stair, step;
pace;
stair-case;
steps;
gradation;
graduation;
story;
degree, dignity, character, class, condition, honour, place;
quality, rank;
— եկեղեցական, holy orders;
հոսիլ ընդ —ս ի վայր, to run down stairs;
տալ —, բաժանել յ—ս, to graduate.
ԱՍՏԻՃԱՆ կամ ԱՇՏԻՃԱն (ի ձայնէս ճան՛ իբր արմատ բառիս սանդուղք, եւ աշտ, ոստ. թ. իւսթ իբր բարձր. ի վեր) ἁναβαθμός, βαθμός, κλίμαξ, κρηπίς gradus, scala, basis Ի վեր ելք ոտն առ ոտն ընդ սանդուղս. ելեւելք, կամ ելեւէջք, մատունք, կամ ոտք եւ ոտք եւ ոտնատեղիք սանդղոց. եւ Սանդուղք, եւ բեմ.
Մի՛ ելանցես ընդ աշտիճանս ի սեղան իմ։ Երկոտասան առիւծք կային ի վերայ վեցեցունց աստիճանացն (աթոռոյ)։ Ի վերայ միոյ աստիճանացան (բեմին՝) ուր նստէին։ Պօղոս կացեալ ի վերայ աշտիճանացն՝ շարժեաց զձեռն. եւ այլն։
Ելանելիս երկաթիս, եւ ի նմա որոգայթս իմն ծածուկս ընդ մէջ աստիճանացն. (Խոր.։)
Իբրեւ աստիճանօք բարձրացաւ. (Արշ.։)
Բարձրացոյց իբրեւ սանղոց աստիճանօք զլսօղսն. (Սարգ.։)
Որպէս յաստիճանէ յաստիճան զգնացսն փոփոխելով։ Խոսր. (։)
Աշտիճանս սեմոց դրանցն սահմանեալ։ Լմբ. (։)
Ի տեղի լսողութեան աստիճանին. (Փարպ.։)
ԱՍՏԻՃԱՆ. Նշանակ եւ վիճակ որպիսի եւ է բարձրութեան եւ ցածութեան, կամ մերձաւորութեան եւ հեռաւորութեան.
Երթիցէ ստուերն զտասն աստիճանօք (արեգակ նային ժամացուցի). (՟Դ. Թագ. ՟Ի 9. 11։ Ես. ՟Լ՟Ը 8։)
Օրհնութիւնք աշտիճանաց (յելեւէջս ձայնից երգոց). (Սղ. ՟Ճ՟Ժ՟Բ. եւ այլն։)
Երգ աստիճանաց է. (Ժմ.։)
Յնստիճան մահու հասանէր. (Վեցօր. ՟Ա. այս ինքն ի կէտ, կամ առ դուրս մահու։)
ԱՍՏԻՃԱՆՔ ՏԱՆ. Յարկք. դստիկոնք։ որ ըստ յն. ըստիկսն ...
Անկաւ յերից աստիճանաց եւտիքոս. (Ոսկ. գծ.։)
ԱՍՏԻՃԱՆ. նմանութեամբ՝ է Յառաջատութիւն ուսման, առաքինութեան, եւ ո՛ր եւ է բանի. կամ շարադասութիւն բանից ըստ ճար տասանից հետ զհետէ յիրէ յիր փոխելով.
Իմաստասիրութիւն բազում աստիճանց պիտանայ. քանզի եւ բազում աստիճանք են իմաստասիրթեան. (Սահմ. ՟Ժ՟Գ։)
Առաջին աստիճան խոնարհութեան է . երկրորդ աստիճան եւ այլն. (Վրք. հց.)
Սուգն պահս ուսուցանէ. պահք աղօթս բերեն. աղօթքն յողորմութիւնս դարձուցանէ. եւ առ սակաւ սակաւ աստիճանաւ յաստիճան ելանեն, եւ դիւաւ յերկինս ելանեն. (Մանդ. ՟Ժ՟Ը։)
Ոչ տակաւ տակաւ աստիճանէ յաստիճան փոփխեալ. յն. ո՛չ ի յառաջատութեանէ (աճեցեալ). (Կոչ. ՟Ժ՟Ա։)
ԱՍՏԻՃԱՆ. Աւագութիւն, իշխանութիւն. բարձրութիւն. պատիւ.
Թագաւորութեան հասանեն յաստիճան. (Խոր.։)
Յարարչութեան աստիճանի դնէր. (Յհ. իմ.։)
Աշտիճանի փառաց։ Այս պետ պանծալի այսր աստիճանի. (Նար.։)
Որք առաքեցանն առ նա, հաւատարիմ էին, եւ բարձր աշտիճանաւ. (Ոսկ. յհ.։)
Ոմն այր իսիդորոս անուն՝ աշտիճանաւ իշխան. (Կլիմաք.։)
Որ ելեւէջս աստիճանի՝ բնութեան եմոյծ հաւաստրի. (Շ. խոստ.։)
Զբարեկամացն Քրիստոսի ընկալարո՛ւք զաստիճան. (Շ. ընդհանր.։)
Որ զվկայութեանն աշտիճան առին ի ժամանակի հալածանացն. (Յճխ. ՟Է։)
Մանաւանդ՝ Եկեղեցական կարգ, եւ դասակարդութիւն զանազանեալ պատուով եւ իշխանութեամբ.
Սարկաւագունք ... որ բարւոք պաշտիցեն, աստիճան բարի անձանց իւրեանց շահին. (՟Ա. Տիմ. ՟Գ 15։)
աստիճան պաշտաման երիցութեան, կամ վարդապետութեան. (Ագաթ.։ Կորիւ։ Փարպ.։ Յհ. կթ.։)
Ձեռնադրութիւնքն ըստ ամենայն աստիճանաց։ (Կամրջ.։)
Առ դասս քահանայիցդ՝ որք աստիճանաւ երկրորդ էք եպիսկոպոսացդ. (Շ. ընդհանր.։ Տե՛ս եւ Լմբ. պտրգ. եւ Մխ. դտ. ինն աստիճանս երկրաւոր եւ երկրաւոր դասակարգութեանց։)