childbirth, confinement, delivery, lying-in;
birth, nativity, filiation;
origin, rise, source;
generation, race, offspring;
infant or child;
fruit, production;
effect;
horoscope, nativity;
—ք, posterity, children, descendants;
խթումն ծննդեան, Christmas-eve;
— Քրիստոսի, Christmas, nativity of our Lord;
—ք or գիրք ծննդոց, Genesis;
վերստին —, regeneration, renewing;
միւսանգամ —, resurrection;
— մտաց, conception, conceit;
— լուսնի, new moon;
— փոխոյ, interest;
usury;
— կենդանեաց, brood, litter, covey;
մերձ ի —, near lying-in;
about to bring forth young;
կալ ի ծննդոց, to cease from bearing, to become sterile;
օր ծննրոց, anniversary of birth-day;
երկիր ծննդեան իմոյ, my native country or soil, birth-place, home.
իբր ն. τοκετός, τόκος, τίκτειν, λοχεύεσθαι. partus, puerperium, parere, parturire. Ծնանելն զզաւակ՝ մանաւանդ որպէս մայր. յառաջ բերելն զբերս. տօղուրմասը (լծ. յն. դօգէդօ՛ս, դօգօս). վիլատ.
Եկաց ի ծննդենէ։ Դժուարածին եղեւ ի ծննդեանն։ Ժամանակ ծննդեան յամուրաց։ Ոչխարի եւ արջառոյ ծնունդ արձակեալ է (այսինքն սկսեալ են ծնանել զգառինս եւ զորթս). եւ այլն։
Գուշակեաց զանսերմն զծնունդ քո ... եւ յետ ծննդեան մնալով կոյս։ Յղութիւն անսերմնական, ծնունդ անարատ։ Ծննդեամբ սուրբ կուսին յայրն բեթղեհէմ. (Շար.։)
Հրամայեցաւ կնոջն՝ երկամբք ծնունդ. (Վանակ. յուրախացիրն.։)
Մեռաւ ռաքել ի ծնունդս. (Վրդն. ծն.։ Տօնակ.։)
Օտար ամլութեան ծնունդ ընդունել. (Կիւրղ. ղկ.։)
Ծառք առ ի ծնունդ պտղոց։ Զդաշտն եւ զլեռնային ի պտղոց ծնունդս. (Փիլ.։)
γένεσις, γέννεσις, γενετή, generatio, nativitas, origo, ortus. Ծնելութիւն. ծագումն. եղանութիւն. լինելութիւն. տօղուշ, տօղմասը, օլմասը.
Ե՛րթ յերկիր ծննդեան քոյ։ Տօն ծննդոց էր փարաւոնի։ Ի ծննդենէ իմմէ մինչեւ ցայժմ։ Օր մահուան իւրոյ քան զօր ծննդեան իւրոյ։ Գիրք ծննդեան յիսուսի քրիստոսի։ Բազումք ի ծննդեան նորա խնդասցեն, եւ այլն։
Միւսանգամ ծնունդ. իբր յարութիւն. (՟Բ. Մակ. ՟Է. 9. 14։)
Զամենայն աղայ մանուկ՝ ի ծննդոց մինչեւ յերկեմեանս. (Եւս. պտմ. ՟Ա. 8։)
Ծննդեամբ յառաջ են արարածք քան զադամ. (Մծբ. ՟Ժ՟Զ։)
Պատմել ձեզ զծնունդ աստուածորդւոյն ի սուրբ կուսէն. (Ագաթ.։)
Քանզի աստուած ծննդեամբ ի միշտ կուսէն ի փրկութիւն մեզ յայտնեցաւ. եւ այլն. (Շար.։)
Կրկնակի, կամ վերըստին ծննդեամբ. մկրտութեամբ. (Շար. եւ այլն։)
Ի թանձրացեալն. ἕκγονον, γέννημα, ἑπιγονή, ἁπογόνος, παιδίον, natum, faetus, proigenies, progenitus, oriundus, puer եւ germen, fructus, effectus. Զաւակ. որդի. սերունդ, եւ Բերք. արդիւնք. արգասիք. պտուղ. (իրօք. եւ նմանութեամբ.) օղուլ, եվլատ, պար, հասըլ. եբր. եէլէտ, ախերիթ, տօռ, ֆէրի.
Ծնունդ չար զհայր իւր անիծանէ։ Ծնունդք եւ որդիք ձեր։ Ծնունդք նոցա ընդ նոսա։ Զծնունդս ենակայ։ Ի ծննդոցն ռափայ կամ սկայից։ Ծննդեամբք որովայնի, եւ ծննդեամբք խաչանց քոց։ Օձք ծնունդք իժից։ Եւ ահա ծնունդ մարախոյ գայր։ Մի՛ եղիցի ծնունդ որթոյ։ Գիտէի ոչ զնա, թէ ծնունդ որթոյ։ Գիտէի ոչ զնա, թէ ծնունդ իցէ սոցա. եւ այլն։
Ծնունդն հօր, եւ հին աւուրց։ Անճառ ծնունդ փառօք երեւեալ. (Շար.։)
Քան զծնողաց եւ զծննդոց. (Խոսր.։)
Պա՛րտ է հոգեւոր ծննդոցն հոգեւոր վարս ստանալ. (Յճխ. ՟Ի՟Գ։)
Զիա՞րդ բանն՝ մտաց ծնունդ, եւ ծնանի զբանն յայլում ի միտս. (Առ որս. ՟Ժ՟Բ։)
Երկն եւ ծնունդ շաղակրատ մտաց. (Նար. խչ.։)
Այդ բարբառ ծնունդ է սատանայական կամաց. (Մանդ. ՟Զ։)
Ապաչաւն է զղջման ծնունդ. (Լմբ. սղ.։)
Արարատեան աշխարհիս ծնունդք (մարդիկ)։ Աշակերտք արդար վաստակոց, եւ ծնունդք առաքինութեան. (Յհ. կթ.։)
Ծնունդ երկաթի եւ քարի՝ հուր. ծնունդ շատախօսութեան եւ երկպառակութեան ստութիւն. (Կլիմաք.։)
γένεσις, γενέθλια, γενεθλιαλογία, genitura, natalitia, positus caeli tempore nativitatis. Ծննդաբանութիւն աստղահմայից. ախտարք. աստղն՝ ընդ որով ասեն զոք ծնեալ, եւ նովին յօդեն գուշակութիւնս բախտից.
Ի ծնունդ եւ ի բախտ ակնարկէ վիճակելով։ Ազատեա՛ ի կապոյ ծննդեան։ Անփախչելի աստեղացն ծնունդ։ Ի չար իշխանագոյն ծննդենէն ընդ հարկաւոր կապանօք անկեալք։ Զի մի՛ իւրաքանչիւր ուրուք ազատ խորհուրդքն ընդ ծառայութեամբ ծննդեանն անկցին. (Փիլ. նխ. ՟ա.)
Ո՛չ ի ծննդոց բարբանջմունս. (Կոչ. ՟Դ. եւ ՟Թ։)
Ըստ հեթանոսական բարբանջմանցն, որ բախտս եւ ծնունդս ասեն. (Յճխ. ՟Ի՟Թ։)
Երթայ առ կախարդս, եւ հաւատայ ծննդոց եւ աստղաբաշխութեանց. (Կանոն.։)
ԾՆՈՒՆԴՔ, կամ ԳԻՐՔ ԾՆՆԴՈՑ. որ եւ ԱՐԱՐԱԾՔ ասի. γένεσις genesis
Առաջին մատեանն աստուածաշունչ գրոց, ուր պատմի լինելութիւն արարածոց, եւ ծնունդք նախաստեղծին։ (Ծն. մակագր։)
Ի ծնունդսն գրեալ է. (Աթ. ՟Ժ՟Բ։)
Զորս ի ծնունդսն սկայամարտութինս. (Դիոն. թղթ.։)
Ուրհայ, որ կոչի ի գիրս ծննդոցն արահաթ. եւ այն իսկ քաղաքն եդեսիոյ. (Մարթին.։)
Ընթերցուած ի ծննդոց. (Ճշ.։)
ԾՆՈՒՆԴ ԼՈՒՍՆԻ, է նորիլն նորա. νεομηνία, νουμηνία, νέα σελήνη, novilunium. նոր լուսին. ենի ա՛յ, մահինէվ. որ եւ ամսագլուխ հրէից, եւ այլն.
Եւ ժամ իցէ ծննդեան լուսնի. (Վրդն. պտմ.։)
Եւ անդ լուսնին իսկ հասանէ ժամ ծընընդեան. (Երզն. ոտ. երկն։)
ԾՆՈՒՆԴ ՓՈԽՈՑ. τόκος foenus, usura. Վաշխ, տոկոսիք (ի յն. ձայնէս դօ՛գօս) մուամէլէ.
Հուր այրիչ եւ սուր սատակիչ են ծնունդք փոխոց։ Իժից ծնունդն զորովայն մօրն ծակեն եւ ելանեն, եւ փոխոց ծնունդքն զոգիս շահողացն ծակեալ պատառեն։ Եւ վաշխիցն վաշխ՝ չար ծննդոց չար թոռունս ծնուցանես. (Մանդ. ՟Ժ՟Զ։)