ հակադարձեն առ միմեանս, եւ այլն. (Անյաղթ պերիարմ.։)
Զանձինս իւրեանց տաճարագործեալ՝ ընդունակ լինին բանին աստուծոյ. (Զքր. կթ.։)
Կարելոյն ոչ գոլ, եւ ներընդունականումն ոչ գոլ, որք են ի փոխադրութենէ ստորասութիւնք. հետեւանան դարձեալ ի փոխադրութենէ անկարին եւ հարկաւորին բացասութիւնքն, ոչ անկարն ոչ գոլ, եւ ոչ հարկաւորն ոչ գոլ. (Անյաղթ պերիարմ.։)
Անկարութիւն է (Աստուծոյ) ընդունակ լինել չարին։ Ո՛չ ինչ ի պատշաճիցն անկարութիւն (է) առ ի յԱստուծոյ. (Սահմ. ՟Ժ։)
Անընդունակ կրից. անկարիք.
Բնութիւն անկիրընդունակ, եւ առանց կարեաց. (Խոսրովիկ.։)
ԱՐԺԱՆԸՆԴՈՒՆԱԿ ԱՐԺԱՆԸՆԿԱԼ. Արժանի ընդունելութեան. հաճոյական. ընդունելի.
Քո Սուրբ եւ արժանընդունակ աղօթիւք. (Շար.։)
Զընդունական դրունսն թիւրելով ... եւ փակելով, տրտմութիւն առտուիցէ, եւ արտաշնչութիւնս. (Պղատ. տիմ.) յն. ἅση fastidium
Ամենայն եղեալ կա՛մ ի հակակայց եկաց, եւ կամ ընդունակ է հակակայութեան. (Եւագր. ՟Ի՟Ը։)
Յատուկն ի միջի տարբերութեան եւ պատահման տեսանի. վասն զի երբեմն գոյեղաբար առնու, եւ երբեմն մակագոյեղաբար։ Գոյեղաբար՝ յորժամ ասես, մտաց եւ հանճարոյ ընդունակ. որ է յատուկ մարդոյ. իսկ մակագոյեղաբար առնու, որպէս յորժամ ասես զծիծաղականն յատուկ գոլ մարդոյ. քանզի պատահումն է. (Անյաղթ պորփ.։)
Մարմին մարդկան ոչ մեղաց նման է, եւ ոչ արդարութեան, այլ ներընդունակ յարարչէն հաստատեալ նախարարութեան. (Ժող. շիրակ.։)
ՆԵՐԸՆԴՈՒՆԱԿԱՆ ՆԵՐԸՆԴՈՒՆԵԼԻ. ἑνδεχόμενος contingens, probabilis. Որ անխտիր կարէ ընդունել զգոլ եւ զվիճակ ինչ, եւ կարէ չընդունել. կամ կարէ ընդունելի եւ անընդունելի լինել լսելեաց իբր կարելի ինչ. անզանազան. (հակադրեալ Հարկաւորի)
Յաղագս ներընդունականին, եւ ոչ ընդունականին. եւ յաղագս անկարին, եւ հարկաւորի։ Հակադարձէ կարելումն ոչ գոլ, եւ ներընդունելումն ոչ գոլ՝ ոչն հարկաւոր ոչ գոլն, եւ հթարկաւոր ոչ գոլ. իսկ ոչն կարելում գոլ, եւ ոչ ընդունականումն ոչ գոլ՝ անկարելին ոչ գոլ, եւ հարկաւոր գոլ. (Պերիարմ.։)
Կարէ ոչ գնալ գնալին, եւ ոչ հատանիլ հատանելին. վասն զի ներընդունական զբնութիւնս սոցա պատահեաց գոլ։ Կարելին եւ ներընդունականն յայսմ տեղւոջ հակադարձեն առ միմեանս, եւ այլն. (Անյաղթ պերիարմ.։)
περιεκτικώτερος magis complectens, continens. Առաւել պարունական, կամ ընդունակագոյն ի պարունակել. ընդհանրագոյն. ընդարձակագոյն.
Աշխարհախումբ ժողովարան շինեցին զսուրբն կաթողիկէ. զոր եւ աշխարհամատուռն անուանեցին, այսինքն համընդունակ հաւատացելոց։ Պատճառ աշխարհամատռանն։ Աշխարհամատրան կիւրակէ. (Տօնակ.։) Տօնացոյց.։ (Շար.։)
Մտօք եւ հանճարոյ ընդունակաւն դիւրակործանելի է. (Անյաղթ պորփ.։)
μετοχή participatio τὸ ἁντιληπτικόν perceptio Ընդունակ կամ ընդունականն գոլ. ընդունելութիւն. ընդունելն. մասնակցութիւն.
Տաճարացո՛ յընդունակութիւն մարմնոյ եւ արեան միածնի քո. (Պտրգ.։)
Յընդունակութենէ առ սրբութիւնն ... Յընդունակութենէ սրբելն բնաւորեալ Աստուած. (Կիւրղ. գանձ.։)
Զի արժանի լիցի շնորհաց քոց ընդունակութեան. (Մաշտ.։)
Յընդունակութիւն արգասեաց հոգեւոր սերմանդ. (Նար. ՟Լ՟Դ։)
Հոտոտելիքն (նշանակեն) զանուշահոտութեանն աստուածայնոյ զընդունակութիւնն. (Շ. հրեշտ. ըստ Դիոն. երկն.։)
(իբր ներգ) ἁνάληψις, ἁντίληψις, ἁποδοχή reeptio, admissio Ընդունելն. հաճիլն. սիրով եւ պատուով ժողովելն առ ինքն. եւ Յինքեան կրելն. ընդունակութիւն. եւ Ընդունօղ.
Ընդունելութիւն է բառ ընդունական (այսինքն հաղորդ) բայից եւ անուանց յատկութեանց. (Թր. քեր.։)
Իբր Ընդունակութիւն, եւ Ընդունելութիւն.
Զիշխանականն եւ գերիշխանական աստուածապետութեանն հօր լուսաւորութիւն։ Աստուածապետութեանն լուսաւորութեամբ մաքրի։ Մականունութիւն քերովբէին, գերագունին լուսաւորութեան ընդունական. (Դիոն. ստէպ.) (յն. φωτοδοσία լուսատուութիւն, կամ լուսատրութիւն. գուցէ եւ ի հյ. մարթ է այնպէս վերծանել։)
ԿԻՐԱՌՈՒԹԻՒՆ ԿԻՐԸՆԴՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆ ԿԻՐԸՆԿԱԼՈՒԹԻՒՆ. Յանձն առնուլն զկիրս մարդկայինս. տնօրէնութիւն բանին աստուծոյ.
Զփրկչականն պարտ եւ արժան է ասել զկիրընդունակութիւնս. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Իսկ ԿԻՐԸՆԴՈՒՆԱԿ. ա. իբր Ընդունակ բնաւորական կրից։ Ճ. ՟Է.։ եւ (Խոսրովիկ.։)
Ունելն զձայն ըստ ինքեան կամ ի բնէ. ընդունակութիւն հնչման. եւ Ձայն.
Ճաճանչատեսակ սրբութիւնն ներընդունակ լինի ճառագայթից անուան նորին (իբր ոսկի). (Լմբ. սղ.։)
Սկիզբն ամսոցն եւս նախակարգեալ եղեւ (գարունն), եւ ի պայծառակցրդիցն ընդունակ՝ ի հնումն եւ ի նորումս. (Պիտ.։)
Սիրեաց նա տաճարացուցանել ինքեան զմերս կազմած։ Տաճարացո՛ զմեզ յընդունակութիւն մարմնոյ եւ արեան միածնի քոյ. (Յհ. իմ. եկեղ.։ Պտրգ.։)
Անուշահոտութեան բաշխման ընդունակութիւն. (Դիոն. երկն.։)
Այսպէ նոցա զընդունական զգայութեանցն շուրջբնացոյց զմարմին, դժուարակիր եւ հզօրագոյն, առ աչս երեւութեամբն ընկալեալ. (Նիւս. կազմ. ՟Լ՟Բ։)
Ուսուցանէ մականունութիւն քերովբէին (բազմաչեայ կոչմամբ) զդիտողականն նոցա, եւ աստուածատեսական, եւ գերագունին լուսաւորութեան ընդունական։ Ըստ իւրաքանչիւր բարեզադութեան աստուածատեսակին չափաւորութեան (այսինքն համեմատութեան)։ Աստուծաատեսականացն իւրեանց իմացմանց զմիմեանս աննախանձաբար հաղորդեցուցանեն. (Դիոն. երկն. եւ Դիոն. եկեղ.։)
Մտաց եւ հանճարոյ ընդունակ ասելով՝ որոշեաց զնա յաներեւութից եւ ի մահկանացուաց արարածոց, որք եւ յաւերժական հարսունք (կամ յաւերժահարսունք) անուանին, որք եւ բնութեամբ ունին զգիտութիւն, եւ ոչ ուսանելով. (Սահմ. ՟Դ։)
Զի մի՛ ինքն լիցի պատճառ, այլ հրէից անընդունակութիւնն. (Երզն. մտթ.։)
Չընդունելն. որ եւ ԱՆԸՆԴՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆ.
Այսպէս նոցա զընդունական զգայութեանցն շուրջբնացոյց զմարմինն. (Նիւս. կազմ.։)
δεκτικώτερος capacior Առաւել ընդունակ.
ԿԻՐԱՌՈՒԹԻՒՆ ԿԻՐԸՆԴՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆ ԿԻՐԸՆԿԱԼՈՒԹԻՒՆ. Յանձն առնուլն զկիրս մարդկայինս. տնօրէնութիւն բանին աստուծոյ.
Զփրկչականն պարտ եւ արժան է ասել զկիրընդունակութիւնս. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Իսկ ԿԻՐԸՆԴՈՒՆԱԿ. ա. իբր Ընդունակ բնաւորական կրից։ Ճ. ՟Է.։ եւ (Խոսրովիկ.։)
cf. ԸՆԴՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆ.
Ընկալուչ կամ ընդունակ օրհութեանց.
Ծանիցէ մարդ զբորոտութիւն իւր եւ զախտ իւր (ներքին)։ Եւ այն ընդունակութիւն է, եւ ախտ չար. (՟Բ. Մնաց. ՟Զ. 29։ Ժղ. ՟Զ. 2։)
Բայ է բառ անհոլով՝ ընդունական ամանակաց, դիմաց, եւ թուոց, որ ներգործութիւն կամ կիր յարկացոցէ. (Թր. քեր.։ )
Մի՛ թաւ ամուր ընդունակ լինիր նենգութեան թշնամւոյն իմա՛, անտառ ամրութեան. ամրոց կուռ. (կամ թաւամուր, ծխամած)։
Շահուց շտեմարանապետք, եւ որսից, ձրից ընդունակք. (Արիստ. աշխ.։)
Լսելն՝ զընդունելն զաղաչանս եւ տալն զխնդրելին ասէ։ Խնդրեմք ինչ, եւ ի չկամելն տալ՝ չլուաւ ասեմք. եւ ի տալն զխնդիրնասեմք, լուաւ. ո՛չ զայն ցուցանեմք, թէ յականջս ազդեցաւ ձայնն, այլ թէ կամացն ընդունակ եղեւ. (Խոսր.։)
δυνατός possibilis ἑνδεχόμενος contingens. որ եւ ՄԱՐԹԵԼԻ. Կարելի. հնարաւոր. եւ Ներընդունական.
Յաղագս որակի, եւ որակութեան։ Որակութիւն ասեմ, ըստ որում որակք (գոլ) ոմանք ասին։ Այսոքիկ որակութիւնք են. քանզի ընդունականք սոցա՝ որա՛կք ասին ըստ այսմիկ. ո՛րզան, մեղրն վասն քաղցրութիւն ունելոյ քա՛ղցր ասի։ Թէ պատահեսցէ նոյն առ ինչ եւ որա՛կ եալ (այսինքն լեալ, կամ ել)։ Տեսակն եւ սեռն՝ որակ իմն (այսինքն զորպիսի) գոյացութիւն նշանակէ. (Արիստ. ստորոգ.։)
(Հոգեղէնք) նիւթականաց ինչ ցնորից անընդունակ եղեալք. (Դիոն. երկն.։)
Ոչ անշահ յիշատակ այնոցիկ, որք առաքինութեանն եղեն ընդունակք. (Նիւս. սքանչ.։)
ἁχώρητος. incapax. Անկարօղ ի տանել. անընդունակ. գապիլիյեթսիզ.
Երկնայնոցն նմանեալ կարգեաց. զոր եւ կանոն անուանէ. զի առնց ուղիղ հաւատոյ եւ առաքինութեան անընդունակ է պաշտօնն. (Խոսր.։)
Յոր կողմ եւ միտեմք կամովք, նորին լինիմք ընդունակք. (Լմբ. սղ.։)
ՈՒՆԿՆ. οὗς սեռ. ὡτός auris ὡτίον auricula. գրի եւ ՈՒՆԳՆ. Ականջք. լսարան. լսելիք՝ ընդունակ ձայնի. անկաճ .... (լծ. եբր. օզէն. յն. ո՛ւս. օդի՛օն ).
ἑπιτήδειος, συμβάλλων aptus, idoneus, opportunus, capax, convenniens, juvans. Որպէս Ի դէպ պատահեալ, կամ ի պէտս յարմարեալ. Պատշաճ. պատկանաւոր. պիտանի. դիպան. յարմար. ընդունակ. արժանի. եւ Արժան.
Տանօղ. կրօղ. բարձօղ. ընդունակ.
(Նիւթն առաջին) անտես ինչ տեսակ եւ անկերպարան՝ ամենայնի ընդունակ. (Պղատ. տիմ.։)
Բայ է ընդունական ամանակաց։ Ամանակք երեք. ներկայ, անցեալ, եւ ապառնի։ Ամանակի են յայտնիչք (մակբայքս), այժմ, յայնժամ։ Ամանակն (յառոգանութեան) երկու. երկար, սուղ. (Թր. քեր.։)
(հանդերձ խնդրով). ἅμειρος, ἁμέτοχος. expers, carens, non particeps. Ոչ մասնակից. անկցորդ. անբաժ. հեռի. առանց. ազատ. անընդունակ. զրկեալ. լագասըզ. մահրում.
Կրականք որակութիւնք ասին՝ ո՛չ վասն սոցուն ընդունակացս կրել ինչ, այլ վասն ըստ զգայութեանցս իւրաքանչիւր ասիցելոցս որակութեանցն ախտիցն գոլ արարչական։ Կրականք որակութիւնք ասին. քանզի քաղցրութիւն կիրս իմն ըստ ճաշակելացս առնէ, եւ ջերմութիւն ըստ շօշափելաց. (Արիստ. որակ.։)
Ներհակացն գոլ ընդունական։ Ընդունական ներհակացն է(անհատն)՜ Ոչինչ թուի համանգամայն զներհակսն ընդունել. (Արիստ. ստորոգ.։)
Ոչ էական. ներընդունական. արարած.
Իբր անընդունակ. անկցորդ.
Անընդունակ ցրտութեան. որ չիպաղիր.
Զաւանդս արգասեաց երկրագործութեան։ Յընդունակութիւն արգասեաց հոգեւոր սերմանդ. (Նար. ՟Թ. ՟Լ՟Դ։)
Կամ Յարմար. ընդունակ. արժանաւոր. արժանի. կարօղ տանել.
Ընդունակ կամ ընդունարան թռչելոյ՝ նմանութեամբ, որպէս հողմալից առագաստն.
δυνατός possibilis ἑνδεχόμενος contingens. Մարթ. կարելի. հնարաւոր, եւ ներընդունական.
Պա՛րտ էր իբրու զմոմաձեւ ինձ կազմածն դնել թնդ զգայութեամբք ներգործութեանցն, այն՝ որ կարէր ընդունական տպովք կնքիլ. (Նիւս. կազմ)
Յարասէր ընդունական խնամովքն հաստատուն պահեսցեն. (Ստեփ. սեւան. ի մաշտ.։)
Զսրբարանն մաքրութեան, եւ զընդունակն զգաստութեան. (Նար. կուս.։)
Ունի եւ զաթոռայինն առանձնաւորութիւն զվերաթռուցեալ զաստուածայինն ընդունակութիւն յայտնելով։ Աթոռային առանձնաւորութիւնս ասէ զվիճակաւորն երեւեալ սրբոցն աթոռոց իշխանութիւն. (Դիոն. երկն. ՟Ժ՟Գ։ Մաքս. ի դիոն.։)
Կրից մարմնոյ եւ չարչարանաց ամենայնի ընդունակ.
ἁπαθής. passione carens, incolumis. Անչարչարելի. անընդունակ չարչարանաց. անկիր. անախտ.
Գերագոյն քան զմիտս անուշահոտութեան բաշխման զընդունակութիւն. (Դիոն. երկն.։)
εὑτύπωτος formatu facilis Ընդունակ տպաւորութեան.
Յիշեաց յաղագս եռանգիւնոյ ... Ընդունականք բանի եռանգիւնիցն. (եւ այլն։ Անյաղթ որակ.։)
Ընդունակ եդի ըստ երկրադիտին. (Սկեւռ. աղ.։)
Զիա՞րդ ինքն զանգիտելոյ էր ընդունակ։ Զիա՞րդ զանգիտէ ի մահուանէ, որ զայլսն ուսուցանէ արհամարհեալ զմահ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Ընդունօղ. ընդունիչ. ընդունակ.
այս է գնացք լուսնին. եւ ո է նա աստղ լուսատու, այլ հայելի է ընդունակ լուսոյ, եւ ունի զլոյսն յարեգականէն. (Սարկ. տոմար.։)
ՀՆԱՐԱՒՈՐ. (իբր կ) δυνατόν possibile. Հնարելի. կարելի. մարթելի. եւ Ներընդունական.
Զիա՞րդ նախ քան զմարնանալն եւ զմարդանալ ասէք ընդունակ գոլ չարչարանաց եւ մահու. (Աթ. ՟Դ։)
որպէս ն. տե՛ս ՆԱԽԸՆԴՈՒՆԱԿ։ Այլ առաւել վարի որպէս կ. Նախ ընկալեալ. կանխաւ աւանդեալ. եւ Նախ հիւրընկալեալ.
Ունօղ յինքեան. ընդունակ.
ՎԵՐԸՆԿԱԼ. ἁναδεχόμενος susceptor, receptor եւ exceptor, successor. որ եւ ՎԵՐԸՆԴՈՒՆԱԿ. Վերընդունօղ. յինքն ընդունօղ. ընդունարան. արժանի եւ ընդունակ. եւ Յաջորդ.
Ստեղծեր (զմարդն) կենդանի փառազարդ եւ լուսազարդ երեսք, կամ պատկեր։ Զփառազարդ քո տիպ տիրական։ Զայսքան փառազարդ շնորհաց զընդունակն. (Ճ. ՟Ա.։ Արծր. ՟Դ. եւ ՟Ե։ Երզն. լս.։ Նար. կուս.։)
πανδεχής. omnicapax Որ յինքն ընդունի զամենայն. ընդունարան կամ ընդունակ ամենայնի.
Պարտաւոր անիծից. պատճառ եւ ընդունակ անիծից.
Եւ Ոչ տուօղ տեղի. անընդունակ.
ԱՍՊԱՆՋԱԿԱՆ. լայնաբար՝ Ընդունակ. ընդունարան.
Մարմնոյս աչս, եւ լոյս արեգական յորժամ ընդ միմեանս բաղկակցին, ապա զմեզ զգալի լուսոյս ընդունակ առնեն։ Երկուցս պա՛րտ է բաղկակցել. (Լմբ. սղ.։)
Զականջացն զօրութիւնս ( ի հրեշտակս՝ իմա՛) զհաղորդականութիւն եւ գիտողաբար ընդունակութիւն աստուածապետականին փչման. (Դիոն.։)
Յիշեաց յաղագս եռանգիւնոյ ... Ընդունականք բանի եռանգիւնիցն. (եւ այլն։ Անյաղթ որակ.։)
Որք զծիրանիսն ներկեն, այլովք ոմամբք զընդունակսն ներկուածոյն պատրաստեն, զի մի՛ արտաքս թքցէ զերփնագոյն ծաղկերանգսն». յն. զծաղիկն. (Ոսկ. գծ.։)
հոլովական, այսինքն թաւալական. զի անուն ընդունակ է հոլովից. (Երզն. քեր.։)
Իւրաքանչիւր ոք ի զգայարանացն ըստ նմանութեան իրիք եւ իւրութեան՝ իւրոցն զգալեաց լինի ընդունակ. (Նիւս. բն.։)
Հոլովական, այսինքն թաւալական. զի անուն ընդունակ է հոլովից. (Երզն. քեր.։)
Ընդունական եւ նուիրական բանից պաղատանս։ Վասն նոցին արժանաւոր մաղթանաց, եւ նուիրական հայցուածոց. (Նար. ՟Ի. ՟Ձ՟Բ։)
Կոչումն անուան շնորհաձիրն բարերարի։ Ազատութիւն շնորհաձիր, որ տաս լիապէս առանց փոխատրութեան փրկանաց. (որ ձգի եւ ի բ նշ)։ Շնորհաձիր էին, եւ հոգւոյ նորա ընդունակ. (Նար. ՟Ժ՟Բ. ՟Զ. եւ Նար. յիշ. խչ.։)
Ետ նոցա զգայութիւն զշօշափականն։ Ոչ միայն ընդունական գործարան կազմեաց արարչագործն զձեռս, այլ եւ շօշափական։ Յաղադս շօշափականին. (Նիւս. բն. Ա. Ը։)
Դա է որդի իմ սիրելի. հայր զերկոսին պարահոմէ ի մի միտումն, ապացուցիւ հոգւոյն եօթնարփեան շնորհաց ընդունակ. (Քեր. քերթ.։)
Իբր անընդունակ զղջման եւ ստրջանաց.
ἅδεκτος, ἁμέτοχος. incapax, expers. Որ չէ՛ ընդունակ. անկցորդ. անբաժ. անտեղի տալի. տեղիք չտուօղ, անյարմար. գապուլ էթմէք. կէօթիւրմէզ. գապիլիյէթսիզ. իսթիտատսըզ.
Հրեշտակք անկցորդք են եւ անընդունակ ամենայն ախտի. (Փիլ.։)
Անընդունակ են ամենեւին մերոյս ախտաւոր խնդութեան։ Նիւթականաց ինչ ցնորից անընդունակ եղեալք. (Դիոն.։)
Արեգակն անընդունակ ասի լինել խաւարի. (Սահմ. ՟Ժ։)
Ոչ ոք է անընդունակ Աստուծոյ շնորհացն. (Բրս. հց.։)
Կատարեալ է Աստուածութիւնն, եւ անընդունակ նուաստութեան. (Աթ. ՟Բ։)
Որպէս բնութիւնն անխառն եւ անընդունակ է վատթար կրից, նմանապէս եւ արդարութիւն նորա անընդունակ է չարաչար կրից։ Անընդունակ չարաչար գանձուց բանսարկուին. (Սարգ. յկ. ՟Դ։ եւ Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Ժ՟Բ։)
Անընդունակ յանցման մեղաց, կամ ապականութեան. (Նար.։)
Ամպ թեթեւ լուսաւոր՝ անընդունակ խոնաւութեան. (Շար.։)
Ոչ խիստ եւ անընդունակ առ իրսդ. (Թղթ. յն.։)
Անարժանս բարեաց, անընդունակս սիրոյ. (Նար. ՟Կ՟Է։)
Ոչ եթէ զամենեսեան անընդունակս ասէ լինել նորա վկայութեանցն. (Նանայ.։)
Անընդունակք լինէիք՝ որ ի մէնջ առաքեցեալքն գային առ ձեզ. (Արծր. ՟Ա. 5։)
Ասեն՝ թէ անընդունակ է (այդր հատուածոյ՝) առաջին թարգմանութիւն Աւետարանին. (Թէոդոր. մայրագ.։)
Առանց ուղիղ հաւատոյ եւ առաքինութեան անընդունակ է պաշտօնն. (Խոսր.։)
Քամահեսցեն զնա, եւ անընդունակ զվարդապետութիւնսն ցուցցեն. (Նանայ.։)
Գնաց ի կողմանս մարաց եւ եղիմացւոց, եւ անընդունակ եղեալ ի նոցանէ՝ ոչ կարաց կատարել անդ զօրութիւնս. (ՃՃ.։)
Անընդունակ բնութիւն. (Առ որս. ՟Ե։)
Զանընդունակն լայնատարած դիմաց երկրիս՝ առ իւր պարփակել. (Նար. խչ.։)
Դու միայն անընդունող եղեր, եւ ատեցեր զմեզ. (Ճ. ՟Բ.։ ( Ճ. ՟Ա. անընդունակ)։)
Վասն ստոյգ առնելոյ զվարդապետութիւն բայի՝ ի հետեւողաց եւ յանհետեւողաց զնա բացատրէ։ Վասն որոյ ասէ, բայ է բառ անհոլով. եւ այս՝ յանհետեւելեացն. իսկ ի հետեւելեացն բացադրէ զնա՝ ասելով, ընդունակ ամանակաց. (Մագ. քեր. եւ Երզն. քեր.։)
Ընդունակ արդարութեան, կամ ընդունելի արդարութեամբ. բարի. բարեսէր. աստուածահաճոյ.
ԱՐԺԱՆԸՆԴՈՒՆԱԿ ԱՐԺԱՆԸՆԿԱԼ. Արժանի ընդունելութեան. հաճոյական. ընդունելի.
Քո Սուրբ եւ արժանընդունակ աղօթիւք. (Շար.։)
Բասիղիդէս դառնաբարոյ, եւ ընդունակ ամենայն աղտեղութեան. (Կոչ. ՟Զ։)
δεξόμενος, ἑπιδεχόμενος, δεκτικός capiens, capax cf. ԸՆԴՈՒՆԱԿ. ըստ ՟Ա. եւ ՟Բ. նշ.
Լուսաւորութեան կամ աստուածայնոյ գալստեան ընդունական։ Ընդունականք ապականութեան կամ լուսոյ. (Դիոն.։)
Երակքն իբրեւ ընդունականք ոռոգեալ լինին (յարենէ). (Փիլ.։)
Ախտի կամ մահու, կամ յարութեան ընդունական. (Կիւրղ.։ Շ. թղթ.։ Աթ.։)
Մտաց ընդունական. (Նար. ՟Ի՟Ա։)
Աստուածայնոյ հանգստեանն ընդունական. (Շ. հրեշտ.։)
Շնորհէ իւրաքանչիւր բարւոք զխտրելիսն, եւ զընդունականսն. (Մամբր.։)
Զնորայն առեալ ընդունական եւ նուիրական բանից պաղատանս։ Որոց հաճոյական եւ ընդունական մաղթանօք ընկա՛լ զիս. (Նար. ՟Ի. ՟Ձ՟Բ։)
Պաշտամանց ընդունակից, եւ փառակից իւրում ծնողին. (Ճ. ՟Գ.։)
Մաքրագործակ ծիրանափայլ ծովուն գոլով ընդունակ. (Անան. եկեղ։)
δέκτωρ, δέκτριος susceptor Ընդունօղ.
Փրկիչ ընդունակ մեղաւորաց. (Շար.։)
Զի ընդունակ լինիցիմ օտարաց անցաւորաց. (Վրք. հց. ՟Ի՟Ա։)
Ընդունա՛կ լեր աղօթից եւ մաղթանաց մեղուցեալ քոց ծառայիցս. (Գանձ.։)
ԸՆԴՈՒՆԱԿ. δεκτικός ad recipiendum aptus ἁντιλαμβανόμενος capiens, capax μέτοχος particeps Յարմար առ ընդունել. ենթակայ. արժանաւոր. ունակ. ընդունարան. ունօղ յինքեան. հաղորդ.
Մտաց եւ մակացութեան ընդունակ, որպէս մարդ. (Կիւրղ. գանձ.։ Սահմ. ՟Ա։)
Ընդունակ չարչարանաց եւ մահու. (Աթ. ՟Դ։)
Ընդունակ լինել շնորհաց մարգարէութեան։ Ընդունակ առնէ կենդանարար բանին. (Յճխ. ՟Ե։)
Լուսոյ, կամ շնորհաց, կամ բարձրագոյն բարեաց, կամ շնորհաձիր էին եւ հոգւոյ նորա ընդունակ։ Որդւոյն պատրաստեալ զքեզ ընդունակ. (Նար.։)
Լսելիս ընդունակս հնչմանցն. (Դիոն.։)
Ո՛չ է կեանք, այլ կենաց ընդունակ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Ներհական խաւարի է լոյս. յայտ է թէ (եւ) ընդունակք լուսոյ իմաստութեան՝ ընդունակաց տգիտութեան խաւարի. (Սարկ. քհ.։)
Ընդունակ եղեւ ամենայն չարութեան. (Բրս. չար.։)
Որք զծիրանին ներկեն, այլովք ոմամբք զընդունակսն պատրաստեն. (Տօնակ.։)
Անտես ինչ տեսակ եւ անկերպարան (նիւթն առաջին՝) ամենայնի ընդունակ (յն. մի բառ πανδεκές ). (Պղատ. տիմ.։)
ԸՆԴՈՒՆԱԿ. δεκτός acceptus, gratus Ընդունելի. հաճոյական. արժանընկալ. արժանընդունակ. եւ Ընկալեալ.
Ի ձեռն սոցա ընդունակ եւ հաճոյական մաղթանաց հայցմա աղօթից. ա՛յլ ձ. ընդունական. (Նար. առաք.։)
Ոչ զայն ցուցանեմք, թէ յականջսն ազդեցաւ ձայնն, այլ՝ թէ կամացն ընդունակ եղեւ. (Խոսր.։)
Ի յայդմանէ զքեզ ի վա՛յր արկ, ի հրեշտակաց լե՛ր ընդունակ. (Յս. որդի.։)