judgment, reasoning.
διάνοια, διανόησις, διανόημα cogitatio, intelligentia, ingenium, sententia, mens. Քաջ կշռութիւն մտաց. մտածութիւն. խորհուրդ. միաք. բան ներտրամադրեալ. խոկումն. խուզարկութիւն. որոճումն եւ որոշումն մտաց. դատումն. իմաստ.
Զյոլովագոյնն ի միմեանց հեռացեալսն տեղօք՝ տրամախոհութեամբն եբեր ի միասին. (Արիստ.։)
Երկեցուցանէ զնոսա, եւ շարժէ ահիւ զտրամախոհութիւնս նոցա. (Ոսկ. գծ.։)
Բան է հետեւակ բառի՝ շարադրութիւն, զտրամախոհութիւն ինքնակատար յայտնելով։ Շաղկապ է բառ, որ շաղկապէ զտրամախոհութիւնն ոճով։ Կէտ աւարտեալ՝ է տրամախոհութեան յանգեցելոյ նշան. (Թր. քեր.։)
Ընդհանուրքն ենթակայացեալ են ո՛չ ըստ ինքեան, այլ ի մերում տրամախոհութեանս։ Կարծիք զընդհանուրսն գիտեն՝ առանց գիտելոյ զպատճառսն, իսկ տրամախոհութիւնն ըստ պատճառացն։ Կարծիք զեզրակացութիւն միայն գիտէ. բայց միայն տրամախոհութիւն է, որ հաւաքէ (այսինքն հաւաքաբանէ). (Անյաղթ պորփ. եւ Անյաղթ վերլծ. արիստ.։)
Երիւք ծնանիմք զկարծիս. տրամախոհութեամբ, տեսութեամբ, եւ ի լրոյ։ Զքոյին ի բարիսն տրամախոհութիւն. (Մագ.։)
Հարուածովք արտաքս քարշեսցուք զնա (զձանձրութիւնն) ի տրամախոհութենէ հանդերձեալ բարութեանցն. (Կլիմաք.։)
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | տրամախոհութիւն | տրամախոհութիւնք |
| accusatif | տրամախոհութիւն | տրամախոհութիւնս |
| génitif | տրամախոհութեան | տրամախոհութեանց |
| locatif | տրամախոհութեան | տրամախոհութիւնս |
| datif | տրամախոհութեան | տրամախոհութեանց |
| ablatif | տրամախոհութենէ | տրամախոհութեանց |
| instrumental | տրամախոհութեամբ | տրամախոհութեամբք |