dispersion;
vast open space;
— or — եւ ցան, dispersed, scattered about, spread;
cf. Ցան;
ցիր ընդ ցիր լինել, to be dispersed, scattered about, spread over;
— եւ ցան մտօք absent-minded, distracted.
σκορτιζόμενος, σκείρομενος sparsus σποράδην sparsim. Արմատ Ցրելոյ եւ Ցրուելոյ՝ իբր Ցրեալ ցրուեալ. ցնդեալ այսր անդր, սփռեալ, ցանեալ. սփիւռ, տարած, լոյծ.
Եղեւ նա ցիր եւ վայրագ. (Եփր. ծն.։)
Ի սերմանացու եւ ի ցիր նիւթոյ. (Փիլ. այլաբ.։)
Լեառն մածեալ. (զի) զցիրն եւ զլոյծն եւ զջրին ժողովէ եւ հաստատէ։ Ցիր եւ վայրավատին կայ ամենայն խառն. (Սեբեր. ՟Գ։)
Որ լոյսն էր՝ ցիր ծագմամբ ... Լոյսն առաջին ցիր բնութիւն ունէր։ Լոյսն ցիր բնութիւն էր. (Վեցօր. ՟Բ։ Շիր.։)
Այլ ո՛չ ցիրք ի միմեանց. (Անյաղթ պերիարմ.։)
Յորոց յահէ ցիր վայրացան լինէին։ Դաշտացն եւ ճանապարհացն ցիր դիաթաւալ կացուցանէին։ Ցիր դիաթաւալ կացուցանեն զամբոխն ընդ երեսս դաշտին. (Ասող. ՟Գ. 41։ Ագաթ.։ Խոր. ՟Բ. 62։)
ՑԻՐ. գ. Տարածութիւն վայրաց. գիրք ցանեւցիր իրաց. սփիւռ վայր.
Ընդ ցիրն ասպատակ սփռեալ հայացիքն, զամենայն զօրսն պարսից կոտորեալ սպառեցին. (Բուզ. ՟Դ. 31։)
Ուռկանեցին ... զցիրս ցնդման բաժանման երկրի որդւոց աշխարհի. (Նար. խչ.։)
Երկիր եղեւ ցիր որդւոց մարդկան. (Մծբ. ՟Ժ՟Բ։)
Յատակ երկնի՝ ցիր վայելութեան աստեղացդ, եւ պայծառութեան լուսաւորացդ. (Լմբ. առակ. ՟Ը. 34.) իմա՛ առեալ ի բանէն (Յոբայ. ՟Լ՟Ը. 7.)
Յորժամ եղեն աստեղք ցիրք. որպէս ընթեռնու եւ Լմբ. ի սղ. ՟Լ՟Ա. թո՛ղ զի ոմանք ընթերցան աստեղք ծերք. ուր յն. ունի լոկ՝ աստեղք։
ՑԻՐ ԵՒ ՑԱՆ. ա.մ. cf. ՑԱՆ ԵՒ ՑԻՐ.
Հասեալ յԵրուսաղէմ, եւ որջոյն տուեալ սուրբ տեղեացն, կամեցաւ բնակել անդր ցիրեւցան մտօք. (Լծ. եւագր.։)
Եկեալ հողմ սաստիկ՝ ցիրեւցան զանսրբոցն հոսեաց զոսկերսն ընդ դաշտսն ամենայն. (Կաղանկտ.։)
Յանկարծակի ցիրեւցան այսր եւ անդր արձակմամբ փախստէիւ հեռանային. (Յհ. կթ.։)
ՑԻՐ ԸՆԴ ՑԻՐ ԼԻՆԵԼ. Ցրուիլ յիրերցա կամ իսպառ.
Խաղացին ի մէջ ճակատուցն, եւ ցիրընդցիր լինէր. (Խոր. ՟Գ. 67։)
ՑՐԻՒ. Տե՛ս զկնի ի կարգին։
ԱՍՏԵՂՔ ԾԵՐՔ, կամ ՑԻՐՔ. (Յոբ. ՟ԼԸ. 7.) յն. լոկ, աստեղք. որ թերեւս կրկին գրութեամբ ի մեր յունական օրինակի, որպէս արմատ բայիս ունէր նշանակել Հաստատուն։
Տ. ՑՐԱՆ