Կազմ, ոյ, ի

s.

construction;
preparation, furniture, ornament;
— գրոց, binding of books;

adj.

ready, quite ready, prepared;
active, diligent;
disposed;
— լինել, to be ready, prepared;
to be disposed to.

Other definitions containing this entry

Զէն, զինուց

arm, weapon;
armament, armour, munition, harness;
հին —ն, woman, female;
— եւ զարդ, armour, arming;
— ի ձեռին, in arms;
armed, arms in the hands;
զինու զօրութեամբ, with arms;
hy main strength;
—ս կրել, to carry, to bear arms;
ի — գնալ, ընթանալ, դառնալ, — առնուլ, զգենուլ, ի վեր առնուլ, ի — վառիլ, to fly to arms, to buckle on one's armour, to take up arms, to arm one's self;
— առնուլ ընդդէմ, to bear arms against;
ի — վառել, to put under arms;
ի բաց թողուլ զ—ս, to lay down one's arms;
հրաման կրելոյ —ս, license to shoot;
հրաթափ —ք (հրազէնք), fire arms, guns, muskets, rifles;
հատու —ք (սուսեր սուին), side arms, weapons, cutting, edge;
վառեալ ի — եւ ի զարդ, armed from head to foot;
առաջին փորձ զինուց, one's first passage in arms;
այր զինու, man at arms;
ազգ կիրթ ի հրահանդս զինուց, a nation inured to war;
ի — ! ի -! to arms! — ի վեր ! — յառաջ ! — ի վայր ! carry, present, ground arms ! կազմ ի — ! ready ! — կալէք, — առէք, — ի ձեռս ! support arms! սպամամել զինուք, to put the sword;
ելանել ընդ —ս, cf. Ելանեմ;
դուլ զինուց, a truce;
սահմանք քաջաց —ն իւրեանց, the arms of the brave decide the limits of their power.

Կազմող

cf. Կազմիչ.

Կարգեմ, եցի

to put in order, to arrange, to dispose, to distribute, to put, to place, to plant;
to destine, to prescribe, to fix, to assign, to enjoin;
to establish, to institute, to found;
to constitute, to charge with;
to number or place among;
to range in battle, to put in order of battle or in battle-array;
*to marry, to give in marriage;
կարգեալ ընդ իշխանութեամբ, subaltern, inferior;
խաղային յառաջ՝ կարգեալք եւ կազմեալք, they cautiously advanced in good order.

Ձի, ոց

horse;
մատակախազ, որձի —, stallion, stone -;
մալեալ, որձատ —, a gelding;
մատակ —, mare;
ռազմամուղ —, war horse, charger;
որսոյ —, hunter;
ասպարիզական —, race horse;
լծաբարձ, կառաձիգ —, draught horse, carriage or coach horse;
ազատ —, blood horse;
հեծելութեան —, riding horse, saddle horse;
պալարակապ —, prancer;
բեռնաբարձ —, led, packhorse;
սայլաձիգ —, cart horse;
— հեծանելի կամ կառայց, a — fit to ride or drive;
— մեքենական, horsepower;
մատաղ —, — փոքրիկ, (բռչոյ), nag, pony;
քուռակ ձիոյ, colt, foal, filly;
ահիպարանոց, աշխոյժ, խրոխտ, եռանդուն, աներկիւղ, ուժեղ, հլու, հնազանդ, փափկերախ —, fiery or superb, highmettled, prancing or frisky, spirited, bold, mettlesome, tractable, well-bitted or well-broken, easy upon the hand -;
խստերախ, ախտաւոր, անհլու, կատաղի or խենդ, կիցընկէց, խրչան —, hard-mouthed, vicious, untractable, furious or moon-eyed, restive or kicker, skittish horse;
անպիտան —, jade;
դեղձան, գորշ or մողոշիկ, պիսակ, ճանճկէն or ճանճաճերմակ, ճարտուկ, աշխէտ, ճարտուկ-ճանճկէն, շիկակարմիր or շառատ —, yellow-dun, grey, dappled, flea-bitten, piebald, chestnut or sorrel, roan, light-bay -;
միս ձիոյ, horse flesh;
գաւակ ձիոյ, rump, croup, hind-quarter;
բաշ ձիոյ, horsehair;
խար, կեր ձիոյ, forage, provender, horse-meat;
ջրարբ ձիոց, horse-pond;
աղբ ձիոյ, horse-dung;
պայտ ձիոյ, horse-shoe;
քերոց ձիոց, curry-comb;
ողնուլար ձիոյ, crupper;
տապճակ ձիոյ, horse-blanket or horse-cloth;
վարաւանդ, կազմածք ձիոյ, horse-trappings;
ընթացք ձիոյ, the paces of a -;
ճախր ձիոյ, caracol, wheeling about;
զբօսանք ձիոյ, a ride (on horseback);
դարմանել զ—, to groom, to curry, to comb a;
պայտել զ—, to shoe a -;
վարժել զ—, to break in a -;
սանձել զ—, to master a -;
ի — ելանել, վերելակել, աշտանակել, —ի ներքս տանել, առնուլ, to ride, to get or mount on horseback, to take horse;
երթալ ի —, to ride, to go on horseback;
զգնալ, զբօսնուլ ձիով, to take a ride, to go on a party of ride, to go out for a ride;
ճախր առնուլ ձիոյ, to caracole, to move in caracols, to wheel about;
արձակերասան զ—ն առնել, to give a — the bridle, to gallop, to run full speed;
խոպալ եւ ընդվղել ձիոյ, to prance, to rear;
կատաղել ձիոյ, to run away, to take the bit between the teeth;
իջանել, թափել զինքն ի ձիոյ, to dismount, to alight, to to get down;
շրջածել երախաձգութեամբ զ—, to lead a — hither and thither, to and fro;
լծեալ ի չորից ձիոց, drawn by four horses;
—ն զուլամբ չոգաւ, թալալեցաւ or նստաւ ընդ նովաւ, his horse fell under him, fell heels upwards;
խխնջէ, վրնջէ —ն, the — neighs;
որ ձրի էառ զ—ն՝ ոչ սպասէ սանձին, you must not look a gift — in the teeth.

Ոսկեկերտ

cf. Ոսկեկազմ.

Խումբ, խմբից

party, band, troop, detachment, company, regiment, brigade, division, cohort, legion;
— կղզեաց, group of islands, archipelago;
— առնուլ, to assemble, to flock together;
— կազմել զօրաց, to muster, to form into a regiment, to embody, to enlist, to enrol, to collect together;
ի խմբէ իմաստնոցն էր, he was one of the seven wise men.

Կազմուած

cf. Կազմած.

Մագաղաթեայ

of parchment;
կազմ —, parchment-binding.

Մեքենական

machinal;
mechanical;
— կազմութիւն, mechanism;
— ձի, horse-power.

Ոսկիակազմ

cf. Ոսկեկազմ.

Գումարտակ, աց

assembled, gathered together;
— նաւուց, squadron;
— առնել՝ դնել՝ կազմել՝ կարգել՝ սփռել, to assemble, to gather together;
to levy troops, to send a body of troops;
ի —ի, in war.

Հրճուանք, նաց

joy, mirth, rejoicing, cheerfulness, gaiety, sportiveness, delight, pleasure;
—նս ումեք կազմել, ի —նս ածել զոք, to rejoice, to delight, to cheer;
ի — նս խնճոյից, in the merriment of a feast.

Մեքենայ, ից

machination, cabal, plot, device, intrigue;
բազմահնար —ք, sly, crafty dealings, intrigues, machinations;
—ս հառնել, cf. Մեքենայեմ;
— երկանիւ, վեցանիւ կամ ութանիւ, two-wheeled, six-wheeled or eight-wheeled machine;
շոգեշարժ —, steam-engine;
տեղափոխ —, locomotive engine;
— պարզ կամ կրկին արդասեօք, single or double-acting engine;
— ջրեղէն սիւնակաւ, water-pressure engine;
— վերամբարձ, jack, lifting-jack or screw-jack;
— ցցահար, steam pile-driving engine;
— օդահան, air-pump, pneumatic engine;
գործարան —ի, engine-building;
լուծել, քակել զ—, to take an engine to pieces, to dismount;
յարդարել, կազմել զ—, to fit or put an engine together again, to mount;
ի գործ արկանել զ—, to work an engine.

Յարդարեմ, եցի

to tune, to put in tune, to accord;
— զսեղան, զճաշ, to get ready, to prepare, to get dinner ready;
— զանկողին, to make the bed;
— զսենեակ, to do the room;
— զեղնգունս, to pare one's nails;
— զճրագ, to snuf the candle;
— զհերս, to adjust, dress or deck one's hair;
— զելս իրացն, to organize, to regulate, to put in order;
ճակատ առ ճակատ —եալ, drawn out in battle-array;
սեղան կազմ եւ —եալ, table ready covered, a well spread table.

Փողոց, աց

street;
մանր —, narrow-street, alley;
—ք վաճառաց, mercery, mercer's shops;
—ք գնացից ջրոյ, water-pipe, water-conduit;
ի —ի, in the open street;
— տալ, կտրել, կազմել, թողուլ, to open a way, to fray a way, to cut a road through the enemy.

Թուղթ, թղթի, թղթոց

letter, epistle, missive;
թուղթ գրել, to write a letter;
թուղթ առաքել, to send a letter;
թուղթ ընդունել, to receive a letter;
թուղթ աղաչանաց, written entreaty, petition;
paper;
պատառ մի թուղթ, կոտորոկ թղթոյ, a bit of paper;
շրջշրջել զթուղթս գրոց, to turn over the leaves of a book;
ծրարել ի թուղթ, to put in paper;
տոգորել, արատել զթուղթ, to blot, to waste paper;
դանակ, հատիչ թղթոյ, paper-cutter or paper-knife;
թուղթ գրութեան, writing paper;
թուղթ նամակի, letter-paper;
թուղթ տոմսակի, note-paper;
թուղթ ուրուագրութեան, drawing-paper;
ծծուն թուղթ, blotting or bibulous paper;
թաւ թուղթ, pasteboard;
թուղթ ծրարի, wrapping or packing paper;
թուղթ յոռի, անպիտան, waste, paper, old papers;
մածուցիկ թուղթ, sized paper;
թուղթ տպագրութեան, printing paper;
թուղթ մագաղաթեայ, parchment, vellum;
թուղթ ճենաց, India paper;
թուղթ ծրահանելոյ, tracing paper;
թուղթ ապիկեալ, զմռնիտեալ, emery-paper, glass-paper, sand-paper;
թուղթ մզելոյ, filtering-paper;
թուղթ գունաւոր, coloured paper;
թուղթ կճեայ, marbled or stained paper;
թուղթ սեկանման, morocco paper;
թուղթ դրոշմեալ, stamped paper;
թուղթ արծնելոյ, smoothing paper;
թուղթ ձիւթեղէն, brown paper, tar paper;
թուղթ մեքենական, machine paper;
թուղթ տաշտական՝կազմ, vat-paper, handmade paper;
թուղթ գաղափարեալ, laid paper;

Կազմած, ոց

apparatus;
preparing, preparation;
goods, furniture, household effects;
moveables, utensils;
equipage;
armour;
cf. Կազմութիւն;
— մարմնոյ, constitution, temper;
- պատերազմականք, military stores;
- ձիոյ, harness, caparisons, trappings;
— նաւու, rigging;

Ճակատ, ուց

forehead;
— շինուածոց, face, front, frontispiece, elevation;
— գրոց, frontispiece, title-page;
եռանկիւնի —, fronton, pediment;
— զօրու, բանակի, army drawn up in order of battle, troops in battle-array;
rank, file, order;
— առ —, face to face, vis-à-vis, front to front;
— լայն ցցուեալ, ճաղատ, խորշոմեալ, սպառնալից, large, protruding, bold, wrinkled, threatening -;
զ— հարկանել, to strike oneʼs -;
յորինել, յարդարել կազմել, վառել զ—ն, to draw up in line of battle, to put in battle array, to offer battle, to face;
— տալ, ի — մը տանել, —ս դնել, to attack the enemy in front, to fight, to combat;
ելանել ի —, to engage in conflict, to attack, to assault;
անկանել ի —ու, to be left dead on the spot;
ի — եհան ընդդէմ նոցա, he opposed them with;
յառաջնում անդ —ու, in the first action or combat;
— նորա նսեմանայ, his countenance becomes gloomy.

Նշխար, աց

bit, piece, particle, fragment;
rest, residue;
remains, mortal coil;
consecrated bread, eulogia;
—ք սրբոց, relic;
տուփ —աց, reliquary, shrine;
— պատարագի, host, wafer;
— կնքոյ, wafer;
— գործել or կազմել, to make wafers;
—ք եւ նշմարք հայաստանի, the antiquities of Armenia (Picturesque Armenia).

Սարութիւն, ութեան

instrument, tool, apparatus, harness, furniture;
նաւ կազմեալ ամենայն սարութեամբ, ship complete in stores and rigging.

Voir tout

adj. adv.

ἔτοιμος paratus προσῆκον conveniens κόσμιος ornatus, ordinatus. Արնատ կազմելոյ, իբր կազմեալ, կարգաւորեալ, վառեալ պատրաստեալ. հանդերձեալ, զարդարեալ, յօրինեալ, վայելուչ, պատրաստ.

Կազմ կացցեն զինու։ Որ կազմ եւ պատրաստեալ կային. (Նեեմ. ՟Դ. 10. 14։)

Ետու կազմ բերել զամենակն փայտ ողջակիզացն. (անդ. ՟Ժ՟Գ. 30։)

Բազում եւ կազմ գնդաւ։ Իբրեւ զկազմ զօրական։ Կազմ կառօք եւ երիվարօք. (Փարպ.։ Իսիւք. Պիտ.։)

Կազմ կայր նահատակն. (Սարգ.։)

Ի հաստատութեան միտս կայր կազմ. (ՃՃ.։)

Պաշարաւ, իսկ կազմ եկեալ էին. (Երզն. մտթ.)

Կազմ ի գործ. (Ագաթ.։)

Են կազմ առ ի յընդունել զբանն։ Առ փրկութիւնն կազմ. (Շ. մտթ.։ Ոսկ. յհ. ՟Ա. 33։ Նար. ՟Խ՟Դ։)

Խօսել եւ գործել գաղտեղիս կազմ (այսինքն յօժար)։ Ոչինչ ի մենջ կայր մեզ կազմն յառաջագոյն (այսինքն պատրաստ, կամ պատրաստութիւն առ ստեղծումն). (Ոսկ. մ. ՟Բ. 12։ Ոսկ. եբր. ՟Ի՟Գ։)

սուղ ինչ թուղթ, ոչ կազմ ճարտասանութեամբ բանից, եւ ոչ համադրութիւնք ինչ. (Ոսկ. գծ.։)

Տարաւ թաղեաց եւ ամփոփեաց զնա կազմ. այսինքն պատրաստութեամբ, վայելչապէս. (Եւս. պտմ. ՟Է. 16։)

s.

ԿԱԶՄ, ոյ, կամ ի. գ. κατασκευή apparatus (լծ. եւ κόσμημα, κόσμησις ornamentum ). Կազմութիւն, կազմած, հանդերձանք. սպաս. զարդ. (լծ. յն. գօ՛սմիմա. թ. քէսիմ, թագըմ, թէքարիք).

Զկահուց զկազմս. (Յճխ. ՟Ե։)

Զկազմ ոսկեհուռ։ Կազմք զարդուց. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 14։)

(Նաւք) մեծավայելուչ յօրինեալ կազմովք. (Պիտ.)

Հանդերձիւք մաքուր, եւ բնակութեամբ, եւ կազմով առաւելութեանց եւ գեղեցկութեանց. (Արիստ. առաք.։)

Օրհնեա տէր եւ զկաշի կազմի սորա (մատենիս). (Մաշտ.։)

Warning, for now, these are the entries' title sharing the same character string regardless of its position, not the entries sharing the same root.

Mots dérivés

Անկազմ

Անկազմութիւն, ութեան

Աստուածակազմ

Գրակազմ

Գրակազմութիւն, ութեան

Թղթակազմ

Թղթակազմեմ, եցի

Թղթակազմող

Լուսակազմ

Կազմագործութիւն, ութեան

Կազմած, ոց

Կազմական

Կազմակերպ

Կազմակերպեմ, եցի

Կազմակերպութիւն, ութեան

Կազմարան, ի

Կազմարար, ի

Կազմեմ, եցի

Կազմիկ

Կազմիմ, եցայ

Voir tout