for, because, in order that, to the end that;
that;
զի՞, what? what thing? why? for what reason? զի՞ կայ իմ եւ քո, what do you want, or what do you want of me ? զի՞ է զի, what is the motive for which? why? what is it ? why then ? զի՞ է զի յարեւու եկիք այսօր, how happens it that you are returned before sun-down? քեզ զի՞ փոյթ է, what does it matter to you ? զի՞ է որդեակ, what do you want my son?
զի՜, how! how much! զի՜ անգութ ես, how cruel you are! զի՜ բարի կամ զի՜ վայելուչ, how good and how pleasant!
ὄτι, γάρ quia, quoniam, nam, enim Քանզի. վասն զի. զի, զերէշ զիրա. եբր. քի.
Սրբեաց զնա, զի ի նմա հանգեաւ։ Սա կոչեսցի կին, զի յառնէ իւրմէ առաւ։ Զի նա է մայր եւ այլն։
ԶԻ. ἴνα, ὄπως, ὄτι ut Որպէս զի. որ քի.
Այս ամենայն եղեւ, զի լցցի որ ասացաւն։ Ա՛զդ արասջիք, զի եւ ես եկեալ երկիր պագից։ Աղաչեցին, զի գնասցէ ի սահմանաց նոցա. եւ այլն։
ԶԻ. ԵՒ ԶԻ. մ. ὄτι, καὶ γάρ, ὄταν, ὄτε eo quod, et quia, cum οugr-SmCi;
ubi Որովհետեւ. փոխանակ զի. եւ քանզի. ասի եւ ԵՐԲ. ՈՒՐ. չիւնքի.
Զի արհամարհեցեր զբան Տեառն, արհամարհեսցէ զքեզ Տէր. (Ա. Թագ. ԺԵ. 23։)
Մեք զի կամօք եղաք մահկանացուք, կամօք մեռցուք վասն նորա։ Իմ զի աղ եւ հաց կերեալ է յաշխարհի ձերում, գութ եւ սէր ունիմ առ աշխարհն. (Եղիշ. Բ. Ը։)
Եւ զի շարժեալ նախանձու երիցագոյն զաւակին ... հրամայէ հայրն վերին ուրախանալ ի միասին. (Շար.։)
ԶԻ ԵՒ. ὄτι, ὤστε ut;
ita, ut Մինչ զի. մինչեւ. քի.
Այնչափ չգարշի ի մեղաւորաց, զի վասն նոցա եկն. (Ոսկ. մտթ. Բ. 5.) որ է առաւել ոճ յունական. այլ առաւել հայկաբան է ասելն՝ Զի եւ. այսինքն՝ մինչ զի նաեւ։
Այնպէս ահագին էր տեսիլն, զի եւ Մովսէս ասէր, թէ զահի հարեալ եմ եւ դողամ. (Եբր. ԺԲ. 21։)
ԶԻ. (թարմատար.) ὄτι quod, quia, ut Թէ. եթէ. որ. քի.
Ետես Աստուած զլոյսն, զի բարի է։ Գիտացի, զի երկիւղած ես դու յԱստուծոյ. եւ այլն։
Իսկ սուրբ զի ասաց, վասն կուսութեանն իւրոյ կոչեաց զնա. (Եփր. թագ.։) Է՛ զի թարմատարն լնու եւ զտեղի յարաբերականի. իբր ռմկ. որ.
Որպէս ոք զի խօսիցի ընդ բարեկամի իւրում։ Որպէս փեսայ՝ զի ելանէ յառագաստէ իւրմէ։ Ի ժամանակի զի հարկանէր զԴարեհ արքայ։ Մի՛ լինիցիս որպէս կեղծաւորքն, զի սիրեն եւ այլն։
ԶԻ ՄԻ՛. ԶԻ ՄԻ՛ ԵՐԲԷՔ. ἴνα μή, μή ποτε, ὄπως μή ut non, ne forte, ne Որպէս զի մի՛. մի՛ գուցէ. գուցէ. որ չէ, որ չըլլայ թէ, որ չըլլայ որ.
Մի՛ դատիք, զի մի՛ դատիցիք։ Մի՛ արկանէք ... զի մի՛ առ ոտն կոխիցեն։ Զի մի՛ երեւեսցիս մարդկան իբրեւ զպահօղ։ Զի մի՛ երբէք հարցես զքարի զոտն քո. եւ այլն։
ԶԻ՞ Է ԶԻ. τί; quid? ut quid? cur? quare? Առ ի՞նչ. վասն զի՞նչ պատճառի. ընդէ՞ր. ինչո՞ւ, ի՞նչ բանի համար, ի՞նչ եղաւ՝ որ.
Զի՞ եկիք առ իս։ Զի՞ հոգայք։ Զի՞ տեսանես զշիւղ։ Զի՞ է՝ զի ասաց Աստուած։ Զի՞ է՝ զի ծիծաղեցաւ Սառա. եւ այլն։
Ըզզիդ բազում անգամ դնեմք փոխանակ Ընդէ՛ր. ո՛րկէն, զի՞ ասես, զի՞ գնաս, զի՞ խօսիս, քանզի ամենեքին այսոքիկ ընդէ՞րի փոխանակ. (Փիլ. այլաբ.։)
Զի՞ իսկ ասէ՝ հակառակութիւն լինի ի ձեզ. (Ոսկ. հռ.։)
Արդ զի՞ կոծիս, զի՞ մրցիս, զի՞ այրիս, զի՞ բորբոքիս, զի՞ չշիջանիս. (Եղիշ. Ա։)
ԶԻ՞. Ըստ հոմաձայնութեան յն. ձայնիս, դի. իբր Զի՞նչ. զի՞նչ ինչ. անուն ուղղ. եւ հյց. գ. եւ ա. ի՞նչ, ի՞նչ բան.
Զի՞ է, ո՛րդեակ։ Ոչ գիտեմք, զի՞ եղեւ նմա։ Զի՞ կայ մեր եւ քո։ Քեզ զի՞ փոյթ է. եւ այլն։
Իսկ զայն զի՞ առնիցեմք, զի ցաւոտք նոքօք առողջանան. (Եղիշ. Ը։)
Ո՛չ զմարմնաւոր, այլ զհոգեւոր եղբարս սպանանիցես. եւ այն զի՞ առնէ, եթէ՝ ոչ սրով, այլ այլովք օրինակօք. (Ոսկ. ա. թես. Ը։)
Զի՞ զանազանի. Սահմ. ստէպ. է ոճ յն. եւ լտ. իսկ ի հյ. ռմկ. ի՞նչ. փոխանակ ասելոյ՝ ի՞ւ, կամ զիա՞րդ։
ԶԻ cf. ԶՄԷ՞.
ԶԻ 3 մջ. ԶԻ՞. ὦς; τί; quam! quid? quantum! quomodo? Զիա՞րդ, ո՞րպէս, ի՞բր. ի՞նչպէս, ո՞րչափ, ի՞նչ.
Տէր Տէր մեր, զի՜ սքանչելի է անուն քո յամենայն երկրի։ Զի՞ բարի, կամ զի՞ վայելուչ, զի բնակին եղբարք ի միասին. (Սղ. Ը. 2. ՃԼԲ. 1։)