Ազդումն, ման

s.

ἑνέργεια, operatio, actus, instinctus Ազդեցութիւն. ազդեցումն. ներգործութիւն. շարժումն ներքին. շնչումն. թելադրութիւն. դրդում. ամէլ, իլհամ

Արդ զի՛նչ, ազդմա՞ն կարօտ է որդի. ի բա՛ց տար։ Ազդմունս արար առ հրեայսն. (Ոսկ. յհ.)

Յազդմանէ հոգւոյն զլինելոցս նախատեսեալ։ Յազդմանէ սատանայի։ Արկածք վնասուց յազդմանէ չարին։ Ազդումն ինչ, եւ ոչ էութիւն անձնաւոր։ Ոչ գիտեմ ասել՝ յորպիսի՛ ազդմանէ զմիմեանս կոտորեալ։ Ազդումն եղեւ հոգւոյս իմոյ։ Ի նմանէ նախ զազդումն ընկալցի։ Խափանումն ազդմանցն (աստեղաց). (Յհ. իմ. ատ.։ Վրք. հց.։ Յճխ.։ Խոր.։ Եղիշ.։ Լմբ.։ Բրս. ծն.։)

Իբր թանձրացեալ, Ազդօղ. ներգործօղ. շարժիչ.

Ի կտակս օրինացն եւ մարգարէիցն՝ ազդումն եւ պատճառ։ Շարժարան շրթանց, ազդումն բանի. (Նար.։)

Կամ սեպհական գործ. արդիւնք.

Ետ նոցա Աստուած հոգի յիմարութեան. զետն աստ մի՛ ինչ ազդումն կարծիցես ի նմանէ, այլ՝ թոյլ տալ. (Մեկն. հռ.։)

Ոմն, եւ ազդմունք իւր. որոտումն, եւ ազդմունք իւր. (Նար.։)

Զգացումն. զգածումն. տպաւորութիւն. զգայութիւն. հասո.

Են եւ ազդմունք ինչ բնականք։ Թափուր յազդմանէ բարեաց իմաստից։ Ի չորից բնութեանց (տարերց), որ անկանին ըստ ազդմամբ։ Ձայնի բնութիւն ի հեռաստանէ տայ զազդումն։ Ի գործելն միայն ունին զազդումնն (հեշտութիւնք). (Եզնիկ.։ Նար.։ Վեցօր. ՟Գ։ Շ. բարձր.։ Սարգ. յուդ. ՟Բ։)

Անդամոյ ցաւ ի գլուխն տայ զազդումն. ի գլխոյն եւ ամենայն զօրութիւնք ազդմանցն յայլս իջանեն. (Սկեւռ. յար.։)

Ազդարարութիւն, ձայնատուութիւն, զեկուցումն. լուր. ձայն. բարբառ. իմաց, ձան, խօսք. խապէր

Ազդմամբ ձայնի. (Յիսուս որդի. եւ Շար.։)

Այս ամենայն ազդումն հասանէր առ զօրավարն պարսից։ Ազդմունք վայելչականք, օրհնեալ, գովեալ։ Ի գոչումն ազդման, ի ձայն ցնծութեան։ Զօրութիւն ազդման ի տուր հագագի։ Վաղազեկոյց ազդմամբ գուշակեցար ի գրոցն. (Եղիշ. ՟Է։ Նար.)

Զքարն բաւես ցուցանել կերպարան ազդման. իմա՛ խօսողական։

Միջնորդ ազդման շրթանց, կամ գործի ազդման լեզուիս շարժութեան է բերանն խօսողի։

ԱԶԴՈՒՄՆ ԱՌՆՈՒԼ է զգալ, զգածիլ. կրել.

Նախ քան զզգալն զվտանգսն՝ յանհոգութեան կայ. եւ արդ յառնլոյ զազդմունս չարեացն՝ ի տագնապի կայ։ Որոց ոչ զկենդանութիւնն զգացեալ եւ ո՛չ զմահու ազդումն առնուն. (Եզնիկ.։)

adv.

Ներգործութեամբ. արդեամբք. իրօք եւ յանձին զգալով.

Ասացաք՝ զօրութեամբ բաժանել զշարունակն, եւ ոչ ազդմամբ. զի ազդմամբ բաժանելն՝ տարորոշ առնէ։ Բանական գոլով մարդոյ՝ ոչ երբէք բաժանի, ոչ ազդմամբ եւ ո՛չ մտածութեամբ։ Եկեր (Ադամ), եւ մեռաւ զօրութեամբ, թէպէտ եւ ոչ ազդմամբ. (Սահմ.։ Լծ. պորփ.։ Իգն.։)