to push, to give a push to, to thrust, to push forward;
արտաքս —, to unload, to discharge, to empty, to cast forth;
— զմիմեանս, to press or crowd on one another;
— զպատերազմ, զճակատ, to fight, to make or wage war, to give battle to;
— զախոյեան, to win, to conquer, to subdue, to depress, to prostrate;
զհոգաւոր կռիւն —, to fight against temptation;
ընդդէմ իրերաց զբարկութիւնն մղել, to be exasperated one against another;
— զանասուն, to train to labour, to break in or teach animals to work;
cf. Ճաշ.
ὡθέω, ἑξωθέω pello, expello, amoveo, admoveo, ejicio, injicio. կր. feror, moveor, ruo, irruo. Մղելով կամ խթելով վարել ի բաց կամ ի մի կողմն. դրդել. վանել. մերժել. ձգել. հոսել ի վայր. դրդել. գրգռել. վարել. հրել, քշել .... կր. բերիլ. ձգիլ. յօժարիլ. դիմել.
Առ թշնամութեան մղեսցէ զնա. (Թուոց. ՟Լ՟Ե. 20. 22։)
Մղեմք եւ ընկենումք, եւ յարուցանեմք զգլորեալսն՝ նովին ձեռամբ. (Սեբեր. ՟Է։)
Նա զմեզ յերկինս կոչեաց, եւ մեզ մղեցաք զանձինս ի գեհենն. (Ոսկ. եբր.։)
Յետս մղեն զդեղն կենաց. (Ոսկիփոր.։)
Ամբոխն ամենայն ընթացաւ անդր, մինչեւ մղել զմիմեանս. (Ճ. ՟Գ.։)
Բանիւ առ ընկերն մղել, եւ ձեռամբ առ ինքն յանգուցանել։ Զնիւթ իբրեւ զանարգ ինչ անգոսնեալ ի բաց մղեն. (Յհ. իմ. պաւլ. եւ Յհ. իմ. երեւ.։)
Ընդէ՞ր հակառակ անձին քում մղես զսուրն։ Ի ներքս մնան, եւ ոչ ոք զնոսա ի դուրս կարասցէ մղել. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 38։ ՟Բ. 13։)
Մղել ընկենուլ ի կորստեան գուբ։ Ի գահից կամ ի վախից մղել. (Սարկ. քհ.։ Բրսղ. մրկ.։ Երզն. մտթ.։)
Յիւրեանց բանից մղեալք անկանէին. (Իսիւք.։)
Ի բիւրս ձգեալ (սփռեալ) ընչեղութիւն՝ ե՛ւս առաւելու. յերկիր մղի, եւ յանճառելիսն պահի. (Բրս. ընչեղ.։)
Զայլսն թողեալ (ուղիս՝) ի մի յայս գայք եւ մղիք, որ բանի եւ տեսութեանս է. (Առ որս. ՟Ա։)
Ճաշք զճաշս մղիցեն, եւ ընթրիք զընթրեօք անցանիցեն. (Ոսկ. մ. ՟Գ. 16։)
ՄՂԵԼ ԶՊԱՏԵՐԱԶՄ կամ ԶՃԱԿԱՏ, է ի գործ դնել, եւ յառաջ վարել, յաղթահարել. իսկ ՄՂԵԼ ԶԱԽՈՅԵԱՆ՝ է վանել, յաղթահարել.
Պատերազմ իմաստութեամբ մղեսցի։ Առաջնորդութեամբ մղի պատերազմ։ Մարտ կամ ճակատ, կամ մղել պատերազմի. (Առակ. ՟Ի. 19։ ՟Ի՟Դ. 6։ ՟Ա. Մակ. ՟Թ. 22։)
Սքանչելապէս մղեաց զպատերազմունս. (Խոր. ՟Բ. 84։)
Քաջ լիենլ, մղել զճակատն. (Իգն.։)
Եւ ոչ ի ճակատս քաջացեալ՝ մղեն զախոյեանս. (Պիտ.։)
ՄՂԵԼ. որպէս զտրմուղ կենդանիս. այսինքն Վարել ի գործ. վարժել. կրթել. բանեցնել, սորվեցնել.
Երինջ էգ զմարմինս ասէ, զի երինջ երկրագործ է՝ եւ ակօսաձիգ. զորս պարտ է մեղլ, զի զլուծն յուս առցէ, որ է խաչն քրիստոսի. (Մեկն. ծն.։)