Other definitions containing this entry
σφάλμα, σύμπτωμα, ἁποτυχία, πλάνη lapsus, casus, infortunium, error. Վրիպելն. վրիպումն. սխալանք. մոլորութիւն. խոտորումն. անկումն. գթումն. ի դերեւ ելանելն. անյաջողութիւն.
Յանտեղի տարմամբ ունելով զյանկումն։ Ի ձառն յանտեղի տարման։ Ացռ այս լուծումն որպէս յանտեղի տարմամբ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Փոշտանկ է անկումն աղեաց ի փոշտն. (Լծ. նիւս.։)
Ի յանկումն եկեալ նոցա քաջալաւ սպառուածովք։ Բառնայ յինէն քաջալաւ յոյս մխիթարութան. (Պիտ.։)
Անկումն աստեղ, այս ինքն ծածկումն լուսափայլ աստեղն՝ մեծ շուն կոչեցելոյ ի վայր քան զաստեղատունն Հայկայ, աներեւութանալով ի մերձենալ արեգական, եւ անդէն ի հեռանալ նորին ի վեր երեւելով. որ յայնժամ ԵԼԱՍՏԵՂ ասի.
πταίσμα Offensio, lapsus, calamitas Գթումն. գայթակղումն. անկումն ի թշուառութիւն կամ ի սխալանս.
ԳԼՈՐՈՒԹԻՒՆ ԳԼՈՐՈՒՄՆ. πτῶσις casus, ruina Գլորիլն. կործանումն. անկումն.
ԼՈՒԾՈՒՄՆ. Անկումն յիշխանութենէ.
Կարծէր կարել կարկատել զելս իրին։ Կարծէին կարել կարկատել ինչ զզրաւ սպանմանն։ կարծէին կարել կարկատել զանկումն կաթողիկոսին. (Յհ. կթ.։)
Քոշտանկ է անկումն աղեաց ի փոշտն, որ զկոկովանս պատէ. (Լծ. նիւս.։)
ՅԱՆԳՈՒՄՆ կամ ՅԱՆԿՈՒՄՆ. λῆξις, κατάληξις , πέρας, συμπέρασμα, συνεμπτώσις, ἁπάρτησις terminatio, terminus, consummatio, cessatio, quies, finis, conclusio. Յանգիլն. յանգ. աւարտ. եզր. վախճան. սահման. հանգիստ. դադարումն. լրումն. կատարումն.
Յանգումն է աճման (ամն հասակի ՟Ի՟Ա)։ Յանկումն տուընջեան, եւ գիշերոյ սկիզբն. (Փիլ. այլաբ. եւ Փիլ. լին.։)
Ամենայն ինչ յանկումն ունել բնաւորեցան՝ որք ըստ մեզս են, բայց միայն յառաքինութեանց. (Անյաղթ պորփ.։)
Ի սկզբանցն մինչեւ յանկումն գալ կենցաղոյս։ Յաւէտ քան զնա յանկումն ի բարւոքն ցուցանէ ձեւի։ Ի յանկումն եկեալ նոցա քաջալաւ սպառուածովք։ Գալ յանկումն կատարելութեան. (Պիտ.։)
Կատարումն զսա (այսինքն զփոխումն ի կենաց) կոչելով նմա, եւ սրբազան յանգումն։ Աստուածատեսակ յանկումն։ Երանականի յանկմանն։ Պարգեւէ նոցա հատուցումն ըստ յանգման. այն է հանգիստ ննջեցելոց. (Դիոն. եկեղ. ՟Դ։)
Ոչ ասաց արտասուս, այլ՝ ողբումն. եւ ո՛չ լոկ ցանկումն, այլ անձուկ. (Ոսկ. ՟բ. կոր.։)
Զնորայն անկումն եւ գօսութիւն, եւ զանփառական փաղփումն. (Մագ. ՟Լ՟Գ։)
ԳԹԱՐԿՈՒԹԻՒՆ ԳԹԱՐԿՈՒՄՆ. Գութ՝ այսինքն՝ աղերս արկանելն. պաղատանք. եւ Անկումն գթոյ ի սիրտ. գթասիրութիւն.
Զնորայն անկումն եւ գօսութիւն. (Մագ. ՟Լ՟Գ։)
Անկան քան զամենայն անկումն դժոխագոյն. (Երզն. մտթ.։)
Հեռացումն յաստուծոյ, եւ անկումն յարքայութենէն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 14։)
Զգաստագոյն պարկեշտութիւն ի յաւեժացեալն հաստատեալ տեւողութեան։ Ամենեւին բարգաւաճեալ յաւեժանայ։ Սոցին եւ զօրութիւն յաւեժացեալ գործով ի մէջ անցեալ տեսանի։ Ընդ աշխարհիս կազմութեան երկոքեան եւ յաւեժանան մինչեւ ի բոլորելեացս յանկումն. (Պիտ.։)
ὅλισθος lapsus in lubrico, casus. Սողոսկումն. սայթաքումն. գայթումն. անկումն.
Մի անկումն ինչ իմասցիս զԱստուածութեան. զի ոչ փոխաբերի տեղի տեղւոջէ որպէս մարմին. (Բրս. ծն., անցանել։)
ԳԼՈՐՈՒԹԻՒՆ ԳԼՈՐՈՒՄՆ. πτῶσις casus, ruina Գլորիլն. կործանումն. անկումն.
καταστροφή subversio, eversio πτῶμα, πτῶσις casus, ruina. Կործանիլն. անկումն. գլորումն. տապալումն. քակտումն. եղծումն. կորուստ.
ԳԹԱՐԿՈՒԹԻՒՆ ԳԹԱՐԿՈՒՄՆ. Գութ՝ այսինքն՝ աղերս արկանելն. պաղատանք. եւ Անկումն գթոյ ի սիրտ. գթասիրութիւն.
πρόκομμα offensio ὁλίσθημα, ὁλίσθησις lapsus πτῶμα casus. Սայթաքումն ոտից. գայթագղութիւն. անկումն.
Նշանակէ զտասն ստորոգութիւնսն, որք ընդ էիւն ունին զստորանկումն. (Լծ. սահմ.։)
Եւ Եսայիաս զսոյն յառաջաձայնեալ վասն իմ։ Մարգարէիւքն յառաջաձայնեաց ի սա եւ յիսրայէլ զանկումն ի դրախտէն մարդկային բնութեանս։ Զսա յառաջաձայնեցին մարգարէքն որ գուշակեցին զգալուստ բանին. (Յհ. իմ. երեւ.։ Արշ.։ Անան. ի յհ. մկ.։)
(Ադամ) ի ծառոյն պատճառաւորեալ յանկումն անյարիր. (Նար. ՟Ղ՟Գ։ 1)
κατακνρήμνησις praecipitantia, praecipitatio Գահավէժն լինել. անկումն ի բարձանց.
Մինչեւ բարձրացեալք՝ ի վերըմբերձուստ ի յանկումն իւրեանց երգիծանին. (Բրս. ընչեղ.։)
աճումն սննդեա եւ յանկումն կատարածի տիոց՝ գիշերի արուեստագործեցաւ. (Սարկ. քհ.։)
ԽԱՐԴԱՒԱՆՈՒԹԻՒՆ. ԱՆկումն ի պղծութիւն. ապականութին. φθορά, διαφθορά corruptio, stuprum.
ԱՆԿ յանկ, կամ յանգ Իբր վախճան. լրումն. անկումն ի նպատակ. cf. Յ, cf. ՅԱՆԳ. եւ cf. ՅԱՆԿ ԵԼԱՆԵԼ, ՀԱՆԵԼ. եւ այլն։
Արհեստի մտածութիւն, եւ ի կիր անկումն օրինացն. (Արիստ. աշխ.։)
ՅԱՆԳ ՅԱՆԿ. λῆξης cessatio, finis, desinentia παύσις quies, sedes πέρας , τέλος ora, exitus. իտ. cadenza, occorrenza եւ այլն. (ի ձայնէս Անկ, անկումն. կամ յանկչելն. եւ Հանգիստ) Աւարտ, վերջք, կատարած. սահման, եզր, (տողի, բառի, բանի, գործոյ, ճանապարհի, եւ այլն)
սգացաւ (տպ. սգաց) զանկումն իւր։ Ոչ սգացից զնա։ Սգացից զանձն իմ. (Վրք. հց. ՟Դ. ՟Ը. ՟Ժ՟Զ։)
Զտոռանէ հարեալ ձգիս յանկումն անհնարին. (Համամ առակ.։)
Փոշտանկ է անկումն աղեաց ի փոշտն՝ որ զկոկովանս պատէ. (Լծ. նիւս.։)
Որպէս աղտ եւ վիժած զանծինն եւ անկենդանի եւ անլոյս անկումն ունի յերկրի. Դիոն. եկեղ. ՟Գ։ (Թո՛ղ զի եւ Ադամ եւ Եւայ՝ անծին կամ անեղ ասին, իբր ոչ հասարակ ծննդեամբ գոյացեալք։)
ՀՈԼՈՎ. πτῶσις casus. Ըստ քերականաց, Փոփոտումն նոյն անուան ըստ յանգի եւ ըստ նախդրաց՝ եզակի եւ յոգնակի. ըստ յն. եւ լտ. ասի անկումն, կամ դիպուած.
Հոլովք անկումն ասի։ Զիա՞րդ զուղղականն ի համար դասեաց հոլովիցն. (Երզն. քեր.։)
κίνδυνος periculum, discrimen ἁνάγκη necessitas συνοχή , στένον, -να coarctatio, angustia ἁνιαρόν, -ρα molestia, moestitia. ՎՏԱՆԳ կամ ՎՏԱՆԿ. Վատ կամ ի վատ ինչ անկումն. վիճակ եւ առիթ խիթալի, մօտալուտ չարիք. փորձանք. աղէտք. անձակութիւն. պաշարումն. տուգանք. վիշտ. հարկ. նեղութիւն, նեղը ինկնալը.
Անլոյս անկումն. (վիժածն). (Դիոն.։)
ԱՆԿԻՒՆ գրի եւ ԱՆԳԻՒՆ.(լծ. լտ. անկուլուս. յն. ղօնի՛ա, ղօ՛նիօս. պ. խիւնկ, փիւնճ. ռմկ. գունջ). քէօշէ. պուճագ. զավիյէ. γωνία. angulus. Տեղի՝ յոր յանգին անձկութեամբ երկոքին կողմանք շինուածոց. եւ ըստ երկրաչափից՝ խոտորնակ բերումն կամ անկումն երկուց գծից ի մի կէտ աւարտման։ Լայնաբար՝ կողմն ինչ առանձին. գոգ. խորշ. ծայր. ծագ. յամենայն լեզուս պէսպէս առմամբ.
σύμπτωμα casus, accidens. Վրէպ. սխալանք. թիւրութիւն. խոտորումն. գթումն. անկումն. եւ Դիպուած. պատահումն. ... գազա. իսկ ἑξαπινής ex improviso գազայըլա.
cf. ՅԱՆԿՈՒՄՆ.
ՅԱՆԿՈՒՄՆ, կամ ՅԱՆԳՈՒՄՆ, յանգման. որպէս ի յանգումն, ցկատարած, ի վախճանի. յաւարտ.
Ի սկզբանցն մինչեւ յանկումն գալ կենցաղոյս. (Պիտ.։)
ԱՆԳՈՒՄՆ, cf. ԱՆԿՈՒՄՆ.
Դուն ուրեք՝ որպէս անկումն, այս ինքն անկանիլն. ինկնալն, տիւշիւղ. σύπτωσις.
Առ քունս անյարի։ Յանկումն անյարիր. (Նար. ՟Ղ՟Բ. ՟Ղ՟Գ։)
Երեկ (այսինքն երեկոյն) զմիջին անջրպետն հասեալ ընկալաւ, ոչ յանկումն տունջեան, եւ ոչ գիշերոյ սկիզբն. (Փիլ. լին.։)
ԱՌԵՒԱՆԳ կամ ԱՌԵՒԱՆԿ ἀρπαγή. rapina, raptus. Նոյն ընդ ԱՌԵՒԱՆԳՈՒԹԻՒՆ. այսինքն Առումն եւ անկումն ի փախուստ. իմա՛ յափշտակութիւն աղջկան, կամ կնոջ օտարի. որ եւ ասի ՀԱՓԱՓՈՒՄՆ, ՅԱՓՇՏԱԿՈՒԹԻՒՆ.
Յաւէժանան մինչեւ ի բոլորելեացս յանկումն. այսինքն ցկատարած աշխարհի. (Պիտ.։)
Voir tout