Haman, Aman.
Haman, Aman.
cf. Անհամանամ.
cf. Համանման.
cf. Համանման.
cf. Համանման.
equivocal;
cf. Համանուն;
cf. Երկդիմի.
cf. Համանուն.
cf. Համանշան.
of the same name;
cf. Համանուն.
cf. Անհամանամ.
cf. Համանման.
cf. Համանման.
cf. Համանման.
cf. Համանուն.
cf. Համանշան.
Ի սաւառնաթեւից յարաթռելոց սրովբէից։ Սաւառնաթեւիցն՝ առաքելոցն համանմանեալ՝ դասուց. (Շար.։ Շ. գանձ վերափոխ.։)
συμπρέπων mutuum decorem vel ornamentum afferens. համանման վայելչութեամբ. եւ Կցորդ վայելից.
Համազոյգք սոքա (գարուն եւ ամառն) ընդ ամենայն սփռեալ տարածին աշխարհի՝ իբրու վերարկուել համանգամայն իմն զծով զցամաք. (Պիտ.։)
Կենդանարար, համանգամայն եւ տղայասնոյց, եւ նորոգիչ, եւ կատարելագործ. (Դիոն. թղթ.։)
Վասն է՞ր աստուածաբանքն զամենայն երկնայինսն համանգամայն հրեշտակս կոչեն։ Առ ի սրբազանից աստուածաբանիցն։ Ամն յաստուածանիցն զաքարիա։ Այլ ոմն յաստուածաբանիցն եզեկիէլ. (Դիոն. ստէպ։ եւ Շ. հրեշտ.։)
Իլիքտռիոն՝ որպէս ոսկետեսակ, համանգամայն եւ արծաթատեսակ. (Դիոն. երկն.։)
Իլիքտռիոն՝ որպէս ոսկետեսակ, համանգամայն եւ արծաթատեսակ. (Դիոն. երկն.։)
Յամենեցունց համանգամայն գերագոյաբար սկզբանէն, եւ պատճառոյ գոյացուցչէ. (Դիոն.։)
յն. եղբայր. Իբրու Հարազատագոյն. մերձաւորագոյն. համանման.
Ի մեզ ո՛չ վարի որպէս յն. ἱσόθεος deo par Հաւասար Աստուծոյ. այլ դնի փոխանակ այնր՝ Զոյգերկնային, եւ Զուգական Աստուծոյ. բայց վարի որպէս յն. ὀμόθεος simul deus այսինքն Համանգամայն Աստուած. որ զՔրիստոսէ եւեթ ասի.
Ամենայն որ լինելութիւն մարմնական ունի, համանգամայն եւ ժամանակական՝ ապականացու է եւ մահկանացու. (Նիւս. բն.։)
Երինականացն եւ քան զմեզ լաւագունիցն էութեանց յայտնագոյն, համանգամայն եւ իմանալագոյն լուսափայլէ. (Դիոն. եկեղ.։)
Սերովբէին համանունութեամբ կոչելն՝ յաղագս կիզողութեանն ասացելոց՝ ի մեղացն ջնջումն. (Դիոն. երկն.։)
Համանման. հանգունատիպ. նոյնօրինակ.
ὀμόχρονος contemporaneus, aequalis. Ժամանակակից. եւ համանգամայն ժամանակաւ.
cf. ՀԱՄԱՆՄԱՆ.
Զուգահաւասար. եւ համազօր. Համանման. պասպարապար.
Համանգամայն ազանց. (Շար.։)
Զսակաւս ի բազմացն՝ քան թէ զիսկութիւն համանգամայնիցն. (Նար. ՟Հ՟Է։)
Երբեմն համանգամայնից յիշատակօք, եւ երբեմն իւրաքանչիւրովքն. (Սարկ. լս.։)
Ի համանգամայնց ամենայնիւ կողոպուտ մնալով. (Պիտ.։)
Անփոյթ առնել ծանունցն՝ համանգամայնցն է ի բաց բարձումն. (Յհ. իմ. ատ.։)
Յաղագս համանգամայնց։ Համանգամայնք են, որոց լինելութիւն ի նմին ամանակի։ Իսկ բնութեամբ համանգամայնք, որք միանգամ հակադարձին ըստ գոլոյն հետեւութեան. (Արիստ. ստորոգ.։)
Արտադրութիւն նախկնիցն ծնանել ինձ թուի զհամանգամայնցն յեղանակս. (Անյաղթ անդ։)
ՀԱՄԱՆԳԱՄԱՅՆ. մ.շ. ἄμα, ὄμως simul, una, aeque, pariter, tum;
tam, quam. Միանգամայն. ի միասին. զոյգ ընդ. նոյնպէս. եւ համայն. ընդ ամենայն, բոլորովին. իսպառ. իսկոյն. եթէ՛, եւ եթէ. ե՛ւ, եւ. մէկտեղ, մէկ անգամով, մէկէն.
Համանգամայն եղեալք՝ համանգամայն եւ լուծցին. (Պղատ. տիմ.։)
Նոյնն համանգամայն կալցի զհակակայսն. (Պորփ.։)
Ասել համանգամայն աստուած, համանգամայն որդի. (Աթ. ՟Ը։)
Համանգամայն ըստ գոլոյն աստուծոյ՝ եւ ծնանելն լինի իմացեալ։ Համանգամայն եւ է ծնեալ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Զայսոսիկ ասէր բանիւք, եւ համանգամայն արդեամբք զգործն կատարէր. (Ճ. ՟Ա.։)
Ընդունին զհատուցումն բարի ըստ բարեաց գործոց, համանգամայն եւ չարեացն. (Յճխ. ՟Ժ։)
Եւ զի՞ մի մի ասիցեմ. համանգամայն ասացից. (Սարգ. յկ. ՟Դ։)
Զբան եւ զգործ համանգամայն. (Յիսուս որդի.։)
Եւ այլք բազումք, համանգամայն երկերիւր հարք. (Խոր. ՟Գ. 61։)
Ըստ խնամութեան, կամ ըստ այլ ինչ՝ համանմանակի պատճառացն ընտանութիւնք են. (Փիլ. բագն.։)
Նմա հաւատասցէ եւ նորուն զաւակաց՝ համանմանակի ընտանութեամբ. (Խոր. ՟Գ. 65։)
Հհամանման գտեալ. եւ նմանօղ լեալ.
Հհամանմանեալ մեծին եղիայի, եւ յովհաննու մկրտչին. (Շար.։)
Հհամանմանեալ առաքելապատիւ հօր. (Ճ. ՟Ը.։)
Զառիստակէս փոխան յղեալ, որ իւր որդի համանմանեալ։ Ի քաջութեան գովաբանեալ, մինչ տրդատայ համանմանեալ. (Շ. վիպ.։)
Ի համանմանեալսն լուսոյ ընթացեալ. (Շ. ՟ա. յհ. ՟Ե։)
cf. ՀԱՄԱՆՈՒՆԱԲԱՐ.
Ասեմ հակակայիլ ... բայց ոչ համանունակի. (Պերիարմ.։)
Ի հինն համանունակի աշխարհին՝ եւ գետն (նեղոս) կոչեցեալ լինէր եգիպտոս. (Փիլ. լին.։)
Համանունակի կոչէ հեթանոսս զազգ դիւացն եւ զմարդկան։ Համանունակի ջուր կոչէ զօտար խորհուրդսն, եւ զմերս բնական, եւ զաստուածայինն. (Լմբ. սղ.։)
ՀԱՆԳՈՒՆԱԿ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՆ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՑԵԱԼ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԵԱԼ. Հանգոյն. նման. համանման. նմանատիպ գտեալ.
Նմանակից. համանման. հաւասար. նոյն եւ նման. հաղորդ.
ἱσότυπος ejusdem formae. Զուգատիպ. նմանօրինակ. համանման. նման.
Պարծեցաւ հպարտացաւ համան ի մեծութեան իւրում, եւ ոչինչ օգտեաց նմա. եւ մաստնութիւնն զնա ոչ փրկեաց. (Մծբ. ՟Գ։)
cf. ՀԱՄԱՆՈՒՆԱԲԱՐ. ՀՈՄԱՆՈՒՆԱԲԱՐ.
Կրօղ զմի եւ զնոյն անուն. համանուն.
ՅԱՐԱՆՈՒՆԱԲԱՐ ՅԱՐԱՆՈՒՆԱԿԻ ՅԱՐԱՆՈՒՆԱՊԷՍ. παρωνύμως denominative. յարանուն (ըստ ամենայն նշ) յարանունութեամբ. նովին կոչմամբ. յարմարութեամբ իւիք անուան ընդ անուան կամ ընդ իրին. համանունաբար.
Զամենեցունց բովանդակութիւնս համանգամայն, եւ զամենեսեան գերագոյապէս նախառութեամբ. (Դիոն. ածայ.։)
Ունօղ զհամանման նախանձ կամ զնախանձաւորութիւն.
Նոյնակերպ. համանման. համագոյ.
Կցորդութիւն. մերձաւորութիւն. ընտանութիւն. համանմանութիւն. համեմատութիւն.
Ազգակցութիւն մարդկան ընդ վերնոց բնակութեանցն։ Եղբայրասէր կրօնաւոր ազգակցութիւն ունի առ Քրիստոս։ Լուսինն առ մեզ ունի ազգակցութիւն խոնարհութեամբն։ Ազգակցութիւն իմն առ նախկինսն համանգամայնքն ընդունին։ Խեցեաւն սրբէր զամանն խեցեղէն. ազգակցութեամբն զազգակիցն մխիթարէր։ (Յհ. իմ. եկեղ.։ Նեղոս.։ Շ. բարձր.։ Անյաղթ համանգ.։ Իսիւք.։)
ԱՆՆԿԱՐԱԳԻՐ ԱՆՆԿԱՐԱԳՐԵԼԻ. Ոյր չիք կամ լինի նկարագիր, եւ պատկեր համանման. աննման. անզուգական. նմանը չունեցօղ.
Ունի առակոչութիւն՝ համանուանական իմն զօրութիւն, ըստ մտաց տեսանելոյ որոշեալ. (Տօնակ.։)
συρροία confluxio Համանգամայն զեղումն. խուռն հոսանք.
σύμμορφος conformis. յար եւ նման կերպարանօք. համանման. նմանակից. ... տե՛ս (Հռ. ՟Ը. 29։ Փիլիպ. ՟Գ. 10. 21։)
Նման այլով օրինակաւ. հակառակ բանիւ համանման.
Համանուն գտեալ. անուանակից.
Անդ ի յաթոռըն սուրբ եդեալ՝ զգրիգորիոս համանուանեալ. (Շ. վիպ.։)
Որոց անուանք երկաքանչիւրոց նոցա համանունաբար միմեանց կիրակոս ճանաչիւր. (Յհ. կթ.։)
Երկինք անուանեաց համանունաբար հրեղէն երկնից վերին յարկին. (Ոսկիփոր.։)
Հրեշտակք անուանին ամենայն երկնային դասապետութիւնքն համանունաբար։ Որպէս ձեռքն գործոց է պաշտպան, այսպէս եւ գործն նորին համանունաբար կոչի ի գրոց (ձեռք). (Լմբ. պտրգ. եւ Լմբ. սղ.։)
Զհամանունաբար ասիլն եւ քրիստոս եւ որդի եւ տէր. (Պրպմ. ՟Ի՟Զ։)
ՀԱՆԳՈՒՆԱԿ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՆ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՑԵԱԼ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԵԱԼ. Հանգոյն. նման. համանման. նմանատիպ գտեալ.
Համանման. յար եւ նման.
Ի շրթանցդ վարդապետութենէ ոռոգանիլ՝ հաստատնագոյն է համանգամայն եւ կենդանացուցիչ. (Պրպմ. ՟Ի՟Է. ձ։)
Հաւասար եւ նման. համանման.
ՅԱՐԱՆՈՒՆԱԲԱՐ ՅԱՐԱՆՈՒՆԱԿԻ ՅԱՐԱՆՈՒՆԱՊԷՍ. παρωνύμως denominative. յարանուն (ըստ ամենայն նշ) յարանունութեամբ. նովին կոչմամբ. յարմարութեամբ իւիք անուան ընդ անուան կամ ընդ իրին. համանունաբար.
ՅԱՐԱՆՈՒՆԱԲԱՐ ՅԱՐԱՆՈՒՆԱԿԻ ՅԱՐԱՆՈՒՆԱՊԷՍ. παρωνύμως denominative. յարանուն (ըստ ամենայն նշ) յարանունութեամբ. նովին կոչմամբ. յարմարութեամբ իւիք անուան ընդ անուան կամ ընդ իրին. համանունաբար.
Ձայնին իսկ սրագունին եւ ծանրագունին համանգամայն խառնել՝ յարմարութիւն առասասցի անուն։ Օցտիցեն քերթողքն զյարմարութիւն իսկ եւ զձեւս՝ առանց դաշանց սոսկ բանս առ չափս դնելով։ Զերգ եւ զյարմարութիւն առանց բանից՝ սոսկ փանդեռնահարութեամբ եւ փողհարութեամբ վարելով. (Պղատ. օրին. ՟Բ։)
Դու նախայաւիտենական. համանգամայն եւ առժամեան. դու երկնային, եւ երկրաւոր. (Ոսկ. նոր կիր.։)
Փորձին համանգամայն ամենայն ուստեք ի մի յանտեղեացն շրջեցուցանել զմերսս. (Աթ. ՟Բ։)
Շուրջ զքաղաքաւն կացուցեալ պարսպամարտիկս, եւ զպատերազմին պատրաստութիւնս ... քանդել ուժգնակի ընդ այլսն համանգամայն եւ զսուրբ քաղաքն. (Պրպմ. ՟Լ՟Է։)
Արժանի լեալ երկրորդ աթոռակցութեան իմոյ համան. (Եսթ. ՟Ժ՟Գ. 3։)
Որ ոչ հաւանին ընդ գրաւահարկութիւն, որոց քաղաքն՝ համանգամայն եւ օրէնքն պահանջել հրամայէ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
συνωνύμως Համանունաբար. փաղանունապէս.
Նմանութիւն ըստ ձեւոյ. համանմանութիւն. համաչափութիւն.
Համանման եւ հաւասար պտղով.
Համանունութիւն, եւ Հոմանունութիւն.
Ի սաւառնաթեւից յարաթռելոց սրովբէից։ Սաւառնաթեւիցն՝ առաքելոցն համանմանեալ՝ դասուց. (Շար. Շ. գանձ վերափոխ.։)
Յաղագս վերագլխութեան, եւ համանդամայնց. (Շիր.։)
Համանման քաջ երաժշտականութեան. ճարտար, քաջայարմար.
Ի նմանէք սեռէ (այսինքն նոյնասեռք) հակատարաբարձեալքն միմեանց՝ համանգամայնք բնութեամբ ասին. իսկ հակատարաբարձիլ ասին միմեանց ըստ նմինքն տարբերութեամբ. ո՛րզան, թռչունն՝ հետեւակին, եւ ջրայնոյն. քանզի սոքա հակատարաբարձին՝ ի նմին սեռէ ելով. Արիստ. ստորոգ. (Արիստ. համանգ.։)
Ի նմանէք սեռէ (այսինքն նոյնասեռք) հակատարաբարձեալքն միմեանց՝ համանգամայնք բնութեամբ ասին. իսկ հակատարաբարձիլ ասին միմեանց ըստ նմինքն տարբերութեամբ. ո՛րզան, թռչունն՝ հետեւակին, եւ ջրայնոյն. քանզի սոքա հակատարաբարձին՝ ի նմին սեռէ ելով. (Արիստ. ստորոգ. Արիստ. համանգ.։)
Ի համանմանութիւն նոցին բորբոքեալ։ Յօրինէ զդասակարգութիւն աստիճանաց տաճարին ի համանմանութիւն երկնաւորացն պարուց։ Նմին է համանմանութիւն։ Ի համանմանութենէ վերջանան։ Բարւոք պահսեցուք զհամանմանութիւն հրեշտակական կարգաւորութեանցն. (Լմբ. սղ. Լմբ. ստիպ. Լմբ. պտրգ.։)
Համանոյնութեամբ, եւ զնոյն խորհելով առ միմեանս՝ մի լինիմք. (Կիւրղ. գանձ.։)
Ըստ կարողութեան՝ աստուածականին համանունութեան արժանաւորի։ Սերովբէին համանունութեամբ կոչելն (զերեւեալն եսայեայ), յաղագս կիզողութեան ի մեղացն ջնջումն. (Դիոն.։)
Զանուանսն քննել եւ հարցանել, եւ մի՛ պատրել եւ խաբիլ համանունութեամբքն. (Փիլ. լին. ՟Դ. 243. որպէս եւ Շ. բարձր. եւ Շ. թղթ.։ Լմբ. սղ.։)
ՀԱՆԳՈՒՆԱԿ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՆ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՑԵԱԼ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԵԱԼ. Հանգոյն. նման. համանման. նմանատիպ գտեալ.
ՅԱՐԱՆՈՒԱՆՈՒԹԻՒՆ ՅԱՐԱՆՈՒՆՈՒԹԻՒՆ. παρωνυμία denominatio παρώνυμον եւ συνώνυμον denominativum եւ univocum. Յարանունն գոլ. յարանուանելն, իլն. յորջորջումն. եւ Համանունութիւն.
Ապականութիւն՝ ներլինելութեան ներհականայ։ Համանգամայն ընդ ներլինելութեան բանին (այսինքն բանականին) առեալ լինի մարդումս։ Ներլինելութեան է ներհական (եղծումն). (Յհ. իմ. երեւ.։)
Տատրակ՝ օրինակ իմն իբրեւ դաշնաւոր ուխտապահութեամբ զմտերմութիւն միշտ առ իւրն համանման պահէ զուգակից. (Պիտ.։)
Եւ եղիցի եւ այն համանդամայնզ բնութեամբ, որ միանգամ ի նմին սեռէ ըստ նմին տարաբարձութեանն է (կամ տարբերութեանն). (Անյաղթ ստորոգ.։)
ὀμονυμία, συνωνυμία, προσηγορία. homonymia, nominis communitas. Անուանակիրն լինել. կցորդութիւն նոյն անուան. համանունութիւն.
cf. ԱՍՏՈՒԱԾԱՀԱՄԱՆ.
Որ ոչ հաւանին ընդ գրաւահարկութիւն, որոց քաղաքն՝ համանգամայն եւ օրէնքն պահանջել հրամայէ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
Դժպարտեցոյց զհաման. (Մծբ. ՟Ժ՟Թ։)
Կերպարանակցութիւն. համանմանութիւն.
ἱσομοιρία aequa portio, aequalitas Հաւասար մասն եւ բաժին. հաւասարութիւն. համեմատութիւն. համանմանութիւն. եւ Մասնակցութիւն.
Զի համանդամայնք են, այլեւ հոմանունք զուգանունութեամբ. (Մովս. քերթ. եւ Երզն. քեր.։)
Ըստ կենդանագրութեան իմն ճշգրտապէս նմանութեամբ յօրինուածոյ։ Մնայ յիշատակ անդրեօքն եւ համանման կենդանագրութեամբն. (Պիտ.։)
Ի միասինն գոլ. միասնութիւն. յարակցութիւն. համանմանութիւն.
ՅԱՐԱՆՈՒԱՆՈՒԹԻՒՆ ՅԱՐԱՆՈՒՆՈՒԹԻՒՆ. παρωνυμία denominatio παρώνυμον եւ συνώνυμον denominativum եւ univocum. Յարանունն գոլ. յարանուանելն, իլն. յորջորջումն. եւ Համանունութիւն.
Դու նախայաւիտենական. համանգամայն եւ առժամեան. դու երկնային, եւ երկրաւոր. (Ոսկ. նոր կիր.։)
Ի համանուն քրիստոնէէ վասն տարալեզուութեան խորշի. (Լմբ. պտրգ.։)
Ոչ լինելն այլակերպ. նոյնութիւն. համանմանութիւն.
Մարդկավայելչաբար ասի եւ այս յաղագս նորա, համանգամայն եւ աստուածավայելչաբար. (Պրպմ. լ։)
Մարդկավայելչաբար ասի եւ այս յաղագս նորա, համանգամայն եւ աստուածավայելչաբար. (Պրպմ. լ։)
Ի ՄԻԱՍԻՆ. Իբր Միանգամայն. համանգամայն. (օտար ոճով. )
Զոր օրինակ ջուրք, ջուրց. հանուրք, հանուրց. սայք, սայց. համանգամայնք, մայնց, այնք, այնց։ Անսովոր է ասելն առ Փիլոնի, սմինց, նմինց. եւ այլն։
Առ ի զբարեբախտագոյնսն ի նոցանէն ընդունելով վայելս։ Առ ի յոքնապատիկն վերաբերելով հանդէս։ Առ ի գազանակուր լինելով։ Առ ի հասարակաբար զամենայն սերմանիսն համանգամայն բուսուցանելով. (Պիտ.։)
Արարին ընդ նա՝ զոր ինչ կամեցան։ Ուսուցէ՛ք նոցա պահել զամենայն, որ ինչ պատուիրեցի ձեզ։ Պատմեա՛ նոցա, որ ինչ միանգամ տէր արար քեզ։ Զոր ինչ խնդրիցէք յանուն իմ, արարից զայն։ Զոր ինչ ծախեսցես ի դա, հատուցից քեզ։ Որ զի՛նչ ասիցէ ձեզ, արասջիք։ Պատմեաց համան՝ որ զինչ անց ընդ նա։ Վասն ամենայնի որ ինչ կամէր, եւ որ զինչ խորհեցաւ.եւ այլն։
Պատահի արտա՛սայց եւ ըզսոյն ստորուսել եւ բացուսել համանգամայն. (Պերիարմ.։)
Ախտ համանունակի ասի. քանզի ասի ախտ եւ մարմնական, որպէս հիւանդութիւնք եւ վէրք. ասին ախտք եւ անձնականք (այս ինքն հոգեկանք), ցանկութիւն եւ սրտմտութիւն. (Նիւս. բն.։)
Համանման դաղօքն պաճուճանաց. (Ագաթ.։)
Մարտակիցք մեր աստուածք՝ համանգամայն եւ դիք. եւ մեք իսկ ստացուածք աստուածոց եւ դից. (անդ. ՟Ժ։)
Արարի ինձ ճաշ մեծ։ Թողուլ զճաշն քո։ Տա՛ր զճաշդ ի գուբն առիւծուց։ Առնիցես ճաշ կամ ընթրիս։ Կոչել զհաման ի ճաշ տիկնոջն։ Յարեաւ թագաւորն ի ճաշոյ անտի։ Կերիցէ ճաշ յարքայութեան.եւ այլն։
Նայս (կամ նայքս) ըստ խոնաւութեան եւ ըստ ցամաքութեան համանգամայնք են. վասն զի սովորութիւն է նային զօրէն մոմոյ երբեմն կակղանալ, եւ երբեմն խստանալ. (Մագ. քեր. յորմէ եւ Երզն. եւ Նչ.։)
Որ ի սերից իմոց հարազատ եւ համանուն (նոր սողոմոն)՝ իմաստութիւն աստուծոյ. (Համամ առակ.։)
Սահմանեցիք տառս կանոնականս համանգամայն ազանց. (Շար.։)
ԱՄՈԼՔ Ի ՏԱՌՍ. Տառք լծորդք ընդ միմեանս վասն համանմանութեան ձայնից, որպէս մ, պ, բ, փ, որք երբեմն փոխանակեն զտեղի իրերաց՝ ընդ նովին լծով մտեալ, մանաւանդ ի լծորդութիւնս բայից յունաց.
ԸՆԴ ԲՆԱՒ. մ. ἑν ᾦ τὸ πᾶν, τοῦ παντός, τὰ παντά per omnia, universim Ընդ ամենայն տեղիս. եւ Ընդ ամենայն. համանգամայն.
Քար սուլ եւ հարկանօղ ի համանմա քարէ մաշի, եւ սրութիւն գլի. (Կլիմաք.։)
ԵԼԱԳ կամ ԵԼԱԿ. Պտուղ բուսոյ յերեսս երկրի կարմրերանգ եւ ախորժահամ. խմորուկ. իտ. ֆրա՛կօլա։ Ա՛յլ է եւ համանման պտուղ թփոյ.
ԵԼԱԳ կամ ԵԼԱԿ. Պտուղ բուսոյ յերեսս երկրի կարմրերանգ եւ ախորժահամ. խմորուկ. իտ. ֆրա՛կօլա։ Ա՛յլ է եւ համանման պտուղ թփոյ.
ԶՈՅԳ ԸՆԴ, կամ (լոկ) ԶՈՅԳ. Ի միասին եւ նոյնժամայն. համանգամայն.
որ գրի Իսաւն. ) Բառ յն. ἵσος, ἵσον (լծ. թ. էշ) Հաւասարն, օրինակ նախագիծ կամ համանման.
Թէ այր կամ համանման.
Համանուն է հողմն հոգւոյն՝ վասն անօսրութեանն. եւ բազում անգամ կոչի հողմն հոգի. որպէս երգէ դաւիթ, օրհնեցէ՛ք զտէր հոգի եւ մրրիկ. (Լմբ. իմ.։)
Համանուն է հողմն հոգւոյն վասն անօսրութեանն. (Լմբ. իմ.։)
Ի ՆՈՅՆ, Ի ՆՄԻՆ. ԸՆԴ ՆՈՅՆՍ ԻՍԿ. Ի ՄԻ ԵՒ Ի ՆՈՅՆ. Ի ՆՄԻՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ. ՆՈՅՆ ԸՆԴ ՆՈՅՆ. մ. ἑπὶ τὸ αὑτό, ἑπιτοαυτό in id ipsum, simul. Անդէն առ նմին. զոյգ ընդ նմին. ի միասին. համանգամայն. միանգամայն. նոյն հետայն. (յայտ առնելով զմիութիւն իրաց եւ ժամանակի).
Զսառնամանեաց ասելով աստ (ի լերինս) հանչերձ բերմմամբ ի վերայ իրեանց զձեանցն եւ զկարկտիցն եւ զնոցուն համանմանիցն, յոյց ի հետ ապա վնասաբեր իմն ոսոխեալ սղոխք ի չարաշուքն հասեալ մերձակայսն կացուցանեն անձինս ի տգեղութեան ձեւ. երկդիմի տեսանի իմաստս. իմա որպէս հողմ, եւ կամ որպէս հատոր սառին, որ ռամկօրէն սղոխ ասի։
μηρίον, μηρία ilia, ilium, femur ὁσφύς lumbus Երեւելի մասն ի մարմնի կից ընդ համանուն մասունսդ Երի, Երիկամունք, Երաստան, եւ Առականք, հանդերձ զստիւ եւ ազդերբ. այսինքն սկսեալ ի կողից եւ ի միջաց եւ ի վայր մինչեւ զբարձս. վարի կողերը ու մէջքը, նստուկը, աճուկը, պուտը.
ԸՆԿԵՐ գրի եւ ԸՆԳԵՐ. ἐταῖρος, ἔτερος socius, alter πλησίος proximus Զուգական. հաւասարակից. գործակից. մերձաւոր. սրտակից. բարեկամ. զովող. կցորդ. բաժանորդ. համախոհ. եւ Համանման ինչ.
Լկտանան, եւ շուայտին համանգամայն կերակրովք. (Մանդ. ՟Թ։)
Մկունք համանգամայն զհրեշտակս առաքեն առ կատուն. (Մխ. առակ.։)
Դաւիթ յորդորահնար քնար նուագարանաւն՝ համակի զէջն հոգւոյն ի քեզ տպաւորեալ ասէր. կա՛մ է համակ, եւ կամ համանմանակի, այսինքն յար եւ նման։
Թուի լինել Անտառ կամ մացառ ճիւղովք լի. զի իբր համանուանք դնին բառքս,
Զմարմինս ճգնեն առանց ընտրողութեան։ Այս փայտս ճգնեաց եւ խայտառակեաց զսատանայ։ Պատառեաց համան փայտ մուրգքէի, ինքն ի նոյն ճգնեալ մեռաւ. (Լմբ. սղ. եւ Լմբ. ժղ.։)
Հողմ է բազում օդ ուժգին եւ յոլովակի հոսեալ. որ եւ համանգամայն շունչ լինի անուանեալ։ Բայց կոչեցեալ է եւ այլ ինչ շունչ, որ ի անկականս, եւ ի կենդանիսն. այլ զայն՝ որ ընդ եթերն շնչեն շունչքն ի չորոյն, հթողմն կոչեմք. (Արիստ. աշխ.։)
Առաքինեացն եւ խաղաղասիրացն, եւ սոցայցն հակառակի անխնայ արարողացն չար։ Շնութեան եւ գողութեան, եւ համանման սոցայցն կամ սայց ասացեալ չարեաց. (եւ այլն. Պիտ.։)
Երկու հարկաւորապէս հանդէպ միմեանց անշարժ են կէտք, որպէս ի ճախարակի շրջաբերեալ բոլոր. որում իմանամք համանման, զոր ոմանք սռնակ կոչեն. (Արիստ. աշխ.։)
ՏԵՍԱԿ. εἷδος species. ազգ ազգ համանման էակաց անկելոց ընդ նովին սեռիւ, եւ որոշելոյ յիրերաց իւիք էական տարբերըութեամբ, ունելով միայն զանհաստ նմանիս, այն է Տրամաբանական տեսակ.
περιστερά columba Հաւ թռչուն ընտանի՝ սպիտակ յոյժ, եւս եւ մոխրագոյն, գեղեցիկ աչօք, եւ մաքուր, եւ անմեղ, եւ յաճախածին. աղաւնի, աղւընի. կեօյէրճին. քեպիւթէր. համանէ.
Անխտիրն համանգամայն զոգւոցն գեղ ապականեաց։ Մեղանք երկիւղածին, եւ անխտրին. (Բրս. հց.։)
Նաղ եւ անձուկ է ամենայն անզգամ, նեղեալ յարծաթսիրութենէ եւ ի հեշտասիրութենէ եւ ի փառասիրութենէ եւ ի համանմանիցն, որք ոչ տան թոյլ մտացն յընդարձակութեան շրջել. (Փիլ. լին.։)
Ինունցն համանգամայն դասուց առեդեալ լինի հրեշտակական անուանակոչութիւն. (Շ. հրեշտ.։)
Այս ինձ ճառ՝ յաղագս գրականաց, համանգամայն եւ գրոց։ Յետ գրականին փանդեռնահարն մեզ ասելի է. (Պղատ. օրին. ՟Է։)
Բառ անյայտ, որ թուի Որս ի պէտս դահամանց կամ խորտկաց. եւ կամ առանձին անուն էրէոյ. (լծ. յն. տաի՛ս կամ տէ՛ս, որ է խորտիկ)
Իսկ (Երզն. քեր.) Դանտան դնէ իբր համանուն ընդ Հեւան։
Ի ԾԱԾՈՒԿ խօսել, հարցանել, առնել, առնուլ։ Ծածուկ վառիլ, համանել, եւ այլն։
թ. քէլէմ, քալամ, քէրնէպ, քէրէմպ. յն. գռա՛մվի. լտ. գռամպէ. κράμβη cramba, brassica, caules. իտ. cavoli. Բանջար պարարտ՝ խիտ եւ խոշոր տերեւովք, որ կապէ գլուխ մեծ. լախանա, լահանա . այլ ասի եւ զայլոց համանման բանջարոց՝ յորոց ոմանք փոխանակ գլխոյ տան զունդ ուտելի նախ քան զծաղկիլն. (Գաղիան.։ Բժշկարան.։)
Զիւրաքանչիւր (փետուրս) համանգամայն կապտէին. (Պիտ.։)
ՀԱՄԱՅՆ մ. ὄμως, ἄμα simul, una, pariter, aeque. Համանգամայն. միանգամայն. թ.
Զխոնաւուտն (զըմպելի՝ նշանակ իմա՛) հեղկին համանգամայն եւ յամենեսեան յառաջ գալ փութացելոյն հոսման. (Դիոն. թղթ.։)
Միապէս են նոցա օրէնքն գրեալ մերոց նոմոսաց. այսինքն համանման կամ միաձայն. (Հ. դեկտ. ՟Ժ՟Դ.։)
իսկոյն առեալ ի բաց զերծանելով համանման իւրոյինն ներգոյից (փետրոց). (Պիտ.։)
Ներհակացն գոլ ընդունական։ Ընդունական ներհակացն է(անհատն)՜ Ոչինչ թուի համանգամայն զներհակսն ընդունել. (Արիստ. ստորոգ.։)
Հռետորական հանդիսաւորաց, համանգամայն ուշեղագոյն պարանեացն. (Պիտ.։)
Կենդանին՝ ի ջրայինն եւ ի ցամաքայինն։ Ջրայնոյ ելոյ՝ է կենդանի. իսկ կենդանւոյ՝ ոչ հարկաւոր է ջրային գոլ. (Արիստ. համանգ.։)
Համանման. համեմատ. նման. յարմար. ույզուն, ույար
Այն՝ որ իցէ համանգամայն այր եւ կին. որ եւ ԱՐՈՒԷԳ ասի. եւս եւ կամաւոր ներքինացեալ. կամ իգացեալ. կնամարդի. ἁνδρόγυνος, ἁνδρογύνης. androgynus, semimas semifemina & semivir, castratus եւ effeminatus
Նոյն ընդ անհամանալ. անհամնալ. պադսըզլանմագ. μωραίνομαι. որ եւ մորոսանալ. յիմարիլ. եւ անհամեստ լինել. լտ. լայնաբար ասի evanesco փճանալ. եւ infatuor, stulte ago. խենդենալ.
Չափեալքն ժամանակաւ՝ հոմանունաբար ժամանակք կոչին, որպէս շարժութիւնք աստեղաց, եւ արեգական. եւ վարքս մեր։ Ոչ շարժութիւն ի մասունս տուընջեան եւ գիշերոյ մեկուսութեանցն է ժամանակ, այլ՝ համանուն ժամանակի. (Մաքս. ի դիոն.։)
Լկտանան, եւ շուայտին համանգամայն կերակրովք. (Մանդ. ՟Թ։)
Կամ Համասեռ. համատեսակ. համանման.
Որ ունի զնոյն ձեւ կամ զկերպարան. համանման.
ὀμογενής ejusdem genris, cognatus. Որ է ի նմին սեռէ, կամ ազգէ. համազգի. համատեսակ. համանման.
ὀμοτύποτος ejusdem formae. Որ ունի զնոյն տիպ կամ զկերպարան. համաձեւ. նման. համանման.
ἁνάλογος congruens ἵσος aequalis եւ այլն. (որպէս թէ Համայն ի մի ածեալ, եկեալ, կամ բաղդատեալ) Զուգաչափ, զուգակշիռ, յարմար. նման. համանման. հաւասար. հանգէտ. հանգոյն. նոյնպիսի.
cf. ՀԱՄԱՆՇԱՆ։
ՀԱՆԳՈՅՆ, ՀԱՆԳՈՅՆՔ. ա. Համանման. հանգիտակ. նոյնպիսի.
ՀԱՍԱՐԱԿ. որ եւ ՀԱՍԱՐԱԿԱՑ. κοινός communis. Հաղորդ. կցորդ. միաբան. միախորհ. բոլորական. ընդ հանուր. եւ Համանման. միօրինակ. հաւասար. ամմէնը մէկսիրտ, միակերպ.
ἵσος aequalis, par κοινωνός particeps, consors κοινός communis παραπλήσιος proximus եւ այլն. (իբր համ հասարակ, կամ համասարաս. լծ. եւ արաբ. հազիր. թ. էզ. յն. ի՛սօս ) Զուգաչափ, դուգակշիռ. զոյգ. հասարակորդ. հաղորդ. ընկեր. յարմար. համանման. միօրինակ. հասարակաց. հաւսար.
Հրեշտակն անուն զսպասաւորութիւն նշանակէ։ Վեհագոյնքն համանունութեամբ հրեշտակք կոչին, այլ եւ ո՛չ հրեշտակքն՝ սերոբէք կամ քերոբէք անուանին. (Շ. հրեշտ.։)
μονότροπος unius modi, unius sensus συμπολιτευόμενος simul vivens, conversans, contubernalis. Որոց մի է կրօն՝ պաշտօն՝ կարգ՝ քաղաքավարութիւն. համակրօն, եւ կրօնակից. համաշունչ. միաբան. եւ Միօրինակ. համանման.
ὀμοῖος similis. Համանման, յար եւ նման. միօրինակ.
Եւ Համանուն. անուանակից.
Յամենայնի համանմանքն, համակամքն, միասիրտքն. (Արծր. ՟Ա. 5։)
Որ շամբուշքն են համանգամայն՝ նաեւ ազատք. (Պղատ. օրին. ՟Ը։)
Խօթացեալ ինչ ի շնչականացն մասնկանց՝ փոքր եւ խիտ շնչեմք։ նոյն շնչերակք՝ ձայնական համանգամայնզ եւ շնչական գործարան. (Նիւս. բն.։)
Խառնարանս շրջաբեր գոլով եւ ի վեր ամբարձեալ, նշանակ եղիցի սփռեցելոյն համանգամայն՝ եւ յամենեսեան շրջեցելոցն նախախնամութեան. (Դիոն. թղթ.։)
Հռետորական հանդիսաւորաց, համանգամայն ուշեղագոյն պարանեացն. (Պիտ.։)
Ձայնին իսկ սրագունին եւ ծանրագունին համանդամայն խառնել՝ յարմարութիւն առասասցի անուն. (Պղատ. օրին. ՟Բ։)
Մակահնչէ պարն ամենայն՝ արանց համանգամայն եւ կանանց՝ զանազան ձայնիւք՝ սրագունիք եւ ծանրագունիք. (Արիստ. աշխ.։)
Մաքուր եւ սրբապէս։ Սրբապէս եւ առանց նենգութեան։ Սրբապէս եւ համակրօնաբար ուտել։ Ուսուցանէ սրբապէս՝ համանգամայն եւ վայելչապէս։ Սրբապէս կեալ ... Պահել սրբապէս յամենայն ցանկալի կերակրոց ... Սրբապէս լինել աստուծոյ զօրական. (Փիլ.։ Դիոն.։ Ճ. ՟Գ.։ Լծ. կոչ.։ Իսիւք.։)
Համանայ մեծութիւնն՝ տե՛ս ո՛րպէս դարձաւ սրընթաց թեւով ի տուն թագաւորին, առ որ անհաւատն գտաւ. (Լմբ. առակ.։)
ὀμόφυλος ejusdem tribus, generis. Ազգակից. համասեր. համանման.
ՑՐՏԱՆԱԼ. իսր Անհամանալ. ցուրտ բանսխօսել. անիմաստ գտանիլ.
Վերնագոյնն՝ երեւակն, համանգամայն եւ կռոնոսի կոչեցեալ բոլոր, եւ յետ այնմիկ փայիթոն, եւ արամազդայ ասացեալ. ապա հրատն. . . ապա արեգակնն. (Արիստ. աշխ.։)
Ամենայն համանգամայն ի նա ստորոգի, եւ ոչինչ է յամենայնէ. ամենաձեւ, ամենատեսակ, անկերպ, անգեղեցիկ. (Դիոն. ածայ. ՟Ե։)
Անալի լինել. անհամանալ. անլի ըլլալ.
Յաւիտեան ասեմք զանդողդոջն զայն եւ համանգամայն զկեանսն եւ զանբաւն. (Մաքս. անդ։)
Պատահի արտ՛սայց եւ ըզսոյն ստորուսել եւ բացուսել համանգամայն. (Պէրիամ։)
Ե՛ւ բազմաբան է բարի պատճառն ամենայնի, ե՛ւ սակաւաբառ, համանդամայն եւ անբան (այսինքն անճառելի). (Դիոն. ածայ. ՟Ա։)
Ներհակքն ոչ կարեն համանգամայն ի միում (ենթակայի), եւ ի նոյն ժամանակի բաղկանալ։ (Ապականութիւն) ոչ կարէր ի միասին ընդ գոլոյն բաղկանալ. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Անփոյթ առնել ծանունցն՝ համանգամայնցն է ի բաց բարձումն. (Յհ. իմ. ատ.։)
Հարցեալ՝ բացուսել եւ ստորուսել։ Պատահել ստորուսել կամ բացուսել համանգամայն զնմանէ. (Պերիարմ.։)
Եւ համան գնաց ի տուն իւր գլխարկեալ լի տրտմութեամբ. (Եսթ. ՟Զ. 12։ որպէս եւ Ոսկ. փիլիպ. ՟Ժ՟Գ։ Մծբ. ՟Զ. է։ Եփր. նին.։ Մանդ. ՟Զ։ Մաշկ.։)
Իսկ թէ եւ պղնձոյ եւ իլիքտռիոնի, եւ ականց բազմագունից տեսակ տեսակ աստուածաբանութիւնն երկնայնոցն էութեանցն դնէ, իլիքտռիոն՝ որպէս ոսկետեսակ, համանգամայն եւ արծաթատեսակ՝ ցուցանէ զանփուտն եւ անապական ճաճանչն. (Դիոն. ածայ.։)
Համանգամայն եւ զուգապէս Աստուած եւ հայր. (Կիւրղ. գանձ.։)
Խոստանային զարհաւիրս եւ զխոստովանութիւնս հալածել յանձնէ ախտացելոց. Խոստացաւ տալ յարքունիս վաթսուն քանաքար։ Խոստացան եւս խաչինս տալ նոցա։ Սկիզբն արասցուք բանիցդ խոստանալոց։ Զայն ինչ՝ որ թագաւորին խոստացեալ էր, ողջ ոչ կարէր առնել։ Զխոստումն՝ զոր խոստացավ համան արքայի։ Երդմամբ խոստացաւ տալ նմա (յն. խոստովան եղեւ)։ Բայց զայս խոստանամ քեզ (յն. խոստովանիմ)։ Խոստովան գիտել զաստուած (յն. խոստովանին)։ Խոստան տալ նմա արծաթ։ Խոստացաւ տալ նմա զսա ի բնակութիւն. եւ այլն։
Զխոստումն՝ զոր խոստացաւ համան արքայի. (Եսթ. ՟Դ. 7։)
համաբնակից. Բնութենակից, որպէս ի մարդիկ. ունօղ զնոյն տեսակաւ բնութիւն. եւ Տնկակից. համանման. բնաւորական.
Յորժամ երկիր լսես՝ եւ կենդանեաց, համանուն է այսմ աշխարհի, եւ ոչ համաբուն։ Իրք երանութեանն զանազան են, թէպէտեւ անունն համաբուն. (Լմբ. սղ.։)
Որ ունի զնոյն կերպարան եւ զձեւ. համանման.
Մարմնոյն (ըստ երկրաչափից) հա՛րկ է ի համանիւթոյ կա՛մ երեւութեամբ եւ կամ գծիւ բաժանեալ գոլ։ Երեւեցաւ մակերեւութիւն եւ գիծ բաժանել զհամանիւթս մարմնոյ. (Անյաղթ առած.։)
Համանման գտեալ երանելւոյն ստեփաննոսի. (Ճ. ՟Բ.։)
Զհամանման մարմին մեր զգենուլ ոչ գարշեցաւ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 9։)
Ո՛չ է համանման շնորհք աստուծոյ յանցանաց չարին. (Ոսկ. հռ.։)
Համանման դեղօք։ Ի համանման հաւասարաց։ համանման չարօք, կամ բարեօք. (Ագաթ.։ Մանդ. ՟Ժ՟Է։ Պիտ.։)
Համանման երկնաբերձ կայից, կամ ձեռակերտին շամիրամայ, կամ նոցին համանմանիցն։ Զմայրս եւ զհամանմանս հատանեն. (Նար. խչ.։ Յհ. կթ.։ Պիտ.։ Փիլ.։)
Պատկեր հօր՝ ո՛չ փոփոխական, այլ անփոփոխ՝ համանըման. (Շ. խոստ.։)
Մինն արբենայ, եւ միւսն բամբասէ. եւ համանման դատապարտին. (Մանդ. ՟Ժ։)
Որ համանման մեծին եղիայի եւ յովհաննու մկրտչին յանապատի բնակեցեր. (Շար.։)
Որ ունիցի զնոյնպիսի նշան յո՛ր եւ է կարգի, համանման. ըստ յն. նմանակիր. ὀμοιοπάθος
Քանզի համանշան (կամ համնշան) ի նմանութենէ անտի խնդրէր լսել մարդն, եկն էառ փրկիչն համանշան նմանութիւնս. (Կոչ. ՟Ժ՟Բ։)
Զադամ (որ եւ ատամ ), որ էր համանուն հասարակաց ազգի. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Թագաւորեցուցանէ մերս արտաշէս զհամանուն իւր զարտաշէս։ Եւ համանուանն արտաշրի. (Խոր. ՟Բ. 50։ ՟Գ. 51։)
Զերկուս արսն համանուանս. (Յհ. կթ.։)
Բազում էին համանունք դաւիթ. (Շ. բարձր.։)
Ի ձեռն յեսուայ համանուանն Յիսուսի. (Տօնակ.։)
Ի բազմապատկապէս եղելոց հեշտութեանց, ոմանք սուտք, եւ ոմանք ճշմարիտք, մտացն, մարմնոյն ... այս ամենայն ցուցանեն զհեշտութիւն համանուն. (Նիւս. բն.։)
Ինքնեղ նաւահանգիստն (գովելի) քան զայն՝ որ յարուեստիցն, համանուն ունելով կոչումն. (Պիտ.։)
Զհամանուն իւր գաւառս. (Յհ. կթ.։)
Զեկեղեցի իմացարո՛ւք, համանունք գոլով միմեանց, ժողովուրդ, եւ ժողովարան. (Շ. թղթ.։)
Համանուն է հողմն՝ հոգւոյն (յեբր. եւ յն) վասն անօրութեանն։ Քրիստոս, որ է օծեալ. եւ որք հոգեւոր ծննդեամբն եղաք նմա որդիք, կոչեցաք համանուն նորին քրիստոնեայք. (Լմբ. իմ. եւ Լմբ. առակ.։)
ὀμόστοιχος ejusdem elementi similis. Որ է ի նոյն տարերաց. համանիւթ. համանման.
Հարթաբար դարձեալ գեղջկաց մատուցանէ, եւ թագաւորաց, համանգամայն իսկ եւ անասուն կենդանեաց. (Պիտ.։)
cf. ՀԱՄԱՆՄԱՆ.
ὀμώνυμος, -ον ejusdem nominis et aequivocus. Համանուն. նոյնանուն. անուանակից. եւ Երկդիմի. ուր նոյն անուն իցէ այլեւայլ անձանց, կամ իրաց. հոմաձայն, նոյն անունով, թէճնիս, ատը պիր՝ քենտի այրը.
Թագաւորէ վաղարշ ի ՟Լ՟Բ ամի հոմանուանն (կամ համանուանն) իւրոյ վաղաշայ պարսից արքայի. (Խոր. ՟Բ. 65։)
Որ է յաթոռ սուրբ գրիգորոյ, գոլ հոմանուն համանմանոյ։ Զիւր սիրեցեալ որդիացեալ, եւ զհոմանունըն հաստատեալ. (Շ. խոստ. եւ Շ. վիպ.։)
Հրաժարելով հրաժարեաց յինէն դաւիթ երթալ։ Համան կամէր հրաժարել ի տիկնոջէն։ աղաչեմ զքեզ, կալ զիս հրաժարեալ։ Հրաժարել ի տանէ, կամ հոգւոյ ի մարմնոյ։ Հրաժարեալք կամ հրաժարեցաք ի միմեանց, եւ ելաք ի նաւն։ Որ ոչ հրաժարեսցէ յամենայն ընչից իւրոց։ Ողորմութիւն հրաժարեաց յինէն։ Ի խրատուէ ամենակալին մի՛ հրաժարեսցես, եւ այլն։ Ընդէ՞ր հրաժարեցաք յաշխարհէ։ Եւ եթէ հրաժարեմք, ընդէ՞ր յետս դառնամք. (եւ այլն. Վրք. հց. ձ. ստէպ։)
Ըստ յովհաննու նորին համանուան, եւ ձայնակցի բանին հօր ձայնի. (Անան. եկեղ։)
Համանման նշուլիցն, որք յականէն տուընջեան ստորիջեալ ընդ լուսանցսն մանրամաղ փոշէտեսակութիւն. (Մագ. ՟Զ։)
Միատարր եմ միագունդ՝ համանըման. (Շ. իմ. եղանակ.։)
Իւրեանցասարաս երագոց գիտակ ելով ըստ մօտազգաց իրադիտողին՝ զիւրաքանչիւր համանգամայն կապտէին. (Պիտ. վջ։)
Յար եւ նման. նմանակից. համանման.
Համանիւթ. նման ըստ նիւթոյն.
ὀμοιοπαθής similis adfectinis. Ունօղ զնոյն կիրս. եւ Կրօղ զնմանութիւն. համանման.
ὀμοῖος similis, consimilis μιμητής imitator. բայիւ ὀμοιόω, μιμέομαι adsimilo, imitor. Կցորդ նմանութեան. համանման. հաւասար. եւ Հետեւօղ.
ՆՄԱՆԱՊԷՍ. ա. ὀμοιότροπος, ὀμοῖος ejusdemmodi, similis, aequus, par. Նման. համանման. հաւասար.
ὀμοιογενής qui similis vel prope ejusdem est generis ὀμοιογενῶς simili genere. Համասեր. ազգակից. կոմասեռ. համանման.
Ունօղ զնոյն ձեւ. նովին ձեւով. միօրինակ. համանման.
τοιοῦτος, ὀμοῖος talis, ejusmodi, ejusdem modi, similis. Ունօղ զնոյն որպիսութիւն. այնպիսի. համանման, նոյն օրինակ.
Պարտիլն ինքեան յինքենէ՝ յամենայն պարտութեանցն յոռին է համանգամայն եւ չարագոյն. (Պղատ. օրին. ՟Ա։)
Պարգեւեաց ինձ աստուած պարգեւ բարի։ Պարգեւս բարեաց պարգեւեցից զեզ։ Պարգեւեաց թագաւորն եսթերայ զգանձն համանայ։ Այն՝ որ պարգեւէ սերմն սերմանահանաց, եւ հաց ի կերակուր պարգեւեսցէ։ Որովք մեծամեծքն եւ պատուական աւետիք պարգեւեալ են մեզ. (Եւն։)
Ամենայն համանգամայն ի նա ստորոգի, եւ ոչինչ է յամենայն։ Զամենայն ստորոգէ (զաստուծոյ՝ սուրբ գիրն), եւ որպէս զմի օրհնաբանէ զնա. (Դիոն. ածայ. ՟Է. ՟Ժ՟Գ։)
ՎԵՐՋԱՒՈՐ. Ունօղ զյանգ համանման ի վերջն. կամ Վերջին.
συνώνυμος, -ον synonymus, -um, nomen commune habens, idem significans . Բաղանուն. համանուն. անուանակից։ Ըստ փիլիսոփայից՝ Ունօղ զնոյն անուն նովին նշանկութեամբ. ձայն՝ միօրինակ նշանակիչ բազմաց ընդ նովին բանիւ.
Ի յանբանից մըսուր եդաւ, ի հրեշտակաց փառատրեցաւ։ Համանմանից վերնագունին՝ փառատրողացն Աստուածային. (Յիսուս որդի.։)
μεταγράφω transcribo. Զփոխանակն համանման գրել. Ընդօրինակել.
Եւ համանդամայն սոցունց արագալուր զգայութիւն. (Պղատ. տիմ.։)
Զբազմագոյն երանգսն։ Պտղոց բազմագունացեւ համանդամից. (Միսայէլ խչ.։)
Որպէս, Աստուած էր ինքն եւ մարդ համանգամայն, ո՛չ ոմն Աստուած, եւ ոմըն մարդ՝ բաժանական. (Երզն. ոտ. երկն.։)
ὀμότροπος similibus moribus praeditus, ejusdemmodi Համաբարոյ, մերձաւոր բարուք կամ վարուք. համանման.
Հայրենական խնամովք բնակցապէս եւ ընտանեբար յօրինեալ։ Հուր ընդ հարմամբ բնակցապէս եւ ընտանեբար յանկարծօրէն երեւեալ։ Բնակցապէս՝ համանգամայն եւ գերաբնաբարունելով։ Առ որ յարձակի բնակցապէս իւրաքանչիւր էիցս հանրականն տռփումն. (Դիոն. ստէպ։)
Հայրենական խնամովք բնակցապէս եւ ընտանեբար յօրինեալ։ Հուր ընդ հարմամբ բնակցապէս եւ ընտանեբար յանկարծօրէն երեւեալ։ Բնակցապէս՝ համանգամայն եւ գերաբնաբարունելով։ Առ որ յարձակի բնակցապէս իւրաքանչիւր էիցս հանրականն տռփումն. (Դիոն. ստէպ։)
Քանզի համանգամայն ասացեալ՝ գեղեցկաձի, նշանակէ զոմն մարդ, որ ունէր գեղեցիկ ձի. (Անյաղթ անդ։)
Զբան եւ ըզգործ համանգամայն առ իս փոխեալ դիմառական. (Յիսուս որդի.։)
Իսկ թէ եւ պղնձոյ եւ իլիքտռիոնի, եւ ականց բազմագունից տեսակ տեսակ աստուածաբանութիւնն երկնայնոցն էութեանցն դնէ, իլիքտռիոն՝ որպէս ոսկետեսակ, համանգամայն եւ արծաթատեսակ՝ ցուցանէ զանփուտն եւ անապական ճաճանչն. (Դիոն. ածայ.։)
Համանման երկնաբերձ կայից կանգնեալ ամրոցին. (Նար. խչ.։)
Իբր Զուգանուն. համանուն. հոմանուն.
ὀμιότροπος similibus praeditus moribus Համակրօն. համանման վարուք եւ կարգօք.
նման նքեան. համանման. իրեն ման.
որք ինքնաշարժ ախտիւք, եւ բռնակալաց աշխարհի համանօք զանձինս իւրեանց յայս աստիճան հոգեւոր բարձրութեան ձգեն. (Շ. ընդհ.։)
ԽՈՀԱՄԱՆԱԼ. Որպէս Ամանալ ի խոխոմս, խարդաւանիլ.
Ուր արտաւազդն արտաշիսեան քարավիժեալ խոհամանայր ի կոշտն (կամ ի կուշտն) կոհակին. (Արծր. ՟Դ. 11։)
Դաւանակից. համանման ի դաւանութեան.
cf. ՀԱՄԱՆՄԱՆ.
Ոչ յօտարազգին, այլ միայն յիւրում համանմանին դեգերեալ. (Պիտ.։)
Զի սիրէ առ համանմանիսն իւր հասանել վրիպեալն ի ճշմարտութենէն. (Յհ. իմ. պաւլ.։)
Համանմանեաց վերնագունին՝ փառատրողաց աստուածային. (Յիսուս որդի.։)
Դասուց վերնոց համանմանի թէոդորոս այրն ցանկալի. (Գանձ.։)
ὀμοειδής ejusdem speciei, generis;
uniformis, conformis. Որ է ի նմին տեսակէ կամ տեսակի. համաձեւ. նոյնակերպ. համանման. համաբուն.
Համանման. յրա եւ նման. հանգոյն.
Ունօղ կամ կրօղ զանուն հօր իւրոյ. համանուն հօրն.
(ի համ, գալ, կամ համանգամայնք) τρόπος modus κατάστασις conditio եւ ἑξεύρεσις inventio ἁπόκρισις responsio եւ այլն. Ամենայն որպիսութիւն իրաց միանգամայն խորհեալ. պարագայք. վիճակ. եղանակ. օրինակ. պատճառք. ցոյցք. պէտք. ընտրութիւն. քննութիւն. տեղեկութիւն՝ սարօք իւրովք
ՀԱՆԳՈՒՆԱԿ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՆ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԱՑԵԱԼ ՀԱՆԳՈՒՆԱԿԵԱԼ. Հանգոյն. նման. համանման. նմանատիպ գտեալ.
ὀμοθυμαδόν unanimiter συλλαλών, συνελόντι summatim συμπληροτικῶς complete. Համօրէն ի միասին. հանուրն միանգամայն. համանգամայն. ընդ ամենայն. առ հասարակ. միաբան. համագումար. միախուռն. ամմէնը միատեղ.
ὀμοιώτερος, ὀμοιώτατος similior, simillimus. Նման յոյժ. համանման. նոյնպիսի. յարմարագոյն.
ὀμοιομερής similibus constans partibus, partes habens similes. Համամասն. ուր իցեն մասունք համանմանք. եւ Մասունք մասնակիցք միում բոլորի. եւ Իրք նմանք ըստ բոլորին եւ ըստ մասանց.
ὀμοιοπαθής iisdem adfectibus obnoxius. Ներքոյ անկեալ համանման վշտաց եւ կրից. նմանաչարչար.
ՆՈՅՆԱՆՄԱՆ ՆՈՅՆԱՆՄԱՆԻ. Նոյն եւ նման. համանման. նոյնպիսի. նոյնգունակ.
ταυτώνυμος idem nomen habens. Համանուն. անուանակից.
Համանունաբար անուանեալ փայտ պիտակապէս ըստ միոյ եղանակի։ Զի մի ոմանք պիտակապէս վարկանիցին զմարդեղութիւնն տեառն. (Թէոդոր. խչ. եւ Թէոդոր. մայրագ.։)
ՍՏԵՂԾԱԿԻՑ ԼԻՆԵԼ. συγκτίζομαι una creor συμπλάττομαι , conformor. Համանգամայն ստեղծանիլ. եւ Տնկակից՝ կերպարանակից լինել.
Հարցեալ՝ բացուսել, եւ ստորուսել։ Ստորուսել եւ բացուսել համանգամայն. (Պերիարմ.) (ա՛յլ ձ. ստորասել)։
Իմանալով զարարածոց անկայուն եւ անզօր եւ զփոփոխական բնութիւնս, թէ այլ արարօղ գոյ սորա։ Պատկեր հօր՝ ո՛չ փոփոխական, այլ անփոփոխ համանըման։ Ոչ փոփոխական ոք է, եւ ոչ անցաւոր. (Նար. երգ.։ Շ. Խոսր.։ Երզն. մտթ.։)
Եւ յամենայնի համանմանքն միասիրտքն՝ քաջախոհիմքն. (Արծր. ՟Ա. 5։)
Ուր արտաւազդն արտաշէսեան քարավիժեալ՝ խոհամանայր ի կոշտն կոհակին. (Արծր. ՟Դ. 11։)
Հուրն հասաւ համանունակին հրաձեւի. իսկ օդն զութանիստն, եւ ջուր զքսանանիստն, եւ երկիր զքուայն. (Փիլ. լին. ՟Գ. 49։)
Մարմնոյն հարկ է ի համանիւթոյ մարմնոյ, կամ յանհամանիւթոյ՝ բաժանեալ գոլ. (Անյաղթ առած.։)
ԱՆՆԿԱՐԱԳԻՐ ԱՆՆԿԱՐԱԳՐԵԼԻ. Ոյր չիք կամ լինի նկարագիր, եւ պատկեր համանման. աննման. անզուգական. նմանը չունեցօղ.
գրի եւ ԱՆՈՒՆԱԿԻՐ. Կրօղ զնոյն անուն ուրուք. համանուն. անուանակից. հէմնամ, ատաշ.
ὀμώνυμος. idem nomen habens, ἑπώνυμος. sui nominis. Կցոր նոյն անուան. համանուն. հէմնամ ատտաշ.
Այսոքիկ առինչունակին են, եւ առինչունակն՝ որքանաբար մինն ասի՝ նոյնքանաբար եւ միւսն եւս։ Առինչունակն համանգամայն պարտի գոլ. (Անյաղթ պորփ.։)
Ուղղապէս համանգամայն՝ եւ երաժշտաբար անուանեաց. (Պղատ. օրին. ՟Է։)
Ճանապարհակից. ընթացակից. հաւասար յընթացս. համանման. ծննդակից. սննդակից. ընդակից.
Համանգամայն կամ իսպառ կործանօղ. համայնաջինջ.
ὀμοῦ una. Նոյն հետայն. համայն. ի միում նուագի համանգամայն. առ հասարակ.
cf. ՀԱՄԱՆՈՒՆ.
(Եկեղեցի) ժողովետղ ... համանունակ ազանց կուտելոց. (Նար. գանձ եկեղ.։)
σύντροφος, ὀμότροφος connutritus, collactaneus. Սննդակից. ի միասին սնեալ. մտերիմ. եւ Ընդել, կամ նման սննդեան. համանման. համաբուն, եւ համաբարոյ.
Ոչ իսկ կարէաք տեսանել (զմիածինն), թէ ոչ ի համանման համասնունդ մարմնոյ աստի երեւեալ էր. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 11։)
Պարծեցաւ հպարտացաւ համան ի մեծութեան իւրում, եւ ոչինչ օգտեաց նմա. եւ մաստնութիւնն զնա ոչ փրկեաց. (Մծբ. ՟Գ։)
Ոչ եմք մարդադաւան համանման պղծին նեստորա, եւ ոչ աստուածաչարչար՝ որպէս ամբարիշտն եւտիքէս. (Զքր. կթ.։)
ἄμα, ὀμοῦ, ἀθροῶς simul ἑφάπαξ semel ἄδην penitus, prorsus συνολών, ἀπασαπλῶς simpliciter, ut semel omnia dicam. Համայն. համանգամայն. միահաղոյն. միահամուռ. ընդ ամենայն. բոլորն ի միասին. զոյգ ընդ նմին. նաեւ. մէկանգամէն, մէկէն, մէկտեղ.
Իսկ թէ համանգամայն Հայր եւ Աստուած, համանգամայն եւ Որդի ընթացակից մշտնջենաւորութեանն Հօր, եւ յարաձգակից, զի պահեսցի ծնողին միշտ գոլն հայր. (Կիւրղ. գանձ.։)
Ձայնին իսկ սրագունին եւ ծանրագունին համանգամայն խառնել՝ յարմարութիւն առասասցի անուն։ Օցտիցեն քերթողքն զյարմարութիւն իսկ եւ զձեւս՝ առանց դաշանց սոսկ բանս առ չափս դնելով։ Զերգ եւ զյարմարութիւն առանց բանից՝ սոսկ փանդեռնահարութեամբ եւ փողհարութեամբ վարելով. (Պղատ. օրին. ՟Բ։)
Ձայնին իսկ սրագունին եւ ծանրագունին համանգամայն խառնել՝ յարմարութիւն առասասցի անուն։ Օցտիցեն քերթողքն զյարմարութիւն իսկ եւ զձեւս՝ առանց դաշանց սոսկ բանս առ չափս դնելով։ Զերգ եւ զյարմարութիւն առանց բանից՝ սոսկ փանդեռնահարութեամբ եւ փողհարութեամբ վարելով. (Պղատ. օրին. ՟Բ։)
Երկին պիտհակ եւ վայրապեր հաստատեալ՝ համանուն հաստատութեանս՝ նիւթակարծր. (Անան. եկեղ։)
ՆՈՅՆԱՆՄԱՆ ՆՈՅՆԱՆՄԱՆԻ. Նոյն եւ նման. համանման. նոյնպիսի. նոյնգունակ.
ἵσος aequalis, par. Նոյնպիսի. համանման. հաւասար.
Համանգամայն ամենայն (աշխարհ) մի կղզի է՝ անդլանդական անուանեալ ծովն շրջահոսեալ։ Են բազումք եւ այլք (կղզիք) մեծագոյնք՝ ծովօք շրջահոսեալք։ Զեգիպտոս առ ի յելիցն նեղոսի շրջահոսեալ՝ ոմանք ի յասիա, եւ ոմանք ի լիբիա շարադասեն. (Արիստ. աշխ.։)
Տղայք գովասանական համանգամայն ձիթաստանեայն ոստազուարճ երգ. (Նար. տաղ.։)
Պարտիլն ինքեան յինքենէ՝ յամենայն պարտութեանց յոռին է համանգամայն եւ չարագոյն. (Պղատ. օրին. ՟Ա։)