to humble, to abase, to subject;
to bring down, to lower, to abate, to depress;
to bow or bend down, to incline;
— զունկն, to lend an ear to, to listen to;
— զանձն, to humble oneself;
to do penance, to mortify oneself, to fast;
— զամբարտաւանութիւն ուրուք, to lower, to abase, to bring down the pride of;
— զաստուած առ մարդիկ, to move God to compassion, to implore divine mercy;
Աստուած խոնարհեցուցանէ զամբարտաւանս, God humbles the proud.
ταπεινόω humilio κλίνω, ἑπικλίνω, κύπτω, καθίημι inclino, demitto եւ այլն. Ի վայր կոյս բերել. Իջուցանել.
Խոնարհեցոյց զերկինս, եւ էջ։ Խոնարհեցո՛ տէր զունկն քո, եւ լու՛ր։ Խոնարհեցուցից յառակումն զունկն իմ։ Խոնարհեցո՛ զսիրտ իմ ի վկայութիւնս քո։ Զերկինս յերկիր խոնարհեցոյց։ Ուշ եդին խոնարհեցուցանել զիս յերկիր։ Խոնարհեցուցէ զբարձրութիւն նորա։ Զբարձրութիւն ապաստանի պարսպաց քոց խոնարհեցուսցէ։ Խոնարեցուցին զերեսս իւրենց յերկիր։ Խանարհեցուցեալ զգլուխն՝ աւանդեաց զոգին։ Յորժամ խոնարհեցուցանէր զձեռս իւր, զօրանայր ամաղէկ։ Խոնարհեցո՛ զսափորդ քո, զի արբից.եւ այլն։
Պտուղ բազում խոնարհեցուցանէ զոստս ծառոց. (Նեղոս.։)
Ծունր խոնարեցո՛ առ իմ հաշտութիւն։ Խոնարհեցուցեալ ծունր առ բոլորեցունց աստուած. (Նար. ձ։ Ճ. ՟Ա.։)
Պարանոց քեզ խոնարհեցուցին զօրութիւնք երկնից, որ զծունր քո խոնարհեցուցանէք զճշմարտութիւնն. (Պրպմ. ՟Լ՟Թ։)
ԽՈՆԱՐՀԵՑՈՒՑԱՆԵԼ. զիջուցանել. յանկուցանել, ձգել, շարժել.
Խոնարհեցուցանել ի գութ, կամ ի կարեկցութիւն, կամ ի կարիս, ի խնամս, ի ներել. ի բանս խանդաղատականս, կամ ի մեղս, ի յանցանս, կամ ի զղջումն. Խոսր.։ խոնարհեցուցանեն զաստուած առ մարդիկ։ Կամիմք զաստուած առ մեզ խոնարհեցուցանել. (Շ. թղթ.։ Լմբ. սղ.։)
Կարէ մեղմով քաղցրացուցանել խստութիւն իշխանին, եւ խոնարհեցուցանել ածել յիրաւն եւ յանարժանն. (Եզնիկ.։)
եւ Ընկճել. նուաճել. նկուն առնել. ցածուցանել. եւ Մեղմել, խոնարհ առնել.
Ոչ եւս յաւելցէ անիրաւութիւն խոնարհեցուցանել զդա. (՟Ա. Մնաց. ՟Ժ՟Է. 9։)
Զմարմինս իւր ի բազում աշխատութիւնս խոնարհեցոյց. (Եսթ. ՟Ժ՟Դ. 2։)
Տէր խոնարհեցուցանէ եւ բարձրացուցանէ։ Զամենայն հպարտս խոնարհեցո՛։ Խոնարհեցուսցէ աստուած զիշխանս դստեր սնոնի. (՟Ա. Թագ. ՟Բ. 7։ Յոբ. ՟Ի՟Բ. 12։ խ. 6։ Ես. ՟Գ. 17։)
Զախտն նոցա խոնարհեցուցանէր։ Զամենայն զայրացումն եւ հպարտութիւն խոնարհեցոյց։ Ի գալիլեա հասանէին, անդ խոնարհեցուցանելով զհրէական վիշտսն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 28. 36։ ՟Բ. 41։)
ԽՈՆԱՐՀԵՑՈՒՑԱՆԵԼ ԶԱՆՁՆ կամ ԶՄԱՐՄԻՆՆ, որպէս արտաքին նշանակօք, ապաշխարութեամբ, սգով եւ այլն. իբր Նուաստացուցանել, նեղել, ճնշել, ճգնիլ։ (Սղ. ՟կը. 11։ Ղեւտ. էիգ. 27։ Յուդթ. ՟դ. 8։ Ես. ՟ծը. 3։)
Պահք վասն զմարմինն խոնարհեցուցանելոյ եդան. (Կանոն.։)
ԽՈՆԱՐՀԵՑՈՒՑԱՆԵԼ ԶԱՆՁՆ կամ ԶԱՆՁԻՆՍ, որպէս ներքին ներգործութեամբ, Յառաքինութիւն խոնարհութեան կրթել զանձն. խոնարհութեամբնուաստանալ, խոնարհիլ.
Խոնարհեցուցեր զանձն, եւ ասացեր՝ թէ ամբարտաւանեցի։ Են որք խոնարհեցուցանեն զանձինս, եւ լի են մեծութեամբ բազմաւ։ Որ ցուցանէ զանձն, բարձրասցի. (Խոնարհեցոյց զանձն՝ լեալ հնազանդ. եւ այլն։)
| Présent | |
|---|---|
| ես | խոնարհեցուցանեմ |
| դու | խոնարհեցուցանես |
| նա | խոնարհեցուցանէ |
| մեք | խոնարհեցուցանեմք |
| դուք | խոնարհեցուցանէք |
| նոքա | խոնարհեցուցանեն |
| Imparfait | |
|---|---|
| ես | խոնարհեցուցանեի |
| դու | խոնարհեցուցանեիր |
| նա | խոնարհեցուցանէր |
| մեք | խոնարհեցուցանեաք |
| դուք | խոնարհեցուցանեիք |
| նոքա | խոնարհեցուցանեին |
| Aoriste | |
|---|---|
| ես | խոնարհեցուցի |
| դու | խոնարհեցուցեր |
| նա | խոնարհեցոյց |
| մեք | խոնարհեցուցաք |
| դուք | խոնարհեցուցէք |
| նոքա | խոնարհեցուցին |
| Présent | |
|---|---|
| ես | խոնարհեցուցանիցեմ |
| դու | խոնարհեցուցանիցես |
| նա | խոնարհեցուցանիցէ |
| մեք | խոնարհեցուցանիցեմք |
| դուք | խոնարհեցուցանիցէք |
| նոքա | խոնարհեցուցանիցեն |
| Aoriste | |
|---|---|
| ես | խոնարհեցուցից |
| դու | խոնարհեցուսցես |
| նա | խոնարհեցուսցէ |
| մեք | խոնարհեցուսցուք |
| դուք | խոնարհեցուսցջիք |
| նոքա | խոնարհեցուսցեն |
| Prohibitif | |
|---|---|
| դու | մի՛ խոնարհեցուցաներ |
| դուք | մի՛ խոնարհեցուցանէք |
| Impératif | |
|---|---|
| դու | խոնարհեցո՛ |
| դուք | խոնարհեցուցէ՛ք |
| Exhortatif (thème du présent) | |
|---|---|
| դու | խոնարհեցուցանիջիր |
| դուք | խոնարհեցուցանիջիք |
| Exhortatif (thème du passé) | |
|---|---|
| դու | խոնարհեցուսջի՛ր |
| դուք | խոնարհեցուսջի՛ք |