trumpet, horn;
apostle;
tube, pipe;
conduit, canal;
reed;
asper, mite, sou, halfpenny;
money;
— ականջաց, ear-trumpet;
ձայնատար —, speaking-trumpet;
հնչիւն —ոյ, blast of trumpet;
ի ձայն —ոյ, by sound of trumpet;
— հարկանել, հնչեցուցանել, to trumpet, to sound the trumpet, to wind or blow the horn, to play on the horn;
— երգեհոնի, organ-pipe;
— ծխաքարշի, shank of a tobacco-pipe;
— գրչի, barrel;
— հրազինուց, gun-barrel;
— կապարեայ, lead-pipe, conduit-pipe;
cf. Խողովակ;
cf. Եղէգն;
հովուի —, water-plantain, alisma.
αὑλός tibia. մանաւանդ՝ σάλπιγξ tuba, buccina. եւ բայիւ Փող հարկանել. αὑλέω, σαλπίζω tubacano, buccino. (լծ. թ. պօրու. պ. պուրը. արաբ. պուգ. լտ. պուգչինա ). Փչողական գործի խողովակաձեւ կամ պարանոցաձեւ. շեփոր. սրինգ. զուռնա, տիւտիւք, նեյ, գավալ.
Սրինգ եւ թմբուկ եւ փող եւ քնար։ Փողք եւ տաւիղք. Ուրախութեամբ եւ փողովք։ Իբրեւ զփող գոչեսցէ։ Իբրեւ զհիչիւն փողոյ։ Որպէս անշունչքն ձայն տայցեն՝ եթէ փող, եւ եթէ քնար։ Ձայն փողոյն հնչէր մեծաձայն։ Հասանէին ձայնք փողոցն։ Ազդ առնել փողով, կամ բարբառով փողոյ։ Փողս կռածոյս։ Փողեղ ջերեայ։ Փո՛ղ հարէք ի գլուխս ամսոց։ Հարջիք փող ազդեցութեան, փող նշանակաց։ Քահանայք հարցեն փող։ Եհար փող եղջերեաւն։ Հարջիք եւ դուք զփողսն եղջերեայս։ Փողս հարկանէին փողովք։ Փողս հարաք ձեզ։ Փող հարկանի. եւ այլն։
Որպէս փողովք, տաւղօք եւ քնարիւք. (Նար. կուս.։)
Բազմախառն փողք տաւղաց. յն. նուագարան երաժշտական. (Ոսկ. ՟ա. տիմ.։)
ՓՈՂ ասին նմանութեամբ Առաքեալք, իբր ազդարարօղք կամ աւետաւորք, քարոզք.
Աղաչանօք առաքելոցն՝ փող յարութեան մեր եղելոց։ Դարձիր ողջո՛յն տուր փողոցն. (Շար.։)
Իսկ Փող տարսոնեան կոչի սրբոյն պօղոս յայլեւայլ գիրս։
ՓՈՂ, ոյ. σωλήν canalis, tubus, fistula κάλαμος calamus, arundo Խողովակ, եւ եղէգն, եւ որ ինչ նման է նոցա.
Դնել փող եղեգան ընդ քիթս նորա. (Ագաթ.։)
Ընդ եղեգան փող ծուխ ելանէր, ընդ եղեգան փող բոց ելանէր. (Խոր. ՟Ա. 20։)
Ոչ ոբրեւ ընդ փող ինչ անցեալ ընդ կոյսն։ այլ մարմին զգեցեալ ճշմարիտ անդստին ի նմանէ։ Սպունգով լցեալ, եւ ի փող եդեալ՝ մատուցանէին նմա քացախ. (Կոչ. ՟Դ. եւ ՟Ժ՟Գ։)
Զփրկական արիւնն՝ որ ասէ ցնցուղ իբր ՟Ը փող կայլակացեալ.. . տնօրինեցելոյն կողէ. (Շ. բարձր.։)
Արիւնածուծս լինել, զորս ի պարանոցաց մարդկան ծծէք փողովք ապակեղինօք. (Պիտառ.։)
Նախատանաց ջրով տանջեալ, ՟Ը վայրարկուն փողով հոսեալ (այն է ծակ ձագառի ). (Շ. բարձր. եւ Շ. վիպ.։)
Ջուր ի փողոյ, կամ ոսկի ի կաղապարէ՝ ձեւ միայն, եւ ոչ բնութիւն գոյացութեան առնու. (Սարկ. հանգ.։)
ՀՈՎՈՒԻ ՓՈՂ. ἅλισμα alisma, fistula pastoria. Անուն խոտոյ եւ ծաղկի. չօպան պիւտիւյիւ, մըզմա՛րի ըռայի. ա՛յլ է պօրու չիչէյի. (Բժշկարան.)
φόλλις follis ὁβολός obolus, assis. որպէս ռմկ. փսալ, ֆսալ, ֆիւլիւզ. (յն. ֆօ՛լլիս, օվօլօս. լտ. օպօլուս. Դրամ մանր. խերեւեշ. լոմայ. դանկ. ստակ
Սկսաւ համարել զփողս։ Ելից աման ինչ լի փողովք։ Վաճառեմ.. . տասն տասն փողոյ։ Ասեն ցնա. կարի շատ է. բայց հինգ հինգ փողոյ. . . բայց թէ կամիս՝ փողոյ փողոյ առնումք. . . եւ տուեալ զփողսն՝ առին զամենայն զամբիւղսն. (Վրք. հց. ՟Բ. ՟Ե. ՟Ժ՟Ե։)
Կինն այրի երկու փողովն յաղթեաց մեծատանցն. (Ոսկիփոր.։)
ՓՈՂ մանաւանդ ՓՈՂՔ. φάρυγξ, τρώχηλας , διαυλός guttur, faux, jugulum, gula, collum, cervix. (լծ. թ. պօղազ, պօյն. լտ. ֆա՛ւքս) Պարտանոց. ուլն կենդանեաց՝ առաւել ըստ ներքին կազմութեան, որ է որպէս զփողոց իմն. ուր են խռչափող (կամ շնչափող ), եւ կոկորդն եւ որկոր. ըստ որում է ծակ, եւ անցս ունի ի պէտս շնչոյ եւ կերակրոյ.
Ունէի զփողից նորա, եւ հարկանէի եւ սպանանէի զնա։ Էանց դաշոյն ընդ փողս նորա. (՟Ա. Թագ. ՟Ծ՟Ե. 35։ Յուդթ. ՟Ժ՟Զ. 11։)
Կապեցին զբերան պարկին ի փողս նորա։ Զբերան նորա եւ զփողսն։ Պարապնդեալ զփողսն՝ խեղդամահ արարին զնա։ Խնդրեաց ջուր. քանզի յոյժ հեղձեալք էին փողք նորա։ Զկաւն որ յարտասուացն, եդ ի վերայ փողից մանկանն. (Ագաթ.։ Յհ. կթ.։ ՃՃ.։)
Աւաղս ձայնից լքուցանողաց ի փողս շնչոյս խոշորս հնչի։ Եթէ եւ առ դոյզն մի շնչելեացս փողն արգելցի, մահ ի վերայ հասանէ. (Նար. ՟Ի՟Զ։ Փիլ. բագն.։)
Լեզուդ կարկամեալ կապի, կամ պէ ի փողիցդ դժնդակ մահուան հանդիպի. (Եղիշ. խրատ.։)
ՓՈՂՔ, փողաց. որպէս Քթափողք, այսինքն երկծակ ըռնդունք կամ ունչք (իբր անցք պօղազի կամ պօռուի ).
Եւ ծայրակտուր փողոց օդին՝ յոգիս բուրեա զհոտ անմահին. (Յիսուս որդի.։)
ՓՈՂ, ի, ից. որպէս Փողոց, եւ Սրահ.
Նա ի փողս այգեստանոյն անկեալ՝ անց գնաց.
Մուծին ի փող տանցն, յորում արքայն էր, եւ էր փողն ընդերկար.. . Ի փողին զօրք սպարակրացն մուծին զնա ի ներքս ի տուն պատմուճակացն. (Բուզ. ՟Ե. 6։)