reason;
intelligence;
rationality, understanding, intellect;
prudence, wisdom.
cf. ԲԱՆԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ. λογιότης rationalitas եւ այլն.
Կենդանեացն անմասն գոլ ի բանաւորութէ. (Փիլ. լին.։)
Ի պատկեր Աստուծոյ արար զնա. մի՝ վասն իմաստութեանն, բանաւորութեանն, կենդանութեանն, հոգեւոր շնչոյն ... Զկենդանական շունչն իմաստակիր մտաւորութեան, բանաւորութեան. (Ագաթ.։)
Աստուած է աղբիւր ամենայն բանաւորութեան. (Եզնիկ.։)
Պատճառ կենդանութեան, առիթ բանաւորութեան. (Նար. ՟Ձ՟Գ։)
Կամ որպէս. թանձրացեալ.
Աննմանս հանգունակից բանաւորութեանց. (Նար. ՟Ժ՟Է։)
Մերթ՝ որպէս Իմաստութիւն. խոհեմութիւն. գիտութիւն. հմտութիւն. մտաւորութիւն. եւ Բան ներքին. միտք. խելացութիւն, եւ խելք.
Ի ստոյգ հոգեշահ բանաւորութիւնս առաջ նորոգեա՛. (Փարպ.։)
Իմանալի հայեցողութեամբ, եւ խորհրդական բանաւորութեամբ. (Լմբ. պտրգ.։ Աստուածավայելուչ բանաւորութիւն. Դիոն. երկն. ՟Բ։)
Ելից զմարմինս զգայարանօք բանաւորութեան. (Եփր. ծն.։)
Խնայեմ ի բանաւորութիւնդ։ Առասպելախօս բանաւորութիւն. (Ճ. ՟Ա.։)
Ասեն իմաստունքն յունաց զխոհականութիւնն գոլ բանաւորութիւն։ Զարդ ականջաց լսողաց անախտ բանաւորութեան. (Վրդն. ծն.։)
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | բանաւորութիւն | բանաւորութիւնք |
| accusatif | բանաւորութիւն | բանաւորութիւնս |
| génitif | բանաւորութեան | բանաւորութեանց |
| locatif | բանաւորութեան | բանաւորութիւնս |
| datif | բանաւորութեան | բանաւորութեանց |
| ablatif | բանաւորութենէ | բանաւորութեանց |
| instrumental | բանաւորութեամբ | բանաւորութեամբք |