Other definitions containing this entry
sea;
lake;
the molten sea in the Temple;
—ն լայնասփիւռ, the main sea, the deep, the high or open sea;
անդունդք ծովու, the depths of ocean, the mighty deep;
ի խորս ծովու, far out at sea;
կապուտակն ծովուց, sea-green;
ջուր —ու, sea-water;
հէն ծովու, sea-rover, pirate;
ընտել ծովու, accustomed to the sea;
ընդ ծով եւ ընդ զամաք, by sea & land;
գնալ ընդ —, to go to sea, to put to sea, to sail;
անցանել ընդ —, to go over or across, to cross the sea;
զեփիւռ ծովու, sea-breeze;
հողմախաղաղ —, հարթածաւալ —, calm sea, as smooth as glass;
կապուտակային՝ անշարժ՝ խաղաղաւէտ՝ ընդարձակ՝ անհուն —, blue, still, quiet, vast, immense ocean;
մոլեգնութիւն ծովու, the raging or fury of the sea, the roughness of the waters;
ալեկոծ՝ յուզեալ է —ն, the sea is turbulent, swelling, rolling;
ալեկոծի, փրփրէ ծովն, the sea runs high, foams, froths;
մրրկալից՝ մոլեգին՝ զայրագին՝ փրփրադէզ՝ ահեղագոչ՝ անսանձ՝ սպառնալից՝ անգութ —, stormy or tempestuous, dreadful or furious, angry or raging, foaming, thundering or roaring, unruly or ungovernable, threatening, pitiless ocean;
— աչեր, blue of sea-green eyes.
place, spot, space, extent, part, ground;
field, plain, camp, country;
անհուն —ք, immense, vast spaces;
յայսմ —ի, here, in this place;
now;
յայնմ —ի, there, in that same or very place;
then;
մինչեւ ցայս —, thus far, to this place;
until now;
յոր —, in which place, wherever;
— մի, առ — մի, a short time, a moment, an instant, a little;
ընդ —, in vain, vainly;
ի —, below, under, beneath;
cf. Զէն;
cf. Վեր;
յայլում —ի, somewhere else, in another place;
ի վերուստ մինչեւ ի —, from top to bottom;
from head to foot;
գազանք —ի, wild beasts;
մեղր ի —է, wild honey;
ի —ի բնակել, to live in the open air, in camp;
—ս հատանել, to go along way;
զ—օք գալ, to go around, round about, to go here and there;
զ—օք ածել զաչս, to look round about;
ի մի — գալ, to assemble, to resort to one place;
ընդ — հարկանել, to abandon, to forsake, to cast off, to desert;
ի — հարկանել, արկանել, to disparage, to sneer at, to defame, to slander;
ի — շարժել, to beat down, to overthrow;
զաչս ի — արկեալ, looking down, with one's eyes cast or bent down;
ցո՞ր — նեղութեանց հասի ես, to what trouble have I brought myself!
ընդ վայր, in vain, uselessly;
ցայդ վայր, so far, as far as that, to that place, there;
ցոր վայր, where, whither;
ցո՞ր վայր, how far ?.
Voir tout
Other definitions containing this entry
mer, la plaine azurée;
lac, bassin, pièce d'eau;
ընդ —, par mer;
ի խորս ծովու, en pleine mer;
—ն լայնասփիւռ, la pleine, la haute mer;
հողմախաղաղ —, mer calme;
— հարթածաւալ իբրեւ զհայելի, mer unie comme une glace;
ալեկոծ՝ յուզեալ է —ն, la mer est haute, houleuse, agitée;
ալեկոծի ծովն, la mer grossit;
փրփրէ ծովն, la mer écume, commence à moutonner;
մոլեգնութիւն ծովու, le courroux, la fureur de la mer;
կապուտակային՝ անշարժ՝ խաղաղաւէտ՝ մրրկալից՝ մոլեգին՝ զայրագին՝ փրփրադէզ՝ ահեղագոչ՝ անսանձ՝ սպառնալից՝ անգութ՝ ընդարձակ՝ անհուն —, mer azurée, — immobile, — tranquille, — orageuse, — furieuse, — courroucée, — écumeuse, — bruyante ou mugissante, — indomptable, — menaçante, — impitoyable, — vaste, — immense;
գնալ ընդ —, aller sur mer, en mer;
անցանել ընդ —, traverser la mer;
անդունդք ծովու, les gouffres, les abîmes de la mer;
կապուտակն ծովուց, l'azur des mers;
lieu, endroit, place, emplacement, part, terrain;
յայսմ վայրի, ici, en ce lieu;
յայնմ վայրի, là, en ce même lieu, là même;
մինչեւ ցայս —, jusqu'ici, jusqu'à cet endroit;
յոր —, en quel endroit, quelque part;
զվայրօք ածել զաչս, regarder alentour;
— մի, առ — մի, un peu de temps, un instant, un moment, un peu;
ընդ —, en vain, vainement;
ընդ — հարկանել, abandonner, délaisser;
dénigrer, diffamer;
անհուն վայրք, espaces immenses;
իմի — գալ, se rassembler;
ի —, en bas, au-dessous;
ի վերուստ մինչեւ ի —, de haut en bas;
զաչս ի — արկեալ, les yeux baissés;
cf. Վեր.
Voir tout
Other definitions containing this entry
Տիեզերածաւալ վտակք։ Ի տիեզերատարածն ծովու։ Հանգոյն երկնային եւ երկրային տիեզերատարած ծովուց։ Տիեզերատարած խորութեան անհուն վհին. (Խոր. հռիփս.։ Նար. ՟Ի՟Ը։ Բենիկ.։)
որ գրի եւ ԱՆԲԱՒԱՆԴԱԿԵԼԻ. ἅπειρος, ἅπλετος, infinitus, immensus. Զոր ոչ լինի բովանդակել՝ պարագրել կամ լնուլ. անբաւ. անեզրական. անչափ. անսահման. անհուն, եւ անհաս. անճառ. անիմանալի. որ չամփոփուիր տեղով կամ խելքով. հիչ պիր եէրէ՝ ագըլա սըզմազ, ֆէհմ օլունմազ.
Եթէ ոչ կամիցի ըստ այսմ բացորոշութեանց առնել, յանհուն երկբայութիւնս անկեալ ցնդի. (Անյաղթ պորփ.։)
Զբազմօք զանց արարաք զրուցատրութեամբք, մանաւանդ որ անհուն շատաբանութեամբք իցեն լի. (Արծր. ՟Ե. 7։)
Ո՛վ անհուն աղիտաւորութիւն, սահանք տրտմութեան. (Պիտ.։)
ԱՆԲՈՎԱՆԴԱԿ ԱՆԲՈՎԱՆԴԱԿԱԿԱՆ. Անբաւ. անհուն. անբաւելի. անբովանդակելի. ἅπειρος.
Եւ այսպէս բացաքայլութեամբ յանհունս՝ ոչ է գիտութիւն. (Ոսկիփոր.։)
Ի մէջ բազմակոյտ սկայիցն անհուն խօլաց եւ ուժաւորաց. քանզի անդ մոլեգնեալ այր իւրաքանչիւր սուր՝ կող ընկերին. եւ այլն. (իբրու թ. տելի պաղ) (Խոր. ՟Ա. 10։)
(յորմէ Անհուն. եւ Հնար) διάβασις transitus, vadum. Անցք հնարաւոր. նշանակեալ տեղի անցից գետոյ, իբրեւ ծանծաղ, կամ դիւրին վասն քարանց արկելոց ի ներքոյ, եւ այլն.
Անհունս ասեմք անհաւատսն, ո՛չ եթէ անելանելիք ի հնէն. քանզի ամենայն ուրեք եզերեալք են. Անյաղթ պորփ.։ Ուր գոյ նմանութեամբ եւ նշանակութիւն բառիցս՝ Սահման, Չափ, Բաւ.
Անհուն բազմութիւն վաշտից եւ դրօշուց։ Գունդք վառելոց վաշտիցն. (Արծր. ՟Ա. 14։)
ԱՆ Ի ԴՈՒՐՍ ԵԼԱՆԵԼԻ. Ուր չիք հնար ելից եւ անցից. անանց. անհուն.
Տեսակք ածանցացն յոյժ անհուն եւ անբաւ են. (Երզն. քեր.։ Որպէս եւ ի դերանուանս.)
ἅβατος, ἁνέκβατος, invius Ընդ որ ոչ լինի անցանել. անգնալի. անհուն. անկոխ. չանցնելու. կէլիլմէզ.
( ի բառէս բաւ. հասումն, հուն, չափ). ἅπειρος, ἁπέραντος. infinitus, termino carens, ἅμετρος, immensus եւ այլն. Անհուն. անանցանելի. անհաս. անսահման. անեզր. անչափ. հատտէն դաշրա, հատսըզ, նիհայէթսիզ, եօլչիւսիւզ.
Որոյ անհուն եւ անբաւ է բազմութիւնն։ Անչափից եւ անբաւից բազմութիւն. (Փիլ.։)
ἅπειρος. infinitus, ἁπέραστος, qui transiri nequit. Ոյր չիք եզր, ոլորտ, հուն. անհուն. անոլորտ. անսահման. անչափ. անվախճան. անբաւ. անթիւ. ծար ճոթ չունեցօղ. նիհայեթսիզ.
Շարժմունք, եւ ժանտախտք, եւ շանդից արկածք. ( կայծակ զարնելը, նետուիլը. ) Յայն ժամու ջրհեղեղն ոչ դուզնաքեալ ինչ արկածք Ջրոյ էին, այլ՝ անբաւ եւ անհուն։ Յառաջնումն քառասուն աւուրսն անդադար հոսանք սաստկութեան. (Փիլ.։)
Վասն ջուրցն հեղեղի։ Ի ջուրցն հեղեղաց բազմաց։ Ջնջեսցին հեղեղաւ։ Եթէ լինիցի հեղեղ, ոչ զգասցէ։ Իբրեւ զհեղեղ անհուն.եւ այլն։
Յածեալ ընդ անհուն համատարած ծովն. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Այլք յայլ ինչ յածմունս անկեալ ցնդին ժամանակաւ եւ իրօք։ Ապականին եւ ցնդին։ Յանհուն երկբայութիւնս անկեալ ցնդի։ Իբր ընդ վիմեղէն լերին պնդութեան բաղխեցեալ ցնդին։ Ի չափողէ զերծեալ ի ձեռանէ ոլեռն՝ գնդատեսակ գոլով՝ ցնդի. (Արծր. ՟Ա. 2։ Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Գ։ Անյաղթ պորփ.։ Նար. ՟Լ՟Է։ Մխ. առակ.։)
Անհուն ասէ զանորիշսն։ Զմիջինսն անորիշ եթող։ Մասնական ձայնք անորիշք են. (Անյաղթ պորփ.։)
Որպէս Անսահման. անհուն. չորոշեալ.
ἁπέραντος, ἁτέρμων, ἁπειλήμενος , διαρκής, ἁδιάλειπτος. infinitus, termino carens, immensus, indeficiens. Ոյր չիք սպառումն կամ սպառուած. անհատ. անպակաս. անծախ. անանց. եւ անեզր. անվախճան. անկատարած. անհուն. անչափ. անսախման. անդադար. յաւիտենական. դիւքէնմէզ. հատսըզ. հիսապսըզ. նիհայէթսիզ. էպէտի.
Ծովու անհուն եղելոյ, ծանծաղի անբաժ. (Պիտ.) այսինքն առանց ծանծաղութեան, խոր գոլով։
Անհուն հեծեալ եւ հետեւակ, իբրեւ զծովու ալեաց կուտակ. (Շ. եդես.։)
Յանհունս հասանեն այսց բանից ձգմունք. (Գր. տղ. թղթ.։)
Ո՛վ անհուն ունակութեանս ծովական մասնեալ շաղկապիս ըստ մեզ, եւ ոչ անդնդական խորոցն գիտակ. (Քեր. քերթ.։)
ἅπειρος. infinitus, sine termino. Ոյր չիք ծայր եւ աւարտ. անսահման, անհուն, անվախճան. անզրաւ. ծար ճոթ չունեցօղ. նիհայէթսիզ.
Ի մէջ բազմակոյտ սկայիցն անհուն խօլաց ուժաւորաց. (Խոր. ՟Ա. 9։)
Շաղկապացն ոմանք ջոկամանք են, եւ ոմանք անջատականք. (ջոկոմանք են՝ որ զմեկնութիւն) (կամ զպատմութիւն եւ զզրոյցս) յանհունս արտաբերեն՝ ջոկոմանել. եւ են այսոքիկ, եւ , այլ, իսկ. (Թր. քեր.։)
Ո՛վ անհուն աղիտաւորութիւն, որ ինձ ի սերկեան հանդիպի. (Պիտ.։)
Յանհունս ոչ է պարտ առնել զբաժանումն, զի անարհեստ եւ անմակացական է. (Անյաղթ պորփ.։)
Տեսանելով զահս սաստկացեալ ժանդատեսիլ ժպրհերես լայնադեմ անհուն բազմութեանն. (Կաղանկտ.։)
Ժանգատեսիլ ժպրհերես լայնապէմ անհուն բազմութեանն. (Կաղանկտ.։)
Փախիցեն յանհուն հեռաստանխորին խաւարի. (Նար. ՟Ղ՟Բ։)
Արտաշիր անհուն սկսաւ ողողանիլ յանառակ ցանկութիւնս. (Խոր. ՟Գ. 63։)
Անցանէ ընդ անհուն ասպարէզս աշխարհամած ծովուն ովկիական. (Ուռպ.։)
Եւ ըստ բ. նշ. ըստ յն. ἁνέκβατος այլ ի հյ. նոյնանայ ընդ ա. (իբր անհուն)
Անդնդալից աղջամղջով լի։ Փոփոխումն յանհուն անդնդալից ծովէն ի նաւահանգիստն։ Հատաք անցաք զանդնդալից ծովուն զլայնութիւնն. (Ոսկ. ղկ. եւ Ոսկ. ես.։)
Շուրջ փակեալ անդնդովք. խոր եւ անհուն.
Անհուն անթուական, կամ անուր անթուական. իմա՛, ոչ անկեալ ընդ ըուով ժամանակի, անժամանակ։ Եւ դարձեալ իբր անթիւ ասի անդ,
Հոգիք բանական, անհամարական, անհուն եւ անթուական։
Անհատանալ եւ վերանալ եւ թեւապարիլ ի կաճառս անհուն բոցեղէն զօրաց. (Զքր. թղմ.։)
ԱՆՀՆԱՐԵԼԻ. Որ ոչն անկանի ընդ հնարիւք այլոյ. անհնարին. անդարմանելի. անմեքենայելի. անյաղթելի, անբաւելի. անհուն. ἁμήχανος, ἅπορος.
Ձեռնարկութիւն այնոցիկ ըստ այսմ օրինակի արտաբերի։ Եւ այսոքիկ յանբաւս արտաբերին։ Նմանապէս եւ այս յանհունս արտաբերի. (Պիտ.։)
Բազմութիւնք անհունք անչափութեամբ՝ անհնարին շատութիւնք ժողովեալք ի հռչակէն տեսանել եւ լսել. (Ագաթ.։)
Տեսանե՞ս զսէրն աստուծոյ շաղկապեալ ընդ մերումս, եւ իբր զգէսս ինչ շարամանեալ։ առնուլ զոսկետեսակն տպազիովն, եւ շարամանել ի թագի նորա։ Երկուս ձարս շարամանեալս ի խոտոյ։ Շարամանէ ընդ միմեանս զբարեգործութիւնն եւ զուրախութիւնն։ Եւ այսոքիկ բազում անգամ շարամանեալք (յանհունս)։ Պա՛րտ է ասացուածին դաշնաւոր գոլ եւ ծաղկեալ եւ շարամանեալ ամենայն ձեւովք. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 31։ Արծր. ՟Ե. 11։ Ճ. ՟Ա.։ Լմբ. ժղ.։ Պերիարմ.։ Պիտ.։)
Անցանէ ընդ անհուն ասպարէզս աշխարհամած ծովուն ովկիական. (Ուռպ.։)
Յանհունս արտաբերեն՝ ջոկամանալ։ Կամ ի բարին ջոկամանելով , կամ առ չարն զուգակապելով. (Թր. քէր։ Երզն. քեր.։)
ԱՆԲՈՎԱՆԴԱԿ ԱՆԲՈՎԱՆԴԱԿԱԿԱՆ. Անբաւ. անհուն. անբաւելի. անբովանդակելի. ἅπειρος.
Թո՛ղ ինձ զանհուն եւ զանեզրացեալ անօրէնութեան բեռինս երկնակատարս. (Բենիկ.։)
ἁπορέω. haesito. Յանհնարս մտանել. վարանիլ. ելս չգտանել. (ըստ յն. ἅπορος, գուցէ՛ եւ ըստ հյ. անհուն, իբր անանց, նոյն է ընդ անհնար. տե՛ս եւ ՀՆԱՐ)
ԱՆՄԱԿԱՑԱԿԱՆ ԱՆՄԱԿԱՑԵԼԻ. Որ ինչ ոչ անկանի ընդ մակացութեամբ, այս ինքն ընդ գիտութեամբ. որպէս անհատն, եւ անհունն. գիտութեան տակ չինկնօղ.
Յանհունս առնել զբաժանումն՝ անմակացական է։ Անմակացելի են, քանզի ոչ գոյ լինել ի սոցանէ մակացութիւն. (Անյաղթ պորփ.։)
Թո՛ղ ինձ զանհուն ... բեռինս երկնակատարս. (Բենիկ.։)
Ժանդատեսլի ժպրհերես անհուն բազմութեան. (Կաղանկտ.։)
ԱՆՄԱԿԱՑԱԿԱՆ ԱՆՄԱԿԱՑԵԼԻ Որ ինչ ոչ անկանի ընդ մակացութեամբ, այս ինքն ընդ գիտութեամբ. որպէս անհատն, եւ անհունն. գիտութեան տակ չինկնօղ.
Յանհունս առնել զբաժանումն՝ անմակացական է։ Անմակացելի են, քանզի ոչ գոյ լինել ի սոցանէ մակացութիւն. (Անյաղթ պորփ.։)
Բազմութիւն անհունք անչափութեամբ. (Ագաթ.։)
Պղատոն զանհունսն ասէր թողուլ, քանզի ոչ գոյ լինել ի սոցանէ մակացութիւն. (Պորփ.։)
Անհուն ասին (անհատքն) վասն անորոշութեան (կամ անորիշութեան). (Անյաղթ պորփ.։)
Բազմատեւական համբերութիւն քո յանհունն հասանէ գիտութեան զգալեացս. (Մագ. ՟Ի՟Դ։)
Voir tout